N°. 137.
1379 Jaargang.
1894
Woensdag
13 Juni.
FEUILLETOH.
Moeder's lieveling.
Deza courant verschijnt dagolQk»,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
PrQs per kwartaal in Middelburg en per post franco $.-aj
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advercentiëu20 cent per regel,* Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0,20. Grooto letters worden berekend naar plaatsruimte.
Reclames 40 cent per regel.
Middelburg 12 JunL
ONDERWIJS.
fflDDELBMM (III ISAM.
Tb enaometoi.
Middelburg 12 Juni. 8 u. v-u. 57
m. 12 u. 61 gr. &v. .4 u. 66 gr.'
Verwacht N. W. wind.
'r.
Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijd, te ZierikzeeA. C. de Mooiï,
te TholenW. A. van Nieüwenhtjijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. "Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertsntiën
aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Rotterdam, de Gebb. Belintante, te 's Gravenbage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Püblicité étrangère G. L. Daube&Cïe., John F. Joirss, opvelsrer,
Adrertestlën
moeten des namiddags te «én uni
aan hot bureau bezorgd zjjn, willea
zji des avonds nog wordon opgenomen^
De interpellatie van den heer Fransen van
de Putte in de Eirsti kamer over de ministe-
rieele crisis beschouwen wjj als de eerste
schrede op een weg, die tot het goede doel
kan voerenlicht te verspreiden over de
motieven, waarom de vorige regeering, en in
't bijzonder de heer Tak van Poortvliet han
delde zooals zjj en by deed, en niet anders.
Maar bet gewicht der interpellatie zit
meer in hetgeen nu volgen zal dan in het
geen wjj gehoord hebben.
Wat de heer Putte, wien wy erkentelyk
zjjn voor zjjn optreden, vooral nu men in de
Tweede kamer zweeg, zeide, was bekend.
Het meest verdiende echter de aandacht zyne
ernstige waarschuwing dat het gevaar ter
rechterzijde schuiltdat men zich by de libe
ralen wachten moet voor versterking der katho
lieke party, die nooit iets voor niet doet en,
wat haar recht is, te gelegener tyd om haar
loon zal vragen of het zal nemen.
Zeer juist was ook zyne waarschuwing om,
uit vrees voor het radicalisme, ons niet te voeren
in de armen van het conservatisme.
Wat de minister Roëll antwoordde was zeer
vormelijk, zeer heusch, maar overigens van
weinig beteekenis. Het had veel van een
aflegger. Ons dunkt, de regeering had zich
kunnen voorbereiden op de vraag omtrent
overlegging van stukken en haar antwoord
kunnen gereed maken. Zjj kon weten dat
die vraag vroeg of laat in de Tweede of Eerste
kamer zou gedaan worden.
Wy leven nu slechts in afwachting, evenals
de interpellant, die zeker wel op zyn qui-vive
zal bljjven, wanneer de regeering niet spoedig
overlegt wat hjj verlangt, of wanneer, zoo zjj
in gebreke bljjft te doen wat hjj wenscbt,
men aan den overkant van het binnenhof vol
hardt by zyn stilzwygen.
Reeds vroeger hebben wy aangedrongen op
bekendmaking van veel dat nuttig en noodig
was, opdat de houding van den gewezen mi
nister Tak zou kunnen worden gerechtvaardigd.
Het door den heer Putte uitgedrukt verlan
gen was dus geheel in onzen geest.
uit de Anti-revolutionaire kringen palmen in
jju' lauwerkrans zullen vlechten.
>Wjj waardeerden en waardeeren nog zyn
moed en doortastendheid we danken hem dat
hjj een Btoot aan de zaak gaf, die door geen
Conservatieve reactie meer is te niet te doen.
«Maar inmiddels bly ven wjj als Antirevoluti
onairen op ons eigen standpunt staan, en
kunnen wy alzoo nimmer in koor meezingen
met mannen anderen geestes."
Die motiveering komt ons vrjj zwak voor.
Men staat hier voor een exceptioneel geval.
