N°. 286. 137° Jaargang. 1804 Dinsdag 4 December. mm Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer f 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Middelburg 3 December. JLetteren en slimst. ONDERWIJS. KERKNIEUWS- UIT STJÜOEMPROTIWGIE. MIDDELBUGSCHE COWL w Vli eraoneteii Middelburg 3 Dec. 8 u. vm 38 gr. m. 12 n. 42 gr-, av. 4 u. 40 gr. F. Verwacht Z. O. wind. Vhsaingenp. G. de Vet Mestda&h Zoon, te GoesA. C. Bolutt, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningeaF. v. d. Pkijl, te ZierikzeeA. C. d3 Mooij. te lholen: W. A. van Nieuwenhuijzen en te Terneusen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën i i aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, db Gebe. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de La Mas Aze., te Amsterdam, i j Hoofdagenten voor het Buitenlandto Pargs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datoe Cm,, John F. Jones, opvolger. I Adveitentlën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zgn, willen zg des avonds nog worden opgenomen. In het jongste nummer van de Vragen des Tijds komt een opstel voor van den heer G. C. A. Fabius, le-luitenant der infanterie, over de nieuwe geweren. De schrgver komt tot de volgende conelusiën lo. de hetere technische eigenschappen van het voorgestelde geweer zgn niet boven be denking verbeven 2o. afdoende bewgzen voor de deugdelijk heid van de kruitsoort zjjn nog niet gegeven 3o. het staat niet vast, dat binnen 15 jaren geen beter geweer zal worden verkregen 4o. al waren de bezwaren, onder lo., 2o. en 3o. vermeld, alle opgelost, dan noglwegen de voordeelen niet op tegen eene uitgave vau 9 millioen gulden 5o. al zou punt 4 onjuist zjjn, dan toch zou de invoering van een nieuw geweer, vóór dat het oude goed gebruikt kan worden, een paedagogisohe fout zjjn, welker invloed op de ge- heele oefening der infanterie merkbaar zou zjjn 6o. hetzelfde pCt. betere resultaten van het vuur met het voorgestelde geweer kan ook verkregen worden met het oude geweer bp eene betere instructie in het schieten en de aanverwante vakken. In de Java-Bode komt een zeer belang- rjjke correspondentie voor uit Lombok, waarin de eerste byzonderheden worden mee gedeeld over het verraad van den 26en Augus tus. Onder meer deelt de schryver het vol gende mede De zaak is aldus verloopen. Het millioen, dat door den ouden radja betaald moest wor den, werd door hem grootendeels opgeëischt van zgne adellgke en ryke onderdanen. Van daar dat er zoo gescharreld werd om dageljjks een voldoende som te kunnen ontvangen en dat er byv. op Woensdag maar 20,000 ter telling is aangenomen. Daarop is van den colonne-commandant een streng hevel uitgegaan. Er moest voortaan dagelpks f 200,000 gebracht worden. Boven dien was in het samengestelde nieuwe con tract het Balische bestuur erg gekortwiekt. De hooge Baliërs waren over deze zaken erg ont stemd en op Donderdag den 23en Augustus kwamen in het paleis te Mataram de heeren bgeen. Daar waren eerst Ketoet, dan Djilan- tik, vervolgens Goesa Goesti (Wonosari, wiens hoofd ons later te Ampanam gebracht is), dan Goesti Comang Pengson en ëen vyftal andere Poengawah's. Alles omtrent deze vergadering weten wy van een Balier, den oppasser en sirihzakdra- ger van dien Goesa. Dat factotum heet Akam en is thans in onzen dienst. Hg heeft de vergadering bp gewoond, ten minste, onder den troep bedienden heeft hg, in de nabgheid, vooraan op den grond gezeten, en op die wgze veel wel, helaas ook veel niet gehoord. Ketoet heeft daar geheel gezwegen. Djilantik heeft