N°. 193.
137° Jaargang.
1894
Vrijdag
17 Augustus.
Scheiding en samenwerking.
Middelburg 16 Augustus.
Dei* courant verschijnt dagelQ kt,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen
Frijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.
Afzonderlijke npmmers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Adverïentiën20 cent per regelj Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood- en ander* familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels f 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte]
Reclames 40 cent per regel.
UIT ST£B EN PROVINCIE
NIDDELBIIKHE COURANT
Agenten te VlissingenP. G. de Yet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boltjit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peul, te ZierikzeeA. C. de Mooij, Advertenttëi
te TholenW. A. van Neeuwenhuijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te nnf
evenals de advertentie-bureau's van Niïgh Van Ditkab, te Rotterdam, de Gebb. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Azn., te Amiterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, willes
Hoofdagenten voor het Bnitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cib., John F. Jones, opvolger. zg des avonds nog worden opgenomes;
Thwnuweteri
Middelburg 16 Aug. 8 u. vm. 61 gr.
m. 12 u. 69 gr., av. 4 n. 68 gr. F.
Verwaoht W. wind.
Het mag een gelukkig teeken heeten, dat
ook in ona land meer en meer de oogen
open gaan, vooral van hen die daarmee tot
beden hand aan hand gingen, voor de ge
varen, welke voortkomen uit het onbekookt,
dolziunig dry ven van die personen, welke
zich nog socialisten durven noemen doch
eigenlijk niet meer zijn dan zeer alledaag-
sche onruststokers en gevaariyke drijvers.
Reeds meermalen wezen wy erop hoe het
meerendeel daarvan slechts wordt meege
sleept, zonder dat het de flauwste notie
heeft van wat men onder socialisme verstaat.
De leiders echter weten beter, maar misbrui
ken hun meerdere kennis om de volgelingen
op een verkeerden weg te brengen. Hun
gaat het verkrijgen van populariteit niet
spoedig en gemakkelijk genoegen het is
daarom dat zij de meest gevaariyke middelen
aanwenden om hnn doel te bereiken.
Trouwens, die strijd tusschen de mannen
van den geleidelijken weg en de voorstan
ders van daden van geweld, tusschen de
parlementairen en zij die van eenp "wettige
vertegenwoordiging en van wettige middelen
niet weten willen, openbaart zich onder de
sociaal-democraten allerwege, Een scheiding
heeft overal plaatsen gelukkig ook in ons
land verheffen zich meer en meer stemmen
van mannen van invloed en gezag om die
scheiding tot werkelijkheid te maken; een
schifting tot stand te brengen.
Van het kranig protest der heeren dr
Vitus Bruinsma en Van Zinderen Bakker
om ons tot de jongste protesten op dit
gebied in ons land te bepalen maakten
wy onlangs melding. Zij plaatsten de
kwestie in het juiste licht door te wijzen
op de waarheid, dathet onmogelijk is om
door middel der revolutie een ideale maat
schappij të grondvestenen om verbetering
te brengen door het spitsvoudig opzoeken
van twistappels, bet gretig gebruik maken
van grievende, persoonlijke aantijgingen.
Sloeg dit laatste voornamelijk op de aan-
vallen der leiders van den Sociaal-democra
tischen bond onderling het is ook geheel
van toepassing op de taktiek van verdacht
making en ophitsing,welke her en der gevolgd
wordt tegenover hen die in onze maatschappij
andere ideeën zijn toegedaan. Tot verbetering
kunnen die zeker niet leiden, tot verbittering
stellig wel. Wie bet ernstig meent met de
oplossing van maatschappelijke wanverhou
dingen en met verbetering van hetgeen
dringend noodig verandering eischt, zoekt
te overtuigen, te vereenigen, en niet af te
stooten.
