N°. 121.
1378 Jaargang.
1884
Yrijdag
25 Mei.
Be dawaterleUiu te IMrari.
Middelburg 24 Mei.
Gemeenteraad van Middelburg.
Deze courant verschijnt dagel^ki;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Pr^s per kwartaal in Middelburg en per post franco f 8.-
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën s 80 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andera familieberichten, benevans alia
dankbetuigingen> van 17 regels f 1.50;
iadere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Reclames 40 cent per regel.
Pit vast vertrouwen van dep beer Schotel
UIT STAD SN PROVINCIE.
MLBllGn COURANT.
Tisermometei. i Agenten te VTissingenP. G. db Vit Mestdagh Zoon, te Goes A. C. Bodhit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenP. v. d. Peijtl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, j Adve*tenti«n
Middelburg 24 Mei 8 u vm 57 gr. te TholenW. A. van Nieuwenhuijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertsntiën j moeten des namiddags te ééa nmr
m 12 u 68 gr* av 4 tl 71 gr. F. aan, evenals de advevtentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, db Gebb. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, wille*
Verwacht N'o wind 1 Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dattbe Crs., John F. Jonsb, opvolger. j zii des avonds nog worden opgenomeij
Het lag voor de band dat na de besIissiLg,
in de raadszitting van 25 April 11. gevallen,
om een betrekkelijk ingrijpenden maatregel
tot verbetering te nemen, de aandacht weer
meer zou gevestigd zijn op onze waterleiding,
die dezen stof tot ontevredenheid, genen reden
tot waardeering geeft.
Het gaat met haar zooals met tal van
groote ondernemingen in 't eerst ondervindt
men daarbij moeilijkheden. En dat ligt,
dunkt ons, bij eene waterleiding vooral voor
de hand, wijl zij over eene zeer groote uit
gestrektheid verspreid is, men met haar
zich beweegt op een terrein, dat niet te
overzien valt, en zelfs het meest nauw
keurig onderzoek niet vrij waart voor teleur
stellingen.
Wij zullen ons niet verdiepen in al de be.
zwaren, die zich hebben voorgedaan. Zij
zijn trouwens algemeen bekend en bepalen
zich tot den reuk en de kleur van het water,
die bij de meeste gebruikers ondragelijk zijn.
Het eigenaardig verschijnsel doet zich echter
voor dat van twee naastbij gelegen woningen
in de eene dit gebrek in sterke mate wordt
waargenomen, terwijl in de andere het duin
water zoo helder is als kristal en totaal
reukeloos.
Deze feiten staan vast.
Zij geven sommigen aanleiding om onze
waterleiding als mislukt te decreteeren,
anderen om ook met bezorgdheid de toekomst
te gemoet te gaan.
Wij gelooven, afgaande op de rapporten
der deskundigen, dat daarvoor geen aan
leiding is. Het feit staat niet op zich zelf';
ook elders hebben waterleidingen, zelfs die,
waarbij het water uit de duinen werd
getrokken, in 't begin tot ernstige klachten
aanleiding gegeven; maar de ervaring is in
deze ook de beste leermeesteres geweest.
Men heeft met de bezwaren langzamerhand
de middelen ieeren kennen om die te over
winnen en den toestand te verbeteren.
Zoo zal het ook hier gaan, dunkt ons.
Als wij verder erop letten dat, trots ai die
klachten, hier breed uitgemeten, elders minder
hoorbaar geuit, het aantal bij onze water
leiding aangeslotenen in het vorig jaar steeg
van 429 tot 664, terwijl het op dit oogenblik
ruim 700 bedraagt; en dat, blijkens mededee-
lingvau den burgemeester in de raadszitting
van 25 April, het batig saldo der exploitatie
rekening over dat jaar 7000 heeft bedragen,
tegen 2000 nadeelig saldo in 1892dan
behoeven wij nog niet zulke jeremiades aan
te heffen als sommigen doen; dan is, dunkt
ons, de toestand, al kon die beter zijn en
al voldoet hij nog niet aan de verwachting,
volstrekt niet wanhopend.
