N°. 188. 1376 Jaargang. 1894 Zaterdag 11 Augustus. Middelburg 10 Augustus. courant verschijnt d a g e 1 k met uitzondering van Zon- en Feestdag®^. FfQs per kwartaal in Middelburg en,per post franco 1 Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën t 20 cent per regel] Bi] abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; kdere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Reclames 40 cent per regel: ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE, RECHTSZAKEN Thermometer. Middelburg 10 Aug. 8 u. vm. 63 gr. ra. 12 u- 64 gr-, av. 4 u. 68 gr. F. Verwacht W. wind. Agenten te VlissmgenP. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, de Gebb. Bblinïante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Adverienflta moeten des namiddags te éém nni aan het bureau bezorgd zjjn, willen zg des avonds nog worden opgenomen) Met zjjn beschouwingen over den »Staat van Zaken en Partijen" in Het Centrum is dr Sebaepman thans gevorderd tot het tegen woordige ministerie. Tengevolge van buitengewone verkiezingen, met het oog op een bepaald staatkundig vraag stuk uitgeschreven, is het ministerie-Roëll- Van Houten opgetreden. Zoo luidt de ver klaring in de openingsrede. De koppeling der beide namen, die in deze reeks de toongevende namen zjjn, aebt de sckrjjver, tenzjj in waarljjk buitengewone om standigheden, onmogelijk. De levensbeschou wing van de beide dragers dier namen is van meet af verschillend en beider opvatting van Staat en Maatschappij, van recht en zede rust op geheel verschillende grondslagen. Het grillige lot heeft hen elkander doen ontmoeten, zonder dat zjj elkander zochten. Of zoo zjj elkander zochten, dan was het als twee krachten, die zich wel bewust waren, dat zjj elkander behoefden voor een juist omschreven taak. De heer Rcëll verheugt zich op dit oogen- blik in staatkundige kringen in een populari teit als lord Rosebery in Groot-Brittanië ge niet. In een grootere zelfs. Want de heer Roëll is niet de gelukkige eigenaar van Ladas, maar hjj' is zonder Ladas populair. Deze populariteit is te danken aan persoon- Ujko hoedanigheden van hart en geest, aan levensgewoonten, aan beginselen en richting. Deze staatsman heeft met al zjjne krachten weten te woekeren. Hjj heeft zich-zelven nooit gespaard. Men meende van liem, dat 'hjj voor de verantwoordelijkheid eenor miuis- terieele portefeuille zou terugdeinzen, hp heeft zwaarder verantwoordelijkheid op zich geno men. Dat is kloek, dat -wint vertrouwen en meer. Eén vertrouwen, dat de beginselen van den staatsman hem misschien niet zouden doen winnen. Hoezeer de beginselen van den heer Roëll ook voor het meerendeel practische be ginselen" zjjn,-het liberale beginsel van den staat als hoogste macht staat bjj hem vast. In het openbare leven is de staat de macht. ,:Zekeiy de staat van den heer Roëll is een gentleman, gematigd, met onberispelijks te vor men. Maar onder de onberispeljjkste vormen, •bp alle gematigdheid, eerlpkheid en billpkheid toch altjjd de staat. De heer Roëll is een aristocraat, die werkt. Dit aristocratische en dit werkzame in den heer Roëll geven voor dr. Schaepman ook ant woord op een dikwpls gestelde vraag. Zjj luidt 1 zou het met het kabinet-Roëll—Van Houten niet kunnen gaan als met een ander historisch kabinet, waar de kabinetsformeerder spoedig als premier voor zjjn minister van binnenland- sche zaken wpken moest Op deze vraag luidt het antwoord van den schi p ver ontkennend. De heer Roëll is niet van deze soort. De leiding, die hem is toevertrouwd, geeft hp niet uit handen. De beperkte taak, die deze regeering op zich heeft genomen, is niet alleen gewichtig, maar