N°. 264, 137° jaargang. 1894 Donderda O* 8 November. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent.0 Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer f 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.' Reclames 40 cent per regel. Middelburg 7 November. UIT STAD EN PROVINCIE Tkeimometei, Middelburg 7 Nov. 8 u. vin. 52 gr. ia. 12 u. 56 gr-, av. 4 u. 56 gr. F. Verwacht Z. wind. Agenten te VlisaingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peltl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen en te Temeuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Niïgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gese. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Ces., Joh* F. Jones, opvolger. Idverteotiëa moeten des namiddags te éém mu aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen^ De Liberaal (het conservatief liberale blad) tracht ons duidelijk te maken, dat de heer Van Houten, met zjjn kiesrecht evenveel kie zers belovende als de vorige regeering, daar mede eigenljjk bedoelden i e t evenveel kie zers. De zaak zit zoo in elkaar. In het kiesrecht der vorige regeering zou de schrijfproef een belemmering zjjn voor velen, daaronder vele gegoeden, om het kiesrecht deelachtig te worden. Het stelsel-Van Houten nu zou juist die zeer gewenschte elementen opnemen en daar entegen anderen, die niet tegen de schrijfproef opzien, uitstooten. Zoo zou hjj komen tot on geveer evenveel kiezers als het kiesrecht der vorige regeering feitelijk zou geven, maar tot veel minder, dan die regeering beloofde. Wij nemen deze uitlegging slechts ten deele aan, zegt het Vad. De schrijfproef had lang zamerhand veel van haar verschrikking ver loren. De opgenomen overgangsbepaling ten bate der tegenwoordige kiezers stelde dezen van de proef vrjj. Het ligt in den aard der zaak, dat zjj voor de nieuwe kiezers minder stootend zou zjjn en mettertjjd burgerrecht had kunnen krijgen, als de ervaring had be wezen, dat 'a lands belang dien gang naar het stadhuis vorderde. Bovendien was uit de dis cussie gebleken, dat de minister Tak ten aan. zien van den vorm der schrijfproef niet onver biddelijk zou zjjn, mits slechts werd vastge houden aan den eiBch, dat de kiezer kon lezen en schrjjven, langs welken weg het bezit dier capaciteit ook mocht worden bewezen. Ook bij deze phase van het kiesrecht-vraag stuk bleef men echter steeds beweren, dat het -stelsel-Van Houten evenveel als, zoo niet meer kiezers zou geven dan dat der regeering. 't Is dan ook een feit, dat niet slechts de schrijf proef, maar de eisch van 't bezit der capaciteit van 't schrjjven den heer Van Houten en zjjn medestanders ergerde. Men wilde van die zjjde de mingegoede candidaat-kiezers weren, maar men was bepaald gesteld op kiezers, die niet zouden kunnen schrjjven, de Jan Doppen, voor wie de heer Rutgers zjjn lauweren wond. Zoo zou men toch tot ongeveer evenveel kiezers komen. De Liberaal, die meent, dat zich verbljjdt met een doode musch, wie van den heer Van Houten een kiesrecht wacht, even uitgebreid als dat van den heer Tak, raadt ons aan de Staatkundige Brieven van mr Van Houten nog weer eens na te lezen. Nu, van zjjn vrienden moet men het hebben Intusschen, wjj kunnen verzekeren, dat wij dat wel eens doen, tot onze leering, stichting en vermaak. Zoo aioegen wjj nog eens op den brief van 19 Nov. 1894, waarin met welgevallen wordt aangehaald de verantwoording van Tak voor de Amsterdamsche kiezers, o. a. deze door den heer v. H. gecursiveerde woorden behelzende »Ik zoude meenen, dat kiesrecht aan