N°. 130. 1379 Jaargang. 1894 Dinsdag 5 Juni. Middelburg 4 Juni. D«ï« courant verschijnt d a g e I k met uitzondering van Zon- en Feestdagen; per kwartaal in Middelburg en per post franco 8.-3 Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel; Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en anders familieberichten, benevens alle dankbetuigingen} van 17 regels 1.50; iedere regel meer f0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. KERKNIEUWS- UIT STAD EN PROVINCIE. VERKOOPÏNGEN ENZ. mi)i)iiii[i{(.s(iiF courant. Thermometer. i Agenten te Vlissingen P. G. de Veï Mestdagh Zoo», te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen F. v. d. Peijl, te ZienfczeeA. O. de Mooij, j M.avaBtantlën Middelburg 4 Juni. 8 u. u». 62 gr. te TbolenW. A. van Neeuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën i moeten des namiddags te éém utüf m. 12 u. 67 gr., av. 4 u. 68 gr. F. aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmax, te Rotterdam, de Geeb. Belintantb, te 's Gravenhage, en A. de La Mab, Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zpn, willen ..Pi.. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Par ga en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Ore., John F. Jones, opvolger. zij des avonds nog worden opgenomen# Verwacht Z. O. wind. Men schrijft ons uit Den Haag: Uw gewone correspondent ergert zich ver bazend over bet voornemen van een «troep pruttelaars en kortzichtige egoisten" zooals hp ze noemt, die zich op den heer Pierson met zjjne vermogens- en bedrijfsbelasting zouden willen wreken door hem te deballoteeren op de Witte. Uw correspondent woont waar schijnlijk nog niet lang genoeg in de «hofstad". Wjj, oudere Hagenaars, zien en hooren bier wel andere dingen in de kriDgen van ons »3tabiel gouvernement". Gjj kent toch het liedje van den vertegenwoordiger der bodes aan de ininisterieele departementen 'k Zag ministeries kooien 'k Zag ministeries gaan, Als politieke droomen Soms, kort na hun ontstaan i Ik echter, Jan van Eeten, Blijf, altijd door, present 'k Behoor tot wat mag heeten 't Stabiel gouvernement. Dat «stabiel gouvernement", eenigzins uit gebreid tot de Haagsehe wereld van kleine en groote of gewezen en aanstaande ambtenaren, is in het algemeen »de goeden niet te na gesproken" de meest bekrompen, dom-plnto- cratische en politiek-ziekeljjke wereld die men zich denken kan. Eu van uit zulk eene omgeving, door zulk een «stabiel gouvernement" wordt Nederland nu toch maar geregeerdMocht eenig minister, van goeden wille, strpd willen gaan voeren over den gewonen loop van zaken met de geroutineerde machthe'obenden in zjjne bureau's en hun invloed daarbuiten, dan zou Zjjne Excellentie spoedig verpletterd zjjn on der den druk van het in de war geloopen departementaal huishouden. Trouwens, voor ieder, die met het raderwerk van een departe ment ook maar eenigszins bekend is, valt dit gemakkeljjk te begrjjpen. Van daar dat men- schen, die 't wèl meenen met hun vaderland, en in de gelegenheid zjjn geweest een meer dan oppervlakkig kjjkje te nemen achter de schermen der Haagsehe ambtenaarswereld, overtuigd zjjn van de wenscheljjkheid dat die dampkring eens op afdoende wjj ze worde ge zuiverd en een frisscher wind daar wat gezonde opvatting brenge. Maar hoe Men beeft als geneesmiddel wel eens aangegeven om de ver schillende ministerieele departementen naar Amsterdam over te brengen, hetgeen zoo voegde men er bjj met de tegenwoordige snelle communicatie-middelen geen bezwaar meer zou behoeven op te leveren. Het is echter waarschjjnljjk dat dit niet mogeljjk zou zjjn zonder grootere wjjzigingen, maar zeker is het dat de thans in alle dag bladen verkondigde