N°. 235. 137s Jaargang. 1894 a g 5 October. Is. VAN HOÜTE Middelburg 4 October. Deze courant verschijn d a g e I ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per oost franco 2. Afzonderlijke nummers, met of zon bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 c regel. B abonnement lager. Advertentiën 20 cen^. Geboorte-, Trouw-, DoocKvjpU-aiidere familieberichten, benevens alle dankbetui$n</efi^°fan 17 regels 1.50; iedere regel meer 0.20. lïra(5teqletters worden berekend naar plaatsruimte. ReclVnl^lf) cent per regel. JUetteren en Kunst. ONDERWIJS. MDDELBl K(.S<Iir («HUM. Tkemonetei. Middelburg 4 Oct. 8 u. vm. 55 gr. m. 12 u. 60 gr., av. 4 u. 59 gr. F. Verwacht N. O. wind. i Agenten te VlissingenI' Gr. im Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boidit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. y. d. Peijx, te ZierikzeeA. C. de Mooi/, j Adverieallëa i te Tholen: W. A. tab 1 i.-dwehhcuzen en te TemeuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën moeten des namiddags te nul j aan, evenals de advertentie-bureau's van Ni/gh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gbbb. Beltnïantb, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zpn, willen Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cdj., John F. Johïs, opvolger. zp des avonds nog worden opgenomenj Voor de verkiezing voor een lid der Pro vinciale staten in het district Sluis, op Dins dag 9 October a., bevelen wij aan den heer burgemeester van Oostbnrg en oud-lid dier Staten. Geneeskundige hulp op Itet platteland. In het Woensdag-nommer van het Dagblad, het nieuwe orgaan, schreef B. het volgende >Een tiental jaren geleden werd er voor het eerst in ons land en#erder ieder jaar opnieuw, een som van f 8000 op de begrooting uitge trokken om daaruit subsidies te verleenen aan vroedvrouwen en geneeskundigen, die zich wilden vestigen in gemeenten, waar anders gebrek aan deskundige bulp zou aanwezig zjjn. Sedert dien tjjd is het aantal geneeskundigen in Nederland aanzienlijk toegenomen, zoo zelfs dat een paar jaren geleden een der me dische hoogleeraren in een openbare rede waarschuwde tegen een wetenschappelijk pro letariaat, dat hij reeds in 't verschiet zag. En nog altijd neemt de toevloed van nieuwe geneeskundigen toede gehoorzalen aan de universiteiten zjjn overvuld, klachten over gebrek aan ruimte in de laboratoria, aan de ziekbedden en op de kliniek wegens het groot aantal toehoorders zjjn aan de orde van den dag; aan vernieuwing óf vergrooting dier lokalen worden telkens duizenden besteed de examen-commissies zjjn bij na permanent aan het werkalle duideljjks bewezen van een werkeljjke overbevolking van geneesheeren. En niettegenstaande dit verschijnsel lezen wjj in de toelichting bjj de begrooting voor 1895 van den minister van financiënDe post .toelage van geneeskundigen en vroedvrouwen" is f 1800 hooger geraamd met het oog op de toenemende behoefte aan hulp in plattelands gemeenten". Dus toenemend gebrek aan geneeskundigen op het land, niettegenstaande steeds grooteren toevoer van jonge artsen Bestaat hier niet een duideljjke aanwijzing, dat het niet langer noodig is, tegen betaling van slechts f200 per jaar, dus grootendeels op kosten van 't algemeen, maar steeds voort te gaan een talrjjk corps van medici op te leiden, die voor de behoefte der steden niet meer noodig zjjn en toch geen lust hebben zich te vestigen op het platteland Of anders om aan deze goedkoope opleiding de verplichting te verbinden zich minstens eenige jaren na hun promotie beschikbaar te stellen voor de noodljj denden in minder wel varende of minder aangename streken van ons land Het is reeds meermalen gezegd, doch nude gelegenheid zich aanbiedt, kan het nuttig zjjn, het nogmaals te herhalen." Dit betoog nemen wjj hierom vooral over, omdat het een voor een groot deel van ons land gewichtige kwestie geldt. Over het gebrek aan geneeskundige hulp ten plattelande is reeds veel geschrevenen allerlei middelen om daarin te voorzien zjjn aangegeven middelen vaak, o. a. het brengen overal van de telefoon, die ons, raet waardee ring van de goede bedoeling der ontwerpers, toch den indruk gaven, dat dezen op weg waren