N°. 385.
137" Jaargang.
1894
Maandag
3 December.
Iaaa' de ™ité étrangère ö-L- da™ Cne" Johh F-Jo™8' opvol8'eï- -
Middelburg 1 December.
Zedelijke Opvoeding.
Feestdagen.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en audere familieberichten, beneveus alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Reclames 40 cent per regel.
ïii deze courant behoort een Bijvoegsel
ÜIT STAD EN PROVINCIE.
HII)l)Fl lll lt(.M IU (illHAm.
w
M
Thermometer.
Middelburg 1 Dec. 8 n. vm. 44 gr.
m. 12 u. 46 gr-, av. 4 u. 45 gr. F.
Verwacht N. wind.
Advertentiëa
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen.
Een onzer tijdschriften recenseerde onlangs
eenige nieuw uitgekomen boeken met een
uithangbordje, dat een letterkundige waarde
deed vermoeden; de titel scheen recht te
geven op beoordeeling door de redactie;
deze vermeldde tevens dat zij ook een boeks-
ken ontvangen bad, dat niet zou beoordeeld
worden, wijl bet bestemd was voor studee-
rende onderwijzers. Hoe jammer
voor de redactie, dat zij het boekje niet
eens inzag.
Het handelt over zedelijke opvoeding; het
is rijk van inhoud, keurig van vormde
schrijfster geeft blijk van een scherpe
opmerkingsgaveen iedere bladzijde van
het boekje getuigt, dat haar hart gloeit
van liefde voor het kind. Vele onderwij
zers zullen het boek lezenja, maar stellig
zullen ook vele ouders het koopen en na de
lectuur er van zich verblijden, omdat zij van
nu aan meer voor hunne kinderen kunnen
zijn dan zij vroeger waren.
„Weten, hoe een kind moet worden
opgevoed, staat ver beneden het toe
passen van dat weten. Maar het weten
is toch de eerste voorwaarde voor het
toepassen. Aan die voorwaarde vol
doen, volkomen, absoluut, is onmo
gelijk het is een ideaal, waarnaar
elk opvoeder moet streven.
„Zon iemand durven zeggen „ik zal
u leeren, hoe gij uw kind moet opvoe
den" Wie het durfde, zou meenen,
het ideaal, het onbereikbare, bereikt te
hebben.
„Dit boek wil niet zeggen: „Zie, zoo
moet ge doen het vraagt alleen„Zou
'tzoo ook kunnen?"
Bescheiden, niet waar, lezer En toch,
als ge dit boek gelezen hebt, zult gij hoogst
waarschijnlijk zeggen„zoo moet ik doen;
zoo moet het kunnen
Maar laat ik u in het kort meedeelen, wat
ge lezen zultwant, lezen zult gij hetniet,
omdat de Gids het zoo gunstig recenseerde,
niet, omdat de Amsterdammer (weekblad) het
zoo 'aanbeval, niet ook in de eerste plaats,
omdat de lectuur u genot zal verschaffen,
maaromdat gij uwe kinderen liefhebt.
Het kind brengen tot goed handelen, daar
komt het op aan.
Het doel van de geheele opvoeding is:
het kind vormen tot een deugdzaam mensch.
Het klaarmaken voor eene maatschappe
lijke positie is alleen een nevendoel, een
o n d e rdoel zou men kunnen zeggen.
Het kind moet goed van kwaad leeren
onderscheiden, het eene liefkrijgen en bet
andero haten; kracht verwerven en kracht
gevoelen, om het eene te doen en het andere
na te laten. Daarom moet de opvoeder het
kind, neen elk kind in het bijzonder, dat
aan hem toevertrouwd is, liefhebben-, moei
hij die kalmte bezitten, welke voortkomt
uit zelfbewuste kracht en die niets gemeen
heeft met zelfingenomenheid, en moet bij
zijn opgewekt. „Opgewektheid is de moeder
van alle deugden."
