22 October.
N°. 249.
137" Jaargang.
1894
Maandag
BUITENLAND.
Middelburg 20 October.
Progressief schoolgeld?
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.
Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Reclames 40 cent per regel.
Bij deze courant behoort een Bijvoegsel
UIT STAD sa* PROYIHCIE,
IN usicalia.
Algemeen overzicht.
iddelbi ii(.s<m; («hum.
Thermometer.
Agenten te YlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Bolvit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peiïl, te ZierikzeeA. C. de Mooi/, j Advertentiëa
Middelburg 20 Oct. 8 n. vm. 46 gr. te Tholen: W. A, van Njeuwenhdijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één mu
m. 12 o. 51 gr-, av. 4 u. 50 gr. F. j aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, de Gebb. Belintante, te 's Gravenbage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam, j aan het bureau bezorgd zijn willen
i Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cos., Joh» F. Jones, opvolger. i Ejj des avonds nog worden opgénomenj
Verwacht wind.
Zooals bekend is, zal door eenige belang
stellenden in het lager- en meer uitgebreid
lager onderwijs te dezer stede een adres
aan den raad worden ingediend met het
verzoek, op de scholen D, E en G een
progressief schoolgeld te heffen.
We willen het beginsel van progressie
in het algemeen niet beoordeelen, maar alleen
aanwijzen, hoe men het hier wenscht toe
te passen en onderzoeken, of die toepassing
aanbeveling verdient of niet.
Vooraf zij geconstateerd, dat het doel der
onderteekenaars o. m. isnaar genoemde
scholen meer leerlingen te lokken en het
totaal der schoolgelden te verhoogenver
der wete men, dat het schoolgeld voor
school E thans bedraagt 40 en 30
voor school D 30 en 20 en voor school
G 60voor een 2e, 3e enz. kind wordt
25 reductie toegestaan.
Volgens de voorgestelde progressie begint
de verhooging voor school E bij een jaar-
lijksch inkomen van 1401, voor school D
van 1201 en voor school G van 2501.
Thans mogen hier een paar voorbeelden
volgen ter aanwijzing van de gevolgen der
toepassing dier progressie.
Eerste voorbeeld: Iemand heeft
een jaariijksch inkomen van f 1500 en 3
schoolgaande kinderen.
Hij betaalt nu
op school E als maximum 40 2 X
30 100en als minimum 30
2 X 22.50 f 75
op school D als max. 30 2 X f 22.50
75 en als min. 20 2 X 15
50.
Volgens het voorstel der adressanten zou
hij betalen:
op school E 3 X 40 120en
op school D eveneens 3 X f 40 120.
Conclusie: Iemand met een jaariijksch
inkomen van 1500 betaalt nu aan school
geld voor 3 kinderen een bedrag van min
stens f 50 en hoogstens 100. Dan zou
hij betalen 120. Mag van dat inkomen die
verhooging gevergd worden
Tweede voorbeeld: Iemand heeft
5 schoolgaande kinderen en een jaariijksch
inkomen van 3200.
Nu betaalt hij
voor school E als maximum 40 4
X 30 160 en als minimum f 30 4
X 22.50 ƒ120;
voor school D f30 4 X f 22 50
ƒ120 als maximum en ƒ20 4 x f 15
ƒ80 als minimum.
Dan zou hij betalen voor school E 5 X
60 300 en voor school D 5 X 60
300.
Conclusie: Iemand met een jaar
iijksch inkomen van 3200 betaalt nu voor
5 schoolgaande kinderen een bedrag, vari-
eerend tusschen 80 en 160, en zou dan
betalen 300.
Nu is de vraag niet of 300 (bijna 10°/,
van het inkomen voor schoolgeldvan
f 3200 kan gemist worden volgens adressanten
of volgens den raad, maar de kwestie is
dezezal onze gefingeerde vader die ver
hooging, varieerend tusschen f 140 en 220(1),
ook billijk vinden, of zal hij zijne kinders
ergens anders ter school zenden
Ik vrees, dat de progressie het tegenover,
gestelde zal uitwerken van wat adressanten
beoogenouders met inkomens van 1201
of 1401—4000, die toch reeds overal het
kind van de rekening worden, zullen die
nieuwe verhooging onbillijk vinden en oneven
redig zwaar drukkend.
