N°. 200. 137® Jaargang. 1894 Zaterdag 25 Augustus. De Koninginnen I Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nummers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0.20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Middelburg 54 Augustus. ONDERWIJS. KERKNIEUWS- UIT STAD EN PROVINCIE, OP WALCHEREN. ttlDDFIIllltliS COURANT. Thermometer. Agenten te YlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boltjit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. y. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, Middelburg 24 Aug. 8 u. ym. 63 gr. te TholenW. A. van Niedwenhduzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën m. 12 u 66 gr., av. 4 u. 68 gr. F. j aan, evenals de advertentie-bureau's van Nugh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebb. Belintantb, te 's Gravenbage, en A. de La Ma?. Aza., te Amsterdam. Hoofdagenten voor bet Buitenlandte Parjja en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cns., John F. Jones, opvolger. Verwacht verand. wind. Advertentlëm moeten des namiddags te éém uui aan het bureau bezorgd zyn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen, Aan H. M. de koningin-weduwe, regentes van bet koninkrjjlr, is door het algemeen be stuur der Zuiderzee- Vereeniging een adres gezonden, waarin wordt te kennen gegeven »dat het met groote belangstelling heeft kennis genomen van het aan Uwe Majesteit uitgebracht verslag, der door Hoogatdezelve bjj Haar Besluit van 8 Sept. 1892 no. 21 in gestelde staats-commissie »dat bet voor de Zuiderzee-Vereeniging hoogst aangenaam was te vernemen, dat de door Uwe Majesteit hare commissie voorge legde vraag, of eene afsluiting en eene droog making van de Zuiderzee op eene wijze, als door de Zuiderzee-Vereeniging is voorgesteld, in s Lands belang behoort te worden onder nomen, door de overgroote meerderheid der commissie toestemmend is beantwoord, en eveneens dat duidelijk is uitgesproken, dat dit grootsche werk alleen tot stand behoort te worden gebracht door den Staat; »dat, waar thans aanvankelijk is voldaan aan den dezerzijds bjj schijven van 1 Mei 1892 aan uwer Majesteits Ministerraad geopenbaar- den wensch, dat het vraagstuk der afsluiting en droogmaking van de Zuiderzee door de booge regeering mocht worden ter band ge nomen, het algemeen bestuur van genoemde vereeniging uwe Majesteit met vertrouwen nadert met het ernstige verzoek, dat het haar moge behagen, al die verdere maatregelen te verordenen, als kunnen strekken om het tot stand komen van dit grootsche werk te be vorderen en de uitvoering der plannen te bespoedigen. Dezer dagen kwam in het Vaderland een als hoofdartikel geplaatst opstel voor van »Een onderwjjzer, die gesn party is", waarin hjj zjjne meening zeide over de veel sensatie- wekkende kwestie van hoofden van scholen voor de klasse. »Er is iets niet in orde, zoo schreef hjj daarin, tusschen de hoofden der scholen en het hulp personeel Een geest van oproerigheid en weerzin verneemt men heden ten dage, als men even toeluistert naar de gesprekken der jongere onderwijzers Weldra zal ieder weten, »dat er groote ontevredenheid heerscht van de zjjde der hoofden in de school over velen onder de jongere onderwijzers, en nog grooter weerzin van den kant van het hulppersoneel over velen der schoolhoofden." De aanleiding tot dit rumor in casa" is de inspecteur Fabius geweest. Of hjj met zijn bekende circulaire wèl heeft gehandeld »Uit den aard der zaak moet zulk boud spreken en zulk generaliseeren van dezen inspecteur in 't bijzonder een reden tot erger nis worden in de wereld der schoolhoofden. Het werd niet uitgesproken, maar toch aller