ook moeilijk. De moeilpkheid ligt niet in de belastinghervormingen. De heer Sprenger van Eyck kan deze tot stand brengen of nie mand kan het. In het woeste en donkere woud van onze rpks- en gemeeute-flnanciën weet hjj den weg. Men heeft rustig af te wachten, wat hp den volke bieden zal. Maar de regeling van het kiesrecht, die op den voorgrond staat. De moeilpkheid ligt hier op de eerste plaats in de zaak-zelve, met name in de regeling van het gemeentelpk kiesrecht. Van dit kiesrecht hangt de toekomst af van öns volk. Hoe men de verhouding tusschen rpks- en gemeente-financiën ook regele, welke takken van dienst, als b. v. het onderwps, men ook geheel ten koste brenge van den staat, altjjd bljjft de gemeente-huishouding nog oeuzear uitgebreide. Altjjd blpft de gemeente nog een groote werkgeefster. Altpd blpft de gemeente nog meer en op veel inniger wjjze dan de staat betrokken inde maatschappelijke vragen. Hierop heeft men bp de toekenning van bet kiesrecht het oog te houden. De geljjktjjdige regeling van staatkundig en gemeentelpk kiesrecht kan naar dr Schaep- man's meening moeilpk een gelijksoortige zjjn, tenzjj men overga tot een uitbreiding, die in naam alleen van de finale verschilt. Er rpst echter nog een andere vraag. Naast de toekenning van het kiesrecht staat de uitoefening van het kiesrecht. Vooral voor de groote gemeenten is deze zaak van buiten gewone beteekenis. Wat zal men doen? Het voorbeeld van België volgen, in den vorm van een meerstemmig kiesrecht de veelwpverp op staatsrechtelijk gebied invoeren Een even redigheidsstelsel invoeren en den gemeente raad maken tot een staalkaart van allerlei partpen met allerlei beginselen, een staalkaart, waarop geen enkele kleur op hare plaats blpft en de verwarring onontwarbaar is Of zal men den goeden weg inslaan en de grootere gemeenten verdeelen in meerdere kiesdistric ten Zoo rpst vraag op vraag en toch moeten deze vragen worden beantwoord. Indien het nog met beantwoorden gedaan was, maar wjj weten het maar al te goed iedere be antwoording lokt nieuwe vragen uit. Een tweede moeilpkheid is deze. De regee ring zal zich zelve de vraag moeten voorleg gen, met welke meerderheid zjj haar kiesrecht tot stand wil brengen. De vraag is zoo een voudig niet. Er is wel een meerderheid tegen Tak, maar er is geen meerderheid voor iets anders. Voor het oogenblik schjjnt de fractie- Lohman niet geneigd, om ieder kiesrecht, ook ai komt het met de grondwet volgens de H. H. Roëll en Van Houten overeen, te aanvaarden. Dan loopt de kamer gevaar op het doode punt te komen, indien ten minste de meerder heid alleen uit de toevallige bondgenooten van de verkiezingsdagen blpft staan. Vermoedelijk zal de regeering wel te rade worden, om op eenmaal twee groote daden af te doen een regeling van het kiesrecht tot stand brengen en de eenheid herstellen in de liberale partjj. Een hopelooze arbeid, meent men. De schrpver vreest van neen. Er zullen enkelen buiten het partjj-verband bljjven, de heer Tak zal met enkele getrouwen den strjjd doorzetten. Indien echter de regeering naar den raad van den heer Van de Putte luistert, dan stelt zjj zich bjj de bewerking der kies wet niet de vraaghoe houd ik de toevallige bondgenooten bjj elkander, maar hoe vereenig ik zooveel mogelijk liberale stemmen op mpn voorstel Al is het antwoord op die vraag moeilpk, onmogeljjk is het niet. Misschien meent iemand, dat die vraag beneden de waardigheid eener regeering ligt. Dr Schaepman vreest dat die waardigheid dan een zeer jjdele zou zjjn. Ook de regeering kan niet in zee gaan, vóórdat zjj haar manschappen heeft ge monsterd. Naar aanleiding van een