toeleg om de Witte te sluiten voor den heer Pierson, weder dit gun stig resultaat zal hebben dat het de aandacht van alle veratandigen in den lande vestigen zal op dergeljjke absoluut onhoudbare Haagsehe toestanden. Men kan uit dien toeleg tevens afleiden hoeveel schjjn van waarheid er bestaat voor de bewering dat er dikwjjls gereageerd wordt tegen wetten zeiven, die om de een of andere reden niet bevallen aan al de Haagsehe heertjes en heeren, die de grootere en kleinere betrekkingen vervullen aan bet »stabiel gouver nement" om met den bode te spreken. i In verband met dit schrjjven en dat van onzen Haagschen briefschrijver, dienen wjj te melden dat het dwaze kabaal tegen den oud minister Pierson totaal is mislukt en hjj met overgroote meerderheid toegelaten ia als lid van de «Nieuwe of literaire sociëteit." De Nederlanderhet orgaan van jhr mr A. F. de Savornin Lohman, beweert dat ver schillende en belangrjjke bijzonderheden it bet geschrift van den heer D. Yink beslist onwaar zjjn, even onwaar als de verzekering van De Standaard, dat de meerderheid dei aandeelen in handen is der laatsteljjk toege- tredenen. Het is, zegt het blad, overigens eenvoudig belacheljjk te spreken van «overrompeling" en van «andere richting", daar het vaststaat als een paal boven water, dat de zoogenaamd overrompelden eiken dag eene vergadering kunnen doen beleggen om op de gedane zaken terug te komen en dat nieuwe aandeelhouders zich evenals de oude stellen en stellen moeten op den bodem van het antirevolutionair program Pat men daarvan afgeweken is of zal afwjj- Jcen, wordt zelfs niet eenmaal beweerd Het hoofdbestuur der Hollandsche maat schappij van landbouw, van oordeel dat de «ellendige toestand, waarin handel, landbouw en np verheid verkeeren, grootendeels is te wjj ten aan den sedert pl. m. 20 jaren genomen maat regel, betreffende het uitstooten van zilver als muntstandaard," heeft een meeting uitgeschre ven, waarin het vraagstuk van het bimétallisme zal worden uiteengezet in oorzaak en gevolg. Deze meeting zal gehouden worden te 's Gravenhage op Maandag 18 Juni a. s., waar jhr mr W. F. Rochussen, lid van den Raad van state, het onderwerp zal inleiden, terwjjl eenige financieele specialiteiten toezegging deden aan het debat te zullen deelnemen. De bedoeling is de vorming van een Nederlandsch comité, dat den weg moet banen tot een internationale bimétallistische overeenkomst. De noodzaljjkheid eener organisatie te dezer zake wordt in de circulaire der Landb.-Maat- schappjj nog nader als volgt aangedrongen «Het hoofdbestuur van de Hollandsche Maatschappij van landbouw is den toestand moede. Het beschouwt voor een goed deel als gevolgen daarvan de steeds doorgaande prjj s vermin dering van bjj na alle producten, en daardoor ontstane moedeloosheid in zaken, waarvan gewoonljjk verlies het gevolg was, de verflauwing van den ondernemingsgeest op ieder gebied, de opbooping van enorme bedragen aan leegliggend kapitaal, de steeds dalende rente-standaard, toenemende werkloosheid en verscherping van de sociale tegenstellingen. «Reeds voor ruim acht jaren werd dezerzjjds op de treurige gevolgen der zilverontmunting voor den landbouw gewezen met aansporing bjj de regeering om te trachten verbetering uit te lokken. «Te vergeefs «Het vraagstuk is echter thans nog moer drin gend geworden dan toen. Overal ziet men comité's en vereenigingen verrjjzen, om tot wederinstel ling van het bimétallisme mede te werken. «Zal Nederland vraagt de circulaire ten slotte nu nog langer onverschillig bljjven In de dezer dagen uit West-Indië ontvangen bladen kwam voor de rede, waarmee de gou verneur, jhr. mr. T. van Asch van Wjjck, den 8en dezer