Volgens de opgaven, in het adres vermeld
hebben de ouders der genoemde categorie
(ink. van 1201 of 14014000) op de
scholen D en E 54 kinderen zitten van de
133. Zij alleen zouden reeds 1070 meer
moeten betalen dan nu, d. i. gemiddeld
bijna 20 per kind meer.
Hierbij wordt nu stilzwijgend veronder"
Sfeld, dat ouders met een inkomen boven
ƒ4000 'sjaars geen bezwaar zullen hebben
tegen de voorgestelde progessie. De vraag
blijft open, of die veronderstelling juist is,
en of ook zij geene andere gelegenheid
zullen zoeken, om hunne kinderen onderwijs
te doen ontvangen.
Krijgen adressanten van den raad gedaan,
wat zij vragen, dan zal de toekomst juist het
tegenovergestelde brengen van wat zij ver
wachten, nl. schoolgelden, die zwaarder
zullen drukken dan nu op de schouders van
hen, die men wil ontlasten, en leêge scholen,
waar men er volle hoopt te krijgen.
t r is nog iets Men wil ook kinderen toe
laten voor 25,20, 15 en 8. Het begin
sel, waarvan men uitgaat, is nobel maar de
toepassing er van zal het bestaan der seho
len, zooals dat door adressanten gewenscht
wordt, eerder bedreigen dan bevestigen.
Gesteld, het aantal leerlingen groeit aan
tot 100 door een toevloed van leerlingen
van 8, dan wordt de kostende prijs per
leerling circa 50 en het maximum van te
heffen schoolgeld daalt ook tot 50, waar
door de geheele berekening der adressanten
verkeerd wordt en het voorgestelde voordeel
der progressie verloren gaat.
Groeit het aantal leerlingen nog meer aan,
(wat dan te verwachten is), dan worden de
bestaande scholen spoedig te klein en wat
dan Voeg daarbij dan nog de noodzakelijk
heid van parallel-klassen en van nieuw per
soneel en de adressanten zullen wel-
icht beamen, dat hun doel gemist zou zijn.
Nog eens: Adressanten willen het aantal
leerlingen der genoemde scholen vergrooten
en het totaal bedrag der schoolgelden ver
hoogen. De middelen, welke zij daartoe aan
geven, zullen, vrees ik, het tegenovergestelde
uitwerken van wat zij er van verwachten.
Z.
Middelburg 18 Oct. 1894.
In de maand September kwamen in de
provincie Zeeland voor 88 gevallen van
mond- en klauwzeer, 61 gevallen van varkens
ziekte en 95 van kwaadaardig klauwzeer bjj
schapen.
Ten behoeve der stadsgeleiding is een
nieuwe 7 draadskabel gelegd tusschen bet
station en bet Rjjks-telegraafkantoor alhier.
Benoemd tot commies der Westwatering
van den polder Walcheren te Vlissingen
de beer P. L. Bolier, tot dusver ondercommies
le klasse te Westkapelle.
Bjj de verkiezing voor een lid van den
raad der gemeente Arnemuiden leverden
74 van de 151 kiezers geldige biljetten in.
Herstemming moet plaats hebben tusschen de
beer J: Wisse, D. Davidse en F. P. Oudens, die
respectievelijk 22, 15 en 15 stemmen op zich
vereenigden.
Vrjjdag werden voor de sluis in de Piet
waterpassingen verricht ten behoeve van eene
ontworpen verbetering in de waterloozing en
den toegang naar de haven voor de scheep
vaart. Sedert geruimen tjjd laat de toestand
dezer beide heel wat te wenschen over door
voortdurende verzanding en de geringe stroo
ming van het binnenwater. Na besprekingen
der middelen van herstel is besloten tot af
doende verbetering, waartoe de hulp van een
deskundige op waterstaatsgebied is ingeroepen-
Te O v e z a n d is bjj herstemming tot
lid van den raad gekozen de heer M. van
't Westende Jzn. met 35 van de 69 geldige
stemmen. Op den heer D. Mulder waren er 34
uitgebracht.