In het tweede hoofdstuk wordt gesproken
over samenwerking van huis en school. Zii
zijn in de zedelijke opvoeding „compag
nons" maar die dikwijls slecht samen
werken, of erger. Een kind beklaagt zich
thuis over eene onrechtvaardige bejegening
door den onderwijzer. Woedend gaat de
vader naar school, „om dien meester eens
flink de waarheid te zeggen." Geen samen
werking!
Vanwaar toch dat gemis aan voldoende
samenwerking tusschen huis en school Men
is niet overtuigd van de noodzakelijkheid
ervande opvoeding, waarvan toch grooten-
deels de toekomst van ons volk afhangt,
Zedelijke opvoeding. I. Kooistra. Gro
Hingen, J. B. Wolters.
wordt behandeld als eene kleinigheid. Er
zijn scholen waar men alles eu nog wat kan
leerenTalen, wiskunde, boekhouden, naaien;
verstellen, koken enz.dat alles is zeer
nuttig, maar waar leert men kinderen op
voeden Hoevelen hebben smaak in lectuur
over opvoeding en kunnen dien kost verteren
Na, dit zal (vooral ook door dit boekje)
spoedig beter worden. Ce schrijfster zegt
ook iets heel verstandigs over huisbezoek van
den onderwijzer in de gezinnen zijner leer
lingen. Och, „de compagnons" ontmoeten
elkander zoo zelden en verstaan elkander
meestal zoo slecht.
Het derde hoofdstuk behandeltwerk
zaamheid en orde. Het kind moet leeren
zichzelf te helpen. In sommige gezinnen kan
een kind geen deurknop in de hand nemen,
om de kamer uit te gaan, of iemand vliegt
het na, om de deur open te doen. Dat is
verkeerd. Kinderen werken graag eens mee
met groote menschen.
Dan volgt eene beschrijving van een prettig
en leerzaam avondje van eene moeder en
haar gezin, waar groot en klein vóór St Niko-
laas samenwerkten, om onbruikbaar geworden
speelgoed zooveel mogelijk bruikbaar te ma
ken ten behoeve van arme kindertjes. Een
avond van hooge opvoedkundige waarde
Er heerscht vaak wanbegrip over orde in
school.
De schrijfster zegt daaromtrent het vol
gende
„Waar het doen van wat op een ge
geven oogenblik moet, en het laten van
wat niet mag, tot gewoonte is gewor
den, daar bestaat het ideaal van den
toestand, die orde heet. Vrees en be
ven, angstige stilte, hebben er niets
mee gemeen. Orde onderstelt streven
naar iets goedsal wat dat streven be
lemmert dus ook vrees is onordelijk.
Stilte kan, b. v. in de school, eene voor
waarde zijn voor het bestaan van oxde,
de orde zelf is zij volstrekt niet. In
eene klasse, waar kinderen uit pure be
langstelling in 't onderwijs voor de beurt
roepen, heerscht veel meer orde dan in
eene, waar de leerlingen met openoogen
zitten soezen. Waarmee niet wordt be
doeld, dat het voor-de-beurt-roepen, uit
vloeisel van gebrek aan zelfbeheersching,
in bescherming moet worden genomen.
Zijn goede gewoonten van groot belang,
dan ook de gewoonte van beleefd zijn. De
schrijlster bedoelt met beleefdheid vooral die
innerlijke welwillendheid; die meer in dan
aan den mensch zit. Wees beleefd (gij op
voeder n.l.) vooral ook jegens de dienstboden:
„'tls opmerkelijk, boe een kind de
menschen taxeert naar de behandeling,
die hij ze van zijne opvoeders ziet on
dervinden. Beha!'del ze met iets be-
8chermends in uwe houdinguw
kleine jongen zal zich verwaardigen tot
een neerbuigend- vriendelijk woord
spreek ze toe met achting, hij neemt
op straat zijn petje voor hen af; com
mandeer ze, hij beveelt op meester-
achtigen toon."