de zitting der Koloniale Staten van Suriname heeft geopend. Het bljjkt uit bet over zicht, door hem gegeven van den stand der zaken, dat de financieele en economische toe stand der kolonie vrjj gunstig is te noemen. De gouverneur deelde het een en ander mede over zjjn aanvrage om ontslag en zjjn besluit om te berusten in de weigering der Koningin tot voldoening van dat verzoek. «Toen ik aldus sprak de hr. v. A. v. W. o. a. mjj in het begin van dit jaar verplicht achtte mjjn ontslag te vragen uit mjjne betrek king, en gjj, mjjne heeren, den wensch te ken nen gaaft dat ik op dit verzoek zou terugko men, meende ik dat ook het koloniaal belang medebracht dat verandering van het bestuur plaats had. In mjjn antwoord op uw adres mo tiveerde ik dat koloniaal belang vooral op grond dat in mjjn financieel beleid eD beheer niet voldoende vertrouwen gesteld werd en dit nadeelig op de kolonie kon terugwerken, nu èn regeering èn volksvertegenwoordiging be reid schenen de noodige gelden voor de ont wikkeling der kolonie toe te staan. Het is mjj gebleken dat de nota van den mi nister van koloniën op mjj een dieperen indruk gemaakt heeft, dan wellicht het geval zou ge weest, indien ik onder andere omstandigheden Jaarvan had kennis genomen en dat geenszins bedoeld werdafkeurig van mjjn financieel beheer in algemeenen zin. Onder die omstandigheden mocht ik, zonder nadeel voor de kolonie, berusten in de beschik king van H. M. de Koningin-regentes, waarbjj het verzoek om ontslag niet werd ingewilligd. Het bleek mjj tevens dat ik wel wat spoedig ie hoop had opgegeven dat onder mjjn bestuur krachtig de hand zou worden geslagen aan Je ontwikkeling der kolonie. Groote offers zullen nog in de eerste jaren van het moederland moeten gevorderd worden, krachtige moreele steun zal niet kunnen uit bleven doch het ljjdt thans geen twjjfel meer ff de regeering zal voor die offers en dien <teun niet terugdeinzen, nu de overtuiging hjj le regeering gevestigd bljjkt, dat in waarheid aldus Suriname tot grooten bloei kan gebracht worden. «Niet alleen werd, met machtiging der re geering aanhangig gemaakt de verordening betreffende het aangaan van een geldleening 'en behoeve van het immigratiefonds, waarvan rente en aflossing door het moederland zouden gegarandeerd worden, maar de regeering heeft mg gemachtigd aan u de mededeeling te doen, lat in denzelfdcn zin zal mo$e& aanhangig gemaakt worden een leening voor het uitvoe ren van productieve werken, waaronder in de eerste plaats behooren hpt afsluiten van Do- miné en Wanicakreeken aan de Suriname en Saramacca, door welk werk groote oppervlak ten voor cultuur geschikt zouden gemaakt wordenalsmede het in polder brengen van 2500 HA., gelegen in de onmiddelljjke nabjj- heid van Paramaribo. «De vraag wordt wel eens gedaan of de re geering de noodige medewerking zal onder vinden van de Staten-Generaal. Als antwoord daarop kan met deze vraag volstaan worden Wanneer hebben ooit de Staten-Generaal ge weigerd de gelden toe te staan, die door de regeering noodig werden geoordeeld voor de ontwikkeling der koloniën De gouverneur wees er ten slotte op dat de party in Suriname, die beweert dat reeds nu zonder subsidie een sluitende begrooting kan worden opgemaakt, aan de kolonie zelf een slechten dienst bewjjst, terwjjl hjj het verder afkeurt dat men in Nederland onderscheid blpft maken tusschen Hollanders en Surina- mers. Dat by voorkeur «Hollandsche" ambte naren worden benoemd moet in de kolonie een slechten indruk maken. Hoe is het arbeidscontract in onze wetgeving te verbeteren? Het rapport over bovengenoemde vraag, uit gebracht aan het Hoofdbestuur der Vereeniging tot bevordering van Fabrieks- en