wegen tusschen de regels in gezegd, dat de heer Fabius, door in zjjn advies aan het stads bestuur van Middelburg te spreken, geljjk hjj dat heeft gedaan, de herinnering wakker ge maakt heeft aan het feit, dat hjj voor niet vele jaren het toezicht op zich durfde nemen over een tak van dienst, welken hy, zoo meende men, tot op den dag zyner benoeming in 't geheel niet of slechts weinig kende. Het is al tjjd jammer als een autoriteit, of die voor autoriteit wil doorgaan, door hen, die onder zjjn toezicht komen, niet ten volle als de meerdere beschouwd behoeft te worden. Hoe verdienstelijk de heer Fabius zich nu ook voor het lager onderwys gemaakt moge heb ben sedert zyn inspecteurschap na het aftre den van den heer Moens, dit schynt zeker, dat zyn woord van advies in schoolzaken bjj de onderwjjzers slechts een zeer betrekkelyk gezag heeft. Of geen gezag De hoofden geraakten dus in rep en roer; maar van den anderen kant kwamen tal van onderwijzers den inspecteur geljjk geven, en werd in een blauwboekje zelfs een vyftal namen genoemd van hoofden, die in hun plichtsvervulling zouden te kort schieten. Is nu het begi nselde hoofden voor de klasse, verderfelijk „Wy twyfelen. Vooreerst omdat het stelsel „het hoofd der school heeft geen klassa" ei- genlyk alleen in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, en enkele andere groote gemeenten, in alle volkomenheid bestaat, terwyl in een. zeer aanzienljjk getal stadsscholen en bjjna overal ten plaltelande het hoofd der school wel de gelijk gedurende iedere les een klasse voor zyn rekening heeft. Deze ongelykheid itn ar- beidsverdeeling stemt tot nadenken, omdat niet is gebleken, dat het onderwys minder is in ïlit. c.Aolen waar het hoofd den ganschen schooltjjd voor de klasse staan moet, minder dan in zulke inrichtingen, waar het school hoofd door zooveel onderwjjzers wordt bjj ge staan als er klassen zyn. Er komt nog bjj dat op vele byzondere scholen in diezelfde gemeenten Amsterdam, Rotterdam, enz de hoofdonderwijzers wel degeljjk een klasse voor hun rekening nemen, den heelen schooltjjd door. Ons zjjn bjjzondere scholen bekend, waar het onderwys uitstekend is, en waar desniettemin het hoofd elk uur een klasse heeftKan dit op het platteland, in tal van kleinere stadsgemeenten en in de byzon dere scholen van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, enz., waarom zou het onmogelyk wezen in de inrichtingen van openbaar onderwys De beer Fabius heeft door verkeerde argu menten zjjn bewering verzwakt. ïHet eenige argument, dat de inspecteur had behooren te gebruiken, is dit»het onderwys moet zoo ingericht zyn, dat ook het hoofd gedurende den schooltjjd ieder uur aan een klasse les geeft. Alle bezigheden, buiten het eigenljjke onderwjjs om, moeten door ieder onderwijzer voor zyn eigen klasse geschieden, of het schoolhoofd moet vóór, na en tusschen de schooltyden in deze bezigheden verrichten. Dit alles kan geschieden en de gemeente heeft het recht van het hoofd der school te verlangen, dat hy zich, bv. tusschen de morgen- en middagschooltjjden in, telkens een uur beschikbaar houde voor besprekingen met ouders, en zulke soort diensten." Want let wel, dat het verschil in jaarwedde tus schen het hoofd der school en zyn plaatsver vanger meestal zeer groot is zoo groot, dat het toch gemeenljjk nog de halve jaar wedde van den laatstgenoemde bedraagt, en meerIeder, die met het onderwys meer dan oppervlakkig bekend is, weet, dat er in elke goed geregelde school ruimschoots vrjje tjjd voor het hoofd te vinden is om allerlei, het onderwys betreffende, en waarbjj zyn persoonlijke tegenwoordigheid geëischt wordt, te kunnen