allen, die in hun eigen onderhoud en dat der hunnen voorzien, toekomt." Hierbjj teekent de heer Van Houten aan: »Van de twee door mjj g«- wenschte voorwaarden, voorziening in het on derhoud van het eigen gezin en kennis der schrijfkunst, behoudt de heer Tak alleen de eerste." Het kan verkeeren, zegt Brederoo. Tak nam de beide door Van Houten ge wenschte voorwaarden op, en daar ontbrandde de strjjd Van Houten tegen Tak. In eene te Amsterdam gehouden vergade ring van sociaal-democratische onderwijzers werd het woord gevoerd door een Belgisch onderwijzer, den heer Bogaerts. Deze sprak als zjjne meening uit, dat »de onderwijzers, die thans staan benedenaan de ladder der socialistische betrekkingen, bovenaan moeten «taan. De onderwijzers moeten de eerste magi straatspersonen van 't land worden. Het onder wijs het voornaamste, de onderwijzers de eer sten onder de staatsambtenaren. Dat is het doel, waarnaar we moeten streven." Onvoorwaardelijk erkennen wp den nuttigen werkkring van de onderwijzers, maar om hen, die kinderen leeren, te stellen boven hen, die den Staat en zjjne onderdeelen besturen, recht spreken, voor de openbare veiligheid en ge zondheid waken, het koloniaal beleid voeren, lands wetten toepassen enz., om die allen onder de onderwjjzers te stellen, moet men in sterke mate aan hoogheidBwaanzin lijden Gelukkig was de lp der geen landgenoot. Zulke menschen gaven zeker aanleiding tot de volksspreekwjjze van de 100 en 99. Dat van dit streven, al werd de opwekking daartoe ook luide toegejuicht, vooreerst niet veel te verwachten is, mag men afleiden uit hetgeen, volgen0 hetzelfde verslag, door den voorzitter, deu heer Den Hertog, werd gezegd, dat »de onderwjjzers in 't algemeen eene lamme egoïstische massa" zjjn. Zullen die heeren, als zjj de eerste magi straatspersonen zjjn geworden, dan plotseling energieke, onbaatzuchtige mannen worden (Arnh. Crt.) Naar men meldt, is er thans bij den Raad van State een koninkljjk besluitj aanhan gig, waarbjj aan ambtenaren, werkzaam bjj de departementen van algemeen bestuur, bp het bereiken van den 65-jarigen leettjjd ontslag uit 's rjjks dienst zal worden verleend. In verband hiermede zjjn er eerstdaags bjj verschillende departementen belangrijke mu- tatiën te verwachten. Uit het kiesdistricht Helder wordt aan het Utr. Dagbl. geschreven De heer Staalman, de niet-officieele anti- revolutionnaire candidaat, die voor het lidmaat schap der Tweede kamer in herstemming komt, is wat men zou kunnen noemen een christelijk socialist. Zelf verklaart hjj, dat hjj zich zou aansluiten bjj de revolutionnaire soci aal-democraten, wanneer zjjn geloof hem dat niet verbood. Door zjjn blad Extra Tijding heeft hjj zich in zekere kringen een grooten invloed verworven, maar tevens zich vele vp- anden gemaakt, vooral omdat hp bjj zjjn strjjd tegen personen niet altjjd het particulier leven ontziet. Onder zjjne bezadigde en gematigde partjjgenooten is hp wegens zjjne wjjze van optreden en zjjne ultra-democratische denk beelden weinig gezien, en in de deelen van het kiesdistrict buiten den Helder is zjjn naam nauweljjks of in het geheel niet bekend. Kans dat hp bp herstemming zal gekozen worden, is er volstrekt niet. Bp kon. besluit ia de generaal-majoor op non-activiteit H. F. C. Hardenberg, van het wapen der infanterie, op zjjne aanvrage op pensioen gesteld, ad f 2700 'sjaars; en zulks met dankbetuiging voor de goede diensten, door hem in het leger bewezen. JUetter-en en Kunst. Ben samenloop van omstandigheden een zitting der Provinciale staten en verschillende