Eu te minder nu men zal beginnen met
de handen aan 't werk te slaan om te
trachten verandering te brengen en er reden
is tot vertrouwen dat die poging met succes
zal worden bekroond.
In elk geval meenen wij dat de gemeen
teraad een goed werk deed, toen bij besloot,
als een stap in die richting, een crediei
van 5500 te verleenenwaarvoor een
cokestoren (systeem Piefke) zal worden
gebouwd.
Dit zal geschieden op advies van den
ingenieur Schotel en van dr J. J. Couvée
alhier, die zich jegens onze gemeente zoo
verdienstelijk maakt door zijne degelijke
rapporten, zijne belanglooze en flinke hulp,
in deze belangrijke aangelegenheid verleend.
De aanbesteding van zulk een toren had
reeds plaats, en wij zien daarin het bewijs
dat door den heer Schotel bij schriftelijk
rapport zijn gevoelen is gezegd omtrent de
zekerheid dat door zulk een toren het water
Ijzervrij en reukeloos zal worden en dat
burgemeester en wethouders bevredigd zijn
door dat rapport. Dit toch waren de hoofd
voorwaarden, waarop het voorstel van mr
W. A. van Hoek was gebaseerd, dat in
de raadszitting van 25 April, door het da-
gelijksch bestuur over- en door den raad
Aan-genomen werd.
op het door hem aangegeven middel, zoo
wel als de overeenstemming op dit punt
tusschen den man van de praktijk als hij is
en den bekwamen theoreticus als dr J. J.
Couvée pleiten in onze oogen zeer ten gunste
van eene goede verwachting omtrent de
gunstige resultaten van dit middel.
Nu gaan echter te elfder ure stemmen
op om in deze twijfel te doen ontstaanen
een daarvan gaven wij dezer dagen in ons
blad gelegenheid zich in het openbaar te
laten hooren.
Wat de bedoeling van zulke uitingen is,
thans nu de raad reeds eene beslissing nam,
weten wij niettenzij men meenen mocht
burgemeester en wethouders aan het wan
kelen te brengen in hunne meening omtrent
het rapport van den heer Schotel. Is dit
het geval, dan kunnen wij mededeelen dat de
bouw van den cokestoren reeds is gegund
en wij staan voor een fait accompli. Maar
dan wenschen wij toch nog op een paar pun
ten te wijzen. En dit is het hoofddoel van
ons betoog.
Over technische kwesties hebben wij in
deze geen oordeel uit te spreken. Wie
daarin zich wil verdiepen, leze of berleze
het overzicht, door ons gegeven in ons
oommer van 23 Februari van al de rap
porten, door dr. Couvee met zooveel zorg
opgemaakt; hij neme nog een3 kennis van
den loep, dien de geschiedenis onzer water
leiding heeft genomen.
Leeken, zooals velen met ons zijn, zal
het onmogelijk vallen een goed oordeel uit te
spreken over hetgeen is voorgevallen en
over de juistheid der adviezen. Maar als
een hunner nu nog ons voorhoudt het ver-
chil van meening dat er tusschen den heer
Stang eenerzijds en de heeren Schotel en
Couvee anderzijds bestaat, en den eeiste
als de autoriteit in deze op den voorgrond
wil plaatsen, dan dienen wij enkele feiten
te releveeren, om de vraag te wettigen in
hoever de heer Stang tegenover onze water
leiding en tegenover onze gemeente heeft
gehandeld dat hij recht heeft op zulk een
eer.
Wie met aandacht leest het over hem
gesprokene in de raadszitting van den 25
April, nadat vooraf eene vergadering met
gesloten deuren was gehouden, zal zijn
waarnemingsvermogen behoeft niet zoo scherp
te zijn van zelf kunnen nagaan welke
stemming er tegenover den heer Stang heeft
geheerscht. Van sympathie getuigde het
gesprokene in de openbare zitting aller
minst.