den opstand sterk ontraden, Goesa en Pengson voerden er het hoogste woord. Zg waren zeer ontstemd dat de Compagnie al hun geld nam en hun macht voor altgd knotte. De twee raddraaiers haalden de anderen over tot het plan den volgenden avond, dus Vrg- dag, onze bivouaks aan te vallen. Den vol genden Vrg dagmorgen zgn daarop de geweren uitgedeeld; in de Poerie tegenover het hoofd kwartier had die uitreiking plaats, ongeveer tussehen tienen en twaalven. Niemand onzer kon daarvan iets bemerken, daar alles tussehen de muren gebeurde en men niet eens de men- schen aan de achterzg de kon zien binnengaan. Als die overval Vrgdagsavonds werkelgk was doorgegaan, dan zou het hoofdkwartier geheel in handen des vgands gevallen zgn, daar het slechts door een kleine wacht aan de poort bewaakt werd. Maar van een der belhamels stierf in den loop des daags eene echtgenoote en de ritueele plechtigheden, bg dit sterfgeval noodzakelgk, hielden de heeren terug van hun opzet. Den daarop volgenden dag, Zaterdag, werd nu voor het plan uitge kozen, en, zooals we helaas ondervonden hebben, is het toen ook volvoerd. De hoofdschuldigen van het verraad zgn aan ons bestuur dus bekend en zg zullen hun straf niet ontgaan. Ketoet is reeds dood, Goesa's hoofd werd ons gebracht. Comang Pengson is thans de hoofdman. Het is wel belangrgk eens na te gaan, welk licht bovenstaande ont hullingen op den loop der zaken werpen. Zoo bv. moet de oude radja geheel buiten de zaak gehouden zgn, en er dus niet ten volle schuld aan hebben. Vandaar zgn brief dat wg het eerst geschoten zouden hebben. Toen hg nachts van het vechten onderricht werd, deelde men hem mede dat de Compagnie aanviel. In zjjn doofheid hoort hg zelf niets. Deze beschouwing wordt door weinigen aangenomen, niettemin, het zou zoo kunnen zgn. Djilantik heeft in boosheid Tjakra verlaten, toen het hem bleek dat hg het verraad niet bezweren kon. Behalve zgne medeplichtigheid door zgn zwggen, schgnt hg overigens niet actief vgandeljjk tegen ons te zgn opgetreden. Ten vervolge op het bericht in de Staats courant omtrent de bg de verovering van Tjakra-Negara op 18 November gesneuvelde Europeesohe militairen, wordt medegedeeld dat bg deze krggsverrichting ook nog is ge sneuveld de fuselier A. Zuidam. Bg kon. besluit is benoemd tot rechter in de arr.-rechtbank te Amsterdam jhr mr J. C. Reynst, advocaat en procureur te 's Gravenhage is, op verzoek van den benoemde, ingetrok ken het kon. besluit, waarbg dr Th. P. H. van Aalst is benoemd tot hoogleeraar in de faculteit der letteren en wgsbegeerte aan de rgks- universiteit te Groningen is benoemd tot hoogleeraar in de faculteit der letteren en wgsbegeerte aan de rgks-universi- teit te Groningen, om onderwgs te geven in de vaderlandsche geschiedenis, de algemeene geschiedenis der middeleeuwen en van den nieuweren tgd en de politische aardrgkskunde dr K. H. Th. Bussemaker, leeraar aan het gymnasium te Haarlem is aan W. Kreling, met ingang van 5 Januari 1895, op zgn verzoek, eervol ontslag verleend als leeraar aan de R. H. B. school te Utrecht is P. Hoogenboom, met ingang van 15 De cember aanstaande, benoemd tot adspirant- ingenieur van den rgkswaterstaat. In zgn antwoord op het voorloopig verslag geert de minister van financiën, wat betrefE de vermogensbelastingniet toe dat te groote gestrengheid in acht genomen wordt bg de toepassing der wetveeleer is het tegendeel waar. Aftrek voor uitkeering is alleen toege laten, wanneer de verschuldigdheid in rechten kan worden bewezen. Een voorstel zal wor den gedaan tot verhooging