Dit toonen mannen als het bovengenoemde
tweetal te begrijpen. En hunne woorden
verdienen nog wel eens herhaald te worden
omdat zij zoo waar zijn„Is er in het
tegenwoordige staatsbestuur vrij wat ai te
keurenwie let op de feiten, die er bestaan
tusschen hen die vooraan staan in de be
weging en ieder voor zich een zekere fractie
tot de hunne mogen rekenen, moet wel
wankelmoedig worden in zijn geloof aan een
betere maatschappij, als hij er aan denkt
dat het vnur van baat en wrok, dat daar
smeult in de harten van hen, die in ge
wichtige oogenblikken slechts zouden kunnen
overwinnen door de macht van eendracht
en beleid, wordt onderhouden, en voorziet,
dat, zoo het al gelukte, den gemeenschap
pelijken vijand ten onder te brengen, weer,
evenals tijdens de Fransche omwenteling,
nyd en verdeeldheid, heerschzucht en ydel
heid onder en tusschen degenen, die de
vrijheid hadden weten te grondvesten, oor
zaak zullen worden van een vernieuwde
slavernij, wellicht nog erger dan de vorige 1"
De stryd onder de sociaal-democraten
in ons land dagteekent van vóór twee jaren
toen op de jaarvergadering te Zwolle besloten
werd ook door onwettige middelen te werken
Dit besluit mishaagde aan den heer Gerhard,
het bekende hoofd eener school te Amster
dam die, toen hy indertijd bij een bezoek
dat de Koningin-regentes aan Ons Huis te
Amsterdam bracht, als bestuurslid H. M.
opwachtte, daarover op zeer kinderachtige
wijze werd hard gevallen door de mannen
der uiterste richting van de partij.
Hij en de zijnen verzetten zich tegen
iet gebruik van onwettige middelen.
Slechts in den uitersten nood mocht,
volgens hen, de sociaal-democratie haar
toevlucht nemen tot geweld. „Toch scheen
de bekende Haagsche briefschrijver der Zutph.
Crt. herinnerde er dezer dagen nog aan
de overgroote meerderheid aan dat besluit,
bij referendum goedgekeurd, geen aanstoot
te nemen. Veel meer oppositie deed zich
hooren, toen op de volgende vergadering
werd beslist, dat de sociaal-democratische
party afkeerig was van parlementaire mid
delen en aan verkiezingen niet behoorde
mee te doen. Met zoovele woorden werd
daardoor het algemeen kies- en stemrecht
ook als middel van propaganda van het
program geschrapt, en dat kon de rechter
zijde van de partij de zoogenaamde
parlementaire socialisten niet verdragen.
Domela Nieuwenhuis was als vertegenwoor
diger van de uiterste linkerzijde tegen de
beweging, die heil zoekt in politieke aclie,
maar de meeste leiders stonden tegenover
hem. Vitus Bruinsma, Vau Zinderen Bakker,
Van der Goes, Van Kol, Troelstra, Helsdingen,
Poutsma en Schaper kwamen heftig op tegen
de révolutionnaire richting, die in D. N.
laar hoofd en leider en in Recht voor Allen
haar hoofdorgaan bezit. Van zijn kant deed
Domela Nieuwenhuis nog moeite om scheu
ring te voorkomen door te verklaren, dat
wel is waar de beslissing van het congres,
jij referendum bekrachtigd, moest worden
geëerbiedigd, zoolang ze niet werd herroepen,
maar dat toch zeer veel voorstanders van
politieke actie en parlementaire propaganda
eden van den Sociaal-democratischen bond
konden blijven. Die poging moest echter reeds
daarom mislukken, omdat zij tevens gepaard
ging met de heftigste, persoonlijke aanvallen
op de voornaamste leiders der parlementaire
socialisten, die als verraders en woordbrekers
werden gebrandmerkt. De breuk schijnt niet
meer geheeld te zullen worden. Van der
Goes en zijne vrienden hebben terstond een
nieuwe, parlementaire socialistische partij op
gericht. De heeren Bruinsma en Van Zin
deren Bakker hebben reeds openlijk afscheid
genomen van den Sociaal-democratischen bond.