Handwerks- nijverheid in Nederland door de commissie, daartoe benoemd ingevolge besluit der Alge- meene vergadering van 7 September 1893, is verschenen. Deze commissie bestond uit de heeren mr E. Fokker te Middelburg, B. H. Heldt en dr J. Th; Mouton, beiden te '«-Gravenhage. Haar rapport beslaat -54 paginas druk. Na eene inleiding, waarin de commissie o. a. opmerkt dat zp het zoogenaamde dienstboden- recht buiten den kring barer werkzaamheid heeft gehouden, daar in zeer veel opzichten dienaangaande andere bepalingen behooren te gelden dan ten aanzien van de verhouding tusschen werkgever en werknemer, behandelt zp achtereenvolgens het «ontstaan der over eenkomst," den «inhoud der overeenkomst," en wel suceessievelpkden «duur van den arbeid", en bet «loon;" verder den «duur der overeen komst het «bewps der procedure," het «leer lingwezen;" de «preventieve maatregelenen de «verzekeringom daarna haar rapport te sluiten met het volgende woord: «Mocht de wetgever in Nederland zich spoe dig gereed maken het verzuimde in te halen, om zoo menig onderwerp tot een onderwerp van regeling te maken, zoo zal meer en meer blpken dat groote uitbreiding van het staats toezicht op het gebied van den arbeid niet kan uitbiyven. Wie nog niet overtuigd mocht zpn van den heilzamen en nuttigen invloed van onze drie fabrieks- of arbeids-inspecteurB, late vooral de drie tot dusver verschenen jaar verslagen niet ongelezen. Doen hun verslagen groot nut, daar ze licht verspreiden over veel, dat een gesloten boek tot dusver was voor menig Nederlander, niet minder heilzaam zpn hun raadgevingen en opmerkingen, mondeling of schrifteiyk verstrekt aan zoo menig indu strieel in ons land. Vele misstanden zpn reeds verdwenen, ook waar de inspecteur zuiver raadgevend optrad, daar de wet hem tot be velen geen bevoegdheid gaf. Maar nog onein dig veel meer misstanden blpven bestaan, al ontkent de patroon geenszins bet gewenschte van verandering, omdat in de sterke mede dinging een onoverkomelpk beletsel daartoe wordt gezien. Op vele bladzjjden van de ver slagen, zoo van de staatscommissie als van de fabrieks-inspecteurs, vindt men de uiting ver meld «laat de wetgever ons dwingen, dan moeten al de vakgenooten doen wat wp wel zouden willen maar thans niet kunnen doen". Wjj laten thans in het midden of dit laatste altpd juist isof niet veeleer in vele gevallen tegenover de gevreesde uitgaaf vermindering van onkosten of vermeerderde voortbrenging zou komen te staan doch de uiting zelve be- wpst immers wp zpn niet gerechtigd er een voorwendsel in te zien dat tusschenkomst van den wetgever aan vele patroons niet on welkom zou zpn. En het aantal van dezulken is ontegenzeggelpk vermeerderd sedert het optreden der inspecteurs. Doch zoo daarnevens iets vaststaat, het is wel dit, dat het getal dei inspecteurs veel te gering is. Zelfs bp onze zoo bescheiden wetgeving betreffende den arbeid is hun werkkring, hun arbeidsveld reeds vee te groot geblekenuitbreiding van hun getal kan in geen geval uit blpven. De onlangs afgetreden mjnister va» waterstaat, handel en npverheid bleek eveneens hiervan overtuigd, al heeft hp de door hem voorgestelde drie adjunct-inspecteurs uit de begrooting van 1894 gelicht. Moge spoedig het aantal inspecteurs worden uitgebreid en het vrouwelpk element daarbp niet voorbp gegaan worden van den invloed, dien zp uitoefenen, kan voor een deel afhangen of de wet zelve meer of minder heeft te bepalen, in bpzonderheden heeft te regelen dan wel Blechts algemeene regelen heeft te stellen. Doch niet alleen van de Inspecteurs, ook van de bevolking, in de eerste plaats van de npveren, hangt dit af. De wetgever kan en moet naar onze overtuiging