van het recht van overgang bg overlgden ten laste van vreemdelingen, die voor hun grondbezit hier te lande geen vermogensbelasting betalen. Met betrekking tot de bedrijfsbelasting wgst de minister erop dat de administratie hg voortduring en met goed gevolg tracht te lage en onjuiste aangiften te voorkomen. Dit betreft ook den in een geneeskundig tgd- schrift besproken zonderlingen aftrek van het zuiver inkomen van geneesheeren. De aan gifte-biljetten zullen aan eene herziening wor den onderworpen. Het beginsel van geheimhouding wordt niet geschonden door de wgze, waarop door de inspecteurs der registratie- aan die der directe- belastingen mededeelingen worden gedaan omtrent vermogenetoestanden. Ditis onvermgdelgk en aan de commissies van aanslag kan niet worden onthouden, wat zg voor juiste nakoming der wet behoeven. Zoo noodig zal door een wgziging van de wet van 1845 worden voorzien in eventuëele misbruiken, welke burgemeesters mochten maken van het voorschrift tot afkondiging van het kohier. De persoonlgke aanslag van iederen belasting plichtige naar zgne inkomsten is, behoudens eene uitzondering voor echtelieden, een reeht- streeksch gevolg van het systeem van nieuwe belastingen. Verder deelt de minister mede dat de toe stand van rgks-financiën niet toelaat afschaf fing der staatsloterij. Een nieuwe regeling der Personeele belasting zal de oorzaak moeten wegnemen van de oninhaarheid van vele posten. De minister van Waterstaat zegt in zijn re- geeringsantwoord betreffende zgn begrooting, dat door droogmaking van de Zuiderzee van staatswege 's lands financiën gedurende zulk een langdurig tgdperk zouden worden vastge legd dat er nauwelgks ruimte zou zgn voor uitgaven van andere productieve werken. Dit moet tot omzichtigheid nopen en allicht tot de overtuiging leiden dat de concrete vraag, of tot de uitvoering van staatswege zal mo«ten worden besloten, slechts in tgden van financi- eelen voorspoed een bevestigende beantwoor ding zou kunnen vinden. Een beslissing bin nen een bepaald tgdstip kan dus niet worden toegezegd. Bg elke aanvraag tot het inpolde ren van een gedeelte der Zuiderzee zal de re geering moeten overwegen, welke houding daarbg aan te nemen. Door den heer Pytterien is op hoofdstuk V (Binnenlandsche zaken) voorgesteld een amen dement om art. 83, »kosten ter bestrgding van besmettelgke zorder het vee", te verminderen met f Sü.000. Het doel van dit voorstel is de kamer te doen uitspreken, dat men wenscht te breken met het tegenwoordige stelsel van beperking van de mond- en klauwzeerziekte onder het vee, en het wenschelgk acht het doorzieken van het vee niet tegen te houden. geene geschiedenis, in welke leemte thans voor zien is, nog wel door een vreemdeling, die daarmede niet alleen dienst heeft bewezen aan alle geschiedboefënaars, leeraren en onderwij zers, maar ongetwgfeld ook aan de talrjjke familiën, wier voorvaderen in dien veelbewogen tgd eene rol gespeeld hebben, daar het tot een juister oordeel zal in staat stellen. Twee kinderboeken ontvingen wg ter aankondiging van den uitgever Allert de Lange te Amsterdam. Een oom met vijf neven, door mevrouw Fabius—Cremer Eindhoven. Een boek voor jongens, met gekleurde platen, en De kleine Frits, door mevrouw Van Osselen—Van Delden, een boek voor jongens en meisjes, met ge kleurde plaatjes, van Jacoba. De schrgfster heeft zich bg de jeugd reeds een goeden naam verworven door haar Hansje Bozengaarde en andere verhalen. Wie nog geen keuze voor het jonge goedje voor het St Nicolaasfeest heeft gedaan, bevelen wg