N°. 93.
137® Jaargang.
1894
Vrijdag
20 April.
Voor- of achterwaarts
Middelburg 19 April.
D, S t i g t e r.
mr J. G. van Deinse,
Deze courant verschijnt d a g e 1 fj k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advsïtentiën 20 cent per regel: Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Reclames 40 cent per regel.
OUDERWIJS.
UIT STJ.B EN PROVINCIE,
llllllllilll Ill.Sllli: (III HAM.
Thermometer.
Middelburg 19 April. 8 u. vm. 54 gr. j
ui. 12 u. 58 gr., av. 4 u. 58 gr. P.
Agenten te Vlissingen P. G. de Vey Mesidagh Zoon, te Goes A. C. Boi/uii, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenP. v. d. Peul, te ZierikzeeA. C. Bï Moou, Advertentie»
i te Tholen: W. A. van Neeuwenhüuzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één nut
Verwacht N. wind.
aan, evenals de advertentie-bureau's van Nugh Van Ditmak, te Rotterdam, dn Geks. Belïnïante, te 's Gravenhage, en A. de La Mak Azn., te Amsterdam, j aan het bureau bezorgd zjjn, wille*
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjja en Londen, de Compagnie générale de Pubiicité étrangère G. L. Datjbe Oie., John P, Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen.
Partijen zooals tot heden bij verkie
zingen zijn er bij den politieken strijd
van het oogenblik niet.
Deze waarheid mag nog wel eens uitdruk
kelijk worden herhaald met het oog op de
herstemmingen, die Dinsdag a. moeten plaats
hebben, in het algemeenin verband mei
die welke in de districten Goes en te
Hontenisse zullen gehouden worden, in
't bijzonder.
Het geldt thans slechts óen kwestie, die
der kiesrechtuitbreiding. Eerst als wij een
kiesrecht hebben op breeden grondslag,
strijden wij weer ieder voor eigen beginselen;
al zullen er dan ook, naar wij hopen, andere,
betere, geprononceerder partijverhoudingen in
het leven worden geroepen, dan tot heden
het geval isen zullen dan de oogen meer
gericht zijn op sociale nooden dan op kerke
lijke kwesties.
Vóór of tegen kiesrechtuitbreiding dus.
D. w. z. vóór of tegen eene eerlijke en ruime
uitvoering van art. 80 der grondwet.
En wij maken de woorden van de Standaard
tot de onze, die zoo kernachtig schreef:
„Wat zijt gij nu
Zijt gij zelf tegenstander? Wilt en bedoelt
ge, dat deze regeering aftrede dat er weer
een conservatief kabinet kome; dat door
zulk een conservatief kabinet slechts een
uitbreiding in engeren zin worde ingevoerd;
dat op die wijs de zaak sleepende en han
gende blijve en de molen van den Staal
nogmaals twee, driejaren stil sta; welnu,
dan moet gij op uw stembiljet den naam
invullen van de heeren Beelaerts c. s., d. i.
van dien candidaat in uw district, die thans
met een T gemerkt is, en bij heel het pu
bliek als tegenstander bekend staat.
„Zijt ge daarentegen zelf voorstanderd. i.
wilt en bedoelt ge, dat deze regeering niet
gedwongen worde af te tredendat de ramp
van een conservatief Kabinet ons gespaard
blijvedat er een uitbreiding niet in engeren,
maar in ruimeren zin, nu reeds tot stanu
komedat alzoo de kiesrechtkwestie thans
reeds van de baan rakeen eindelijk de
band kunne geslagen worden aan de her
vormingen, waarop ons vaderland reeds zoo
lange jaren wacht; welnu, dan moet gij
op uw stembiljet den naam invallen van de
heeren Seret c. d. i., van dien candidaat
in uw district, die thans voor aller oog
geteekend staat met een V.
„U woidt in alle zulke districten, waar
bet tusschen T en V staat, thans niet
gevraagd, of ge liever een anti-revolutionnaii
of een protestant, of een liberaal of een
radicaal hebt.
