N°. 100, 137® Jaargang. 1884 Zaterdag 28 April. Middelburg 27 April. Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prfls per kwartaal in Middelbarg en per post franco 8.' Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regelj Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 1—7 regels 1.50; iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. I^etteren en Kunst. UIT STAD EN PROVINCIE. V Th ermometei. Middelburg 27 April. 8 u. vra, 52 gr. s3. 12 u. 58 gr-, av. 4 tl 60 gr. F. Verwacht W. wind. Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoo», te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen F. v. d. Peijd, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. va» Nxeuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, DB Gebb. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F, Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, wille* zjj des avonds nog worden opgenomen. Men schrpft ons uit's Gravenhage: Ik haast mg u kond te doen van een alhier in politieke kringen loopend gerucht, dat ik zeer belangrjjk vind, al deel ik het onder zeer groote reserve u mee. Et zou nl. bjj eenige liberale leden der meerderheid in de Tweede kamer plan bestaan om te trachten eene verzoening tot stand te brengen tusschen ben, de regeering, en de liberalen uit de minderheid. Men noemt zelfs de namen van zeer gezag hebbende conservatief liberale leden, die in deze richting zouden willen werkzaam zjjn. De overtuiging dat het in het belang der liberale partjj is thans, nu zjj over 59 stemmen kan beschikken, aaneengesloten te bljjven, om, onafhankelijk van andere partjjen, werkzaam te kunnen zjjnde zekerheid dat de 24 libe ralen der meerderheid zonder de katholieken toch niets kunnen uitrichten het onloochen bare feit dat de 35 liberale voorstanders der regeering een sterke macht uitoefenen, hebben de personen, wier namen ik nog niet noemen zal, op de gedachte gebracht alles te doen, teneinde het ministerie te bewegen niet heen te gaan vóór nog eene poging tot verzoening is gedaan. Ik herhaalhet bericht doe ik onder de grootste reserve maar ik voeg er bij zonder grond is het niet. En mjjne persoonlijke wensch zou het zjjn dat zulk eene oplossing ware te vinden. Voor de 24 liberalen, laat ik hen ook con servatieven noemen, is het vooruitzicht niet aangenaam altjjd afhankelijk te zjjn van de katholieken, die zeker niet zullen nalaten wederke.erig diensten te vragen. Is het dan niet veel beter dat zjj, zich wen dend tot hen bjj wie zij behooren, trachten het eenige geschilpunt dat hen scheidt uit de voeten te helpen? Wat moeite heeft het hun gekost die meer derheid met de katholieken te ver- krjjgen Hoe zwak en hoe broos is die meerderheid! In 's lands belang zou er dus veel te zeg gen zjjn voor zulk eeue oplossing. Onder de middelen ter verzoening noemt men ook het optreden in het kabinet van een der geestverwanten van de liberale meer derheid waartoe de vacature van minister van buitenlandsche zaken alle gelegenheid aanbiedt. De groote vraag zal natuurljjk ook zjjn, of de regeering en vooral de minister Tak te vinden zal wezen om een stap tot toenadering te doen. Zoodra ik iets naders verneem hoop ik uwe lezers op de hoogte te houden, Wij zullen onze lezers niet vermoeien met al de nabetrachtingen die er gehouden worden over den afloop der herstemmingen. Men kan ze wel in hoofdzaak nagaan. Uitbundig van vreugde zjjn de conservatieve katholieke bladen en het Haagsche Dagblad, dat echter toch ook zoo eerlijk is van den minister Tak te getuigen. »Hjj is een man van karakter, al bezit