Wat de oud-minister Tak heeft willen tot
stand brengen betrof geen party-zaakhet
beste bewjjs daarvoor was dat alle politieke
partyen daarover in gevoelen verdeeld waren.
Hy wilde aan de democratische strooming
recht laten wedervaren. Het volk achter de
kiezers, van welke staatkundige kleur ook,
had by zyn streven belang.
En wanneer dezelfde poging van een anti-
revolutionnair minister ware uitgegaan, zouden
de vooruitstrevende liberalen hem evenzeer
gehuldigd hebben als zjj nu den heer Tak
van Poortvliet deden.
Ons dunkt, de conclusie van de Standaard
en bet besluit van Patrimonium klopt niet
met de overwegingen. Op grond van de laatste
had men juist moeten besluiten wel mee te
doen aan het huldebljjk.
Maar beter niet dan niet van ganscher harte.
Aan het huldeblijk, door de werklieden-
vereenigingen den oud-minister Tak voor zyn
hooding in zake het kiesrecht aan te bieden,
zal Patiimonium niet meedoen. In De Stand.
wordt de reden daartoe als volgt medegedeeld
«Nooit zou men er in de tegen ons overstaande
kringen aan gedacht hebben, om aan een
Anti-revolutionairen Staatsman een bewys van
persoonlijke hulde te brengen; en allerminst
de Minister Tak van Poortvliet zal er een haar
van zyn hoofd aan denken, dat de werklieden
40.
Uit het Duitsch.
VAN
R. VON DER ELBE.
In atryd met hare gewoonte was gravin Von
Wertheim nog altijd in Berlyn gebleven, ter-
wille van Victor, die dagelijks hoopte terug
te keeren. Zy had er reeds lang berouw van
dat zy zyne verwjjdering bewerkt had. Hoe
vaak had zy hem gemisten gebaat had het
niets. Hy schreef wel geregeld maar infor
meerde ook geregeld naar de schoone huisge-
noote, zoodat zyn moeder begon in te zien
dat haar offer te vergeefs was gebracht.
Victor correspondeerde even druk met zyn
neef Alexander, die hem altjjd het een of
ander van de bekoorlijke blondine, de toe
komstige parel, van de opera, wist te ver
tellen. Eindelijk schreef hy hem dat hy
ondanks al zyn intrigueeren en diplomatiseren
door de tegenpartjj overwonnen was en dat
Mile Meunière drie gastrollen in de opera zou
geren wanneer hy dus getuige wilde zyn van
hare triomfen, moest hy zoo spoedig mogelyk
thuis komen.
Dus zou zy nu toch in het publiek verschy
nenl dan zou het hem veel moeilijker vallen
.baar in zyn kring in te leiden, ofschoon bj
Aan de Amh. Crt. schryft men uil Den
Haag o. a.
Het is juist eene eigenaardigheid van den
huidigen politieken toestand, die ik bjj geen
enkele vroegere crisis in ons crieisryke landje
opgemerkt had, dat persoonlijke quaestiën alles
beheerschen. Er heerscht hier bjj gewoonlyk
uiterst deftige, bezadigde, men zou baast zeg
gen hartstochtelooze menschen tegen de af
getreden Ministers een haat en vijandschap,
die belacheljjk zouden zyn, indien ze niet zoo
ergerlyk en betreurenwaard waven. Vooral
treffen die ira en studium den Minister Tak
men gaat in de verblinding zelfs zóó ver dat
men zjjne collega's Smidt, Pierson, van
Dedem NB 1 voorstelt als slachtoffers van
dezen modernen Mephistopheles, als blindelinge
slaven en volgelingen, niet wetende wat zy
deden toen zjj met hunnen collega medegingen.