doen. Als bv. zyn klasse gymnastiek heeft, of teekenonderwys, geeft hjj die klasse aan den met dit of deze vakken belasten onderwjjzer over en is zelf vrjj. Waarom zou hy van zulke vrjje halturen en uren geen gebruik kunnen maken om zich met het onderwys in een andere of de andere klassen bezig te houden Er zyn ongeschikte onderwjjzers, zoowel als hoofden, verzekert de schrjjver, maar »terwjjl van den eenen kant het geschetter van ongenoemden, die in schotschritt en kwaad sprekendheid den »val der hoofden" aankon digen, geminacht mag worden, behoort van den anderen kant iets gedaan te worden om de onderwijzers beneden den rang van hoofd, die wezenljjke grieven hebben, te gemoet te ko men. Als eens op het hoofd der school ook gerekend kan worden in het klassenstelsel der lagere school, en het daardoor vrijkomende traktement van éen onderwjjzer besteed werd b.v. om hun, die in rang op het hoofd volgen, een betere positie te verschaffen, dan zou dit waarschjjnljjk een verbetering van toestand zyn." Bjj kon. besluit zyn benoemd bjj het per soneel van den geneeskundigen dienst der landmachttot dirigeerende officier van ge zondheid le kl. de dirigeerende officieren van gezondheid 2e kl. H. C. van Eyk van Voort- huysen, W. T. Philipsen en J. Binnendijk tot dirigeerend officier van gezondheid 2e kl. de dirigeerend officieren van gezondheid 3e kl. H. F. A. Giesbers en H. E. Korndörffer tot dirigeerend officier van gezondheid 3e kl. de officieren van gezondheid le kl. F. Piekema, R. H. F. Sikkes en dr F. Daniels. Verder zyn op pensioen gesteld de dirigee rende officieren van gezondheid le kl. bjj de landmacht dr J. H. Gentis f 2100, C. C. Vige- lius (op aanvrage) f 2275, L.J.Dumont ƒ2100, Men deelt aan de Java-bode mede, dat de regeering er over denkt een lid van den Raad van Indië als regeeringscommissaris naar Lom bok te zenden, ten einde de zaken daar te regelen. De troepen zouden nog ongeveer een maand wegblyven en Lombok zou geheel worden opgenomen. De bezetting van Boele- leng is naar Midden-Java terug. Het is althans gebleken, dat het vorstenbe- stuur op Lombok aan de bevolking verboden had af te schepen met Nederlandsch-Indische schepen en gelast had dit alleen te doen met schepen onder Engelsche vlag. Zoo wordt verklaard, dat onze schepen daar weinig of geen vracht konden vinden. Dat er eenigszins van elkander verschillende lezingen omtrent het uiteinde van Anak Agoeng Madé, den onechten zoon van den vorst van Lombok, in omloop zyii, kan o. a. bljjken uit het volgende verhaal, dat het Bat. Nbld. er van geeft. Men herinnert zich, dat hy, volgens de Java-Bode, zich voor de oogen van den controleur Liefrink zou hebben gekrist, onder den fleren uitroep: in mjjn huis gebruikt nie mand wapenen dan ik zelf. Aan het Bat. Nbl. werd daarentegen dd. 15 Juli van de reede van Ampenan geschreven In Ampenan wonen 2 Europeanen, een Oos tenrijker (de wapensmid van den vorst) en een Duitscher (handelaar)zekerheidshalve heeft de generaal dezen heertjes voorgesteld aan boord te komen, daar hy bjj een bestor ming voor hun leven niet instond; zjj deden dit niet, bleven te Ampenan en daar zjj niets over den vorst of den toestand wilden mede- deelen, werden zy, gewoon in hun huizen gezet en bewaakt. De Oostenryker had den vorst, nl. den onechten zoon (want de vorst is zeer oud en door den krachtigen onechten zoon overal buitengehouden) medegedeeld, dat hjj de compagnie niet had te vreezen, daarbjj aanhalende het geval met Atjeh. Doch toen onze troepen te Ampenan kwamen en men de oorlogsschepen en al de toebereidselen zag, kwam de onechte zoon tot besef, dat de Oostenryker hem had