door den minister van koloniën aan den gouverneur-generaal van Nederlandsch-Indië gedane vraag, wanneer de terugkeer der hoofdmacht van de naar Lombok gezonden expeditie kan worden te geruoet gezien, berichtte de landvoogd den 3en dezer dat die terugkeer nog niet te bepalen was, en dat generaal Vetter zich naar de Oostkust van het eiland had begeven, daar de Sassaksche hoofden niet te Mataram durfden komen. Ten vervolge op dat bericht meldt de gou verneur-generaal thans onder dagteekening van 9 dezer, dat, na langdurige bespreking, door alle voorname Sassaksche hoofden plechtig en schriftelijk is verklaard, dat zjj onder door het gouvernement te geven waar borgen genegen zjjn onder het Balisch bestuur terug te keeren, en dat drie hunner als gemach tigden van allen met generaal Vetter te Am- penan zjjn aangekomen om de te treffen regelingen te behandelen. Dit bericht is Donderdagavond nog aan een deel onzer lezers in de stad bekend gemaakt Toen de thans ontvangen mail uit Indië loopende tot 7 Juli jl., vertrok, had juist de Lombok-expeditie de reede van Ampenan be reikt, zoodat zp geen bjj zonderheden over de ontvangst aldaar kan berichten. Het bljjkt- uit de verschillende bladen dat de expeditie troepen te Batavia met bjjzondere geestdrift waren toegejuicht bjj hun vertrek. Men ver wachtte een feilen strjjd, hoewel de mogelijk heid, dat de sultan het hoofd zou buigen, mede werd verondersteld. Dat laatste vermoe den is, geljjk men weet, gebleken juist te zjjn. Uit Atjeh wordt door deze mail geen nieuws van bjjzonder aanbelang gebracht. In hetnieuw bezette deel blpven nu en dan schermutse lingen voorkomen. Bjj kon. besluit is aan jhr mr C. G. A. van Aschvan Wjjck op zjjn daartoe gedaan verzoek, eervol ontslag verleend als griffier bjj het kantongerecht te Purmerend is de rang van majoor verleend aan den gepens. ritmeester der cavalerie C. A. baron Bentinck, adj. in buiteng. dienst van H. M de Koningin; en is benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te Werkendam D. B. Jochems, thans comm. der telegraphie van de derde klasse. De minister van binnenlandsche zaken heeft, uit overweging dat volgtvs ingekomen ambts bericht de Aziatische cholera te St. Petersburg en te Kronstadt heerscht, de Russische havens aan de Oostzee besmet verklaard wegens Aziatische cholera, en het aantal dagen be doeld in het eerste lid van art. 8 der wet van 8 April 1893 bepaald op zeven. Zoowel dr Vitus Bruinsma als de heer Van Zinderen Bakker hebben zich afgescheiden van den Sociaal-Democratischen Bond. Als grond daarvoor schrpft de heer Van Zinderen Bakker in het Friesch Volksblad o. a. het volgende Evenmin als het indertpd aan Constantpn is gelukt, om met geweld het Christendom in te voeren, evenmin zal het mogeljjk zpn, door middel der revolutie een ideale maatschappij te grondvesten. Broederschap en eensgezindheid ontspruiten niet uit geweld, en al erken ik zegt de heer V. Z. B. het recht van verzet van den verdrukte, wanneer deze laatste bjj zpn pogen zegeviert, maar in eigenschappen van groot moedigheid en mededeelzaamheid niet rpker is geworden, is het slechts omwisseling van macht, die den werkelpken vooruitgang niet ten goede komt. En nu vraag ik: Zjjn de teekenen der tpden, zooals die zich afspiegelen in het spitsvondig opzoeken van twistappels, het gretig gebruik maken van grievende, persoonlijke aantijgingen, en de daaruit ontstane disharmonie tusschen de voormannen in de beweging, allemaal ver schijnselen, die, wanneer zjj de macht in handen hadden, op een zoo veel beteren toestand zouden durven doen hopen dan de waarneembare Zeer zeker niet Is er in het