Het vuurtje, in de Eerste kamer aangestookt,
is spoedig uitgebrandnu de volgende week
in de Tweedel Van 's voorzitters vreemde uit
lating (bjj de opening der zitting dat hjj niet
op de hoogte was van de motieven welke tot
de ontbinding hebben geleid), wil ik alleen
zeggen dat men zyne voorwending van
onkunde meer dan vreemd vindt. Hy is
geraadpleegd; hoe hjj geadviseerd heeft, gaat
niemand aanal is het nu gemakkeljjk
te raden. Maar het is zeer weinig kiesch
tegenover het hoofd van den staat, dat
de officiëele adviseurs in dezelfde betrekking
zich op een min of meer minachtenden toon
uitlaten over een besluit, waarover zy zelf
gehoord zyn. Vooral in dergelyke omstandig
heden als wy ntt*tftileetd hebben, moet do
raadpleging van hooge staatsdienaren door de
Souvereine over verandering van ministers of
andere persoonljjke politieke handelingen met
de uiterste discretie behandeld worden.
De Haagsche correspondent der Zwolsche
Crt. zegt omtrent de bedrijfsbelasting.
«Te beweren dat de aanslagbiljetten voor
de bedrijfsbelasting met luchtig hart worden
aanvaard, zou niettemin bezyden de waarheid
zjjn. Nog minder om de aderlating als om de
vragen. «Wat kostje paraplu?" werd tot nu
toe al een tamelyk onbescheiden vraag geoor
deeld, maar nu is het: »Watkost-i?" »Waar
heb je'm gekocht?" «Heb je 'm betaald?''
«Waarvan?" Verkoop je ook paraplu's?" Dat
zoo'n ontvanger geen kleur krijgt! «Hoe heet
je, wat doe je, wat ben je, wat heb je, wat
verdien je, wat verdiende je verleden jaar,
heb je soms beeren, zoo ja, hoeveel enz., enz.
Komaan, er dient geanwoordIk zou niet
weten hoe zoo'n biljet anders in te richten.
De eerste keer is het wat vreemd, maar
dat zal wel wennenIk heb er alvast door
geleerd my te denken in de stemming van
een dame, die haar valies met toiletbehoeften
voor den douanebeambte uitstalt."
In verband met de inlichtingen, die in de
zitting der Eerste kamer van Viydag jl. door
den minister van koloniën gegeven werden op
de interpellatie van den heer Pynacker Hordjjk,
betreffende de ontstane verwikkelingen met
het rjjk van Lombok, heeft de minister dei-
Eerste kamer aangeboden
a een afschrift van het in 1843 met den
vorst van Lombok gesloten politiek contract,
dat reeds in eenige bladen is medegedeeld;
b afschrift der Nederlands che vertaling van
twee brieven, door ■:0oic7^*An. de Sassajksche
bevolking op Lombok aan den resident van
Bali en Lombok gericht.
Namens de inwoners van alle dessa's en
gehuchten in dit land, deelen de hoofden aan
den resident het een en ander mede omtrent
de verhouding van de Mohammedanen en
Balineezen aldaar. Zjj beklagen zich o. a.
over de wreede behandeling en uitzuigerjj,
over de slavernij, waaraan hunne zonen worden
onderworpen, over de buitensporig hooge op
voering der belastingen. Kortom over de
slechte behandeling door hunne bestuurders,
welke hen deed overgaan de gehoorzaamheid
op te zeggen.
Bjj kon. besluit
is benoemd tot directeur van bet post- en
telegraafkantoor te Hattem J. L. Pitlo Rz.,
thans commies der telegraphie 3e kl.
is de O.-I. ambtenaar met verlof dr C. Ph.
Sluiter, laatstelijk leeraar aan bet gymnasium
Willem III te Batavia, op zyn verzoek, we
gens physieke ongeschiktheid, eervol uit
's lands dienst ontslagen, met toekenning van
pensioen
zyn de heeren R. Oostingh en H. S. Pruyp,
artsen, benoemd en aangesteld tot officier van
gezondheid 2de kl. bjj het pers. van den ge
neeskundigen dienst van het leger in N.-L
het nog altjjd niet met zich zelf eens was of
dat waarljjk wilde. Er moest nu eehter
een einde aan die besluiteloosheid komen en
dus ging hy terstond verlof vragen om wegens
familieaangelegenheden huiswaarts te mogen
keeren.
Zoo schielyk mogelyk regelde hy zyne za
ken in Londen en kwam tot groote blydschap
zjjner moeder een paar dagen later in Berlyn.