bedrogen. Deze werd nu daarover geïnterpelleerd door de ryksgrooten, die hy met dat praatje tot tegenstand had over gehaald. Een dezer is op den morgen van den tocht naar Ampenan naar den onechten zoon gegaan, onder mededeeling, dat het nu toch maar verstandiger was de eischen der com pagnie nog in te willigen. Daarop antwoordde deze, dat hjj zich dan liever wilde krissen. Hjj zou echter volgens de volksopvatting wor den beschouwd als landverrader, omdat zijn zelfmoord zou worden toegeschreven aan vrees voor de compagniedaarom deed hy wat andershjj liet de tjjding verspreiden, dat hy met een nicht overspel had gepleegd, op welk misdryf het krissen staat, en heeft eerst de nicht, die hjj waarschynlyk niet heeft ver leid, gedood en daarop zich zelf. De toeleg is echter later gebleken en daarom zjjn de ljjken 's middags, tegen het ondergaan der zon, zee geworpen; geen enkele ryksgroote volgde den lykstoet. Ik heb alles van boord kunnen zien met een kjjker. Eerst heeft men ze in een bootje een bantal een eind in zee ge roeid en daarna over boord gegooiddaarna heeft men de beide lyken hy elkaar gebonden en geheel in lyn waden gewikkeld, met de pajongs, te voren verscheurd, er om vast ge bonden, eveneens in zee gegooid. En daar mede was de begrafenis gedaan en trok het volk, dat de lyken aan het strand had gebracht, rustig terug. Uit vertrouwbare bron vernemen wjj, dat de heer P. D. Koning aan H. M. de koningin regentes zjjn eervol ontslag verzocht heeft als leeraar aan de rjjks hoogere burgerschool te Middelburg. Dezer dagen werd teStavenisse het nieuwe en het vernieuwde schoolgebouw in gebruik genomen. Door eene buitengewone rykssubsidie werd de gemeente in staat ge steld de bestaande school, die reeds jarenlang gebleken was te klein te zjjn voor het aantal schoolgaande kinderen, met één lokaal te ver- grooten. Ook aan de bestaande lokalen werden de noodige veranderingen en verbeteringen aangebracht. Op kosten van de gemeente werd het gansche schoolameublement en het inwendige der bestaande school netjes op geschilderd, terwyl het verwen van het uit wendige nog moet geschieden. Alles ziet er netjes uit. Woensdag 15 Aug. herdacht de zeereer- waarde heer J. F. G. Baede, pastoor der paro chie te Edam, den dag waarop hjj vóór 25 jaren tot priester werd gewyd. De geachte jubilaris stond achtereenvolgens als kapelaan te 's Heerenhoek (Sept. 1869 Oct. 1870), Zaandam (1870—Nov. 1871), 'sGra- venhage, St Josef-Parochie (Nov. 1871—Mei 1872), Leiden, St Petrus (1872—Oct. 1874) Amsterdam, O. L. V. Onbevl. Ontv. (Post hoorn) (1874—1877), Gouda, O. L. Y. Hemel vaart (1877—1878), Amsterdam, St Willebrord buiten de Veste (1878—1883), Middelburg (1883-1885). Op den 5en December van laatstgemeld jaar werd de eerw. heer Baede benoemd tot pas toor te Schoorl. Yan daar werd hy verplaatst naar Edam, waar hij sedert 8 Dec. 1893 zjj herderlyk werk verricht. Talrjjk waren de blyken van belangstelling, die de jubilaris ondervond ook van Protestan ten, van wie velen ter zjjser eer do v'ag bed den uitgestoken en den heer Baede kwamen complimenteeren. De feestrede in de kerk werd uitgesproken door de eerw. heer J. M. J. Baede, pastoor te Zierikzee, broeder van den jubilaris. Aan de commissie, die gisteren avond a 1- i e r gevormd is met het doel een beroep te doen op de algemeene liefdadigheid in het belang der weduwe en kinderen van den over leden werkman A. Heuseveldt, schonken HH. MM. de Koninginnen een gift van f 300. De commissie bestaat uit de heeren J. F. van Dunné, J. A. Frederiks, L. K. van der Harst Jz., mr W. Polman Kruseman, A. Littooy, J. Meyers en D. J. Mes. Op de sociëteit de Vergenoeging