Schaper en de zijnen betoogen, dat niet zij
ontrouw zijn geworden aan de sociaal-demo
cratische beginselen, maar wel Domela Nieu
wenhuis, want deze is overgegaan naar het
anarchistische kamp en dus aan de begin
selen, die hij op dit oogenblik belijdt,
verplicht den Sociaal-democratischen bond
te verlaten. Zooals men ziet, zyn het niet
alleen de laatste congresbesluiten, die scheu
ring hebben teweeggebracht; dit waren slechts
de druppels, die de emmer deden overloopen,
Domela Nieuwenhuis heeft blijkbaar de koord
te strak gespannenhy wilde in de party
over allen de oppermacht uitoefenen en ver
ketterde alle partijgenooten, die het waagden
het niet met hem eens te zijn. Sints lang
was het duidelijk, dat die houding tot botsing
moest aanleiding geven, vooral toen hij, zon
der de anarchistische leer nog te verdedigen,
de anarchisten meer en meer in bescherming
ging nemen en hunne daden verheerlijkte,
ja de stelling verdedigde, dat de anarchisten
wel in den Sociaal-democratischen bond te
huis behooren, terwijl hij daarentegen de
parlementaire socialisten zoo fel mogelijk
bestookte. Het meest is hij gebeten op Troel
stra en Van Kol. Als dezen ergens op een
meeting zullen optreden, trekt hij zich terug,
omdat hy alle samenwerking afwyst met
mannen, die, naar hy beweert, het vertrouwen
der partij geheel hebben verbeurd. Maar ook
Van Zinderen Bakker heett het in Recht voor
Allen hard te verduren, sints hij het revo
lutionair geschetter naar verdienste heeft
gebrandmerkt en openlijk tegen Domela
Nieuwenhuis partij heeft gekozen."
Aan dien kant heeft er dus scheiding
plaats, een scheiding die steeds grooter wordt
en tot eene andere partjj verhouding aanleiding
geven zal.
Het kon trouwens niet anitsrs of de oogen
moesten opengaan voor de gevaren die het
drijven van de ultra's met zich brengt.
Maar thans dient aan de andere zijde
betere waardeering, juister beoordeeling,
zuiverder schifting plaats te maken voor de
al te angstvallige vrees voor wat men in
iet algemeen het socialisme noemt.
Men heeft gelijk als men gevaar ziet in
iet ophitsen tegen personen, in het aanzet
ten tot geweldplegingmaar onrecht doet
men als men mannen als Bruinsma, Van
Zinderen Bakker c. s. over éen kam scheert
met hen, tegenover wie zij thans beslist
positie namen.
De belachelijke vrees voor wat slechts
den naam van sociaal draagt, een vrees
die zich zelfs openbaart tegenover een
blad als het Sociaal Weekbladwaaraan
mannen als Treub, prof. Pekelharing, Goe
man Borgesius, Drncker, Van Hamel, Ker-
dijk, Stigter, Tak en Wibaut hunne mede
werking verleenen, dient aan deze zijde
plaats te maken voor meerdere waardeering,
betere kennis, juister begrip van hun stre
ven, van de roeping van ons allen om
socialisten te zijn in den goeden, wezenlij-
ren zin van het woordhervormers van de
maatschappij, waarin nog zooveel te verbe
teren valt.
Waar mannen van overtuiging aan per
sonen, die het geweld willen dienen, den
rug toekeeren, is het meer dan tijd dat er
samenwerking ontsta tusschen allen die, al
verschillen zij ook in by zaken, een en
hetzelfde doel najagen.
Dat zal echter eerst kunnen geschieden
wanneer er meerdere toenadering ontstaat.
Dan zal men elkaar beter leeren begrijpen,
leeren inzien dat men beiden den goeden
weg op wil. En, wat vooral van veel waarde
is, men zal dan een krachtig bolwerk vor
men tegen die party, wier hoofddoel het is
de maatschappij met geweld omver te werpen,
ontevredenheid te zaaien en personen te
treffen zonder de algemeene zaak daarmee
éen stap vooruit te brengen.
niet, maar overschreden toch de opbrengst van
Juli 1893 met f 36.000.
De andere posten geven tot opmerkingep
geen aanleiding. \Vad.)