tegenwoordige Staatsbestuur vrp wat af te keuren - wie lei. op dé feiten, die er bestaan tusschen ben die vooraan staan in de beweging en ieder voor zich een zekere fractie tot de hunne mogen rekenen, moet wel wankelmoedig worden in zpn ge loof aan een betere maatschappij, als hjj er aan denkt, dat het vuur van baat en wrok, dat daar smeult in de harten van hen, die in gewichtige oogenblikken slechts zouden kunnen overwinnen door de macht van een dracht en beleid, wordt onderhouden, en voor ziet, dat zoo het al gelukte, den gemeenschap- peljjken vjjand ten onder te brengen, weer, evenals tpdens de Fransche omwenteling, njjd en verdeeldheid, heerschzucht en pdelheid onder en tusschen degenen, die de vrjjheid hadden weten te grondvesten, oorzaak zullen worden van een vernieuwde slavernp, wellicht nog erger dan de vorige! Daarom in hoofdzaak heb ik bedankt voor mpn lidmaatschap van den S.-D. Bond, een Bond, die goed deed, zpn naam te veranderen in Anarchistischen Bond, 't geen hp inderdaad geworden is." Ten slotte verzekert de heer V. Z. B. dat het getal dergenen, die over deze zaken denken zooals hjj, zeer belangrpk is. Met goed gevolg is te Breda examen voor de hoofdakte afgelegd door den heer J. W. F. Vriefink van Sluis en te 's Gra venhage door den heer D. A. van Houte van W estkapelle. Onder de geslaagden bp het eindexamen der Hoogere Burgerscholen in Gelderland komt voor de heer J. Hoogenboom Pz.,°geb. te Re nesse, leerling der B. H. B. te Npmegen. Allerwege worden in onze stad aanstal ten gemaakt voor eene waardige ontvangst van Neerlands Koninginnen. Yan gemeentewege is men bezig op sommige openbare pleinen de noodige verlichtings- en illuminatie-toestellen aan te brengen, voor de straatcommissies wordt een aanvang gemaakt met den bouw van eerepoorten en het plaatsen van palen voor de verdere versiering, bjj onderscheidene parti culieren zjjn fraaie gasilluminatie-toestellen geplaatst, terwjjl men bp anderen bezig is met het aanbrengen van hetgeen noodig is voor de verlichting met lampions. In de magazijnen maakt men reeds veel werk van de étalages en in de winkels, die ,zich er voor eigenen, is Oranjelint of lint van de nationale kleuren domineerend. Alles wjjst het aan dat Middelburg van 21 tot 25 Augs. op gansch eenige wjjze van zjjne gehechtheid aan het huis van Oranje zal bljjk geven. Voorloopig bepalen wjj ons slechts tot enkele mededeelingen ons verstrekt; ter bekwamer j tjjd stellen wjj ons voor onzen lezers zeer uit- voerig alles mede te deelen, wat met het bezoek der Koninginnen aan Walcheren in verband staat. Door de bewoners van de Pottemarkt en de Langeviele alhier is, naar men ons me dedeelt, besloten dat bjj het bezoek der Koninginnen, op de Pottenmarkt het front van een tempel zal geplaatst worden met schilden en vlaggen. Aan de voorzpde zal een fontein worden gemaakt, omringd door planten en bloemen. In de Langeviele zullen 5 zoogenaamde eere- bogen of poorten geplaatst worden, met groen en vlaggen, versierd. Aan den ingang bjj de brug komt eene flinke entrée met schilden en opschriftenaan de andere zjjde zal in den zelfden geest eene versiering worden aange bracht. Tal van lampions en giornos zullen s avonds de versiering verlichten. Naar wjj van verschillende gebruikers van duinwater alhier vernemen is in de laatste dagen dat water zeer verbeterd en thans geheel reukloos. Met ingang van 1 Sept. a. is benoemd tot gemeentebrugwachter alhier P. H. Knujjt. Men schrpft ons uit Vlissingen: 't Was Donderdag avond onder de colonnade van het Grand Hotel des Bains, waar het stafmuziekkorps van het 3e reg. inf., onder leiding van den heer