bracht eene voor dit doel daar neergelegde ljjst reeds da- deljjk 109.25 op. Onzen lezers zy herinnerd, dat morgen (Zaterdag) bjj het vertrek Harer Majesteiten te .40 uur (A. T.) de richting, welke de stoet zal nemen, is als volgt: Abdjj, Balans, Korte en Lange Burg, Lange Delft, Sint Janstraat, Turf kaai, Koningsbrug, Stationsstraat, Station. In onze stad was Donderdagavond de Markt het middenpunt van veel vertier en eene aangename drukte. Evenals op andere plaatsen verschillende personen, hadden de so ciëteit de Vergenoeging en het café-Van der Harst hun illuminatie ontstoken. Het muziek korps der d.d. schutterjj voerde een zeer goed gekozen program op loffeljjke wjjze uit. Menigmaal wordt door velen de spot ge dreven met onze schutterjj. Trouwens, in het verkleinen, van wat wjj in eigen kring hebben, brengt menigeen het vaak ver. Opmerking ver dient daarom de betuiging van een verslag gever van een buitenlandsch blad, die vol ver bazing is over onze schutterjj. »Het zyn kranige lui, die garde civiquezjj geven een hooge gedachte van de burgerljjke militie." Een passagier van een der barges, en wel van de Exelsior, is gisterenavond op zyn terugkeer uit Ylissingen, over boord geslagen en verdronken. Het was zekere J. M., wiens lyk heden morgen bjj het atelier van den Staatsspoor nabjj Vlissingen is opgehaald. Donderdagavond is aan het begin van den Vlissingschen weg de tram, die van Vlis singen kwam, gederailleerd. De passagiers naar Middelburg moesten verder den weg per voet afleggen. Na eenig oponthoud was de tram wêer in het rechte spoor. Uit Vlissingen schryft men ons Die regen! die regen! Wat heeft hy Don derdag een boel bedorven'n schat van geld aan uniformen, kleederen, versieringen, enz. ging verloren; wat hjj aan goed humeur be dierf, valt niet te berekenen, want we zyn nu eenmaal geen Belgen, die zelfs met een door en door nat pak op den duur lol kunnen hebben. Wat nu die vele mensehen, waaron der zeer veel van de overzjjde der Schelde, die voor het feest hier waren, geen onderko men in koffiehuizen kunnende vinden, ge noodzaakt waren den g-, heelen dag in zoo'n regen te moeten loopen, ten laste der reke ning ^gezondheid" zullen te boeken hebben, is iets, waar we ons nu, nu we feestvieren niet in zullen verdiepen. Feestvieren, ja, dat kan Ylissingen uitste kend Dat heeft 't ook nu getoond. Dank baar als we waren, dat Middelburg 't zoo bjjzonder met 't weer trof wat koren op den molen was van hen, die aan 't bestaan van een oranjezonnetje gelooven hoopten ook wy, dat de Koninginnen eens zouden kun nen zien, hoe wjj dat hooge bezoek op prjjs stelden. Nu is zulks wel gebeurd, zeer zeker, r zonder regen was 't duizendmaal beter geweest. Van die prachtige versiering der rotonde o. a. was er bjj de komst van H.H. M.M reeds veel te loor gegaan. En dat al die moeite, besteed aan het leeren zingen van eenige liederen door ongeveer 800 kinderen zoo onbeloond bleef, was dubbel jammer voor de kinderen zoowel als voor den leider, den heer v. Kamer. Bjj de 's morgens gehouden repetitie, tusschen de druppeltjes door, klonk 't zoo lief. "Blijv" met ons oud Oranjehuis Het volk steeds éen gezin Ja ook in tijden, droef eu lang, Wcerklinke aan allen kant: Bewaar de Koninginne lang En 't lieve Vaderland Dat had de Koningin, die zoo echt meehielp aan het neerleggen van een krans aan den voet van 't standbeeld van M. A. de Ruyter, moeten hooren! Baron De Kerekhoven, gouverneur van Vlaanderen, die Donderdag de Koninginnen, namens den Koning van België te V l i swin gen begroette, is naar men meldt tot grootofficier in de orde van Oranje-Nassau benoemd. Door den