By kon. besluit
is mr. L. A. N. Gerrits, lid van Gedeputeerde
Staten van Noordbrabant, benoemd tot ridder
in de orde van den Nederlandschen Leeuw;
is de beer L. van Bruggen andermaal voor
den t-jjd van éen jaar benoemd tot leeraar in
de geschiedenis en de staathuishoudkunde aan
de Koninklijke Militaire Academie
is de beer dr C. Hoitsema, assistent aan bet
chemisch laboratium der Rjjks universiteit te
Leiden, voor den tyd van éen jaar benoemd
tot leeraar in de scheikunde aan de Konink
lijke Militaire Academie
is by de landmacht in West-Indië bevorderd
tot officier van gezondheid le kl. de officier
van gezondheid 2e kl. C. F. Aalsmeer.
De nieuwbenoemde commissaris der konin
gin in Noord-Brabant, de heer mr Arthur
Eduard Joseph baron van Voorst tot Voorst
werd den 13 December 1858 op den Huise
Westerveld onder Eist (O.-B.) geboren. In
1886 promoveerde by aan de rjjks universi
teit te Leiden. Korten tyd later legde hjj
het examen af voor candidaat-notaris, als hoe
danig hjj gedurende een tweetal jaren te
Huisen werkzaam was.
In 1887 werd hy tot burgemeester dier ge
meente benoemd, terwjjl het provinciaal kies
district Eist hem in den zomer van 1889 ter
vervanging van zyn vader naar de Prov.
staten afvaardigde. In den voorzomer van
1893 nam hy eveneens diens zetel in als lid
van Gedeputeerde staten, nadat mr De Neree
van Babbericb, welke dien zetel van 1889 af
had ingenomen, tot den Raad van state was
geroepen.
Aan het einde van de eerste zeven maanden
is de opbrengst der rijksmiddelen by het
vorige jaar l'/2 millioen vooruit, by de raming
ruim 5.200.000 ten achteren. Dit tekort is niet
verontrustend, daar bet grootste deel van ver
mogens- en bedrijfsbelasting nog moet betaald
worden, en bovendien de accynzen in de laatste
maanden des jaars steeds veel ruimer vloeien
dan in het eerste semester. De maand Juli
gaf een kleinigheid, nl. f 47.000 meer dan ver
leden jaar.
Voor de directe belastingen moest deze
maand ongunstig zyn. Van vermogens- en
bedrijfsbelasting konden nog slechts luttele
bedragen binnenvloeien, nl. 8810 en 2626 gld.,
en de patenten loopen op hun eind. Zy gaven
42 duizend gulden en zyn over de 7 maanden
bjj de raming, die over een derde deel des
jaars loopt, ruim 1 ton ten achteren. Maar ook
grondbelasting en personeel vloeiden traag, resp
96.000 en 148.000 gld. minder gevende dan
in Juli 1893, zoodat het personeel zelfs weder
iets beneden de opbrengst van het vorige jaar
is gedaald. De teruggang op de directe belas
tingen van totaal f 558.000 wordt goedgemaakt
door de accynzen en de indirecte belastingen.
De accynzen gaven alle meer dan in Juli 1893
en wel de volgende bedragensuiker pl. m.
f 100.000, wyn pl. m. f 6U00, gedistilleerd
pl. m. f 210.000, zout pl. m. f 13.00$, bieren
en azjjnen pl. m. f 3000, geslacht pl. m. 6000
Zoo niettemin over de 7 maanden deze belas
tingen nog f 1.757.000 ten achteren zijn, is
dit toe te schrjjven, behalve aan de noodzake
lijke verminderingen ten laste van zout en
zeep, aan de slechte uitkomsten van den sui-
keraccyns over de vorige maanden, waardoor
dit middel, zoowel bjj bet vorige jaar alB bjj
de raming, 1 millioen tekortschiet. Van de
indirecte belastingen hielp ons ditmaal uit
sluitend successierecht, dat f 1.231.000 opleverde
en aan bet eind dér 7 maanden by de raming
f 320.000, bjj het vorige jaar f 1.400.000 voor
uit is. De invoerrechten bereikten de raming
J-jetteren en Kunst.