optreden overal waar dit noodig is, ook ten aanzien van de verhouding tusschen patroon en (volwassen) arbeider; doch wp voegen er uit éénen adem bp boe minder de wetgever tusschen beide behoeft te treden, boe beter." Beroepen naar de Ned. herv. gemeente te St Laurent de heer H. J. G. Pierson, candidaat. De heer H J. Oldeman heeft de toezeg ging van beroep naarOuwerkerk aangeno men. Wekelijksche opgaaf betreffende de Ned- Herv. kerk. Beroepen naar: Leeuwen A. J. ten Bokkel Huinink, cand.; Monster G. Boer te Ermelo 's Gravenhage C. J. Lammei'ink te Schevenin- gen Waddingsveen H. J. Hulscher te Colpas- plaat; Oostvoorne W. H. Roobol, caud.; Deer- sum dr F. Ppper te Berkhout; Zwolle A. de Haan te Ophemert; Saaksum J. P. van Melle te Renswoudeen naar Garsthuizen M. Prins, cand. Bedankt voorStreefkerk C. Snel te Schip luiden. Aangenomen naarAalten door C. Barne- veld te Zandvoort. Aan den serg.-maj. tit. M. Mol van het bataljon infanterie te Vlissingen werd heden door den comp. commd., den kapitein P. T. Lambert, de bronzen medalje voor twaalf jaren trouwen dienst uitgereikt. De officier van gezondheid der 2e kl. B. P. Visser vin het 4e bataljon 3e regiment infan terie aldaar, wordt den 15en Juni a. s., voor den tpd van drie maanden, gedetacheerd bp het korps pantserfortartillerie te Muiden. De zangvereeniging Tot Nat en Uit spanning te Nieuw- en St. Joosland heeft tegen Vrpdag a. eenige andere zang gezelschappen uitgenoodigd, om haar twintig jarig bestaan door de uitvoering van eenige zangstukken feestelpk met haar te gedenken. Daartoe hebben zich zes gezelschappen bereid verklaard, nl. die van Veere, Oost-Souburg, Domburg, Borssele, Driewegen en Yerseke. Door bpzondere omstandigheden zal dit sa- menzpn niet plaats hebben in de gemeente Nieuw- en St. Joosland, waar deze feestvie ring eigenlpk te huis behoorde en, naar men ons schrpft, door bp na iedereen gewen sebt werd, maar op de Oranjezon, waartoe wel willende medewerking is verleerd door den burgemsester van Vrouwepolder, jhr mr A. A, van Doorn. Zaterdagmiddag is bp Zoutelande ge strand de Noorsche bark Venezuela, gez. Jansen, in ballast van Antwerpen naar Tonsberg. Het schip zit hoog op het strand, zoodat men er rond kan loopener bestaat dus geen ge vaar voor de zich aan boord bevindende equipage, Sieepbooten konden tot dusver niets doen om het schip af te brengen; alleen is een anker uitgebracht. Van meer dan gewone beteekenis was le veigadering, Zaterdag door het onderwpzers- gezelschap Ovezand te Ovezand gehouden, wpl daarin het 75jarig bestaan van het gezel schap herdacht werd. De heer J. Kousemaker te Nisse behandelde in eene voorlezing de geschiedenis van het gezelschap. Hieruit bleek, dat dit werd opgericht door bet initiatief van den toenmaligen schoolop ziener Van der Meer Mohr. In het begin was bet gezelschap niet veel meer dan eene leesvereeniging. (De verzameling boeken werd in 1835 afgestaan aan de biblio theek van de toen opgerichte Zuid-Beveland- sche onderwpzersvereeniging). Langzamerhand veranderde het karakter tot bet werd wat het thans iseene vereeniging van vakgenooten tot onderling onderricht en ter bevordering van een vriendschappelpk verkeer. De vergaderingen wejrdeu eerst aan de wp. ningen der hoofdonderwpzers gehouden. Later koos men een vast mindelpunt, nl. Kwaden damme. In de troebele jaren van 1830/3 keerde men tot de eerste wjj ze van vergaderei terug tot men voor eenige jaren weer veran derde en wederom een vast vereenigitigapunt, doch thans Ovezand, vaststelde. Bp de laatste regelementsherziening werd do gezelschapen aam 's Gravenpolder in dien van Ovezand herdoopt. Tevens werd toen Borsele ge voegd bp het gezelschap, dat