Doch zegt men als deskundige is
de heer Stang een zeer bevoegd persoon.
Wij zullen dit allerminst betwistenzijne
bekwaamheden zijn misschien verre boven
veler lof verheven. Doch zelfs zijne groote
capaciteiten wettigen, dunkt ons, zijne hou
ding, tegenover onze gemeente aangenomen,
niet.
Zijne beweringen, ter verdediging van zijn-
bonding in een ander blad gedaan, zijn niet
zonder bedenking. Het was en is een feit
dat het water uit den bodem van de Oranje
zon stinktdit woord klinkt wel niet fraai
maar is duidelijk. Die slechte reuk is dus
□iet alleen, zooals de heer Siang beweert,
toe te schrijven aan de buizen. Deze dragen
er wellicht toe bij dat de lucht op sommig.
plaatsen erger is dan op andere, doch in
elk geval is die reuk een gevolg van het
oorspronkelijke water, dat de oorzaak isvan
den stank. Tegen die niet te loochenen oor
zaak hielp* geen spuien, zooals op advies
van den heer Stang is gedaan.
Het eenige middel, dat de heer Stang,
wiens gevoelen wêer niet overeenkwam met
dat van dr Koppeschaar, aan de hand deed
was vergrooting van het filtervlak en het
maken van bezinkings-reservoirs, wat een
uitgaaf van 12000 zou vorderen. Men kan
het gemeentebestuur moeilijk ten kwade
duiden dat het tegen zttlk een uitgaaf opzag
en wel eenigszins huiverig was dat advies
te volgen van iemand, op wien het in 't begin
had vertrouwd, ook bij de keuze van terrein
maar die bij den loop der werkzaamheden
bljjken gaf van te weinig belangstelling,
w#t voornamelijk bleek uit bet uitblijven
van antwoord op verschillende, somtijds
zeer gewichtige brieven.
Maar er was meer. De heer Stang wilde
zeiden wij bezï&kmgsvijvers en prae-
cipitatie met aluin invoeren aan de Oranje-
Zod, eene methode die men te Gouda volg!
om het rivier- water te klaren. Zoo iets
werd hier echter dwaasheid geacht, omdai
men met aluin geen kleurloos water krijgen
kan in het geval, dat zich hier voordoet,
tenzij men zooveel aluin gebruikte dat hei
water niet in kwaliteit zou verbeteren.
Te Dordrecht wordt met een Purifier juist
ijzer in het water gebracht om het daardoor
te klaren, wat even goed gaat als met aluin.
Hier en ook te Charlottenburg is, blijkens
het rapport van dr Couvée van 4 Dec. 1893,
er echter te veel ijzer in het water en daar
door wordt een bron van ijzerbacteriën ge
vormd, die tot den stank kunnen bijdrager,
vooral in nauwe buizen.
Nu moet hier natuurlijk het doel zijn om
aan de Oranjezon met den cokestoren dat
ijzer uit het water te verwijderen vóór het
in de buizen komt en zoodoende ijzervrij
water naar de stad te brengen en onzer
vijandde crenothrix te dooden, wat in geen
week gelukken zal, maar op den duur
slagen moet.
Nu moge de heer Stang hoog opgeven van
zijne voorschriften en voorstellen," die men
„in gebreke bleef in praktijk te brengen
maar andere middelen tot verbetering dan
het hier bovengenoemde deed hij niet aan
de hand.
Is het dan wonder dat het gemeentebestuur
van zijn verder advies liefst afzag en to'
anderen zich wendde om raad en hulp
Zeker niet. En wij vonden het geen geluk
kige greep van hem, die over deze voor onzt
gemeente zoo gewichtige aangelegenheid zijne
meining meende te moeten zeggen, dat hij
zinspeelde op hetgeen de heer Stang heefi
gedaan en gezegd.