Men schrjjft ons uit VlisBingen:
Er viel Woensdagavond in de groote zaal
van bet Grand Hotel des Bains, waar mej.
Frida Kindier (piano) en de beer Anton van
Rooy, (concertzanger uit Frankfort a. M.) zich
hooren lieten, weer heel wat te genieten.
Genoemde jonge dame, naar schatting onge
veer 15 jaar, speelde, juist geen melodieuse,
stukken van Chopin, v. Beethoven, Bach, Liszt
enz. zonder muziek voor zich, met eene buiten
gewone vastheid en óp eene wjjze, die zelfs
kenners voortreffelijk noemden en den indruk
gaf dat zy voor kunstenares in de wieg moet
gelegd zyn. Haar leermeester, de heer Sikke
mejjer van Rotterdam, heeft eer van zjjn werk.
Een prachtig orgaan bleek de beer Van
Rooy te bezitten toen hjj o. m. Der Doppet
günger Dichterliebe Recitatief en Aria uit de
opera le petit Chaperon rougeSpielman's
liedTwee Kerelen enz., voordroeg. Zoo kan
alleen een concertzanger van den eersten rang
zingen.
Een en ander verschafte velen weer een ge
notryken avond, waarvoor den bezorger, den
exploitant van bet badhuiszeker wel een
pluimpje toekomt.
Voor de internationale tentoonstelling
van oude schilderkunst te Utrecht, welke den
20e Aug. a. s. te 2 uren zal worden geopend,
zyn thans de toegezegde collectiën uit Peters-
burg, Leipzig, Brussel, Berlijn, Dusseldorf
enz. in bet gebouw voor Kunsten Weten
schappen aangekomen. Een twintigtal schil
der jj en uit Mainz, zes uit Osndbrück en vier
uit Stockholm zyn onderweg, terwyl van de
koninkljjke sloten uit Kopenhagen nog stuk
ken worden verwacht.
Naar wjj vernemen zal worden tegemoet
gekomen aan bet idee, in ons blad geopperd t
om ook den blinden in onze stad, die
daarvoor in de termen vallen, eene feestgave te
verschaffen by bet a. bezoek onzer koninginnen,
Het gerucht gaat dat er tjjdens de feesten
te Middelburg gebrek zal zyn aan logies
dat zal zeker wel bet geval wezen, maar op
't oogenblik zyn, naar wjj vernemen, nog ver
schillende kamers beschikbaar. Wy herinneren
er daarom onze lezers buiten Middelburg nog
eens aan dat de Vereeniging ter bevordering
van het vreemdelingenverkeer alhier gaarne
hare medewerking verleent om huurders en
verhuurders tot elkaar te brengen.
Nu men alhier overal bezig is de ver
sieringen aan te brengeD ter feestelijke ont
vangst der Koninginnen herinneren wjj er nog
eens aan dat bet, in verband met de ruiters
die den stoet zullen vergezellen, dringend
noodig is dat de plafondversieringen minstens
ter hoogte van vier meters worden aangebracht.
Wy merkten nu reeds op dat aan dien
eisch der noodzakelijkheid niet overal is vol
daan, wat vooral ook voor den vaandeldrager
der eerewacht groote bezwaren oplevert.
De extratrein, die HH. MM. de Konin
ginnen van Soest bierheen zal voeren,
komt Dinsdag te 11.50 te Middelburg aan.
Hy passeert Rilland-Bath te 11.14, Vlake te
11.26 en Goes te 11.33.
De extratrein, die HH. MM. Donderdag naar
Vlissingen voert, vertrekt, zooals gemeld is,
van Middelburg te 10.10 voormiddags en
komt te 10.18 aan de haven te Vlissingen.
In enkele plattelandsgemeenten op
Waleberen, ook in die waar de konink
ljjke stoet niet passeert, bestaat het voorne
men om toch, als bljjk van instemming met
bet hooge bezoek, tjjdens de overkomst dei-
koninginnen, de nationale vlag uit te steken.
Wy maken van dit plan meldingwellicht
zyn er anderen die dit voorbeeld willen volgen.