vergaderingen was zeker oorzaak dat Dins dagavond in het Schuttershof menige zetel onbezet bleef; al was ten slotte de zaal ta- meljjk gevuld. Mocht men dus, wat de opkomst betreft, van tegenspoed kunnen gewagen ook het gezelschap uit Brugge, bestaande uit een dame en zeven heeren, had daarmee zelf te kampen. In de eerste plaats was mej. Stockfisch niet goed bjj stem, gevolg van eene keelaandoe ning; en in de tweede plaats moest de heer Depost, de cellist, de toegevendheid van het publiek inroepen wegens een plotseling op gekomen ongesteldheid. De Herinnering aan Spa van Servais bleef daardoor achterwege. Wat tevens ons niet gegeven werd, was een kleine aanspraak en opdracht van het concert. Dit speet ons, omdat wjj gaarne eens hadden vernomen, wat toch de aanleiding is geweest tot dit bezoek en waartoe deze personen, van wie het meerendeel ons niet kon voldoen, het plan vormden om hier in Middelburg, waar wp toch veel en zeer goede muziek hooren en dus eenigszins verwend zjjn, hunne niet meer dan middelmatige talenten ten beste te geveD. Er ontbrak toch aan het geheel te veel om den ophef te wettigen, op het programma gemaakt van het »Groot vocaal en instrumentaal concert." Yan dat oordeel zonderen wjj beslist uit den heer O. Claeys, den lsten violist, en den heer Aug. van Gheluwe. Beide zjjn artisten. Eerstgenoemde heeft een edelen toon, be schaafde voordracht en speelt onberispelijk zuiver. De heer Yan Gheluwe, vroeger aan de Hol- landsche opera te Amsterdam verbonden, bezit een zeldzaam schoone stemheeft het echte fort-tenor geluid, dat voor de groote opera vereischt wordt en dat wp hier zoo zelden het voorrecht hebben te hooren. Hp zong met gloed en warmte; en men kon duideljjk in hem den acteur herkennen, die moeite had zich van gestes te onthouden. Vooral hetGraallied uit Lohengrin zong hjj uitstekend; de bijvals betuigingen hielden na zjjn laatste optreden niet op vóór hjj een extra-nommer Lentelust van P. Lebrun ten beste gaf. Wat beide heeren gisteren avond te hooren gaven, was zoo schoon, dat wp harteljjk hopen hen nog meermalen hier te mogen hooren. Over de andere medewerkenden behoeven wjj niet uit te wjjden. Van de Brugsche quart ^i-kapel is de eerste viool, de hier bovengenoomd,. heer Claeys, het spreekt van zelf de alles beheerschende, de allen meesleepende. Somtjjds ontbrak eenheid in 't samenspel en was de zuiverheid verre te zoeken. De heer O. Milisen kon ons evenmin voldoen. Zijn voordracht is zeer geaffecteerd en zjjne uitspraak liet zeer veel te wenschen over. Wat het Hulde der Vlamingen betreft, de tekst daarvan was, naar ons gevoelen, niet overeenkomstig het karakter, dat eene betoo ging, waartoe deze dienen moest, had moeten dragen Het is goed dat mr Eduard van Taoe-Meiren, die in de jongste aflevering van Elzevier zoo'n geestige bjjdrage leverde over Walcheren toen de Koningin er was, het concert niet bjjwoonde. Hjj had anders stof genoeg gehad voor menige gegronde opmer king. De taal van het lied was zeer middel matig, gedwongen, opgeschroefd en onbe- grppelpk. Wat zegt men bv. van deze regels: Blik zonder schrik naar de toekomst nu heen, Vrind en bemind tronen daar en hier de vorsten, Tolk van hun volk, ook door vriendschap weer één, Klein slechts in schijn voor wie één maar dreigen dorsten! Trouwens, de vertaling in 't Vlaamscb van eenige aria's deed aan de waarde er van veel te kort. Het Hulde der Vlamingen werd gezongen op de bekende melodie van Berg'' op Zoom, houd u vroom; maar het verwonderde ons dat, terwjjl in den laatsten tjjd, ook in België, wjj