Of wij nu op den weg tot algeheele ver
betering zullen komen
Wij "willen het hopen, maar een stellig
antwoord kunnen wij op die vraag niet geveD.
Of na toepassing van dit middel, waartot
men zijn toevlucht nemen zal, het duinwater
onzer leiding reukeloos b 1 ij ven zal,
wie zal het zeggen Maar ook dit kon niei
verklaard worden, al had men het advies
van den heer Stang gevolgd.
Of dan opgelost zal worden het raadsel
achtige dat, trots het feit dat het water aan
den oorsprong reeds-niet zuiver van klem
en reuk is, het toch in sommige woningen
helder en reukeloos te voorschijn komt
Wij willen het hopen.
Maar, wie letten wil op het grondig onder
zoek, door dr Couvée ingesteldop de over
eenstemming van gevoelen, tusschen hem en
den heer Schotel bestaande omtrent het toe
te passen middelen op het gunstig resul
taat elders, o. a. te Charlottenburg, meteen
cokestoren (systeem Pielke) verkregen,
die zal met ons de meening deelen dat de
raad ten volle verantwoord was, toen
het besluit nam, waartegen nu bezwaren
worden geopperd.
Eerst wanneer de verwachtingen omtrent
dit middel geheel of gedeeltelijk mochten
worden beschaamd, het water niet geheel
ijzervrij en reukeloos mocht worden, en het
verschijnsel blijven waar te nemen dat in
sommige huizen bet water slecht is, eerst
dan kon, dunkt ons, een lokaal onderzoek
worden ingesteld in hoever de buizenleiding
schuld heeft aan den toestard; ei om, zooals
dr Couvée ook aangaf, bij wijze van proef,
eene der nsuwe zijbuizen, bijv. die uit het
Oude Kerkstraatje, welke de hoofdbuis van
den Wal met die van de Lange Delft ver
bindt, door een wijde buis te vervangen.
Brengt dit ook geen licht, dan is het dui
delijk dat de prise d'eau door den heer Stang
op een plaats gelegd is, waar zulk slech;
water vandaan komt dat er aan verbetering
niet te denken valt en tot de groote uitgave
van een nieuwe prise d'eau op een betere
plaats zal moeten overgegaan worden.
Wjj meenden op deze enkele punten de
aandacht te moeten vestigen, om ben, die
j»B reeds oordeelen willen, Jpt voorzichtig
heid aan te sporen en anderen te waar
schuwen tegen al te groot pessimisme. O
zeker, men zon nog meer deskundigen kun
nen raadplegen, al ware het alleen om hen
in het verschil van meening tusschen de
heeren Stang en Schotel uitspraak te laten
doenmaar hoe ver moet men dan wel met
zulke adviezen-vragerij gaan? Er is vaak
geen grooter verschil dan juist onder des
kundigen en waar nu in deze eene ge
lukkige overeenstemming gevonden wordt
tusschen twee bevoegde personen omtrent
een cardinaal punt, lijkt het ons van goed
overleg te getuigen dat men hun raad opvolgt.
Acht, bljjkenszjjne motie, het Nederlandsch»
Belgische Zouaven-comité de omstandigheden
gunstig om op herstel eener Nederlandsche
missie bg het Vaticaan aan te dringen, de
N. B. Cmeent gerust te kunnen verzekeren,
dat daarvan onder dit ministerie geen sprake
is nocb sprake zal zjjn.
De stellige toon dezer bewering doet aan
een communiqué denken.