Yoor de levering en plaatsing van een
bouten heining aan weerszjjden van den weg
bjj de Kraag, gemeente Zaamslag, voor
rekening van die gemeente en van den Zaam-
sZag'-polder leverden de navolgende beeren eene
prjjsopgaaf inD. Galle f 250, P. J. Wisse
f 232, P. Dujjvestein f 215, D. W. F. Kajjser
f 212.50 en F. Stoffels 196.50. Aan laatst
genoemde is bet werk gegund. De inschrjjvers
wonen allen te Zaamslag.
Naar wjj vernemen is besloten het cor
respondentschap der Nederlandsche Bank te
Oostburg weder te openen.
De voordracht voor de betrekking van
ontvanger-griffier van den Koninginnenpolder
onder Biervliet bestaat uit de heeren
Victor Hendrikse te Yzendjjke, Jan de Bats
en Pieter Maarleveld, beiden te Biervliet.
De verzending van oesters is veel grooter
dan verleden jaar. H ..'ikowt? Men denkt,
dat de FranscLe' oestèrs^jeel min zjju en ook
de Engelsche vallen niet mee. Bljjft de afzet
zoo toenemen, dan zullen er vermoedeljjk geen
oesters genoeg zjjn om alle afnemers te vol
doen. De oesters zouden veel grooter en ook
vetter geweest zjjn, indien de zomer wat meer
warmte gegeven baddaarbjj komt nog een
ingetreden sterfte, die het aantal nog wat
gedund heeft.
Over de prjjzen is men het natuurlijk weer
niet eensin Bergen op Zoom schjjnt men
echter beter te verkoopen dan hier. Geldge
brek en geld weg gooien houden geljjken tred,
evenalsof het twee eigenschappen zjjn, die
persé bjj elkander behooren. Handel in zaai
goed is er tot heden toe niet. Wel wordt er
soms wat voor spotprijzen verkocht, doch dit
kan men dan waarljjk geen handel noemen.
Er zjjn menschen, die de kracht en alle
gegevens missen om bun goedje voor den
winter op te bergen en die zich zouden laten
uitkoopen aan eiken prjjs, derhalve met een
verlies van alles. Het ware te wenschen, dat-
de groote ondernemingen eens flinke prijzen
vaststelden. Zeker zouden dan de afnemers
naar de kleinere gaan, om tegen billijker prjj
zen te koopen. De kleinere evenwel zjjn
spoedig uitverkocht-; en willenze bljjven leve
ren, dan moeten ze bjj de buren ter markt.
Dit doet zeker de prjjzen ophouden, wat toch
ook den kleineren en den grooten ten goede
komt. De eenige oplossing is: de groote onder
nemingen verkoopen tegen flinke prjjzen of in
het geheel niet. {Iers. en Th. Crt.)
Concert der dames Oe Jong, Corver
en ünijders.
Dat onze verwachting omtrent bovengenoemd
concert hoog, ja zéér hoog gespannen was, zal
wel niemand verwonderen.
Wat toch een aantal gunstige beoordeelingen
van binnen- en buitenland gewerden onsen
nog dagelijks nam dit aantal toe.
Ons gezellig concertzaaltje, dat zich zoo bjj
uitstek voor dergeljjke uitvoeringen leent, was
Vrjjdagavond overvol, zoodat de concertgevende
dames zich dus niet over gebrek aan belang
stelling bjj bet Middelburgsche publiek hebben
te beklagen.
Het was in één woord een goddeljjke avond.
Wat meer te bewonderende glasheldere,
zuivere sopraanstem van mej. De Jong, de
gemakkei jjk aansprekende en zéér schoon klin
kende mezzo-sopraan van mej. Corver, dan
wel, last not least, bet sjjmphatiek, fraai, vol
geluid en de fijn gearticuleerde voordracht
van mej. Snjjders
Gelukkiger combinatie is moeiljjk denkbaar
en werkeljjk de loftuitingen, die wjj dezer
dagen over dit terzett vernamen, zjjn niet
overdreven, en dat doet ons in dezen tjjd van
overdreven reclame (ook op muzikaal gebied)
voor deze Nederlandsche toonkunstenaressen
veel genoegen. Hoevelen zjjn er, helaas ook
in onze omgeving, voor wie nooit iets goed is
of het moet uit den vreemde komen
Doch nu ter zake, en een enkel woord over
het concert zelf.
