Jolijs* N°. 190. 137e Jaargang. 1894 Dinsdag 14 Augustus. Middelburg 13 Augustus. D«*« courant r«r schijnt d a g 15 k mat uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prfls per kwartaal in Middelburg en per post franco f I. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentien20 cent per regell Bij abonnement lager! Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels f 1.50; iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Reclames 40 cent per regel. ONDERWIJS. KERKNIEUWS* UIT STAD EN PROVINCIE. IHIDDElBllGSdE (01 KIM. w Vhemoiaetev. j Agenten te VlissingenP. G. de Vïy Mestda&h gc Zoon, te GoesA. C. Boi/uit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KrniningenF. v. d. Peijd, te ZierikzeeA. C. de Mooiï, j Idvertentlën Middelburg 13 Aug. 8 n. ra. 62 gr. te TholenW. A. van Niedwenhdijzen en le Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te éém uuï m. 12 u. 66 gr., av. 4 n. 66 gr. F. j aan, evenals de advertentie-bnreau's van Nijgh Van Ditmabl, te Rotterdam, db Gïbb. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de La Ma» Azn., te Amsterdam. j aan bet bnreau bezorgd zpn, willen Verwacht N. W. wind. Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Crs., John F. Jones, opvolger.zg des avonds nog worden opgenomen; In iïef Centrum verdedigt dr Schaepman bp de voortzetting zpner artikelen over den Staat van Zaken en Party en", in een op stel over de Kroon", na een paar alge- meene opmerkingen over het ontbindings- recht, den heer Tak tegen het verwijt, van aan de Regentes bp zpn optreden reeds tot voorwaarde te hebben gesteld, dat de Kamer ontbonden zou worden, indien zp de wet niet aannam en daardoor op ongepaste wpze de Regentes reeds vooruit te hebben willen ver binden. In werkelijkheid, zegt hpheeft de heer Tak niets anders gedaan dan dithp heeft zich, alvorens de portefeuille van binnenlandsche zaken te aanvaarden, vergewist van de ge zindheid zpner mogelpke ambtgenooten, om onder zekere omstandigheden met hen een voorstel tot ontbinding van de Tweede kamer aan de regentes te doen. De in zpn brief van 17 Juli 1891 gebezigde uitdrukkingen zpn, zegt dr Schaepman, zóo duidelpk mogelpk en geheel onberispelpk. Nu is het wel waar, dat de heer Van Tienhoven in zpne na 28 Juli aan de regentes overgelegde nota veel scher per uitdrukkingen bezigt. Daar toch heet het: »Het ministerie, dat zoodanig voorstel doet, behoort zelfs zekerheid te hebben, dat ver werping daarvan door ontbinding der Tweede kamer zal worden gesolgd, opdat de natie gelegenheid hebbe van haar gevoelen over dit voor ons staatsleven zoo gewichtig vraag stuk te doen blpken." Maar toch is het den schrpver niet mogelpk, uit dit alles tot eene bindende verbintenis tusschen de regentes en hare ministers te besluiten. Volgens hem is de zaak deze geweestde ministers, die leden werden van het nieuwe kabinet, verplichten zich onder elkander tot een bepaald voorstel onder bepaalde omstandigheden; de regentes is van deze verbintenis, door hare ministers onder elkander aangegaan, verwittigdte gelegener tpd zal zp hebben te beslissenzp zal in geen geval voor een verrassing worden geplaatst. Dr Schaepman ontkent dan ook, dat de Regentes later tot de ontbinding heeft be sloten, omdat zpzelve zich door eene verbintenis, die tusschen de ministers aangegaan was, ge bonden achtte. Hp meent de redenen, waarom de Regentes tot de ontbinding besloot, te vinden in het door den minister Tak in zpn rapport aangegeven argument, volgens hetwelk een ministerie, dat in 1894 optrad, om een nieuwe regeling van het kiesrecht in te dienen, zou hebben te arbeiden en gemeen overleg te plegen met een