Reeds het eerste uur vroeg hjj naar Sylvia,
of zjj iets bjjzonders van de meisjes wist?
of zjj haar onlangs gezien had. Of zy hem het
genoegen wilde doen haar dadeljjk uit te noo-
digen Zuchtend gaf de moeder toe. Zoodra
Victor het salon verliet, wenkte hy Fuchs
by hem in de eetkamer te komen. »Wel
oude, hebt gy myn opdracht goed vervuld
«Natuurljjk graaf, ik heb gedaan wat
ik kon".
«En hebt gy geen verandering in de
levenswijs der dames opgemerkt
«Neen dat niet precies."
«Maar wat dan wel?" viel Victor drif
tig in.
«Er komen zooveel menschen hier in
huis. Ik ben nog niet geheel zeker van myn
zaak."
Victor dacht na. «Niet waar, op de derde
verdieping wonen lieden op gemeubileerde
kamers
«Ja, een schilder,, een leeraar en twee
beambten; die alien bezoek krjjgen, Behalve al
de heeren die naar monsieur Lormier gaan.
«En op wien doeldet gy dan zoo even
met uw argwaan?"
«Ik zei immers graaf dat ik my vergis
sen kan, dat ik nog niet zeker ben
«Zeg, zeg wat gy dacht. Er mag geen
zweem van verdenking overbljjven,"
«Wanneer de graaf beveelt."
«Maak my niet ongeduldig
«Ik heb in de laatste weken dikwyls
's avonds een jong mensch naar boven zien
gaan, onder wiens armoedige overjas, militaire
beenen, met nette laarzen en zelfs sporen te
zien kwamen. Zyn groote zwarte baard kwam
mjj voor niet echt te zyn. Als hjj zich op
de trap omkeerde meende ik blond, militair
geknipt, haar over zyn kraag te zien hangen.
Ook het gezicht kwam my bekend voor, het
herinnerde mjj aan dien knappen luitenant Von
Müller, die in het regiment van baron Alexan
der dient."
«En veronderstelt gy dat deze officier
heimelyk by die jonge dames komt?" zei
Victor, met de grootste moeite zyn veront
waardiging bedwingende. Hjj kan immers bjj
een van die heeren daar boven geweest zyn
Dit denkbeeld scheen hem eenigszins gerust
te Btellen.
«Ik meende zyn voetstappen niet verder
i dan de tweede verdieping te hoorendoch
daar ik nog niets bezweren ban, wil ik niet
«Nu pas da» op, pas goed op datniets
i^et teren en Kunst.
Bjj de heeren W. C. van de Ree te
Alfen a/d Rjjn en J. L. Kouwenaar te Brussel
is uitgegeven Acht dagen in Brusselbeknopte
gids door Brussel en omstreken, met een korte
beschrjjving van Antwerpen.
Wy vestigen op dit handig boekje in netten
band, waarvan reeds de derde druk verschy ut
de aandacht van allen, die by een bezoek aan
de residentiestad van België een beknopte
handleiding wenscben. Een uitvoerige kaart
van Brussel eu omstreken maakt dit werkje
nog bruikbaarder.
Naar een Amsterdamsch blad meldt be
looft het voornemen tot opvoering van een
Grieksch treurspel, waarvoor indertjjd plannen
bestonden in den Amsterdamschen kunstenaars
kring en dat thans weder opgevat is, tot uit
voering te komen.
De opvoering zal vermoedelijk plaats hebben
in den circus Carré, dien men voorjdat doel bet
best kan inrichten, en bestaan in eene metrische
vertaling van Antigone van Sófocles.
Dr H. C. Muller beeft de vertaling op zich
genomen, terwijl de heer Henri van Kuyk zich
met de regie zal belasten.
Aan mr Viotta zal men verzoeken de leiding
van het muzikale gedeelte op zich te nemen.
De Gebr. A. van Lier zullen de administratie
voeren.
De voorstelling zal in Augustus gegeven
worden, ten voordeele van de slachtoffers van
de aardbeving in Griekenland. De artisten van
verschillende schouwburgen worden als mede
werkers gevraagd.