De avond dan werd geopend met het terzett
lm Frühling, van Bargiel. Dit is een alge
meen bekende en opgewekte, doch niettemin
degeljjk bewerkte compositie. De uitvoering
er van bracht ons al dadel jjk in goede stem
ming. Wat een prachtig ensemble en timbre;
wat een samensmelting der stemmenwat een
juistheid en gemakkeljjkheid bjj het inzetten
Wjj weten niet wat het meest te loven.
De eenige opmerking, die wjj willen maken
en die moet ons van het hart, omdat wjj
vertrouwen dat deze jeugdige musicienne een
welgemeenden raad gaarne zal aannemen
is de te groote stemuitzetting der sopraan
zangeres. Ongetwjjfeld zal het geheel, hoe
schoon het ook al is, er nog bjj winnen, indien
mej. De Jong vooral in het hooge register
haar stem meer beheerscht.
Van de andere ten gehoore gebrachte ter
zetten kunnen wjj, hoewel de degeljjkheid en
bewerking dier composities nog al eens wat
verschilden, wat uitvoering betreft, met den
meesten lof gewagen, en zonder twjjfel zal dit
artistiek drietal hiermede ook elders haar
grootste succes behalen.
Van dé duettten voor mezzo-sopraan en alt
beviel ons het best Goede nacht'van Catharina
v. Rennes. Dit vonden wjj een zéér gelukkige
compositie, die allerkeurigst werd uitgevoerd.
Daarentegen kon ons bet Angelus van dezelfde
componiste, wat werk betreft, niet zoo bekoren;
daarvan hadden wjj grootere verwachting.
De duetten voor sopraan en alt van Brahms
bevielen ons zéér, vooral het geestdriftige Uber
die Berge, Uber die Wéllen etc. uit Weg der
Liebeen het meer sombere, doch niettemin
gelukkig gedachte'lied »Die Aleer e".
Ook de uitvoering der duetten vonden wjj
allergelukkigsten zonder aan de verdien
sten der andere dames iets te kort te willen
doen, wenschen wjj nog een bjjzonder woord
van hulde te brengen aan de bescheiden, doch
bovendien hoogst artistieke opvatting en voor
dracht van mej. Snjjders. Zulke alten zjjn niet
alledaagsch, en verdienen dus wel eens een
bjjzondere vermelding.
Behalve de duetten en terzetten, bad elk dei-
dames een drietal solo-liederen voor hare reke
ning genomen en hoewel bet zich laat be
grijpen dat, na het hooren der duetten en vooral
de terzetten, deze liederen nu niet zulk grooten
indruk maakten, als dat wellicht anders het ge
val zou zjjn geweest, zoo was ook hierin zooveel
goeds op te merken dat wjj deze niet geheel
stilzwjjgend willen passeeren.
Mej. De Jong droeg drie liederen (Vor dem
Fenster van Brahms, het Wiegenlied van
Taubert en Geburtstagslied van Sachs) voor, en
behaalde vooral met het eenvoudige, allerliefste
wiegenliedje en het geestige Geburtstagslied
(waarvan ons de jubelende inleiding wel wat
triviaal klonk) veel succes. Wjj werden echter
versterkt bjj de door ons in het begin gemaakte
opmerking dat door te veel stemuitzetting in
forto's, het hooge register niet dien fluweel-
acbtigen toon behoudt die zoo zeer gewenscht
is. Mej. De Jong hoede zich dus daarvoor
Mej. Corver bracht ons liederen van Lpssmann>
Eckert en von Holstein ten gehoore. Opnieuw
bewonderden wjj het fraai, afgerond geluid de
zer zangeres. Het sombere y>Meine Mutter
hat's gewollt" en het guitige Klein Anna Ka-
thrin voldeden ons het bestdaarentegen zou
Eckert's bekend lied »Ja überselig" er bjj
winnen, indien het tempo een weinig sneller
werd genomen.