Tweede kamer, die in 1895 in haar geheel moest aftreden. Onvermpdelpk en onverbiddelpk zouden inderdaad, naar hp aanmerkt, de verkiezingen van 1895 het kies recht tot inzet hebben gehad en die omstan digheid zou het geheele parlementaire jaar met onrust hebben vervuld, met onvruchtbaar heid hebben geslagen. Nog maakt dr Schaepman gewag van het kloeke briefje" van H. M. de koningin-regentes van 16 Maart, waarin stond geschreven dat H. M., hoewel zp niet in alle opzichten de aangevoerde overwegingen kon beamen, »na rpp overleg overtuigd is, dat in de tegenwoor dige omstandigheden een beroep op de natie de beste oplossing is, om tot een bevredigende regeling van het kiesrecht en tot een spoedig einde van de ontstane crisis te komen". Dit briefje, zegt dr Schaepman ten slotte, heeft zpn waarde. Het herinnert aan een der groote waarheden, die soms in den constitu- tioneelen staat worden vergeten. Vergeten soms op zeer zonderlinge wpze. Toch is het goed, dat die waarheid dikwpls in het licht trede. Zp is dezede Kroon is niet iets, maar iemand. Een persoon, geen ornament. In een laatste artikel, als algemeen besluit op zpn overzicht over den Staat van Zaken en Partp en, wenscht dr Schaepman kortelpk te vermelden de drie dingen, die hem nood- zakelpk en onmisbaar schpnen, indien voor ons Nederland uit den tamelpk verwarden staat van zaken en partpen nog een zooveel mogelpk gezonde, ordelpke en vaste toestand zal worden geboren. Het eerste van de drie is een spoedige en afdoende regeling van het kiesrecht. Niets is zoo gevaarlpk, zoo verslappend voor den volksgeest en zoo ophitsend voor den volksdrift, als een steeds terugkeerende strpd over politieke rechten. Over politieke rech ten van welker verkrpging men zich maar te gemakkelgk te veel kan beloven. Maar met wier verkrpging toch de mogelijkheid wordt geopend, om aan zekere nooden en behoeften stem en gehoor te verleenen. Het is dan ook de plicht van hen, die hot bewind in handen hebben, de regeling van het kiesrecht zoo in te richten, dat het inder daad ernst blpkt te zpn met het zoo dikwpls vermelde grensverschil. Niets dan grensver- schil scheidt ons, heette het. Goed, het zp zoo. Het zp zoo metterdaad. De grenzen dei- grondwet mogen worden geëerbiedigd, in den zin, die hare eerbiediging eerbiedwaardig maakt. Binnen die grenzen echter alles wat moge lpk isvan de geleidelpke ontwikkeling moet op zoo beslist mogelpke wpze worden afgezien. Indien waarlpk het grensverschil loopt over 30 of 40.000 kiezers meer of minder op een geheel bedrag van 800.000, dan wordt een nieuwe algemeene strpd over uitbreiding van kiesrecht onmogelpk. Het is noodig hier cpfers te noemen, daar men anders een grensverschil niet teekenen kan. Het onmogelpk maken van een nieuwen kiesreehtstrpd is de eerste plicht der regeering. Met dien plicht hangt voor alle partpen en in dezelfde mate en in denzelfden rang een andere plicht te zamen. Wat eerlpk geboden wordt, moeten zp eerlpk nemen en voor geen enkele mag de totstandkoming van het kies recht worden tot een gelegenheid voor een partp triomf. Indien men over het meer of minder wil gaan dingen, indien men twisten wil over dezen of genen vorm, over de meer dere fraaiheid of juistere gepastheid van een of andere bepaling, dan verbeuzelt men op Byzantpnsche wpze zpn tpd. Zp, die meenen, en dr Schaepman is van die meening dat de grondwettige grenzen zeer ruim kunnen worden genomen, zullen de toepassing van hun ruimer begrip moeten vaarwel zeggen, wanneer het grensverschil zich binnen de boven aangegeven lpnen be weegt. Vaarwel zeggen zonder nevengedachte. Alleen op die voorwaarde is gemeen overleg, vruchtbaar