N. A. Bouwman, in de tent op 't terras, zich hooren liet, zóo koud, dat vele van de daar vrp talrjjk aanwezige dames met opgezette mantelkragen of opgestoken parapluies, evenals de met over jassen gekleede heeren, er de voorkeur aan gaven om op 't terras heen en weer te loopen. Dat er zoodoende van de keurige nommers, a. de ouverture Zampa van Herold Abend- lied van Schumann of Fantaisie sur Faust van Gounod, veel verloren ging was jammer maar begrppelpk. Het tweede deel van 't program werd in de zaal gespeeld. Daar werden o. m. de 2e Po lonaise van Liszt en Verdi's Souvenir de VOpéra le Trouvère ten gehoore gebracht op eene wjjze, zooals alleen Bouwman's kapel zulks vermag te doen. Bjj een uitvoering in de zaal moet men echter sterker gehoorvliezen bezitten, dan de meeste menschen er gewoonljjk op nahouden. Voor de zooveelste maal in dezen zomer slaken wjj daarom de verzuchting: ware 't weer maar beter geweest zpn hondsdagenaard verloo chende 't al te zeer dan had deze avond zeker onder de meest genotvolle mogen ge rangschikt worden. Uit Goes meldt men ons In den laats ten tjjd heerschte in de Roomsch katholieke kiesvereeniging alhier eene wanverhouding tusschen het bestuur en een groot deel der leden. De oorzaak moet zpn dat, zooals men weet, bjj de jongste Kamer verkiezing op eene gehouden vergadering be sloten was aan een geloofsgenoot een candi- datuur aan te bieden. Mocht deze zich evenwel geen candidatuur laten welgevallen, dan zou de kiesvereeniging zich van stemming onthouden. De heer Bahl- man werd candidaat gesteld en deze bedankte daarvoor, maar gaf in overweging de candi datuur Lohman te steunen. Het bestuur volgde, zonder de vergadering te hooren, den gegeven raad op. Niet om de zaak zelve maar wel omdat het bestuur eigenmachtig optrad zonder de vergadering te hooren, protesteerde men daar tegen. Voor en na dien tpd moet menig maal gebleken zpn dat het bestuur niet altpd het besluit der vergadering uitvoerde. De toestand geraakte hoe langer hoe meer gespannen en in eene Donderdagavond ge houden vergadering heeft het bestuur bestaande uit de heeren M. A. Stieger, P. v. d. Ven en D. van 't Westeinde en bloc ontslag genomen. In eene opnieuw te beleggen bijeenkomst zal men trachten in de vacaturen te voorzien Ter aanvulling van het bericht omtrent het Floralia-feest te Goes meldt men ons van daar dat door het bestuur dier afdeeling van Volksvermaken ook de harmonie Hosanna uitgenoodigd zal worden om de tentoonstelling met muziek op te luisteren. Mochten Euphonia en Hosanna beide besluiten mede te werken dan zal Dinsdag 11 Sept. een matinée en Woens dag 12 Sept. eene soirée gegeven worden. Er zullen weder prjjzen en premiën worden uitgeloofd, toe te kennen door eene jury, tot het vormen waarvan eenige heeren uitgenoodigd zjjn, Door verschillende personen te H e i n- kenszand zjjn aldaar in het veld een paar dassen gezien, wat wel onder de zeldzaam heden kan genoemd worden; de beestjes schpnen zeer schuw te zpn en laten zich niet gemak- keljjk vangen. Heden morgen is te Kruiningen af gebrand een schuur met hooi, wageD, eggen en rolblok behoorende aan den hoer P. Pol derman. De spuit uit Schore was het eerst ter plaatse. Alles was verzekerd. Op het terrein van het oude Roemers waal in het Oostelpk gedeelte van de Oos ter- Schel d e bevinden zich nog overblijfselen van gebouwen, hinderlpk voor de scheepvaart. Met het doel, om die stukken muren door middel van dynamiet te doen springen, begaf zich II. Donderdag een vaartuig naar de be wuste plaats. De waterstaat zal daardoor den varensgezellen zeer gerieven, meent onze be richtgever. Men schrpft ons van