En nu zjjn wjj weer genaderd tot mej. Snjj
ders, die ons eveneens drie liederen ten ge
hoore bracht. Vooral in Obdach van Kahn
kwam de stem in het verrukkelijk schoone,
kleurvolle, pathetisch klinkende lage register
ten volle tot haar recht. Behalve Die Sterne
van Schubert droeg mej. Snjjders ons nog een
Italiaansch lied van Randegger voor. Het
eerste gedeel te, dat, wat uitspraak en r jj thmus be
treft, ongetwjjfeld zeer moeljjk is, kon ons min
der bekoren; daarentegen vonden wjj derustige
en meer zangerige middensatz zeer fraai.
Evenals de andere dames oogstte mej. Snjjders
met hare solo-voordrachten veel succes in.
De pianobegeleiding was bjj den heer Karei
Bouwman in goede handen. De vleugel, die
bespeeld werd, klonk niet bjj zonder fraai,
vooral de discant klonk bard.
Ten slotte nog een enkel woord tot de da
mes De Jong, Corver, Snjjders.
Het deed ons bjjzonder genoegen dat aan
bet hoofd der advertentiën, aanplakbiljetten
enz. enz. de bjj naam die drei Holldnderinnen
verdwenen is. Wjj hebben dit reclame-middel
altjjd bejammerd, daar, het mag voor Duitsche
ooren heel aardig klinken, wjj, Hollanders,
gewoon zjjn dergeljjke reclame slechts op een
kermis te ontmoeten.
Naar onze meening staat uw drietal op een
te boog artistiek standpunt om van dergeljjke
reclame gebruik te behoeven te maken.
Wjj wenschen u van barte overal elders een
even groot succes als bier behaalden mocht
uw drietal te eeniger tjjd nogmaals een
tournée door ons land maken, vergeet dan
toch vooral Middelburg niet.
P.S. Had niet een Middelburgsche familie
eenige bloemen voor de dames te missen
Men is hier bjj andere gelegenheden soms zoo
spoedig met groen en bloemen in de weer,
dat eenige attentie bier zeker op bare plaats
ware geweest.
Weet de geachte rejensent wel dat de dame.»
ze've ook alles behalve met die manier van reclame
ingenomen zijn Red.
Wat zullen de herstemmingen in België
morgen, Zondag, voor resultaat opleveren
Voor den senaat komen in twee districten
herstemmingen voor, te Luik en te Verviers,
tusschen vjjf katholieken en vjjf liberalen.
Aanzienljjk is, geljjk men weet, het aantal
.herstemmingen voor de kamer, deze zjjn noo-
dig te Brussel, Njjvel, Charleroi, Bergen,
Doornik, Atb, Soignies, Thuin, Luik, Hoei,
j Verviers, Waremme en Tongeren, in 't geheel
58 herstemmingen tusschen 58 katholieken, 37
liberalen en 21 socialisten.
Wat zal de dag van morgen brengen, wat
zal de hoofdstad doen. Want veel hangt er voor
alle partijen af van het resultaat der verkie
zingen aldaar.
Om het belang van de verkiezingen te Brus
sel goed te begrjjpen, moet men zich reken
schap geven van den toestand aldaar. Indien
de achttien liberale candidaten worden geko
zen, is het met de clericale meerderheid in de
kamer gedaan, want aan de verkiezing der
liberale en socialistische candidaten in de pro
vincie bestaat geen twjjfel, daar hier het
ralliement overal is tot stand gekomen.
Valt nu de stemming te Brussel ten gunste
van de liberalen uit, dan zjjn er in de nieuwe
kamer 76 liberalen en progressisten tegen een
geljjk aantal clericalen. Een clericaal minis
terie, De Burlet of Beernaert is dan niet meer
mogeljjkeen cabinet d'affaires moet door den
koning worden bjj eengeroepen.