gemeen overleg mogelpk. Het min of meer beperkt algemeen stem recht, dat in de nieuwere Staatsorde bestaat, is, volgens den schrpver, geen schoone, geen aantrekkelpke inrichting. Maar men moet éene zaak niet vergetenin den chaotisohen toe stand, waarin wp verkeeren, is het het eenig mogelpke. Een kiesrecht, dat aan werkelpke toestanden in de maatschappp zou beantwoor den, dat een hiërarchische Staatsorde zou in het leven roepen, kan uit een wet of een stel van wetten niet worden geboren. Het is een historische wording, het groeit. Het zaad, waaruit het kiemt, zpn geen wetsartikelen, maar beginselen. Op de tweede plaats behooren alle partpen zich meer en meer te doordringen van de noodzakelpkheid eener sociale politiek. Sociale politiek in den volsten en breedsten zin. Sociale politiek niet alleen in den zin van bescherming en ondersteuning der zwakkeren door den staat. Niet alleen in den zin van arbeidswetgeving, van verzekering tegen onge vallen, van handhaving of, helaasweder in voering der Zondagsrust, van pensioenen of wat men wil. Neen, in den grooten zin van het woord, in zpn eersten en algemeenen zin, is sociale politiek de leiding, de bevordering en de verzoening der verschillende maatschap- pelpke kringen door den staat in het belang der staatkundige gemeenschap. Langs verschil lende wegen zal en kan dit alles geschieden hier door onthouding, daar door middellpken, ginds door onmiddellpken steun, ook door rechtstreeksche bemoeiing met al de middelen van zpn dwingend recht. Hoe het echter geschiede, geschieden moet het. Het wordt toch steeds meer en meer zicht baar, dat in iedere staatkundige wet een sociale vraag ligt opgesloten. Met een sociale politiek, die in waarheid en werkelpkheid dienen zou voor het geheele, het volk in al zpne rangen, in al zpne schichten en geledingen hangt het derde noodige te zamen. Het is voor alle partpen plicht te gaan tot dat volk, dat in meerdere mate tot de uitoefening van het kiesrecht zal worden geroepen. Men moet dat volk herinneren, dat het dat kiesrecht en den daaraan verbonden invloed heeft verkregen door de kracht van groote beginselen en dat het die beginselen moet volgen en hoog houden recht, vrpheid en liefde voor de gemeenschap. Vooral voor hen, die meenen dat de open baring des geloofs ook op staatsgebied geldende en souvereine macht bezit, is dit gaan tot het volk een dure plicht, verzekert de doctor. Zp moeten dat volk eraan herinneren, dat men zpn heilig geloof moet bewaren en volgen overal. Men moet aan dat volk het stellig, feitelpk, openbaar bewps geven, dat ons ge loof geen enkelen rechtmatigen eisch op wat gebied oofcfc^ .openstaat, Men moet door Ie daad 'den laster dooden, die verkondigt, dat de Kerk van geen vrpe, geen breede ontwik keling weten wil. Al tpd waarschuwen, altpd beteugelen is hier niet op zpn plaats. Men moet niet éene der deugden beoefenen, die de as vormen der wereld, maar alle viermatigheid, voorzichtigheid, wpsheid, kracht. En ten slotte men moet niet alleen het volk liefhebben, men moet ook gelooven in het volk. In het hachelpk tpdsgewricht, waarin de hooge wateren ook gaan over ons lage land, zal, hieraan mag niemand twpfelen, iedere partp er eene eer in stellen haar vader- landschen plicht te doen. Wat hem zei ven betreft dr Schaepman kan zpn be schouwingen niet eindigen, zonder de blpde verwachting uit te spreken, dat de katholieke partp, die de oudste is, zich ook de stoutste zal toonen. Dan zal zp blpken tevens de edelste te zpn en de rpkste worden in ver diensten. Bp kon. besluit zpn opnieuw benoemd tot schoolopziener in het arrondissement Deventer, dr. A. J. Kronen berg