gemeenteveldwachter van Ril land, die voor zjjn genoegen uit was, is Don derdag te Vlissingen de hand gelegd op een zakkenroller, die bezig was de zakken van eene dame te ledigen. E If horloges, sleu tels en verschillende andere voorwerpen wer den op hem gevonden. VI. De feestdag te Vlissingen, Wy zeiden het gisteren reedsde regen heeft dezen feestdag voor een groot deel be dorven. Er was, niettegenstaande het natte weder, een buitengewoon groot, aantal feestgangers, onder wie veel Belgen, die niet minder dan de Nederlanders van hun sympathie voor onze Ko ninginnen bljjk gaven. Nog enkele bijzonderheden moeten wy aan ons verslag van gisteren toevoegen. Op den tocht, die de Koninginnen met de Walcheren maakten van het station naar de stad, werd een oogenblik opgehouden voor de keurig versierde Bankers- en Evertsenstraten, de door de Maatschappij De Schelde gestichte arbeiders wjjk, waar door een 300-tal kinders der bewoners den Koninginnen eene ovatie gebracht werd. Die kleinen waren gekleed in de kleuren van onze vlag, de eerste rjj in het blauw, de tweede in het wit, de derde in het rood. De prachtige versiering van het raadhuis was, wat het meubelen en de decoratie betreft, het werk van den heer Echart te Rotterdam wat de prachtige bloemen- en plantenver- siering aangaat, van den heer H. de Lange te Rotterdam. De vloer was belegd met echte Smirna- tapyten. Diezelfde firma's hadden ook de inrichting op zich genomen van het prachtige pavilion des fleurs op de Rotonde, waar de Konin ginnen en haar gevolg de rede van den bur gemeester aanhoorden. Wy gevoelden medelijden met de Konin ginnen, die daar in een open ruimte zaten, blootgesteld aan den regen en den wind. Het waren alleronaangenaamste kwartiertjes, de drie, dat het feeBt op de Rotonde duurde. Maar evenzeer hadden wjj medelijden met ouden van dagen, oud-krjjgers, en kinderen die ook een stortbui de plechtigheid moesten bjj- wonen of aan den optocht deelnamen. Met een enkel woord willen wy nog mel ding maken, dat de schout- bjj-nacht, jhr De Brauw by het nederleggen van het huldeblijk der marine er dank voor betuigde dat HH. MM. verlof daartoe hadden gegeven en zjjne ingenomenheid, dat thans het beeld van den grooten Nederlandschen zeeheld een zyner waardige plaats bekomen heeft. Daarna in het kort aan de groote daden ,n De Ruyter herinnerende, gat hjj de ver zekering dat, zoo ooit de roepstem der Konin gin tot de marine mocht klinken om bjj oorlog baar plicht te doen, zoowel de officieren als de minderen het toonen zouden, dat de moed van het voorgeslacht nog niet is uitgedoofd. Gaarne zal de marine voor de Koningin en het Vaderland bloed en leven wagen. Hy besloot met een »lang leve de Konin ginnen Toen het beeld heronthuld was, donderde een saluut van de thans recht daarvoor lig gende oorlogschepen. Bjj de plechtigheid waren nog tal van Ver- eenigingen vertegenwoordigd; de regen belette ze allen te noteeren. Wy zagen echter depu taties van de Vereeniging de Militaire Willems orde, uit drie verschillende plaatsen, verder van het Eereteeken voor belangrijke krijgs- verrichten, van de Kon. vereeniging het In dische Kruis Eendracht maakt Macht en van de Kon. vereeniging van Ned.-Ind. Oud-strjjdetg onder de zinspreuk Je Maintiendrai, Nedev- landsch Oranje vereeniging Ebenhaezer, boog. schutterjjen en anderen. Sommige dezer vereenigingen legden kran sen bjj het beeld neder, o. a. de ridders der Militaire Willemsorde en Ebenhaezer. De muziek van het derde regiment infanterie speelde by het komen en gaan van Hare Majesteiten. De Koninginnen namen na de plechtigheid

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1