hjj ook de gebreken van zjjn deugden." Die getuigenis mogen velen in deze dagen wel eens ter harte nemen, die nooit iets pres teerden, van karakter geen begrip hebben en toch zooveel mogelijk een man als dezen mi- minister hard vallen over zaken, waarran zjj d portee niet kunnen begrjjpen én de finesses niet kennen. Het zal zoo heel veel jaren niet meer duren of over de houding van den minister zal heel anders geoordeeld worden dan velen nu doen. Grappig dat in hetzelfde Dagblad een onbe kende eene rjjmelarjj ten beste geeft om uil te roepen God lof, dé Troon gered en 't dierbaar Vaderland, Gered van 't eedgespan, te kwader uur geboren. Wie zou die dichter! zjjn? Het is jammer dat wjj zjjn naam niet kennen. Hjj dient ver eeuwigd te worden. Nu weten wjj alleen dat zjjn .geroerd ge moed" gewjjd is aan de »erkèntljjkheid." Nn Waarheid, Recht en Deugd in Neerland triomfeeren ulk een staaltje van overdreven anti-Tak'e gezindheid kan hen, die de neerlaag leden, heel wat opvrooljjken. De meeste bladen verwachten het heengaan van het ministerie. Alleen de Arnst. Courant en het Centrum zinspelen op eene andere oplossing der kwestie. Hunne redactiën achten dit heen gaan nog niet zoo direct noodig. Immers de meeste tegenstanders hebben, zegt eerstge noemd blad, verklaard voor Tak niet te wil len onderdoen in het uitbreiden van het kies recht, mits dat de wet, die die uitbreiding voteert, binnen de perken der grondwet blijft. »Er bljjven dus twee dingen over, öf de regeering dient aan de nieuwe kamer een wetsvoorstel in dat aan de grondwetsbezwaren der tegenstanders te gemoet komt en dan zal moeten bljjken of zjj inderdaad alleen grond wettige bezwaren hadden öf een grond wets- revisie komt als paragraaf 1 op het nieuwe regeeringsprogram. .Tenzij dat de regeering aan haar laatste wetsvoordracht vasthoudt en die opnieuw indient, om, indien de meerderheid volhardt bjj haar meening, tegenover de kiezers afge legd, haar ontslag te nemen. »In dat geval mag men moeiljjk verwachten dat een beslist liberaal ministerie optreedt en zal het nieuwe ministerie vermoedelijk een allegaartje uit verschillende partjjen moeten zjjn om een kiesrechtuitbreiding in den geest van de verbonden tegenstanders aan de stem bus tot stand te brengen." Het Centrum meent dat der regeering thans drieërlei weg open staat en geeft als eerste daarvan het volgende aan. Zjj kan, na zich verzekerd te hebben van de meegaandheid harer sterke radicale groep als deze zich in het onvermjjdeljj - e schikken wil hare plannen wijzigen en eenigermate te gemoet komen aan de bezwaren harer tegenstanders. In dat geval zou eene zeer ruime maar toch tjjdeljjke kiesrechtuitbreiding schier door de geheele Kamer kunnen worden aangenomen." De hierbjj aangegeven gedragsljjn achten wjj niet waarschjjnljjk dat de regeering zal volgen. Alle vooruitstrevende liberale organen zjjn het hierover eens dat de kiesrechtuitbreiding, zooals de regeering die wenacht, slechts ver schoven maar niet voor goed van de baan is. Ook de Standaard deelt die meening en bjj het oordeel van dr Kuyper, wiens partjj zulke geduchte slagen leed, mogen wjj wel iets anger stilstaan. In de eigenaardige positie, waarin hjj verkeert, verdient wel de aandacht, ook die zjjner tegenstanders, wat hjj schrjjft en de wjjze waarop hjj zjjn neerlaag draagt, Hjj zegt dan De herstemmingen hebben reeds gisteren definitief de zaak uitgewezen. De finale kies rechtuitbreiding komt niet in éenen, maar in tweeën. Alles op zjjn gunstigst genomen, zal het in de nieuwe Kamer 55 T tegen 45 V staan. Een kleine