de paarden achter den wagen te spannen. Het is echter een feit, dat voorziening in den huidigen toestand dringend noodig is. Wjj, stedelingen, kennen de nadeelen niet, verbonden aan het gemis van zulke hulp, laat staan nog het feit, dat, bp het bezit van éen geneeskundige, ten plattelande in spoed eischende gevallen de toestand nog veel te wensehen overlaat. Het volmaakte zal daar echter wel nooit te bereiken zjjnmaar is, om het noodige te verkrjjgen, het door B. aangegeven middel practisch uitvoerbaar Alleen omdat een jongmensch (slechts) f 200 's jaars voor zjjn opleiding krjjgt, heeft men, dunkt ons, nog niet het recht over hem te beschikken. Dat kan alleen geschieden wanneer men zooals dit met militaire artsen het geval is, hem een ruimere toelage geeft, zjjne opleiding geheel betaalt, of wanneer bp van een beurs waaraan zekere bepaling is verbonden, pro fiteert. Wjj staan hier echter voor een groo-lendeela gemeentelijk belang; en of daarom het rjjk de geneeskundige hulp voor het platteland ooit geheel aan zich zal nemen, en de jongelui steunen in hunne opleiding om dan over hen vrpelpk te kunnen beschikkenziedaar de groote vraag. Zonder de gemeenten er in te kennen, zouden, volgens B's voorstel, dien jongen artsen door 's lands regeering een standplaats aangegeven moeten worden. Is dit mogeljjk? Voor de zelfstandigheid van den jeugdigen arts zou het misschien te wensehen zjjn, dat dit het geval ware. Van vele gemeentebesturen en bewoners van het platteland is in deze toch niet veel te verwachten. De mededeelingen in de jongste, teMiddel- burg gehouden vergadering van den genees kundigen raad, dat in verschillende gemeenten aan de hulp van niet gediplomeerde deskun digen de voorkeur werd gegeven boven die door een gediplomeerde vroedvrouwdat in vele gemeenten nog de hulp van bakers boven die van vroedvrouwen wordt gekozen en dat het gebleken is dat sommigen der laatsten, die zich ergens vestigen, door gebrek aan practpk weder eene andere woonplaats moesten kiezen; bewpzen wel hoe kortzichtig velen zjjn ten opzichte van deze belangrijke zaak. En zoo is 't ook met geneeskundige hulp. Men zou haast gaan gelooven aan de bewering dat menigeen meer zorg heeft voor zjjn vee dan, voor zjjn naasten; al is die hem zelfs zoo na als zjjn eigen vrouw. Toch zjjn niet allen zoo kortzichtig en wp willen daarom aannemen dat ten opzichte' van geneeskundige hulp er in de richting van het door B. aangegeven idee iets tot stand te brengen is door gemeenschappelijke samen- menwerking van rjjk, provincie en gemeenten. Eenvoudig zou het zpn als het rjjk slechts de macht had om artsen, die hunne opleiding met ondersteuning van het rpk hebben ge noten, te dirigeeren naar die gemeenten, waar behoefte aan hulp bestaat en waar die wordt gevraagd. In de meeste gevallen zal dit eebter zoo gemakkelijk niet gaan. Weinigen zullen zich laten vinden om, zonder tejweten waar zjj een maal hun ambt moeten uitoefenen, zich te bin den. Bovendien zou de billjjkheid eischen, dat gemeentebesturen in deze zich ook eenige op offeringen getroosten, daar zp toch de voor- deelen van die bepaling zouden plukken en volgens de wet verplicht zpn voor genees kundige hulp in het belang der armen te zorgen. Het meest practische zou het ons daarom voorkomen, dat de provinciale bestu ren zich in deze bemoeiingen getroostten en optraden als tusschenpersoon tusschen rjjk en gemeenten. "Van de laatste zullen sommige wellicht ge neigd zpn aan de kosten der opleiding van een bepaald persoon bp te dragen, wanneer deze zich verbindt zich daar gedurende een zekeren tjjd te vestigen of anders het geschon- kene terug te geven. Als de provincie dan ook het hare doet onder voorwaarde, dat aan die bepaling de hand wordt gehouden, dan dient zp ook tevens hare eigen belangen, nauw betrokken bp een goeden geneeskundigen dienst. Aan het rpk dan nog om in deze meê te werken teneinde eene goede regeling tot stand te brengen. Is de door ons aangegeven weg misschien wat omslachtig, de kwestie zelve leidt daartoe. Zoo eenvoudig op te lossen als B. dit wenscht ia zp, dunkt ons, niet. Maar dat zp dringend oplossing behoeft, valt niet te loochenenen wp gaven daarom