Bjj kon. besluit
zjjn benoemd tot directeurvan het tele-
erraatkantoor te Arnhem J. C. Pilaar, thans te
Maastricht, van het post en telegraafkantoor
te Zandvoort C. J. de Breuk, thans te Krom
menie, en van het post- en telegraafkantoor te
Edam G. Teriet, thans te Texel
is aan den heer mr. J. H. Bergsma, oud-lid
van den raad van N.-l., in verband met zjjne
benoeming tot minister van koloniën, op zjjn
verzoek, eervol ontslag verleend als lid van het
colege van curatoren der Indische instelling
te Delft, en tot lid van dat college benoemd
de heer A. J. Spaan, oud-resident van Soera-
karta.
Het hof heeft voor den tjjd van acht dagen
den lichten rouw aangenomen wegens het
overigden van H. K. H. mevrouw de groot
hertogin Catharina Michaëlovna van Rusland,
wed. van Z. H. prins George, hertog van
Meeklenburg-Strelitz.
De liberale kiesvereeniging Bensgezind
heid te Alkmaar stelde tot candidaat voor het
lidmaatschap der Tweede kamer den heer mi
A. P. de Lange met 39 stemmen5 stemmen
werden op den heer Groneman uitgebracht.
De heer mr Walter te Nijmegen heeft ge
weigerd in dat district een candidatuur te
aanvaarden, teneinde de kans voor een
ministerieel candidaat te verhoogen.
De liberale Kamerleden, die tegen hetkies-
wetontwerp-Tak waren, hebben opWoensdag 11.
eene bijeenkomst gehouden, die ook door eenige
nieuw gekozen leden werd bjjgewoond. Of aan
deze bijeenkomsten een duurzaam karakter zai
worden gegeven en deze groep zich, met een
bestuur aan het hoofd, als zelfstandige fractie
zal constitueeren, zal geheel afhangen van de
verdere ontwikkeling der parlementaire ver
houdingen.
X^etteren en Kunst*
Tot lid der redactp, van de N. B. Crt
is, met ingang van 1 Juli a., benoemd de heer
dr J. H. Kern, te Leiden.
Te Parjjs is overleden mw Kenan, weduwe
van den beroemden schijjver en nicht van
Ary Scheffer.
Sedert den dood van baar echtgenoot hield
mw Renan zieh bezig met de uitgave van
diens nagelaten werken.
dat tot heden gebleken is, waarheen hg zich
begeven beeft.
Heden middag Btak een meisje spelender
wjjs haar handje in de monding van eene pomp
in de St. Janstraaat alhier. Toen zjj haar
hand wilde terugtrekken bleek die zoo ge
kneld te zitten dat de pompmonding ten deele
moest afgezaagd worden om de kleine te be-
vrgden. Het geval liep met een kleine kneu
zing der hand af.
Woensdagmiddag werd op den Koude-
kerkschen weg door een voerman een Middel-
burgscbe jongen gevonden met een gebroken
been. De jongen is naar 't Gasthuis alhier
vervoerd.
Naar wjj vernemen was het ongeluk ont
staan bjj het slootjespringen.
De heer G. E. Meloen, predikant te Rloe-
tinge, heeft bedankt voor Gent in de Betuwe-
Door het vertrek van dr P. v. d. Maën,
die zich te Arum (Friesland) zal vestigen, is
Wemeldinge weldra zonder geneesheer.
Te Woltaartsdjjk werd in de raads
vergadering van Dinsdagavond de mededeeling
gedaan dat de benoemde onderwijzer M. C.
van der Maas 28 Mei a. in functie hoopt te
treden. (Deze heeft voor eene benoeming te
's Gravezande bedankt). Verder werd alleen
eene overschrijving op de begrooting van 1893
behandeld en daar dit punt der agenda spoedig
was afgedaan, konden binnen tien minuten de
raadsleden huiswaarts keeren.
Bg kon. besluit is benoemd tot burge
meester van Cadzand J. Erasmus en van
Zuidzande A. J. Borghstjjn.
Verder is op verzoek eervol ontslag verleend
als 2e luit. bjj het le bat. rustende schutterjj
in Zeeland aan J. D. A. Tjebbes.