aldaar en in het arrondissement Winscho ten, dr. B. van der Meulen aldaar. is benoemd tot commissaris der Koningin in de provincie Noord-Brabant, mr. A. E. J. baron van Voorst tot Voorst, lid van Gedeputeerde Staten van Gelderland. Dit bericht werd nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer opgenomen. Door het dag. bestuur van het Ned. Land- bouw-Comité is een schrpven gericht aan de ministers van binnen- en buitenlandsche zaken betreffende het sluiten der grenzen van de naburig^ rpken voor den invoer van vee enz., met verzoek pogingen in het werk te stellen om tot de opheffing dier afsluiting te geraken. Door den minister van buitenl. zaken is daarop ten antwoord gegeven, dat hp, ten- volle doordrongen van het nadeel, dat Neder land Ipdt door die afsluiting, niet zal nalaten noch heeft nagelaten, alle pogingen in het werk te stellen om tot de opheffing dier afsluiting te geraken. Als bewps, dat niets wordt verzuimd, wat strekken kan om de opening der Duitsche grenzen voor ons vee te verkrpgen, wordt verder gemeld, dat onze gezant te Berlpn geen gebruik heeft gemaakt van zpn verlof en uit sluitend voor deze kwestie te Berlpn is gebleven. Aan den heer D. Stigter is eervol ontslag verleed als leeraar aan de H. B. S. te Hoorn- In de St. Ct. is opgenomen het verslag dei- commissie, belast met het afnemen van het eindexamen der afdeeling B van de Rpksland- bouwsohool in 1894. Wekelijksche opgaaf betreffende de Bed- Herv. kerk. Beroepen naarKootwijk G. Yellinga, cand.; 'sGravenhage W. L. Welter Jr. te Arnhem; Overzande en Driewegen J. Ph. F. van de Plassche te 's Heer-Abts- en Sinoutskerke Blauwkapel C. Verhagen te Zuilen; De Bilt H. van Griethupzen Azn. te OoBterwolde Eist J. C. Klomp te Lunterenen naar Hillegom N. Jolles te Drachten. Bedankt voorStreefkerk dr Gravemeyer te GorinchemEe J. Steenbeek te Vianenen naar Drachten en Drachter-Compagnie Ph. Fr. Uilkens te Krewerd en Jukwerd. Aanltlediag van eene scliilderij van liet stadhuis aan HM. de Koningin. Hony soit qui mal y pense. Het ia mp aangenaam te kunnen mede- deelen, dat de deelneming aan bovengenoemd huldeblpk zeer algemeen is geweest en de verwachting verre overtroffen heeft. Meer dan het dubbele van het benoodigde bedrag werd ingeschreven en aan de verschillende armbe sturen zal ƒ1500 uitgekeerd kunnen worden. Een uitslag, dien iedereen zal toejuichen, zou men meenen. Niet alzoo echter ons aller neef Robertas Nurks. Volgens dezen beminnelpken men- schenvriend was het een misgreep den armen in naam onzer Koninginnen een vreugdedag te bereiden en mochten liefde en liefdadig heid in dezen niet samen gaan. Onzen albediller van zün ongelijk te ■Over tuigen, is een vruchteloos pogen. Aan andere belangstellenden kan ik de verzekering geven dat het geheele plan der commissie van den aanvang af volledige instemming bp hooger hand gevonden heeft en dat Hare Majesteit met het denkbeeld, om het surplus te be stemmen voor de armen, zelfs Hare hooge ingenomenheid geliefde te doen betuigen. Middelburg, De secretaris der commissie, 13 Augustus 1894. W. Polman Kruseman. Naar wp vernemen zal de aanbieding van het huldeblpk van de ingezetenen van Middelburg aan H. M. de Koningin door de commissie plaats hebben Woensdag 22 Augustus, des avonds te 8 uren. Het aanstaande Koninginnenbezoek aan W alcheren maakt, naar de Brugsche Beiaard sehrpft, in Brugge grooten opgang. Velen maken zich gereed om naar Walcheren te gaan en er wordt zelfs levendig gesproken van eene vriendsohapsbetooging der Vlamingen te Middelburg. Deze zou bestaan uit gezang en uit het aanbieden van bloemen. Het gelegenheidslied is reeds gereed en draagt