te meer onze meening in de hoop, dat deze over wogen moge worden en aanleiding geven tot nadere gedachtenwisseling. Het geldt een vraagstuk van den dag, dat meer en meer op den voorgrond treedt en van zuiver practisch belang is. Met het oog op de thans in Amsterdam plaats hebbende werkstakingen laat het N-vd D. sen verstandig wjórdje^ffift&en. Terecht erkent het blad dat een arbeider zijn loon waardig isdat hjj hooger loon mag begeeren en vragen, en dat hjj, als zjjn wensch niet wordt ingewilligd, het recht heeft zpn diensten verder te weigeren. Maar de wjjze, waarop deze zaak thans is behandeld, kan niet worden goedgekeurd. Men heeft onmiddelyk hooger loon gevraagd en dus den patroons geen tjjd gelaten om uit te cijferen of zp het konden geven, om te berekenen welke verhooging van hunne prjj- zen daaruit moest volgen en om te onder zoeken of hunne cliënten tot die verhooging bereid zouden zpn. Men heeft medegedeeld, dat werkstaking van de werklieden onmiddeljjk op een wei gering der patroons zou volgen een maat regel dus van dwang, en wel een, die strpdt met goede trouw. Waar goede trouw heerscht, zegt men zjjn diensten niet onmiddeljjk op noch de patroon den typograaf, noch de typograaf den patroon. Het gold hier vooral drukkerijen, waar dagbladen worden gereed gemaakt, drukkerjjen dus, waar een stagnatie, ook maar van enkele uren, de grootste moeie- Ipkheden na zich sleept. Yan deze omstandig heid hebben de typografen partjj getrokken, en daardoor wordt hunne vraag om onmiddel lijke loonsverhooging en hun besluit tot on- middeljjke werkstaking, in andere omstan digheden reeds een onwaardige handelwpze, dubbel onwaardig. En dan zp hebben anderen afgevaardigd, om voor hen het woord te doen. Op zichzelf is daar niets tegen. Toch is deze manier van doen geen bewjjs van hartelijkheid en ver trouwen. In den regel geeft men de verdediging van eigen belangen <pi($ aan anderen over, voor én aleer eigen pogingen zjjn mislukt. En in dat stadium verkeerden, voor zoover wp weten, vele typografen niet. Integendeelons is een drukkerp bekend, waar drie jaren ge leden het personeel loonsverhooging vraagde bij eigen monde, en op die vraag ook ver hooging ontving, welk zelfde personeel thans een ander voor zich heeft laten spreken. Eindeljjkeen menigte heeft den toegang tot de werkplaatsen, aan wie geen deel wilden nemen aan de beweging, moeieljjk of zelfs onmogeljjk gemaakt. Onmiddellijke loonsver hooging gevraagd- onder bedreiging van onmid dellijke werkstaking, bp monde van anderen en gesteund door een volksoploop en dat alles zonder dat vooraf was gegaan een in goeder minne gedaan verzoek zulk een handelwpze zp wat zjj wil maar zp is geen goede trouwzegt de redactie van genoemd blad terecht. En wat wp daarbij voegen willen is dit zulk een handelwpze kan niet anders dan ten slotte ten nadeele worden van de werk- stakenden, al behalen zjj ook tjjdelpk voordeel. De goede verstandhouding wordt verbroken; en een patroon, die aldus is bejegend, zal later, wanneer alles weer geregeld is, van zelf op zpn qui vive zpn en allerminst consideraties gebruiken tegenover hen, die aldus misbruik maakten van het oogenblik. Dat men dit toch bedenke. Er zjjn onbillpke, onrechtvaardige patroons; edoch, er zpn ook tal van gezellen die verre van volmaakt zpn, en zelfs die met den besten wil niet meer kunnen pwïsteeren wat zjj vroe ger deden. In hun belang wordt nog wel eens veel door den patroon door de vingers gezien. Alleen bjj onderlinge samenwerking is er wat goeds voor beide partpen tot stand te brengen. Wjj zeggen het Amsterdamsche blad het na recht om niet langer te werken, als men meent aanspraak te hebben op betere bejegening of meer loon, heeft elk werkman. Maar hij trachte langs geleidelijken, kalmen weg ver betering te verkrjjgenhp doe dit zóo dat geen wrok blpve bjj zpn patroon, noeh bjj hem zeiven. Gaat het hard tegen hard niemand die er voordeel van heeft. Dat de werkman daarom vooral luistere naar goede raadgevers. Er is tegenwoordig een manie bp zekere leiders of bjj hen die zich als adviseurs van den werkman opwerpen om al wat hun pro tégés doen te verheerlijken en goed te keuren nooit aan hun adres een woord van afkeuring te doen hooren maar daartegenover wel alles wat de patroons willen in een ongunstig licht te plaatsen. 