Naar men ons schrijft is de Maatschappij
tot exploitatie van Staat-spoorwegen in onder
handeling nopens de invoering van rechtstreek-
sche plaatskaarten naar en van Zeeuwsch-
Vlaanderen,
Het is van het grootste belang, dat die onder
handeling naar wensch mag slagen-
Het behoeft ontegenzeggelijk geen beioog,
hoe uitnemend practisch zoo'n maatregel zou
bljjken te zijn. én bjj druk verkeer van passa
giers én bjj vertraagden overtocht.
Reizigers uit Vlissingen zouden zich ge
makkelijker van plaatsBaarten kunnen voor
zien, als de stoombootpassagiers niet meer voor
spoorkaarten hadden te zorgen bjj het betreden
van het station.
Een veertien dagen geleden heeft een
jonge man, in matrozen plunje gekleed, de
ouderljjke woning alhier verlaten nonder
Vergadering van (Woensdag) middag,
(Slot.)
Voorzitter de heer jhr mr L. Schorer, bur
gemeester.
Afwezig de heer Jeras,
Zooals in het vorig nommer reeds is mede
gedeeld wordt door burg. en weth., ter vol
doening aan de uitnoodiging in de zitting van
25 April aan burg. en weth. gedaan, een schrij
ven overgelegd van den gemeente-bouwmeester,
waaruit bljjkt dat een andere in- en uitgang
voor de Bchool op bet Oostkerkbof is te maken
in de Verwerjjstraat voor f 675.
Zjj meenen echter het doen maken van dien
in- en uitgang te moeten ontraden, omdat
zulks, alhoewel niet bepaald onnuttig, niet
het resultaat zal hebben, dat daarvan wordt
verwacht.
De beer Van Dunné dankt burg, en weth.
voor het rapport maar kan zich daarmede niet
vereenigen.
Hjj meent dat het gevaar op het Oostkerk
plein altjjd groot is, maar dat dit nog veel
grooter worden zal, wanneer daar de toegang
voor de school gemaakt wordt.
Wanneer van meet af aan den kinderen
verboden wordt op het plein te spélen en hun
de plaats voor de school wordt aangewezen
dan zal dit wel gebeuren en langzamerhand
ook gewoonte worden.
Spreker acht het gewenacht den toegang te
maken aan de vcorzjjde der school, dus in ac
Verwergstraat, waar het gevaar veel minder iti
De heer Van der Swalme is op het terrein
geweest en acht het gewenacht dat er eene
gelegenheid besta tot toegang in de Verwerjj-
straat. Daarvoor is f 675 noodig maar diél
uitgaaf is vermoedelijk slechts tjjdeljjk. Een
Heel van het terrein, dat voor toegang zou be
nuttigd worden, is in erfpacht uitgegeven.
Spreker vraagt voor hoe lang en of de ditgifte
persoonlijk aan den erfpachter is gegeven,
De voorzitter deelt mede dat de erfpacht
loopt tot 190*7 en in ieder geval tot dien tjjd
zal doorloopen.
Is het voorgestelde plan f 675 waard, vraagt
de heer "Van der Swalmeen hg antwoordt
hierop ja. Hjj zal daarom met het voorstel
medegaan.
De beer Koole wjjst erop dat een dunr hek
is aanbesteed rönd de speelplaats en vraagt
of, als de toegang in de Verwergstraat komt,
iets gewonnen wordt door den vrjjen doorloop,
aan de bewoners van de huizen in de Ver
wergstraat gegeven
De voorzitter geeft toe dat het plan om den
toegang in de Verwergstraat te maken wel
moeilijkheden opleveren zal, maar acht die
toch niet overwegend.
Geen der leden een voorstel doende is dezö
zaak hiermede afgeloopen.
Na de in het vorig nommer medegedeelde
benoemingen leggen burg, en weth. over een
voorstel tot vaststelling der verordening oj> bi f