den titel »Hulde der Vlamingen aan de jonge Koninginnen van Noord-Nederland", op de wps van het lied Met beleg van Bergen-op-Zoom. De generaal-majoor Teding van Berkhout, bevelhebber in de Ille militaire afdeeling, te Breda, zal gedurende het verblpf van HH. MM. te Middelburg vertoeven en in het hotel Nieuwe Doelen alhier logeeren. De paarden van het detachement cavalerie zullen worden gestald in de stallen van de heeren Meertens en Ventago, in ae tiabpb.kvd der Seisbrug (binnen), terwpl de huzaren zullen logeeren in de hulpkazerne bp het Molenwater- Het bestuur der commissie voor de ver siering van het Zand is samengesteld uit de heeren M. de Kan, president, Van Noppen, penningmeester, Gemier, secretaris, Koeleman, vice-president en Blaas, Pagé, Wouterse, Leen- houts, Dekker, Jongepier, Piepte, als technische leden. In verband met de in dit nommer voor komende advertentie herinneren wp, dat alle jongelingen van 17-20 jaren, die kosteloos onderwps verlangen in den wapenhandel, zich daartoe moeten aanmelden in persoon of schriftelpk in de kazerne alhier, korte Noordstraat vóór den 25 Augustus a. s. Bp schriftelpk verzoek moeten worden ver meld naam, voornamen, datum en jaar van geboorte, en of zp den practischen of theore- tischen cursus of beide wenschen te volgen. Ook de leerlingen van inrichtingen van onderwps: gymnasium, H. B. school, rpks kweekschool voor onderwpzers enz. moeten, in afwpking van vroeger, zich persoonlpk vervoegen of zulks schriftelpk verzoeken aan genoemde kazerne. Het aantal inrichtingen in Zeeland waar krachtens vergunning sterke drank in 't klein verkocht wordt bedroeg op 31 December 1893 1191, waarvoor ƒ29.699 betaald werd. In den loop van dat jaar werden 57 ver gunningen verleend voor looaliteiten waar voor reeds aan een ander vergunning verleend waskrachtens art. 2 der drankwet werd 1 vergunning gegeven, terwpl binnen de grenzen van het maximum 2 nieuwe vergunningen ver leend werden3 vergunningen werden inge trokken en 19 vervielen door niet tpdige betaling van het vergunningsrecht. Boven de 25 vergunningen zpn erte Aar- denburg met 26, Axel met 33, Goes met 42; Hontenisse met 37, Hulst met 41, IJzendpke met 85, Middelburg met 105, Terneuzen met 51, Sluis met 30, Vlissingen met 62 en Zie rikzee met 51. Gedurende het aanstaand verblpf van HH. MM. de Koningin en de Koningin-Regentes te Vlissinge n zullen,naar het Vad. meldt) de fregatten DeRitijter en Atjeh en de pantser schepen Guinea en Stier daarheen worden gedirigeerd. Men sehrpft ons uit Vlissingen: 't Zal wel alleen aan de ongunstige weers gesteldheid zpn toe te schrpven, dat Zondag avond de zaal in het Gh'and Hdtel des Bains, waar het muziekkorps van de dd. sehutterp te Middelburg, onder leiding van den heer Jan Morks, een concert gaf, zoo bpzonder slecht gevuld was. Dit valt te betreuren daar het programma, waarvan o. a. Adagio (arr. Morks) van V. Beethoven Fantasie over composities van Rossini, Liszt, Brahms enz. van J. Morks Paraphrase fiber Home sweet Home van Voigt het Beleg van Bergen op Zoom (1626) arr. Murks, blpkbaar zeer voldeden, keurig uitge voerd werd. Men meldt ons uit V e e r e Heden is een begin gemaakt met de ver siering van deze gemeente. Zp zal hoofdza- kelpk bestaan uit vier eerepoorten, een op Zandpk, een bp den ingang van de gemeente bp het telephoonkantoor, een op den hoek der Markt en Haven en een bp den uitgang bp den weg van Vrouwepolder. Verder zal de geheele kade versierd worden met guirlandes van boom tot boom en daar des avonds illuminatie ontstoken worden. Gedurende het bezoek van HH. MM. zal het muziekgezelschap van Cortgene zich laten hooren. Aan H. M. de