Schouwen: Treurig ziet het er voor den landbouwer uit. De oogst ligt bjjna te rotten op het veld 't is telkenB naar het veld om schoven los te maken en recht te zetten, dus veel arbeid voor slecht koren en dan nog geen prjjs, die in gewone tpden de moeite loont. Ook onder de aardappels komt reeds veel kwaad. Boeren die welgesteld zpn, gaan achteruit, maar zjj, die op zwaar belast of duur gepacht goed zitten zjj hebben het meer dan hard te verant woorden. Zoodoende gaat de welvaart op het platteland verdwjjnen, terwjjl de lasten toe nemen. In de zitting vanjden gemeenteraad te Terneuzen, op Donderdag 11., is, op voor stel van den heer Moes, besloten een verzoek tot de regeering te richten, om, wanneer het niet mogelijk is de brug over de Westelpke binnensluis in het kanaal te verlagen, zóo, dat die met zwaar beladen voertuigen beter te bereiken is, een nieuwe brug, aan die zpde, even buiten de Sassche poort te leggen. Aan het adres der protectionistische land- bouwvereeniging aan de beide Kamers der Staten-generaal, om beschermende rechten op granen, zal door den raad geene adhesie worden verleend. De heer Grenu heeft de door den raad, in verband met de bouwverordening gestelde voorwaarden omtrent de bestrating en riolee- ring van de zoogenaamde sljjk- en andere straten, aangenomen, zoodat deze sedert lang hangende kwestie van het tapjjt geraakt. Met algemeene stemmen is besloten de kermis, vallende in de derde week van Sep tember, op de gewone wjjze te laten voortgaan. De reclames tegen de aanslagen voor den hoofdelpken omslag, ten getale van 20, wer den met gesloten deuren behandelddaarvan zpn er 10 gehandhaafd, 8 in lagere klassen overgebracht en 2 van het kohier afgevoerd. In de vorige zitting werd door den voor zitter den wensch te kennen gegeven, om deze reclames in het openbaar te bespreken, waar toe echter het meerendeel der leden niet ge zind was. De raad der gemeente Terneuzen zal zich bp de door H. M. de koningin-regentes te Middelburg te geven audiëntie, doen vertegen woordigen door den burgemeester, den heer J. A. van Boven, en twee leden, de heeren Joz. de Fejjter en Arie H. Donze. Voor de Amsterdamsche rechtbank stond Donderdag terecht P. van der Linde, beklaagd van een poging tot vergiftiging op zpn moe der en zpn oom. Bekl. niet groot van gestalte met een glad geschoren gezicht en een lorgnet voor de oogen, legde duideljjk en kalm zjjne verkla ringen af. Hjj zeide 21 jaar oud te zpn, van beroep acteur en erkende dat hp op den be- wusten avond in het laatst van Mei arsenicum gedaan had in den voor den volgenden morgen gereed staanden trekpot. Als aanlei ding tot de daad gaf hjj op dat hjj zich van het leven berooven wilde uit chagrin over de niet uitbetaling zjjner gage door de directie van den Tivoli-schouwburg, doch het denk beeld niet verdragen kon, dat zjjne moeder, die hem steeds met verwjjten overlaadde, over zpn ongeregeld bestaan, zou blpven leven, terwjjl hjj dood zou zpn. Beklaagde erkende verder bjj zjjn oom een jjzeren kistje te hebben opengebroken, waarin zich een rijksdaalder bevond. Die rjjksdaalder heeft hjj des avonds verteerd en toen ook getracht door wat arsenicum in een glas bier te storten, zich zelf van het leven te berooven. Het bier heeft echter geen nadeelige gevolgen voor hem gehad. Nadat de verschillende getuigen gehoord waren werd het woord gegeven aan den ambtenaar van het O. M., mr Regout. Deze toonde aan dat de bekentenis van bekl. door de getuigen is bevestigd, en hjj was ook van oordeel, dat de voorbedachte rade aan geen twjjfel onderhevig was. Uit beklaagde^

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1