Naar wjj vernemen zal er geen vervol
ging worden ingesteld tegen J. B., wiens
geweer onlangs, terwjjl hjj met wjjlen M. te
Vlissingen op jacht was, plotseling afging
met het bekende droevige gevolg.
Men schryft ons uit Vlissingen:
Werd in uw vorig nommer opnieuw gewezen
op de onvertrouwbaarheid der berichten, die
correspondenten in verschillende bladen den
menscben te lezen geven, zonder dat zy de
moeite doen naar de waarheid te informeeren,
ik wenschte daarvan ook een staaltje aan te
balen wat onze gemeente betreft. Dezer dagen
las men dat twee eerepoorten, hier op den
Badhuisweg geplaatst, door de stoomtram wa
ren stukgereden.
Ook dit komt voort uit bet phantasierjjke
brein van een correspondent.
Het feit is dat de oorspronkeljjke eerepoort
is weggenomen, omdat de tram niet zonder
gevaar kon passeeren. Er wordt nu eene
andere geplaatst. Naar ik verneem zal de
tram eenige dagen niet naar het badhuis rjjden.
Wordt het geen tjjd dat de, zelf groote,
bladen, die gewillig allerlei praatjes opnemen,
zich meer en meer in acht nemen voor kwartjes-
zoekende berichten-makers.
Men meldt ons uit Terneuzen:
't Was Woensdag alhier prettig, woelig,
druk en mooi weerbjj gelegenheid van
bet internationaal festival, door het muziek
gezelschap Apollo alhier uitgeschreven. Daar
aan werd deelgenomen door 24 gezelschap
pen, en wel15 muziekgezelschappen, nl. van
Hulst 2, Axel, Zaamslag, Zuiddorpe, West-
dorpe, Stoppeldjjk, Biervliet, Hansweert, Ter
neuzen, Sluiskil, Wachtebeke en Gent 3, en
9 zanggezelschappen, nl. van Hulst, Zaamslag,
Middelburg, Oost- en West-Souburg, Driewe
gen, Terneuzen, Sluiskil en Gent 2, terwjjl
dat van Veere was verhinderd te komen, ter
zake van de komst aldaar der koninginnen.
Van heinde en verre was men saamge-
komen om onder begunstiging van schoon
weder dit festival bjj te wonen. Honderden
trokken dan ook door Terneuzen, terwyl de
bjj eenkomst van de verschillende gezelschappen
op bet exercitieplein te 2 uren een aangenaam
gezicht opleverde. Te half drie werd op bet
raadhuis door den voorzitter van Apollo, den
beer J. Sturm, den verschillenden presidenten
en directeuren de eerewjjn aangeboden, het
welk voorafgegaan werd door bet uitspreken
van een harteljjk welkom, vooral aan de Zui-
deljjke broeders. De voorzitter van Nut en
Genoegen te Driewegen, de heer J. van Oos
ten, beantwoordde deze toespraak, terwjjl bjj
het overhandigen van de herinneringsmedaille
ieder der presidenten van de deelnemende ge
zelschappen een woord van hulde bracht aan
Apollo en haren wakkeren voorzitter, den keer
Sturm.
In een drietal kiosken, geplaatst op hef Markt
plein, in de Vlooswjjksche en de Westkolk-
straat, bracht ieder gezelschap nu een tweetal
nummers ten gehoore, terwjjl verschillende
muziekgezelschappen al spelende door de met
vlaggen versierde stad trokken. Een prachtig
vuurwerk, geleverd door den heer Ricard uit
Brussel, besloot dit werkeljjk uitnemend ge
slaagde festival. Toen in vlammende letters
Hulde aan de deelnemende gezel schappen"
te lezen was, klonk er een lang en krachtig
bravo.
Eene aangename verrassing werd het zang
gezelschap Advendo van Middelburg bereid.
Terwjjl men al wandelende genoot van de
uitvoeringen der deelnemende gezelschappen,
had de heer J. A. van Rompu, lid der Pro
vinciale staten, de beleefdheid het bestuur
van bovengenoemd gezelschap te zjjnen huize
te ontvangen en te onthalen op een beker
wyn.