„Al die verschillen zijn bij deze stembus
geheel weggevallen.
„Het is thans geen eerste stemming, maar
herstemming
Past men deze zuivere, logische redenee
ring toe op de beide districten Goes en
Hontenisse, dan kan het niet anders oi
allen, die daar bij de eerste verkiezing hun
stem uitbrachten op den heer C. J. Huvers,
moeten ditmaal stemmen in het
district G O e S
op den heer D. STIG-TER
district Hontenisse
op den heer mr J. G. VAN DEINSE.
En vooral moeten dit doen zij, die hei
hiermêe eens zijn dat de anti-revolutionnaire
partij, thans ontdaan van de aristocratische
elementen, vrij en onbelemmerd in demo
cratische richting moet sturen; nu zij zicL
zelve heeft teruggevonden, haar verlorei
eere herwon en als zelfstandige party weer
in het land staat.
Zooals het in het district Middelburg bi
eerste stemming is gegaan van de zijdt
onzer partijgenooten, dient het thans by di
herstemmingen te geschieden in bovenge
noemde districten 5 men stemme op hem
wien men anders niet stemmen zou, maai
jlHen men thans vil afvaardigen als pleitbe
zorger voor de kiesrechtuitbreiding in den
geest der huidige regeering; of men stemme
blanco.
Maar door dit laatste vergroot men de
kans vóór hem, die tegen zulk eene uitbrei
ding is. Men bedenke dit wel.
In het district Goes kunnen wij ons
voorstellen dat menig auti-revolutionnair veei
gevoelt voor de verdiensten van den man,
die een sieraad zijner partij is en aan wiens
uekwaambeden ook wij de rechtmatige hulde
uiet willen onthouden, die hem in alie op
zichten toekomt.
Maar op dit oogenblik, waar hij zoo lijn
recht staat tegen de richting, die dr Kuyper
predikt en de Deputatenvergadering zoo
duidelijk aanwees, kan hij onmogelijk zijn
de man van hen, die met beider geest en
richting instemmen.
Voor hen is nu er geen andere keuze
is de heer D. STIGTER de man
bij die, geen partijman zijnde,juist doorzijn
geschriften, door zijne woorden toonde dat
bij is de belijder der democratische begin
selen de voorstander van het zeer uitgebreid
Kiesrecht.
Als straks die kwestie van het kiesrecht
van de baan is, dan weêr zal stellig aan
den opvolger van wijlen den heer Keuche-
uius door een deel der partij de plaats in
de kamer worden aangeboden, die hem eer
lijk toekomt.
Maar thans is stellig meer de man naai
de democratische richting van wijlen den
beer ^Ceueheniue, en naar den zin van
dr Kuyper de heer D. STIGTER.
In het district Hontenisse is de strijd
voor do anti-revolutionnairen niet moeilijk,
Daar staan zij geheel zuiver in hunne keuze
tusschen den katholieken tegenstander en
den protestantschen voorstander der kies
rechtuitbreiding, den heer mr J. G. VAN
DEINSE, die onomwonden zijne meaning
beeft geopenbaard. Tegenover het afge
treden lid behoeven de anti-revolutionnairen
geen oude, nauwe banden te verbreken. Zij
Kunnen, zoo zij in de hooidkwestie van den
dag niet aan zijne zijde staan, stemmen op
den heer mr J. G. VAN DEINSE, die
tevens een algemeen geacht en in het dis
trict zeer bekend persoon is, een Zeeuw van
eboorte, die in het district woont en hei
algemeen vertrouwen geniet.
En wat nu onze eigen geestverwanten in
oeide districten betreft, tot hen nog een
enkel woord.
Daar zullen er onder hen zijn, die in het
kiesrechtvraagstuk niet in alle deelen mee
gaan met de huidige regeering. Maar hun
zouden wij willen vragen wegen nwe be
zwaren zoo zeer dat gij daarvoor de goede
Kans, die wordt geboden en sedert jaren er
met is geweest om twee geestverwanten in
de Tweede kamer te brengen, wilt laten
voorbijgaan
Hun willen wij het ernstig afvragen ol
bet verstandig zou zijn, wanneer zij niet a)
bunne krachten inspanden, omdat zy een
voudig verschillen omtrent een kwestie van
meer of minder.