beide boeken aan. Als vierde, van een serie uitspanningslectuur, zag bg denzelfden uitgever het licht de roman: De Hand en de Ring door A. K. Green. Op schriften boven de hoofdstukken alsDe mis daad. Het net wordt gespannen. De weegschaal van Themis enz. enz. zullen veler nieuws gierigheid prikkelen. Van den uitgever Tjeenk Willink te Haarlem ontvingen wg de Nederlandsche almanak voor 1895, die er als altgd keurig uitziet. Onder de prachtige platen, veelal bekenden uit andere uitgaven van den heer Tjeenk Willink, vinden wg eer mooi portret van H. M. Koningin WilhelcsTfia, verder afbeel dingen van personen, die in den laatsten tgd op het wereldtooneel eene belangrgke rol speelden, en officieren die aan de Lombok expeditie deelnamen of voor den vgand sneuvelden. Overigens bevat deze almanak de gewone zaken, die er steeds in werden aangetroffen. De Wereldkroniek, steeds actueel, brengt in haar laatste nommer eene hulde aan ons dapper Indisch leger en geeft een beeld van de stafr en onderofficieren van het 9e bataljon infanterie, vóór het verraad op Lombok. Ver der bevat dat nommer tal van mededeelingen omtrent Lombok en de Baliërs. Een goed geslaagde afbeelding met bgschrift van de cadettenschool te Alkmaar komt er in voor, evenals een prentverbeelding van de begrafenis van den czaar van Rusland, benevens de ge wone mededeelingen, problemen enz. Zondag vierde de ond-hoogleeraar Veth, die te Arnhem woont, zgn 80en verjaardag. Hg werd 2 December 1814 te Dordrecht ge boren. Gedurende 20 jaren (184364) heeft hg aan het Athenaeum te Amsterdam onder wijs gegeven in de Oostersche talen en de wgsbegeerte; daarna was hg van 1864—1876 hoogleeraar aan de rjjksinstelling tot oplei ding van Indische ambtenaren te Leiden en van 1876 tot 1884 aan de rgksuniversiteit aldaar. Eenige tgd geleden had zich eene com missie gevormd, met het doel aan professor Veth op diens verjaardag, met een geluk- wensch namens de wetenschappelgke wereld, een geschenk aan te bieden van mannen, die door hem zgn gevormd of die met hem in dezelfde richting hebben gewerkt. Van deze commissie zgn leden de heerenH. Kern, C. M. Kan, J. A3. C. A. Timmerman, J. J. M. de Groot, A. P. M. van Oordt, C. B. Spruyt, G. Schlegel, J. D. E. Schmeltz, Joh. F. Snel- leman en F. de Stoppelaar. Zondag is dit geschenk, niet gekocht en be taald, maar gezamenlgk gemaakt door vele mannen van de geographische en ethnogra- phische wetenschap, den oud-hoogleeraar aan geboden. Eigen Haard geeft het portret van dezen grooten kenner onzer Oost-Indische bezittin gen, den bekwamen schrgver van Java, den stichter van het Aardrgkskundig genootschap Het portret is van de hand van Jan Veth, een bloedverwant van den hoogleeraar, Naar men meldt zal het werk van den Franschen gezant den heer Legrand, over de Bataafsche Republiek, vertaald en met aanteeke. ningen vermeerderd door den heer H. Pytter- sen Tz. en met eene voorrede van Mr. W. H de Beaufort, beiden lid van de Tweede kamer der Staten-generaal, weldra bg den uitgever P. Gouda Quint te Arnhem het licht zien. Uit St. Annaland schrgft men ons Door den grooten toevloed van kinderen naar de openbare school hg het eindigen der werkzaamheden op het veld, en door het daar door ontstane plaatsgebrek, zgn met 1 De cember alle kinderen, die den veertienjarigen leeftgd bereikt hebben, van de school verwg- derd. Velen daarvan hebben natuurlgk juist groote behoefte aan onderwgs. Geen wonder dan ook, dat velen dezen stap, al steunt hg op de gemeenteverordening, betreuren. Maar nog al kras zou het zgn, zoo