tot nu toe bestaan had uit de gemeenten 's Gravenpolder, Nisse, Hoedekenskerke, Baarland, Oudelande, Ovezand, Driewegen en Ellewoutsipk. In 1844 werd het gezelschap tevens eeneaf- deeling vin het Nee?. Onderwijzersgenootschap. Als voorzitters fungeerden achtereenvolgens de hoofdonderwijzers Van Dpke te 's Graven polder, De Hond te Baarland en Kousemaker te Nisse. Secretaris waren in die jaren de hoofdonderwpzers Vlieger te Nisse, Verhage te Ovezand, Kousemaker te Nisse, Lamberg te Ovezand, Leps te Baarland en wederom Lam- bers te Ovezand. Eene toevallige eigenaardigheid is het, dat de heer Kousemaker juist de heltt dier vpf en zeventig jaren werkzaam geweest is als bestuurslid, nl. 29 jaren als secretaris en 8'/s jaar als voorzitter. Bp de Zateidag te Colpnsplaat ge houden keuring van vee tot opname in het Ned. Rundveestamboek door den heer Segers van Roosendaal werden goedgekeurd een stier van den heer Van Langeraad, een stier van den heer H. I. Leendertse te Camperland en een stier van den heer P. Maas Lz. van Oolpnsplaat. Verder eene koe van den heer Duclaux van Wissekerke en een van genoemden heer Van Langeraad. Van het eiland T h o 1 e n schrpft men ons Werd door de hooge prpzen, die het vorige jaar voor de meekrap bedongen werden, de hoop gewekt, dat de teelt van dat gewasvoor de Thoolsche landbouwers weer eene bron van rpke winst zou worden, wat hun in dezen slechten tpd best te pas zou komen, de plot selinge daling tot op en zelfs tot beneden de helft van den prps van verleden jaar, heeft die hoop weer verpdeld. We vreezen dan ook dat de uitbreiding der meeteelt, die het vorige jaar begon, van zeer korten duur zal zpn. Het scbpnt dat bp een prps van 13 a 14 de 50 KG. die teelt in slechts weinige polders eenige winst kan leveren. Jammer voor onze btreken, ook voor onze meestoven, die dit jaar ongewone drukte hadden Door den gemeenteraad van Bruinisse werd Vrpdag het kohier voor den hoofdelpken omslag 1894 vastgesteldop een adres van A. Verweps, om zpn doofstom zoontje, voor rekening der gemeente, onderwps te doen erlangen, onder zekere voorwaarden, gunstig beschikt; besloten tot het verplaatsen van eene schutting in de Poststraat voor zoover daar achter reeds gebouwd istot het verleenen van eervol ontslag aan den heer M. T. van Staalen, benoemd onderwpzer tot hoofd der school te Dreischor, en eindelpk om het oude lpkenhuis af te breken en naar de nieuwe begraafplaats over te brengen. Bp de Zaterdag gehouden verpachting der slikken voor de Noordoostzjjde van den polder Bruinisse, brachten 55 zaad- en 45 mossel- te zamen 100 perken f 2020.50 per jaar op, zpnde ongeveer het dubbele bedrag der vorige ver pachting. Door de Vlissingsche Duinwaterleiding werd Zaterdag te Vlissingen aanbesteed: het bouwen van een hoogreservoir-gebouw. Hiervoor werd, zooals nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer is gemeld, in geschreven door de beerenG. A. Horsten te Bergen op Zoom ad f 27500, J. Visser te Pa- pendrecht ad f 24870, W. L. Huson te Vlis singen ad f 22998, H. J. Ganderhepden te VlissiDgen ad f 22761, G. Klootwpk te Pa- pendrecht ad f 20490, F. N. de Roop te Vlissingen ad f 20320, J. Schuller te Raams- donk ad f 19995, L. de Roop te Tilburg ad f 18890 en H. Wienhoven te Schiedam ad 1 18800. Het (werk is gegund aan den minsten in- schrpver. Door burg. en weth. van Goes werd Zaterdag ten raadhuize aldaar aanbesteed het lichten, schoonmaken en weder inhangen van twee deuren van het Goesche Sas. Vier biljetten werden ingeleverd van de heeren C. de Wilde ad 671, W. v, d. Linde ad f 743, A. Foudraine ad f 744 en M, Bui* tendjjk gd f 790,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1