Indien daarentegen de liberalen te Brussel
niet worden gekozen, en in bun plaats komen
achttien clericalen, zoo behoudt de regeering
een meerderheid van 36 stemmen, een zet-r
bruikbare meerderheid dus.
Nu kan het ook gebeuren, indien de doctri-
nairen halsstarrig voortgaan te weigeren de
voorwaarden der werklieden aan te nemen,
dat dan in het gunstigste geval de elf radi
cale candidaten worden gekozen en de zeven
liberalen hun plaatsen moeten inruimen voor
de clericalen. De regeering beschikt dan over
een meerderheid van veertien stemmen, ook
reeds voldoende om de door de democratische
minderheid te verlangen hervormingen tegen
te houden.
Ziedaar dus de toestand te Brussel. Men kan
het niet anders dan betreuren, dat de doctri-
nairen zelfs op dit gewichtig oogenblik in
hun onverzoenljjke houding tegenover de
werkliedenpartjj volharden.
En wat wordt er m den grond van hen
gevorderd Een verklaring dat zjj zullen
stemmen voor het zuivere en eenvoudige al-
gemeene kiesrecht voor de gemeenten en pro
vincie en dat zjj beschermende rechten zullen
bestrjjden. Wat kan er vernederends liggen
in het afleggen van zulk een verklaring De
houding van de Liberal liga vindt dan ook
algemeene afkeuring in de Brusselsche bladen,
op een enkele uitzondering na. Onvergefelijk
noemt men de onverzoenlijkheid der gematig
den, die door bun aanmatiging de geheele
liberale zaak op het spel zetten. En waarom
Alleen om niet den s c h jj n op zich te laden,
dat zjj een enkele concessie zich door de
werkliedenpartjj laten afdwingen, alleen uit
vrees dat het zou kunnen schjjnen, of zjj in
iets toegeven.
Gelukkig heeft de werkliedenpartij zich
minder onverzoenlijk getoond dan de Brussel
sche oud-liberalen. Na een lange dircussie
besloot de algemeene raad aan alle socialisti
sche kiezers de Ijjst der verbonden liberalen
aan te bevelen, aan ieder het echter overlatend
of hjj wil stemmen voor de geheele ljjst dan
wel de gematigden er uit lichten. Nadruk-
keljjk echter wjjst de algemeene raad op de
noodzakeljjkheid om de nederlaag toe te
brengen aan het ministerie, aan de rechter-
zjjde en de clericale politiek.
Na deze demonstraiie van de arbeiderspartjj
zjjn de kansen voor de liberale Ijjst ongetwjj
feld gerezen, maar de bestaande verbittering
tusschen de doctrinairen en de socialisten be
looft niet door het thans voorgevallene te
verminderen.
Een scherp contrast met de vasthoudendheid
van het Brusselsch doctrinairisme vertoont de
gemakkeljjkheid, waarmede sommige politieke
grootheden onzer dagen hun denkbeelden en
beginselen metamorphoseeren. Zoo staren de
Italianen met geen geringe verbazing op den
beer Castelar, den grooten Spaanschen rede
naar, die zich thans in hun midden bevindt.
Geljjk de vurige republikein reeds voorheen
bekeerd is tot een kampioen voor de tegen
woordige monarchie in Spanje, vertegenwoor
digd door een vrouw en een kind, zoo is hjj
thans de lofredenaar van den paus geworden.
Na door Leo Xtll in audiëntie te zjjn ont
vangen, vloeit Castelar over naar bewondering
en eerbied voor de verheven persoonlijkheid
van den paus, voor diens vredespolitiek en
grootsche plannen. Aan een ita'iaansch poli
ticus zeide Castelar, naar de Diritto mede
deelt, dat hjj met den paus in alle kwestiën
overeenstemt. »Ook ten opzichte van het
vraagstuk der wereldljjke macht?" vroeg de
Italiaan. Castelar antwoordde»Ik ben de
vriend van den paus en de gast van Italië."
De Italianen begrjjpen dit antwoord zoo dat
Castelar zjjn meening over deze kwestie niet
wil zeggen, omdat hjj als gast in Italië ver-
bljjf houdt, doch dat de nadruk, dien hjj op