Poëzie in 't kinderleven. „Trek oa liet
kind een wijden cirkel van liefderijke zorg,
waar binnen het zich onbelemmerd kan be
wegen en ontwikkelen, voorzie behoorlijk,
maar eenvoudig in zijne levensbehoeften,
omring het met opgewektheid en orde
gewen het aan trouwe plichtsvervulling, en
wanneer 't gezond is, zal 't een gelukkig
kind zijn."
Vertroetelde kinderen zijn niet gelukkig.
Maak het kind open voor de poëzie in de
natuur.
Kies zijn lectuur zoo, dat het ArWerlectuur
is, d. i. lectuur, die u behaagt, en ook aan
uw kind bevalt.
Kinderen moeten met te veel geamuseerd
wordenze worden al veel te vaak wat ge
daan ze moeten zelf doen.
Er zijn menschen, die bun kinderen ge
durig meenemen naar den schouwburg, of
naar de concertzaal, waar „hooge" muziek
wordt gegeven. Zij bezondigen zich aan
den eenvoud van 't kind, zij gewennen het
aan met-luisteren, aan niet, genieten van iets'
dat later een groot genot „had kunnen zijn.
De schrijfster zegt ook iets over een kin
derbal. Maar lees dat zelf en oordeel, of
zij gelijk heeft.
En lees dan ook, wat zij zegt, over den
verjaardag en hoe de gedachten van het
„wat zal ik krijgen overgebracht worden
op het „wat zal ik geven en hoe zoo de
verjaardag wordt een dubbel prettige, en,
wat meer zegt, een goede dag. Ook het
St Niklaasfeest kan voor de kinderen eene
bron van poëzie zijn. Wie eene arme vrouw
die hij kan vertrouwen, een geldstukje geeft
voor eene St Nicolaasverrassing aan haar
kind, die geeft dubbelhaar de gelegenheid,
om haar lieveling wel te doen (heerlijk
cadeau), aan het kind de vervulling van
een wensch
„Het lager onderwijs dienstbaar aan de
zedelijke opvoeding," waarover in het vijfde
hoofdstuk wordt geschreven, is meer in 't
bijzonder voor de school geschreven en kan
hier onbesproken blijven.
Anders is het met de kwestie van sug
gestie in de opvoeding.
De meeste kinderen zijn zeer vatbaar voor-
suggesties. Van kwaadspreken gaan zeer
slechte suggesties uitals gij over het kwaad
spreekt, dan roept gij het te voorschijn. Als
gij over engelen spreekt, hoort gij ze klap
wieken; het goede komt als gij het noemt.
Laat de opvoeder veel over engelen en zoo
weinig mogelijk over den duivel spreken.
Aan het kind moet de overtuiging worden
opgedrongen, dat het het goede kanwil,
zal doen. Het kind wordt, wat gij het ge
looft te zijn.
Laat de opvoeder voortdurend zeggen
„van jou komt nooit wat terecht" en er
bijvoegen het profetische „let eens op mijne
woorden," dan zal naar alle waarschijnlijk
heid het kind hem eens de voldoening geven,
dat hij een zienersblik heeft gehad. Beter
tienmaal een misdrijf ongestraft te laten dan j
eenmaal ten onrechte een kind verdenking
te toonen.
De opvoeder kan niets ergers doen, dan
het goede vervelend te maken. Eer komt
het kind tot het kwade, dat het leelijk, dan
tot bet goede, dat het vervelend vindt.
Waardeer' het goede in een kind! Waar
het kind in een oude zonde vervalt, zeg daar
niet: begint dat nu weer?" Als dit ver
grijp een begin genoemd wordt, wordt er
ook een vervolg verwachtverkeerde sug
gestie Ook is de vraag onbillijk, want de
vroegere zonde is onthouden, en er blijkt
geen waardeering van de groote wilskracht
door het kind getoond tusschen toen en nu.