het gemeentebestuur voor die weinigen, die slechts 2 a 3 maanden de school bezoeken, een onderwgzer moest aanstellen. Voor de betrekking van onderwgzeres schjj- nen nog maar geene liefhebsters op te dagen. Wel is er weer eene oproeping gedaan, maar van sollicitanten hooren we niets, en den 20 November was de termgn van aangifte reeds gesloten. - Door het gemeentebestuur van B r u i - nis se werd per advertentie een openbaar onderwgzer gevraagd »van den P. G." Door het hoofdbestuur van den Bond van Nederl Onderwijzers werd tegen deze bgvoeging pro" test aangeteekend bg den burgemeester, den arrondissements- en den districts-schoolopzie- ner. Het gevolg was, dat eene oproeping ge plaatst werd, waarin de gewraakte bgvoeging vervallpn was. Naar aanleiding van het voorstel van den heer De Savornin Lohman tot vrgstelliug van de voorwaarden, aan de bgzondere scholen op gelegd ter verkrgging eener rgkssubsidie, in dien blgkt dat het bestuur eener school, on danks het aanbieden van een behoorlgkejaar wedde, niet bg machte is geweest de onder- wgzers-vacature binnen den gestelden termgn vervullen, heeft het hoofdbestuur van den Bond van Nederl. Onderwgzers den minister van binnenl. zaken medegedeeld, dat deze be paling, naar zgne meening, dan alleen voor- deelig voor het onderwgs kan werken, indien ook tevens art. 26 van de thans vigeerende wet op het lager onderwgs in dier voege ge- wgzigd worde, dat de daar genoemde minima verhoogd worden, en tevens daaibg eenige periodieke verhoogingen, aan de onderwjjzers toe te kennen, worden vastgesteld. Wekelijksche opgaaf betreffende de Ned. Herv. kerk. Beroepen naar: 't W oud A. G. F. Smit, cand.; Grootebroek A. L. Th. van de Ven te AbbekerkKattendjjke H. Stegenga, cand.; Utrecht dr H. M. van Nes te Rotterdam Renswoude O. Norel te Gaastmeer Longerhon D. Eringa te Hemelum Heemse F. G. Moeton, cand.; en naar Godlinze W. J. Boelman te Gieterveen. Bedankt voorIJzendoorn H. W. E'gem an te Nieuw-Loosdrechten voor Beetgum R. Cremer te Midwolde en De Leek. In de St. Ct zgn opgenomen de statuten van de vereeniging der Oost- en West-Sou- burgsche werkliedenvereeniging De Vooruit gang te Oost- en West-Souburg. Deze vereeniging heeft ten doelten eerste door het houden van voordrachten mede te werken om de werklieden in het algemeen zooveel mogelgk verstandelgk en zedeljjk te ontwikkelen en ten tweede bg ziekte of ver wonding elkander hulp en bjjstand te verleenen Tot lid dezer vereeniging kunnen toetreden alle mannelgke inwoners die gemeente, die den vollen leeftgd van 18 jaar bereikt en hun 55e niet overschreden hebben. Nieuwe leden worden in de vergadering voorgesteld, en na het oordeel der leden gehoord te hebben aangenomen of afgewezen. De contributie bedraagt per week 11 cent. met inbegrip van éen cent bodeloon. Elk lid 3 maanden gecontribueerd hebbende en ziek wordende, zal, indien deze ziekte door deskundigen kan worden gestaafd, eene weke- lgksche uitkeering genieten, gedurende maanden van een vereenigingsjaar, van 75 cent Van dit belangrgke tgdvak bestond tot heden per dag (den Zondag niet meegerekend). Uit Vlissingen schrgft men ons De korporaals-gymnastiek- en schermveree- niging Kracht en Vlugheid hier ter stede gaf Zaterdag jl. een soirée in de zaal van den heer Stofkoper, ter herdenking van haar een jarig bestaan. Van de introductie voor deze soirée was een zeer druk gebruik gemaakt. Vele officieren, waaronder de majoor bataljons-commandant en de kapitein bataljons-adjudant, waren tegen woordig. Het programma bestond uit schermen en