winste alzoo, daar het in de vorige Kamer 60 tegen 40 stondmaar op verre na niet genoeg, om ons nu reeds te doen slagen. De kamerontbinding heeft alzoo niet tot het gewenschte doel geleid. Het Conservatisme heeft nogmaals gezegevierd. En het kwaad, dat we poogden te helpen afwenden, is ons toch overkomen. In deze uitkomst berusten we, .nu het be sluit gebaard heeft", zonder zweem van tegen stribbeling in ons hart. Misschien big kt later van achteren nog duidelijk, waarom we thans den langeren weg moeten inslaan, en waarom het kortere zjjpad ons werd afgesneden. We hadden zoo vurig gehoopt, dat het scheep- ken bjj het eerste hooge water het beste, op een maal, over de zoo gevaarljjke bank, die voor de haven ligt, zou worden henengezet. We hadden dit begeerd, om aan het wan trouwen tusschen stand en Btand in onze maatschappjj zoo weinig mogeljjk voet te gevenom wat hoog en laag in ons volks organisme leeft, ook voor de toekomst saam te bindenom de opkomende ontevredenheid te stuiten en om het socialisme het gras voor de voeten weg te maaien. We hadden afdoening van de electorale kwestie begeerd, om met onze nationale poli tiek eindeljjk uit het moeras, en niet nogmaals achteraan te komen, teneinde de democratische ontwikkeling van het staatkundig leven, die allerwegen komende is, niet gedwongen te aanvaarden, maar willens en bjj tjjds in onze politieke verhoudingen op te nemen. We hadden het slagen der Kamerontbin ding gewenseht, om den molen van staat, die nu reeds zulk een reeks van jaren met halve wieken maalt, eindeljjk weer op gang te bren gen, en een periode van afdoening van zaken in te wjjden. En ook, we hadden aan het in éénen hoven het in tweëen daarom zulk een besliste voor keur gegeven, omdat de spanning tusschen Voorstanders en Tegenstanders, ook in den boezem onzer eigen partjj?" dan binnen enkele maanden zou hebben uitgehad, en thans ge doemd is ons nog voor jaren te verdeelen. Dat het niet zoo heeft mogen zjjn, is ons alzoo een oorzaak van zeer ernstige teleurstel ling maar nu die teleurstelling ons wordt opgelegd, aanvaarden we de ons toegebrachte nederlaag met volkomen berusting, en zullen we in stille gehoorzaamheid het zwaard nog maals aangespen, en met ongebroken volhar ding den strjjd voortzetten, tot ten slotte het doel bereikt is." Na de positie der partjjen in de Tweede kamer te hebben nagegaan, waar een meer derheid van conservatief-liberalen met Room- schen en enkele anti-revolutionnairen zullen staan tegenover een sterke minderheid die weet wat zjj wil, schrjjft de Standaard: .Welaan, kome dan nu het conservatieve Kabinet met zijn kieswet Met die kieswet van het conservatisme komt dan de eerste uitbreidingen straks, als die er is, volgt de tweede vanzelf. Ot zou men dan nu weêr het liedeke van verlangen gaan zingen, en den wissel op kiesrechtuithreiding, die in elk district schier bjj de stembus is afgegeven, in de nieuwe Kamer eenvoudig onbetaald laten Haast kan men het niet gelooven. Maar ook al bleek dit zoo, dan nog is er niets verloren. Dan toch zou het conserva tisme bjj de eerstvolgende verkiezing volkomen ontmaskerd zjjn, en het verzet tegen zjjn ohstructionisme gansch andere afmetingen aan nemen. Dat ditmaal vooral ónze partjj het gelag betaalde, Ijjdt geen tegenspraak, maar was volkomen natuurljjk. Van ouds wist men, dat de anti-revolutio nairen over alle districten verspreid zjjn en dat ze hoogstens in een drietal districten zon der de hulp van andere partjjen konden ge kozen worden. Toen derhalve de Deputatenvergadering be sloot voor ditmaal de vroegere banden