Ik neem hier maar zoo enkele gedachten
uit dit aan inhoud zoo rijke hoofdstuk. Laat
ik er nog éene aan mogen toevoegen Het
kind volgt eerder den opvoeder-mensch dan
den opvoeder-godheid. Laat daarom de
opvoeder zich niet op een troon plaatsen,
waar hij toch eens at moet tuimelen, laat
hij zich toonen mensch, een goed mensch
Het zou ons te ver voeren, de andere
hoofdstukken uit het boek van mej. Kooistra
op den voet te volgen. Den inhoud dier
hoofdstukken zullen we heel in het kovt
voeding van onze meisjes. Men leze het zelf.
Het werk van mej. Kdie vroeger in
Middelburg werkzaam was, zal zeker in
Middelburg gelezen worden en ook door veie
Zeeuwen buiten Middelburgimmers de
Zeeuwen maken veel weik van de opvoeding
hunner kinderen en verstaan onder opvoe
ding wat anders, wat hoogers en edelers
dan wat men elders educatie noemt. Ouders
van allerlei rang en stand, van iedere gods
dienstige richting kunnen uit het boek wat
leeren nergens ook denkt men aan eene
vervelende schoolsche leshet boeit van
het begin tot het eind.
We wenschen het boek eene voorspoedige
reis en ieder kind geluk, welks ouders het
in handen krijgen en met den inhoud ervan
hun voordeel doen. B.
De gymnastiek- en schermvereeniging
Medioburgum heeft eer van de soirée, die zjj
Vrjjdag avond in de zaal van het Schuttershof
alhier gaf.
Zjj was goed bezet, de groote zaalen de
voorzitter der vereeniging, de heer C. Stomps,
had er recht op in zjjne toespraak dank te
betuigen voor de belangstelling in de gym
nastiek in het algemeen en in Medioburgum
in 't bjjzonder getoond.
Hp maakte met voldoening er melding van,
dat de club vooruitgaat en dat ook het aantal
niet-werkende leden geregeld stjjgt.
Hij bracht verder hulde aan den heer Van
der Jagt, die wegens vertrek naar elders, zjjn
betrekking als president moest neerleggen en
zooveel deed om den bloei der vereeniging te
bevorderen.
Hjj eindigde met een aansporing aan het
jeugdige geslacht om zich meer nog dan tot
dusver toe te leggen op gymnastiekwelk
rechtgeaard Hollander, zoo besloot hjj
zou er niet steeds op uit zjjn zjjne krachten
te meten, ijjn spieren te Bterken. Daarom
grjjpt naar rek en ringen, inéén woord turnt!
En hoe men turnen moet, dat werd aan
schouwelijk gemaakt door de leden, die èn in
vrjje oefeningen, èn aan de ringen, èn aan de
barren èn met de staven of aan het rek zeer
veel goeds te zien gaven.
Meer nog trok onze aandacht wat de voor
bereidende klasse ten beste gaf. Dat wordt
een fonds voor de vereeniging, dat later uit
stekende rente geven zal. Ordelijk en flink
maakten die knapen de tameljjk moeiljjke en
gecompliceerde oefeningen met den stok en
aan de brug.
De soiree werd besloten met eenige zeer
mooie groepen, ontleend aan Bilder aus dem
Griechischen und Römischen Altertum von A.
Baumeister.
Toevallig waren wjj in de gelegenheid om
de in bovengenoemd prachtwerk voorkomende
teekeningen te zien en daarom trof het ons
te meer hoe mooi, hoe zuiver, hoe eenvoudig
en het eenvoudige is toch het kenmerk van
het ware die groepen werden belichaamd.
Zjj waren voor velen het glanspunt van
den avond.
Het deed ons genoegen dat Medioburgum
een program samenstelde zonder tooneelvoor-
stelling. De avond van Vrjjdag heeft vol
dingend bewezen dat de rederjjkerjj over
compleet mag heeten. Nn voer men onder
eigen vlag en maakte mooie gangeD, terwjjl,
wanneer gymnasten comedie speleD, in den
handelen over het voorkomenre£el blÖkt dat g°ede Pymuasten geen flauw
kwaad (door het niet uit te lokken);b^p hebben van wal, zjj 't ook van een
«..l i liefhebber, op t gebied van tooneelspeelkunst
mag gevergd worden.