De stad Parjjs heeft een wedstryd uitge
schreven voor de compositie van een groot
muzikaal werk met soli, koren en orkest. De
in te zenften manuscripten moeten tussclAn 1
en 15 Maart 1895 gedeponeerd worden op het
Hótel de Ville.
De jongst verschenen afl. 3 van deel XI
der 2e serie van het Tijdschrift van het
Koninklijk Nederlandsch Aardrijkskundig
Genootschap bevatVerslag eener reis in de
Timor-groep en Polynesië, door dr Herman
F. C. ten Kate. (Vervolg)Iets over de Balti-
sche volken, door C. C. UhlenbeckPhyto-
Phaenologische waarnemingen in Nederland,
door P. R. Bos; Geographische reizen en pu
blicaties van den laatsten tyd (Azië), door I.
A. C. A. Timmerman (met een kaartje in den
tekst)Necrologie Dr A. Sasse, door dr Herman
F. C. ten Kate; Verschillende mededeelingen
Nieuwe uitgaven; Verslag van de een-en-
zeventigste algemeene vergadering; Verslag
van den secretaris betreffende den toestand en
de verrichtingen des Genootscbaps over het
afgeloopen jaar (April 1893—April 1894);
Verslag van den eersten bibliothecaris over
1893Catalogus van boeken, waarmede de
bibliotheek in 1893 is vermeerderdLjjst der
kaarten, die ingekomen zyn in de bibliotheek
van het A. G. van 1 Januari tot 31 December
1893; Rekening van den penningmeester over
het jaar 1893Bylage bjj het jaarverslag van
den secretaris (schrjjven der commissie inzake
de geologische en hoogte kaart van Neder
land, met concept aan de regeering en gegevens
betreffende geologische kaarten in het buiten
land)Japan or Javabjj F. G. Kramp.
ongeloofeljjks, onmogelijks, dat gy nietbewy-
zen kunt, over de lippen komt."
Toornig keerde Victor zich af en ging heen.
Hoe beslist hjj de verdenking ook afgewezen
had dat Sylvia dezen luitenant 's avonds ver
kleed zou ontvangen, was er toch eenige arg
waan bjj hem bljjven hangen. Hy kende haar
nog zoo kort en wist hoe zeldzaam het was,
wanneer een meisje van Sylvia's beroep rein
door alle verzoekingen heen kwam.
En nu nog wel die luitenant Von Müller
Een verloopen sujet, een schuldenmaker, wiens
verloving met zyn nicht Veronika pas was
ontbonden. Zou die bekoorljjke Sylvia uit al
hare aanbidders juist dien onbeduidenden fat
gekozen hebben
Maar Veronika had hem immers ook bemind,
zooals Waldemar schreef. Het was onbegrjj-
peljjk. Hy wilde het echter nog niet aanne
men. De oude wantrouwende knecht dacht
zeker in het belang zjjner meesteres te han
delen door de danseres verdacht te maken.
Hy moest haar terug zien, dan zouden alle
jaloersche gedachten verdwynen.
Hy liet zyn moeder geen rust. Een paar
dagen na zyn thuiskomst moesten de huisge-
nooten gevraagd worden.
Sylvia was zeer opgewekt door de gedachte
dat zy de volgende week zou optreden en
daardoor levendiger, guitiger dan ooit, In zjj u
herinnering was zjj lang zoo lief ea zoo mooi
jjiet geweest als bjj baar thans vo»d,
Tot onderwy zeres teHontenisse (Noord
straat) is met algemeene stemmen benoemd
de eenige sollicitante mej S. A. Grimminck
te Zundert.
Zondag hield de afdeeling «Hontenisse
en Omstreken" van het Nederlandsch Onder-
wyzers Genootschap te Hontenisse eene
vergadering. Door het zeer ongunstige weer
was de opkomst zeer gering.
De heer Kokkeel, afgevaardigde naar de
48ste jaarvergadering van het gewesteljjk be
stuur van het N. O. Ggehouden te Goes,
bracht een uitvoerig verslag uit van het daar
verhandelde en eindigde met den wensch dat
een volgend jaar de afgevaardigde van Hon
tenisse dezelfde aangename herinneringen
mocht opdoen als spreker, en dat die afge
vaardigde de sympathie voor deze afdeeling
niet mocht verminderd vinden.