los te maken, en bovendien nog een deel onzer eigen geestverwanten zich tegen ons keerde, moest het wèl m de meeste districten op herstem ming uitloopen en natuurljjk, bjj die herstem ming werden we altoos het kind van de rekening." Dit dunnen onzer gelederen betreuren we natuurljjk van harteen uitvallen van zoo menig kamerlid, dat zich moedig voor het volk in de bres had gesteld, is ons een oorzaak van ongeveinsde smart. Maar toch, ook dit is slechts een misstand voor een tjjd. Onze Calvinisten hebben thans positie geno men ze kennen thans hun mannen ze weten op wie ze rekenen kunnen; en, een zeer enkel district uitgezonderd, mag hun de lof niet ont houden, dat ze, met uitstekende discipline, ge toond hebben, zulk een politieke rjjpheid te bezitten, als hen volkomen bekwaamt, om bjj de tweede worsteling, die we thans tegengaan, als keurcorps te strjjden in de voorste gelederen." Men ziet: over die beschouwing ligt een waas van kalme, waardige berusting. Wjj nemen deze gelegenheid te baat om over een enkel punt, dr Kuyper rakende, iets 't midden te brengen. Het betreft zjjne houding, tegenover het district Goes aange nomen. Over zjjn zwjjgen inzake de verkie zing en de herstemming daar is hjj hard gevallen. Ons dunkt ten onrechte. Wij gelooven dat hij door zijn zwijgen tegenover een man als zjjn vriend en geest verwant Lohman, na al hetgeen er voorge vallen was, het grootste bewjjs gaf van zjjn tact en zjjne zelfverloochening. Daarom konden wij ons zeer goed voorstellen dat hjj liever in 't geheel geen woord wjjdde aan het district Goes dan een onherstelbare breuk teweeg te brengen tusschen hem en een man die altjjd eene eereplaats zal bljjven in nemen in de anti-revolutionnaire partjj. Zoo zouden zeker alle leiders, van welke partjj ook, doen. Het rechtvaardigheidsgevoel jegens een tegen stander, dien wjj altjjd door in vele opzichten zullen bljjven bestrjjden, gaf ons deze opmer king in de pen. Laten wjj ons overzicht besluiten met de volgende juiste woorden, door het Vaderland onder het opschrift Een zegepraal ge schreven Waar zjjn de overwinnaars? zoo vraagt het blad. Groote vreugde heerscht thans in het kamp der ruime Jiiesrechtnitbreiders", mw zonder Taken ook van hen, wien elke slag, aan een vooruitstrevend kabinet toegebracht, een wellust is. Het gevallen kabinet maakte zich tot tolk van de aspiratiën van het liberale land, het hervormde ons belastingstelsel, het opende nieuwe banen voor de ontwikkeling onzer koloniëD, het zette de bakens op het terrein der sociale wetgeving uit, het heeft de democratische gedachte van het moderne staatsrecht tot werkeljjkheid willen maken. Wat zal men met de overwinning doen? Aan den drang naar kiesrechtuitbreiding is de kop niet ingedtukt; de vooruitstrevenden zjjn er nog in grooten getale. Eene vergeijjking van 24 met 10 April is leerrjjk. Op den iaatsten datum koos het kiezersvolk voor de finale uitbreiding partjj. Maar intusschen werden de conservatieve ban en achterban bjjeengetrommeld, en bovendien waren alle kiezers er niet toe te brengen op candidaten van andere kleur te stemmen. Een sprekend voorbeeld, dat dit laatste ook aan de andere ,jjde zich voordeed, levert Enschede, waar de neer Hattink (lib.) nog 200 stemmen meer kreeg, die de vorige maal bljjkbaar op mr De Beaufort waren uitgebracht. Finale oplossing der kiesrecht-kwestie is nu voor onbepaalden tjjd verdaagd. De groote liberale meerderheid, de ontwrichting der anti-revolutionaire partjj is voor het blad een schrale troost. Welke gedachte houdt de liberalen thans bjjeen De overwinnaars