Dansen doen de gymnasten beter, dat bleek
na afloop van de voorstelling.
bróek en vest, lange witte onderbrook, wit
hemd en witte katoenen sokken, alles onge
merkt, en zwarte lederen rijgschoenen. Het
ljjk had eene lengte van ongeveer 1.70 M.
Op eene der voordrachten van burg. en
weth. van Amsterdam, ter benoeming van een
derde-onderwpzer aan eene openbare lagere
school der eerste klasse aldaar, komt als no 1
voor de heer J. van der Hage, onderwpm,
te Vlissingen.
De vrachtrjjder en boodschaplooper van
Kloetinge op Goes is Vrjjdag op het
binnenpad aan de z. g. weidjes bewusteloos
gevonden. Het bleek dat hjj een hoeveelheid
carbol had gedronken. Of het eene vergissing
of opzet is kan niet met zekerheid worden
gezegd, want de man ligt sprakeloos en hoogst
bedenkeljjk.
Te G o e 8 bracht de collecte voor de
werkverschaffing, met de nog toegezegde bjj-
dragen en de nog te ontvangen contributiën
van den Chr. Volksbond te zamen 1187 op.
Bjj den minister van justitie moet het
voornemen bestaan de vrouwenafdeeling der
cellulaire gevangenis te Goes op te heffen-
Het gebouw zou dan in zjjn geheel voor man
nen bestemd worden.
In de Vrjjdag jl. te Zaamslag ge
houden raadszitting werd met alg. stemmen
besloten de helft der kosten van aanleg van
een havendam en van uitbreiding der losplaats
aan den Kleine Huissenspolder voor rekening
der gemeente te nemen. De werken worden
begroot op 14811.
Dit besluit werd genomen, naar aanleiding
van een schrjjven van Ged. staten, waarin zjj
mededeelen, dat wanneer de gemeente de helft
der kosten betaalt, zjj genegen zjjn aan de
Provinciale staten voor te stellen ten hoogste
1/4 bjj te dragen en aan den minister om 1/4
deel der kosten voor rekening van het rjjk
te nemen.
Het in de vorige vergadering genomen be
sluit tot uitdieping der vaargeul, werd daarna
ingetrokken. Aan het algemeen burgerlpk
armbestuur werd voor den dienst 1894 een
suppletoir subsidie toegestaan ten bedrage
van f 382.83.
Op verzoek is eervol ontslag verleend
aan A. Lombaard, als djjkgraaf van het
waterschap Groot en Klein Baarzande c. a.,
met bepaling dat het ontslag zal ingaan
1 Februari 1895.
In de Vrjjdag namiddag te Sluis ge
houden raadszitting is tot onderwpzer met
akte Fransch aan de openbare school A benoemd
de heer A. Beerens, onderwpzer te Nieuwvliet.
Met den benoemde waren op de voordracht
geplaatst de heeren Rietveld de Hondt en
Risseeuw, onderwjjzers resp. te Tholen en
Enschedé.
De te Aardenburg bestaande com
missie tot werkverschaffing zal Maandag a. s.
een begin maken met hare werkzaamheden.
Door de verschillende armbesturen zjjn op
verzoek dier commissie 12 mannen aangewezen
voor de vlasserp en 7 vrouwen voor de man
denmaker jj.