meenen bp de firma Yuylsteke te Gent, zulk eene goede bewerking verschenen is van de Oud-Holland- che liederen, Dinsdagavond de accompagns- teur zoo dikwjjls in disharmonie was met den solist. De begeleiding liet in alle opzich te n te wenschen over. Vooral bjj deze gelegenheid, bjj ditnommer, dat eigenljjk het hoofdpunt van den avond had moeten zjjn, ware betere voorbereiding zeker gewensoht geweest. Het veertienjarig zangeresje, dat zich vol gens de eerste aankondiging zou doen hooren, bleef afwezig. Het spjjt ons dat wjj van het geheel geen beteren indruk hebben gekregen, en niet gun stiger kunnen schrjjven, maar wp meenen ons gevoelen onomwonden te hebben moeten uiten, opdat men voor het vervolg in onze stad, waar het muzikaal leven zeer hoog ontwik keld is, geen uitvoeringen kome geven, die niet aan strenge eischen voldoen. Willen dilettanten voor eigen genoegen onze stad bezoeken, zjj kiezen dan een ander middel dan het geven van concerten tegen een be trekkelijk hoogen entreeprjjs. In de pauze van het concert werden de executanten gecomplimenteerd door het be stuur van de Vereeniging tot bevordering van het Vreemdelingen verkeer in Walcheren te Middelburg. Door den voorzitter daarvan, den heer T. L. van Wagtendonk, en den heer mr G. N. de Stoppelaar, president van Uit het Volk Voor het Volk, werden de heeren hartelpk toegesproken en welkom geheeten, waarop door den heer J. Sabbe zeer heusch werd ge antwoord. De heer C. van Nievelt zal met 1 Mei 1895 zijn betrekking als lid der redactie van de N. B. Crt. neerleggen. Te Boulogne-sur-Seine is overleden de Engelsche schrjjver Philip Gilbert Hamerston, medewerker o. a. van V Art. Op Walcheren is thans het mond en klauwzeer geheel geweken; evenals te Axel. Woensdag zjjn de stallen van den landbouwer P. Dekker aldaar ontsmet. Zuiddorpe isop't oogenblik de eenige gemeente in dat deel van Zeeuwsch-Vlaanderen waar de ziekte voorkomt. Y erder heerscht te Poortvliet die ziekte onder het rundvee van M. Guiljam en onder de varkens van den bakker M. Krjjger. Ter waarschuwing meldt men ons uit Goes, dat aldaar in een woning een ander- halfjarig kind in een openstaande regenbak viel en voor dood daaruit werd opgehaald. Eerst na toepassing der bekende middelen voor drenkelingen gelukte het de levensgees ten weer op te wekken. Tot onderwijzeres aan de o. 1. school te St. Maartenadjjk zjjn benoemd mej. A. Gelderblom van Scherpenisse en mej. C. Dui- vestein van Ooltgensplaat. In de Dinsdag namiddag te Aar den burg gehouden raadszitting werden de'vol gende voorstellen van burg. en weth. goedge keurd tot vaststelling suppletoir kohier hon denbelasting 1894tot vaststelling begrooting Burger gasthuis voor 1895 in ontvang en uit gaaf tot een bedrag van f 12388.645, met een post voor onvoorziene uitgaven ad f 865.645 tot uitgifte van grond in erfpacht aan Ed. B. de Brujjckere tot stichting eener woning tot wjjziging der verordening op de begraafplaat sen en het begraven van lp ken in die ge meente. In eene gecombineerde zitting met regenten van het Burger-Gasthuis werd besloten tot opneming van Joannes Visser en zjjne echt- genoote Maria Theresia Schram. Men schrjjft ons Het voorstel van Ged. staten aan de Prov. staten om de proefneming met de provinciale boot via Hoofdplaat te laten voortduren tot Augustus van het volgende jaar heeft de be langhebbende ingezetenen van Hoofdplaat, lJzendjjke en Biervliet in groote mate teleur gesteld. Men had op zjjn minst een bestendiging van den stoombootdienst naar Temeuzen en de uitbreiding met éen stoombootdienst