in hun midden zjjn in getalsterkte het kleinst en hebben Rome, dat niets voor niets doet, te danken. De onzen daarentegen staan krach tiger en onafhankeljjker dan ooit. »Moet nu de hoed van Haffmans pasklaar gemaakt om te voegen ook voor een liberale tronie?" Ot zal er met de meerderheid in de liberale partjj rekening gehouden worden, die, hoe ook gesmaad, weten, dat hun de toekomst behoort Het kiesrechtvraagstuk moet opgelost wor den. Het bljjft nu den politieke» toestand drukken, staat eener gezonde ontwikkeling onzer staatsinstellingen in den weg. Langs andere ljjuen en door andere mannen zal de oplossing beproefd moeten worden. Snel zal het niet gaan, men zal zich wachten stof te bieden voor al te gemakkeljjke critiek. En eene waarljjk finale oplossing zal men niet kunnen vindengeene althans, die willekeur afsnjjdt en ontevredenheid bezweert. »De zaak zal aan de orde bljjven, tot schade van anderen nutten arbeid, totdat de leus van Tak tot waarheid is geworden het stemrecht aan allen, die voorzien in hun onderhoud en dat van hun gezin." Bg kon. besluit is pensioen verleend ten laste van den staat aan mr. G. J. Fabius, ten bedrage van ƒ2000 s jaars is de gepensioneerde luitenant-kolonel van het Oost-Indisch leger J. A. H. Boellaard, tegen Mei, benoemd tot militie-commissaris in het 3de militiedistrict van Zuidholland is aan den ontvanger der directe belastingen A. Zonnevjjlle, te Delft, op zjjn verzoek, eer vol ontslag uit 's rjjks dienst verleend, behou dens aanspraak op pensioen, en onder dank betuiging voor de trouwe diensten, gedurende uim 60 jaren aan den lande bewezen j is aan den militie-luitenant H. Ketner, van het 2de regiment vesting-artillerie, met in gang van 12 Mei 1894, wegens geëindigden inilitiediensttgd, een eervol ontslag uit den militairen dienst verleend zjjn benoemd bjj het wapen der artil lerie, bjj den staf van het wapen, met bestem ming om werkzaam te worden gesteld bjj de directie der artillerie-inrichtingen, tot kapitein de 1ste luitenant W. F. Pop, van het lste regiment veld-artillerie, thans gedetacheerd hjj het lste regiment vesting-artilleiie en bjj het 4de regiment vesting-artillerie, tot eerste-lui- tenant de tweede-luitenant E. A. D. E. Garp, van het korps, gedetacheerd bjj het 2de regi ment veld-artillerie is, met ingang van 16 Mei, benoemd tot directeur van het postkantoor te Gennep A. L. E. Sassen, thans directeur van het post- en telegraafkantoor te Hattumen is de Oost-Indische ambtenaar met verloi r J. A. Ament, laatsteljjk benoemd griffier van de landraden te Meester-Cornelis en Tan gerang (Batavia), op zjjn verzoek, met ingang van 1 Mei 1894, wegens physieke ongeschikt heid, eervol uit 's lands dienst ontslagen. Het ons toegezonden bericht omtrent een aan den heer Gleichman aan te bieden feest maal moet onjuist zjjn. Ter eere van de verkiezing van den heer Arie Smit als lid der Tweede kamer hield de liberale kiesvereeniging Burgerplicht te Rid derkerk Woensdag avond eene vergadering, waarin genoemden beer en de liberale partjj geluk gewenseht werd met de overwinning. De heer Arie Smit sprak over den politieken toestand van het Jand. De vergadering werd bjjgewoond door vele kiezers uit gemeenten van Yselmonde en de Hoekschewaard. Tegen de verkiezing van den heer De Meester, in het distriet Eist, is protest aangeteekend, daar volgens sommige kiezers een der stembrieijes, op den heer De Meester uitgebracht, geteekend was. Het stembureau had dit biljet voor gel dig verklaard, daar het z. i. twee namen be vatte, in welk geval alleen de eerste in aan