De opbrengst eener inteekeningsljjst bjj de
ingezetenen en de subsidie'» van het Burger
Gast- en Weeshuis stelden de commissie in
staat weder het werk te hervatten.
ze
aangeven
van
men vindt daar ook eenige opmerkingen
over dreigen en beloonen een volgend hoofd
stuk draagt tot opschrift: straffen. Als alles,
wat daarin staat, ter harte werd genomen
en in toepassing gebracht, dan zou de jeugd
uit dankbaarheid aan haar weldoenster voor
de schrijfster wel eene eerezuil willen stichten,
denk ik. De hoofdzaak is„wie een kind
harder behandelt dan noodig is, bezondigt
zich voor nu en later aan zijn gemoed, ver
grijpt zich aan die eenige, blijde jeugd
Onder het opschrift „eerlijkheid" wordt
ook gesproken over liegen en wordt den op
voeder op het hart gedrukt, te onderzoeken,
of de leugen voortkomt uit den wil, om te
Dinsdag 18 December, 's avonds te 8 uren,
zal de heer A. van Os in de concertzaal alhier
een concert geven, waarop hjj van zjjne talenten
als pianist bljjk geven wil en waarbjj hjj terzjj
zal worden gestaan door de heeren Jan Morks
(clarinet), Koos Oudshoorn (solo-violist) en
Hugo Oudshoorn (solo-violoncellist)de beide
laatsten van Rotterdam.
In de afgeloopen maand November had
den er op het telephoon kantoor te Middel
burg 2617 aansluitingen plaats.
liegen, of
spreken.
uit onmacht, om de waarheid tel
Op het Vrjjdag te Vlissingen aange
brachte ljjk is bevonden een zilveren horloge
met gouden ketting, een zwart lederen porte-
-- monnnaie, inhoudende ongeveer een gulden en
Men zal zelden zo° menschkundrg over zeventig centen aan Engelsohe pasmunt) be_
liegen en stelen hooren spreken en daarbij nevens eenige gedeelteljjke onleesbare Engel
zoo humaan, als men dat van mej. K. hoort. Bche postbewijzen.
Het laatste hoofdstuk handelt over de op- Het was gekleed met kamgaren jacquet
UurgeriuKe stand.
/Van 2430 November.
Vlissingen. OndertrouwdA. Bliek, jm.
22 j. met V. M. S. Antierens, jd. 20 j. F.
Geljon, jm. 24 j. met J. M. Bertijn, jd. 21 j.
H. C. J. Wejjens, jm. 41 j. met P. H. Muis,
jd. 28 j.
GetrouwdH. J. Paasse, jm. 27 j. met E.
J. Meeuse, jd. 25 j. W. Bommelje, jm. 22 j.
met J. W. Maas, jd. 23 j.
Bevallen: D. J. Plaizier, geb. Van der Wee,
z T. Harpe, geb. Koppejan, z. U. J. Janssens,
geb. De Zitter, d. E. de Rujjter, geb. Van
Staal, z. M. S. de Boojj, geb. Pieters, z. C. van
Dierendonck, geb. De Poorte, z. J. de Voogd,
geb. Klujjfhout, d. O. N. Stroo, geb. Van di n
Driest, z. L. J. Huilmand, geb. Maas, d. L.
Kokelaar, geb. Hollebrandse, d. S. Bom, geb.
Born, d. D. de Noojjer, geb. Lievense, z. N.
Nonnekens, geb. Rejjnhout, d. A. W. Stroo,
geb. Aarnoutse, z.
OverledenM. P. Janssens, d. 97a u. E. de
Pagter, d. 5 m. G. Holtkamp, man van B. Pol,
56 j. J. C. Staal, z. 6 j. M. C. E. Laport, d. 2
j. H. M. Semejjn, vrouw va A. H. van Wil-
legen, 56 j.
Goes. Ondertrouwd: 1. Okke, jm. 23 j. met
P. Flipse, jd. 23 j.
GetrouwdA. H. Vendeville, wedr 45 j.
met M. Krjjnse, jd. 29 j. W. Lipljjn, jm. 23 j.
met J. C. Tierie, jd. 22 j.
Bevallen M. J. de Graaff, geb. Koeü, z.
S. Eversen, geb. De Jonge, z. T. van de Kreeke,
geb. Verhage, d. M. den Herder, geb. Bo^hoff, z.
OverledenJ. H. Melse, z. 9 j. M. Olivier,
z. 18 m. P. Fokkinga, z. 4 j. F. C. Verhallen,
vrouw van P. Stieger, 57 j.