naar Vlissingen verwacht. Hoewel wjj volkomen instemmen met het oordeel der redactie van dit blad omtrent de exploitatie van den dienst, geeft toch het voorstel van Ged. staten in zake de verlenging der proefvaart voedsel aan de van andere zjjde geuite bewering, dat elke verbetering van den dienst met de provinciale stoombooten op de Wester-Schelde afgedwongen moet worden. De bevolking aan dezen Schelde-oever heeft het meeste belang bjj de bootvaart, en eerst als Hoofdplaat als een aanlegplaats is aange wezen, zjjn aan beide oevers de aanlegplaatsen geljjk in aantal. Hier Breskens, Hoofdplaat en Temeuzen, aan gene zjjde Vlissingen, Borssele en Hoedekenskerke. Zoo lang de vaart op Hoofdplaat op losse schroeven rust, kunnen geen handelsrelatiën met het 5e district aangeknoopt worden. Aan goederenvervoer kan niet gedacht worden. Ruim 350 passagiers zjjn in de drie afgeloopen maanden bp éene vaart per week naar en van Temeuzen vervoerd. De extra-boot op 15 Augustus, bjj gelegen heid van het muziekfeest te Terneuzen, bracht s avonds een paar zanggezelschappen, p. m. 50 zangers en zangeressen, via Hoofdplaat naar Vlissingen. Dit aantal passagiers is onder de voornoemde opgave van op- en afvarende rei zigers niet begrepen, maar wjjst toch op diensten, die een nieuwe bootdienstregeling nu en dan zal kunnen be wjj zen. De proefvaart des Woensdags is geregeld in verbinding met Terneuzenen niet te be vreemden is het dan ook, dat de meeste pas sagiers vioa versa Terneuzen reizenen toch is het veler meening, dat meer nog Vlissingen het hoofddoel van den stoombootdienst via Hoofdplaat diende te zjjnzoowel voor passa giers als voor goederenvervoer. Naar Middelburg varen elke week twee beurtschippers, niet een op Terneuzen. Met alle Middelburgsche handelaars staan de winkeliers van Hoofdplaat, Biervliet en lJzendjjke in betrekkingvele bewoners wor den ter terechtzitting in de provinciale hoofd stad opgeroepenzoodat een bootvaart naar Vlissingen nog meer verkeer zou aanwijzen dan de onontbeerlijke bootregeliug met Ter neuzen. In de zomervergadering der Prov. staten hadden de besprekingen in de afdeelingen een gewichtigen omkeer in de zienswjjze der Ged. staten tengevolge. Het advies »afwjjzing" veranderde in het voorstel >proefneming." Meermalen is het in de vaart brengen van een derde snelvarende stoomboot in het ver schiet gesteld. De opinie is algemeen gun stig. Moet deze verbetering, zoo gewenscht, op initiatief van Prov. staten in het leven ge roepen worden 1 Hoemeer onze bevolking met de overzjjde in connectie treedt, hoe inniger de banden zullen worden, die de gescheiden deelen onzer provin cie meer bp een brengt. Alleen door beter en uitgebreider verkeer in het leven te roepen, zal aan onze wenschen voldaan kunnen wor den. Met volle vertrouwen wachten wjj de besluiten van ons provinciaal college af. Provinciale staten van Zeeland. Zitting van Dinsdag avond te 7'/3 uur. Voorzitter de heer jhr mr W. M. de Brauw. Tegenwoordig 39 lednn en de griffier. Afwezig de heeren Van der Beke Callenfel», Fokker en Van der Lek de Clercq, allen met kennisgeving. De voorzitter opent de vergadering in naam der Koningin met de volgende toespraak »Mjjne Heeren! Sedert onze laatste bijeen komst is de heer J. O. Risseeuw overleden, na meer dan 26 jaren deel van uwe vergadering te hebben uitgemaakt. Hjj was een jjverig en bekwaam lid der Staten, vol belangstelling voor al wat den bloei van Zeeland en het kiesdistrict Sluis kon bevorderen. Laat ons den tol der dankbaarheid betalen aan den aan uwe vergadering ontvallen