Hierna sprak de heer Janssen over leerplicht*
Hy wees erop dat, ondanks steeds grootere
uitbreiding van het onderwijzend personeel,
en eene inrichting van scholen, waaraan geen
kosten worden gespaard, men toch nog altjjd
hoort klagen over de geringe vruchten van
het onderwjj&. Dit vindt, naar zjjne meening,
voornameljjk zyne oorzaak in het schoolver
zuim. Met alle kracht trekken de onderwijzers
ten strjjde om dit te beatryden maar zonder
de gewenschte gevolgen.
Nog een afdoend middel blyft er over om
den stryd te winnen, en dat middel is leer
plicht, Maar obS dit vindt zjjne b,
o. a. waar menug gezin ae
kinderen niet kan ontberen.
Niettemin was het, naar de meening vatt
den inleider, wenscbelyk ten plattelande in te
voeren: geheelen leerplicht tot 10 jaar en
gedeeltelijken leerplicht boven 10 tot 13 jaar
met verlof van 2 of 3 maanden, en leerplicht
voor herhalingsonderwjjs tot 15 jaar.
Over het algemeen vond sprekers meening
veel bestrijding. Een der aanwezigen ver
klaarde zich pertinent tegen invoering van
leerplicht, wjjl zjjns inziens de staat geen
recht heeft een dusdanige onbilljjkheid in te
voeren, als hjj niet voorziet in den nood, die,
vooral bij werkmansgezinnen, daardoor zal
ontstaan. De onderwyzer zelf kan door zyn
zedelyben invloed den schoonsten leerplicht
invoeren en worden alle handen aan het
werk geslagen, dan kan het schoolverzuim
wel niet tot nul gereduceerd maar toch zeer
miniem gemaakt worden.
Na nog eenige discusaiën verklaarde da
vergadering zich met 6 tegen 3 stemmen tegen
de meening van den heer Janssen.
In de afdeeling Den Haag van den Bond
van Nederlandsche onderwijzers werd Zaterdag
avond het ontslag van den anarchistischer!
onderwjjzer Djjkstra te Menalnumadeel bespro
ken. Met 63 tegen 19 stemmen werd de vol
gende motie aangenomen
«De vergadering, de houding van het hoofd-
waren;
inkomsten der
«Is zg niet betooverend moeder 9" vroeg
hjj, zoodra Zjj weg waren. «Alles tintelde en
fonkelde in haar, als wanneer de zon op een
waterval schjjnt".
«Gy hebt geljjk, Victor. Zy is zeer mooi,
maar hebt gjj genoeg aan een mooi uiterlyk
sprak de moeder strak.
«Dat is het niet alleen. Stel my maar
in de gelegenheid, haar nader te leeren ken
nen. Nog een kleine zekerheid, dan gedoog
ik niet dat zjj op het tooneel gaat, dan wordt
zy de myne".
«Neem mjj niet kwaljjk, mynheer, maar
de man met den valschen baard is er wetr
geweest. Ik stak juist het gas op en toen
ging hy vlak langs mjj heen. Nu durf ik
wel zeker zeggen dat het luitenant Von Muller
Ik wachtte nog even en hoorde hem op
de tweede verdieping aanschellen en binnen
gaan. Maar of hjj nu bjj Lormier of bjj de
dames wezen moeBt, dat weet ik nietdie twee
schellen klinken net eender."
Dit bericht was als een dolksteek voor
Victor, maar er was toch nog kans dat het
bezoek den dansmeester gold. Hoe stond hem
dat spionneeren en die vertrouwelijkheid met
zyn knecht eensklaps tegen. Was er dan geen
ander middel Als hjj haar eens schreef
Neen, mama moest de meisjes morgen ten eten
vragen, dan zou hy Sylvia om een onderhoud
verzoeken en als zjj ronduit bekende dat zjj
lsitesant Yen Muller «iet kende, das