merking komt. Als een hjjzonderheid wordt gemeld, dat te Yelsen in de stembus voor den Gemeente raad twee briefjes werden gevonden voor de Tweede kamer-verkiezing, ingevuld met den naam van J. van Loenen Martinet, terwjjl bjj de biljetten van onwaarde er éen was, dat in gevuld was met »Van Loenen Barinet". En juist had de heer Van Loenen Martinet drie stemmen minder dan de Heer Borret. Ook een stem. In het kiesdistrict Hilversum luidde een stembiljet»ondergetee- kende weet de wille Gods niet, en groet u". Van het bekende, zeer lezenswaardige boek van prof. dr Ludwig Biichner Kracht en stof of grondtrekken der natuurlijke wereld orde en van de daarop steunende zedeleer is eene nieuwe, eene goedkoope volksuitgave ver schenen in onze taal, tegeljjk met de nieuwste, Duitsche editie, die dezer dagen in 't licht is gegeven. De Vereeniging De Dageraad in ons land heelt gemeend ter gelegenheid van het zeven tig- jarig jubileum van den beroemden en karakter vollen geleerde op die wjjze het best hem te huldigen, dien de vereeniging hoog vereert. De Nederlandsche uitgave is bewerkt onder toezicht van den heer J. G. ten Bokkel en voorzien van een biographie en portret van den schrjj ver. Ieder, die prjjs stelt op een zelfstandig onder zoek over zaken, waarvan velen zich slechts afmaken met algemeenheden of waarin menig een zich liefst niet verdiept, zal zeker, als hjj het nog niet deed, gaarne kennis maken met een boek, dat sedert zjjn verschjjnen, in 1855, een ongekend succes had, negentien drukken beleefde en in niet minder dan vjjftien levende talen werd overgebracht, terwjjl ook van menige overzetting meer dan éen druk verscheen. Bg de gisteren genoemde nieuwe leden, die in de Tweede kamer zitting zullen nemen, dienen nu, na den uitslag in de distric ten Hontenisse en Dokkum, nog gevoegd te worden de beide liberale heeren mr J, G. van Peinse en mr E. Schaafsma, De Staatscourant van heden bevat de statuten van Het natuurkundig gezelschap te Middelburg. Maandag zal in het Schuttershof a 1 h i e r eene matinee gegeven worden door de staf* muziek van het 3de regiment infanterie, directeur de heer N. A. Bouwman, waartoe h.h. officieren van het 2de bataljon van ge noemd regiment alhier zoo beleefd zjjn geweest uit te uoodigen de leden der zomerconcertea met hunne familie, de officieren der dd. schut terijen te Middelburg, Vlissingen en Goes en de leden der sociëteit St. Joris alhier. Het programma is samengesteld als volgt 1 Soldatenlust, Marsch, Bouwman, Ouverture VEtoile du Nord, Mejjerbeer, Carnavals Bilder, Walzer, Strauss, Czardas a. d. Geist von Wojewoden, Grossmann, Inleiding tot de opera Loreley, Mas Bruch, La Czarine, Ganne, Andante con moto (2e deel 5e symphonie) Beethoven en Méditation sur Faust, Gounod. De komst van het muziekkorps staat in ver band met eene plechtigheid, die des morgen» op het Molenwater zal plaats hebben. De hertog van Connaught arriveerde Donder dag avond te Vlissingen om met de nachtboot Willem Prins van Oranje van de Zeeland de reis naar Engeland te vervolgen. Te W ol f a a r t s d jj k beging Donder dagmiddag een knaapje de onvoorzichtigheid bg het gaan voorbjj een ronddraaienden snjj- molen daarin zjjne linkerhand te steken. Deze kwam met de messen in aanraking, waardoor het kind aan 3 vingers diepe wonden bekwam. De persoon uit W e m e 1 d i n g e, die den 17en dezer, als verdacht van valschheid in geschrifte, gevangen genomen en naar het hui» van bewaring te Middelburg overgebracht werd, i» thans weder op rrjje roeten

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1