gymnastiek en werd verdienstelgk uitgevoerd sommige nummers zelfs zeer verdienstelgk, waar o. m. genoemd mogen wordenmuur degen, carré lange stok, trekken degeD, orde oefeningen en standen. Aan den rekstok werd wel wat te veel gewerkt, wat anderen nummers schaadde. Na elk nummer viel een welgemeend applaus den werkenden ten deel. De luitenant Gheil, die zich welwillend met het onderricht in de gymnastiek had be last, en de sergeant Beerens voor het schermon- derricht, hebben beiden eer van hun werk. De vereeniging, die thans 25 leden telt, be hoeft onder flinke leiding en onder het pre sidium van den korporaal Meger van het Alg. Dep. van Discipline, de toekomst niet donker in te zien. Een geanimeerd bal besloot de soirée. Toen Vrgdag namiddag het stoomschip Spindrift, van dezelfde reederg als de Seagull, van een Belgischen zeeloods zou worden voor zien, op de hoogte van Blankenberghe, werkte zg zoo onvoorzichtig, en kwam zg met zulk eene vaart op de loodssloep aanstoomen, dat deze op hare zgde sloeg en half vol water raakte, terwgl de loodsleerling A. overboord geslingerd werd. Gelukkig kon deze goed zwemmen en was de zee kalm, want zonder die gunstige omstandigheden, zou het Belg. loods wezen een slachtoffer meer geteld hebben. {VI. Ct.) Tot brievengaarder te Westkapello benoemd de heer F. L. P. Tismeer en tot klerk der postergen en van de telegraphie de heer H. Schenk teHansweert. Benoemd tot gemeentegeneesheer te Wemeldinge de heer H. K. Persant Snoep van Kapelle. Uit Goes schrgft men ons: Met genoegen hebben wjj het verzoek ver nomen van »Een onderwgzer" te Amsterdam, om speelgoed enz., teneinde den armen kin deren op 5 December kennis te doen maken met den goeden Sint. In deze gemeente zal evenwol geen onder wgzer gevonden worden, die zich daarmee zou willen belasten, om da eenvoudige reden, dat dit hier geheel overbodig is en reeds gedurende verscheidene jaren achtereen inden geest van Een onderwgzer" gewerkt wordt en met het meeste succes De leerlingen der scholen D (bedeelden) en (onvermogenden), ten getale van 250, hebben ieder jaar een gelukkigen 5 December. Zij worden onthaald en krjjgen bovendien lek kers, speelgoed, kleedingstukken enz. In tal van huisgezinnen valt op 5 December een zonnestraaltje, hetwelk den bevoorrechten herinnert, dat er nog kindervrienden ge vonden worden, dat er nog personen zgn, waardig den bisschop-kindervriend »de schoen zolen te ontbinden." Met >veel trillers in de stem" wordt wel eens door de kinderen gezongen ^Sinterklaas, goed heilig man" maar in de oogen van enkele ouders blinkt wel eens een traan om het voorrecht, dat hun kinderen ten deel valt; een voorrecht dat zg te meer waardeeren kun nen, omdat in hunne jeugd geen plaatsver- vangend-St. Nikolaas zich om hen bekommerde. Vraagt men nu aan wie die kinderen dit alles te danken hebben, dan antwoord ik hierop het volgende Enkelen offeren hunne talenten op het altaar der kunst; velen genieten van die kunst tegen betaling van eene groote of kleine bijdrage; en waar velen meewerken, is ieders aandeel gering. Het initiatief tot dit alles werd indertgd genomen door den heer Z. D. van der Bilt La Motthe. Voor de arme kleinen hopen wg, dat >Een onderwgzer" veel succes hebben zal van eene poging, als die hier wordt aangewend, hebben wg evenwel meer verwachting. Maar het is waarvele wegen leiden naar Rome. Donderdag was, op verzoek van de raads leden mr Fokker, mr Van der Vliet, Franse en Houwer, eene vergadering van den gemeen-

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1