1 Dat zpn de ware vrienden der werklieden niet. Zp jagen meer naar volkspopulariteit dan naar rechtvaardigheid. Men zjj dus op zpn hoede voor zulke raadgevers. Over de kwestie zelve iB, vooral van verre, moeiljjk te oordeelen. Nu echter de redactie van een blad als het N. v. d. D., die den toestand van nabjj kent, een oordeel uitspreekt als hierboven is aan gehaald, meenen wjj wel gerechtigd te zjjn om aldus ons gevoelen te uiten en te getuigen dat wjj voorloopig nog weinig sympathie kunnen hebben voor de werkstakers in Am sterdam en nog minder voor de manier, waarop zp in deze hebben gehandeld. Hadden zjj eerst met de patroons gesproken en bjj niet-inwilliging van hunne eischen, over welker al of niet billjjkheid wjj geen oordeel kunnen vellen, gezegd wat hun plan was, dan hadden zij vrjj wat beter en zeker ook meer in hun eigen belang gehandeld. In verband met onze opmerkingen achten wp het niet ongeschikt hier te laten volgen het volgende oordeel, uitgesproken door de R. "K. Typografen-Vereeniging De Katholieke pers te Amsterdam, op een 30 Sept. gehouden algemeene vergaderingeen oordeel waarvan wp eerst kennis namen,nadat wp het hier vooraf gaande reeds geschreven hadden. Dit oordeel luidt als volgt >1°. is de vergadering van oordeel, dat door deze werkstakingen niet een loonsverbetering is of wordt verkregen, die een gevolg is van gerieen overleg tuBschen, of wederzpdsch goed vinden van beide betrokken partpen, en, daar die loonsverbetering is afgedwongen door over macht, die geforceerde loonsverhooging niet kan beschouwd worden van bljj venden aard te zjjn, doch de aanleiding zal bljj ven tot wederkeerig geweld, wanneer daartoe de ge legenheid zich zal voordoen, zoodat inderdaad een staat van oorlog tusschen de beide partjj en (patroons en gezellen) zal bljjven bestaan 2°. kan zp niet goedkeuren het door het werk- takings-comité gestelde loontarief, waarbij in hoofd-zaak is rekening gehouden met geboor tebewijs en niet met beroepsbekwaamheid, en meent daarin op den duur een twistpunt te zien voor de gezellen onderling 3°. is de vergadering van oordeel, dat de loonen in het typografenvak een dringende verbetering behoeven, daar deze thans niet zpn in overeenstemming met de eerste be hoeften der werkliedenen 4°. meent daarom de vergadering dat op een algemeene loonsverbetering over het geheele land moet worden aangedrongen, in billjjke verhouding tot de krachten der werkgevers. Draagt de vergadering haar bestuur op ten spoedigste maatregelen te nemen ter verkrij ging van een beter loontarief, dat, door we derzpdsch goedvinden tot stand gekomen, een waarborg geeft voor de duurzaamheid der ver betering en noodigt bp deze de patroons dringend uit, zicb niet tegen een noodzakelijk geble ken loonsverhooging te willen verzetten, ten einde te voorkomen, dat een gerechtvaardigde verbittering der gezellen hen aansprakelijk zal moeten stellen voor de gevolgen, die uit een verkeerd opgevat eigenbelang zouden kunnen voortspruiten." Op een door die vereeniging en de anti- revolutionnaire lypografen-vereeniging gehou den vergadering, waarop de verschillende chefs van drukkerjjen te Amsterdam waren uitge- noodigd, is met bpna algemeene stemmen in beginsel besloten, dat men een minimum loon zal vaststellen van 20 cents per uur voor let terzetters, die hun werk goed verstaan, en dat de regeling van loonen voor overwerk en nacht werk, evenals Zondagsarbeid, bjj eene nadere bespreking zal worden vastgesteld. Te Amsterdam is thans opgericht de Nederl. Vereeniging van Boekdrukkerspatroons. 