koningin zal door de school kinderen een blpvend aandenken worden aan geboden, bestaande uit een keurige photogva- fie voorstellende de Groote kerk. HH. MM. zullen begeleid worden door een eerewacht van 26 personen te paard. Het stadhuis blpft zoo als het is, alleen wordt de pui een weinig versierd en wordt het inwen dig voor de ontvangst in orde gebracht. Zondag is naar men ons meldt te Goes telegraphisch bericht gekomen, dat H. M. de Koningin-Regentes gunstig beschikt heeft op het adres van hoofden en bestuurders van inrichtingen voor lager onderwps in deze gemeente. Zaterdag 25 Augustus bp haar terug reis van Middelburg zal de koninklpke trein van 9 uur 53 tot 9.58 aan het station-Goes stoppen. Den trein verlaten HH. MM. nietzp blpven op het balkon van het salonrptuig. Bp een vrachtrpder te Wilhelmina- dorp is de varkens- (vlekziekte) geconsta teerd, bp een alleenzittend vet varken. Het dier, dat een f 60 waarde had, ia reeus dood. Te Borsaele heeft een landbouwer, die verleden week zpn laatste hooi in de schuur voerde, thans 58 voeren hooi geoogst van dezelfde oppervlakte, die hem verleden jaar slechts 4 voeren opleverde. Een sprekend bewps dat de hooibouw dit jaar overvloedig is. En niettegenstaande de vele regens bezit het hooi van bedoelden landbouwer zeer goede kwaliteit, dank zp eenige meerdere moeite en kosten die hp zich heeft getroost. Men sehrpft ons uit Wissekerke (Noord-Bev.) In het midden der vorige week was het polderwater reeds tot een bedenkelpke hoogte gestegen. Tusschen 12 en 3 uur in den nacht van 10 op 11 dezer brak een ware stortvloed herhaalde malen boven deze gemeente los. De riolen konden het water niet verzwelgen, straten, erven en kelders stonden hier en daar spoedig blank. Treuriger echter is het buiten de kom gesteld. Vele aardappelvelden en moestuinen staan 10 a 20 centimeters onder water. Van de meeste weilanden zpn alleen de hoogste plekken zichtbaar, uit sommige moest men 't vee verwpderen. Er zpn akkers, waarop de tarwe in 't water staat en andere waarop de gepikte erwten grootendeels onder liggen. Hier en daar heeft men tot de knieën n 't water staande nog wat aardappelen uit de modder opgevischt. Daar de sluizen deze in den zomer ongekende en in de vochtigste winters slechts hoogst zeldzaam voorkomende watermassa's niet kunnen verzwelgen, zal de schade groot zpn, vooral voor den werkman die in zpn aardappels getroffen werd. De gemeenteraad van W olfaartsdpk besloot Vrpdagavond voortaan jaarlpks 700 van de gemeenteschuld af te lossen, in plaats van 1000. Ged. staten hadden te kennen gegeven, dat zp eene aflossing van f 500 niet konden goedkeuren. Bp de begrooting voor het volgende jaar is door burg. enweth ƒ500 minder hoofd, omslag uitgetrokken. Ter ver betering der dorpsstraat nam de gemeenteraad het besluit eene leening aan te gaan van 1000 a 3 Vs 's j'aars, met eene aflossing van 100. Op de voordracht voor 2 zetters werden geplaatst P. Koeman (aftr.), G. Slabbe- koorn (aftr.), D. Vleugel en J. M. Parhan. Zondag morgen had onder de gemeente Colpnsplaat eene ernstige vechtpartp plaats tusschen twee jonge boerenarbeiders, tengevolge waarvan de een met een scheermes eene diepe snede bekwam in de rechterzpde en over den linkerarm, zoodat geneeskundige hulp moest worden ingeroepen. Vrpdagavond woedde boven Bruinisse en omstreken een vrp hevig onweder en moet de bliksem, na een telephoonpaal getroffen te zpn ingeslagen, bp den heer Breas, houder dier telephooh te Sirjansland, althans een begin van brand, is veroorzaakt, die ech ter door de huisgenooten zelf kon gebluscht worden.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1