verdienstelijken man, en den wensch uiten dat de weinige overgebleven veteranen in uw midden nog lang zullen gespaard bljjven. (De leden geven van hunne instemming met het gesprokene bljjk.) Gaat het u, mjjne heeren, zooalB mjj, dan brengt dit oogenblik u den avond van den 21en Augs. levendig voor den geest, toen wjj de eer hadden in deze zelfde zaal Hare Maje steiten als gasten in ons midden te zien. Dat het bezoek der koninginnen de ingeze tenen van Zeeland met geestdrift en dank baarheid heeft bezield, is in die dagen over tuigend gebleken. Het is eene gebeurtenis geweest, die in de annalen der provincie met gulden letteren is opgeteekend. Het is u bekend dat Hare Majesteiten ge troffen waren door de harteljjke ontvangst en de vele bewjjzen van trouw en gehechtheid. Ik heb dit reeds, krachtens de mjj gegeven vereerende opdracht, in het Provinciaal blad aan autoriteiten en ingezetenen mogen mede- deelen. Van de zjjde zoowel der ingezetenen als der autoriteiten is het mogeljjke gedaan om Hare Majesteiten te overtuigen, dat de liefde voor ons doorluchtig stamhuis even levendig is gebleven als voorheen. En die liefde is door het verbljjf der beide koninginnen in ons midden nog aangewakkerd en versterkt. Wie de feesten heeft bjj gewoond, kan niet anders dan den geest van orde der bevolking roemen en zich verheugen over de ongeveinsde hartelijkheid, waarmede de koninginnen, overal waar zjj zich vertoonden, zjjn begroet. Die hartelijkheid is ook aan Hare Majesteiten niet ontgaan, en het bewjjs bestaat dat onze jeug dige koningin daarvan een diepen indruk heeft ontvangen. Op 25 Augustus, op het oogenblik dat de trein zich te Rilland-Bath weder in beweging zou zetten, riep koningin Wilhelmina mjj uit het geopend venster van den vorsteljjken salon wagen nog dit treffend woord toe »Het doet mjj leed niets voor het volk te kunnen doen om het mjjne dankbaarheid te toonen". {Applaus.) Ik vermeld deze bijzonderheid, omdat de echt vorstelpke uiting onzer jeugdige koningin mjj waardig voorkomt in de herinnering te bljjven voortleven. Waar Vorst en Volk elkander op deze wjjze ontmoeten, steeds er op uit zjjn middelen te vinden om elkander te steunen en aangenaam te zjjn, daar belooft de toe komst nog schoone dagen aan ons vader land 1" (Bravo's.) De voorzitter stelt aan de orde het onder zoek der geloofsbrieven van het nieuw gekozen lid in het district Sluis, den heer I. van Houte, en noodigt de heeren Van der Have, De Bats en Fruytier uit zich met dat onderzoek te belasten. Tijdens het onderzoek wordt de vergadering geschorst. De zitting heropend zjjnde, adviseert de commissie van onderzoek, bjj monde van den heer Van der Have, tot toelating van den gekozene. Conform dit voorstel wordt zonder beraad slaging of hoofdeljjke stemming besloten. De heer Van Houte, daarop door den griffier binnengeleid, legt in handen van den voor zitter de vereischte eeden af en neemt, na door den voorzitter te zjjn gelukgewenscht, zitting. Hierna wordt mededeeling gedaan van eenige ingekomen stukken. Namens Gedeputeerde staten deelt de voor zitter mede, betreffende de aan dat college gedane opdracht omtrent de exploitatie van den stoombootdienst op de Wester-Schelde door particulieren, dat zich twee gegadigden hebben aangemeld: eerstenB het bestuur van den stoomtramweg BreskensMaldeghem, dat de zaak nog wenschtte onderzoeken, en tweeden# de heer M. J. van Hattum te Beverwjjk, die een definitieve aanvraag heeft toegezegd, welke echter nog niet ontvangen is. 7

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1