24 Amsterdamsche firma's, waaronder de grootste inrichtingen, traden als lid toe. Het bestuur zal zich onverwjjld in verbin ding stellen met alle boekdrukkerspatroons in Nederland. Naar de telegrammen der laatste dagen te oordeelen, hebben wp nu dan toch werkeljjk op Lombok succes, zegt het. Vad. Als zoodanig beschouwen wjj ook het sneuvelen van den Troonopvolger, waardoor de keuze tusschen handhaving van het Vorstenhuis en recht- streeksch bestuur veel eenvoudiger wordt. Wil men handhaving van het Yorstenbestuur, dan is wel een eerste voorwaarde, dat er een Vor stentelg is, dien ,-uen met vertrouwen op den heerscherszetel kan brengen, gelpk het geval was in Manipore, waarop men zich heeft be roepen handhaving van een Vorstenhuis, waar geen vorst meer is, -heeft geen zin. Tegen het rechtstreeksch bestuur behoeft men te minder op te zien, omdat het schrik beeld van de groote kosten, waarmede ge schermd werd, ongegrond ia. Terecht is dit aangetoond door den heer Kielstra in het Hbdl, die Bali en Palembang aanhaalt als voorbeelden, dat juist het directe bestuur onze inkomsten doet stjjgen, terwjjl bjjv. Borneo's Westkust met het overal heerschend zelfbe stuur financieel een lastpost is. Dat Lombok, een klein landje met naar hetschpnt vrucht baren grond, op den duur een lastpost zou zpn, is niet aanneemljjk, en de bestuursuit- gaven bjj direct bestuur kunnen niet veel meer kosten dan bp indirect bestuur, dat bjj de daar bestaande verhoudingen toch zeer zeker een zorgvuldige en voortdurende con trole in zich zou sluiten. Over de onvermpdelpkheid der expeditie kan men verschillend bljjven denken, maar hoe, nu het er eenmaal toe gekomen is, een andere uitweg is te vinden dan rechtstreeksch bestuur, verklaren wp niet te begrppen. Ook moeten wp ten sterkste opkomen tegen beschouwingen als in Het Dagblad het Amsterdamsche waarin de expeditie vergeleken wordt met die naar Plores, de heeren Van Houten en Cremer om hun veranderde houding worden gegispt, en de Baliërs tegen de besehuldiging van verraderljjk te hebben gehandeld worden in bescherming genomen. Naar Flores gingen wjj om tin te zoeken, naar Lombok om een schan delijk onderdrukte bevolking, die ons om uit redding smeekte uit den nood, te hulp te komen ziedaar een niet geheel onbeteekenend verschil. En hoeveel sympathie men moge heb ben voor menschen, die hun land verdedigen, men mag niet vergeten, dat de Baliërs niet hun land, maar het door hen overheerschte en onderdrukte land verdedigen, en dat zjj ons hebben aangevallen, nadat zp zich volledig hadden onderworpen. Als men behoefte gevoelt het wierookvat te zwaaien voor de vpanden van Nederland, dan kan men nog wel waardiger subjecten vinden dan deze heeren. Bjj kon. besluit is dr J. van der Hoeven, te Rotterdam, be noemd tot ridder in de orde van den Neder- landsche Leeuw, is aan Ch. Th. Weide er, eervol ontslagen apotheker der 2e klasse van het Ned.-Indisch leger, de bevoegdheid van apotheker verleend. Joh. Messaert en Röntgen zullen samen een tournée door Nederland maken. Zp treden op te Haarlem, Den Haag, Hilversum, Rotter dam, Utrecht, Leiden, Hoorn, Breda, Gronin gen, Deventer, Zwolle, Arnhem en Njjmegen. Zouden zp Middelburg niet met een bezoek vereeren Het gezelschap van den Tivoli-schouw- burg te Rotterdam, dir. de hh. Jan C. de Vos en W. van Korlaar, heeft het uitsluitend recht van opvoering voor Nederland verkregen van een nieuw stuk van den heer W. G. van Nouhuys, die drie jaren geleden zoo ge lukkig debuteerde met Eerloos en daarna een in ons land maar zelden geëvenaard succes verwierf met Het Goudvischje, welk werk bijna honderd malen is vertoond. Het stuk is getiteld In Kleinen Kring en telt vier bedrjjven. De directie durft de meening uit te spreken, dat In Kleinen Kring wederom een belangrpke schrede voorwaarts is van de zen begaafden schrjjver. Twee jaren lang heeft hjj er aan gewerkt en hjj is er, naar hare meening, in geslaagd een tooneelspel te 8c.hrpven, Idat tot de beste onzer Hollandsche dramatische litteratuur behoort. Door en door Nederlandsch is dit werk in de goede beteekenis. Vol Nederlandsche satire en humor, vol menschen- en tooneelkennis". Zondag opende het Vlaamsche Theater te Brussel het winterseizoen met een nieuw stuk van Nestor de Tière, de Wilde Lea. Een hart stochtelijk en somber drama wordt het in Brusselsche bladen genoemd, dat nog meer dan Liefdedrift en Roze Kate de realistische strekking van den schrjjver kenmerkt. De opvoering was een succes voor Nestor de Tière en voor Julia Cuypera in de titelrol. Als eene bijzonderheid meldt het School blad dat als deskundigen by de akte-examens

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1