Want daarop draait het toch ten slotte neer.
Hun bevelen wij vooral zeer ter overwe
ging aan de woorden, hierboven uit de Stan
daard aangehaald.
Dat zij toch niet gelooven aan al wat dag
aan dag het liotterdamsch orgaan, bestuurd
door een politiek, waarvan de strekking maai
al te duidelijk is, en die veelal neerkom',
op plaatselijke en persoonlijke belangen,
verkondigt.
Over het kiesrechtvraagstuk behoeven wij
hen niet verder voor te lichten maar hierop
wenschen wij hen uitdrukkelijk nog eens te
wijzen dat goede trouw en eerlijkheid aan
de zijde van den minister Tak van Poort
vliet zijn te vinden, die zijne belofte, bij zijn
optreden gedaan, getracht heeft getrouw te
vervullen en die tot den einde toe heeft
volhard.
Wat den candidaat in het district Goes
den heer D. Stlgter, betreft, bij is en
blyft steeds, wat wy vioeger nitvpefig be
oogden, de man van het oogenblik, de man
van kennis, de man Van de democratische
richting, die, wordt hij gekozen, nu in de
Kamer eene voorbereidingsschool kan door-
loopen om later, als de sociale kwesties aan
de orde komen, zich dan te doen gelden met
kennis van zaken.
Dat men toch akte neme van al wat hij
schreef op sociaal, op landbouw gebied.
Juist ook voor de landbouwers ia hij zoo
eheel de rechte man.
Hoe zeer is hij bovendien op de hoogte
van het werklieden-vraagstuk Men leze eens
zijn Vragenboek van het Algemeen Neder-
landsch W erkliedenverbond, waarvoor hem met
algemeene stemmen de prijs werd toegekend
door eene commissie van beoordeeling, be
staande uit de heeren mr M. J. de Witi
Hamer te Middelburg, prof. B. H. Pekel-
üaring te Delft, B. H. Heldt te Amsterdam,
J. O. van Marken Jr te Delft en Th. de
Rot te Rotterdam, Echte roZAsvertegen-
woordigers zijn mannen als STIGTER;
en hij wint het in deze verre boven zijn
aristocratischen tegenstander, die het is
in den laatsteu tijd meer en meer gebleken
zijn standpunt tegenover dr Kuyper onmo
gelijk handhaven kan. Geen wonder dat
bet, wat wij in Januari reeds zsgen aan
komen, en in onze opstellen, getiteld „Een
ure appel" uitvoerig hebben betoogd,
nu eindelijk tusschen die twee groote mannen
tot eene scheuring is gekomen.
Voor onze geestverwanten in het district
i Hontenisse hebben wij over mr J. G.
VAN DEliSI SE niets1 meer te zeggen.
Zy kennen hem genoegen hij ontving te
dikwijls een blijk van hun vertrouwen als
lid der Provinciale staten dan dat wij over
hem nog behceven uit te wijden.
Voor- of achterwaarts
Dat is de groote viaag op Dinsdag a.
Wat wilt gij, vooruitstrevenden, vrijzinni
gen, liberalen, zooals gij sederi jaren u noemt, V
Wilt gij, doof voor de beweging van den
laatsten tijd, achterwaartssluit u dan aan
bij de mannen die alle krachten inspannen
om het ministerie te doen vallenen dal
doende een tijdperk van onzekerheid iu hei
leven zullen roepen. Spant u dan niet in,
iaat u niet storen in uw rustige rust.
Maar wilt gij voorwaarts en wij zijn
overtuigd dat dit wel degelijk nog uw lust
en uw streven is vereenigt u dan mei
ons om het land te verschaffen een tijd van
rust, een tijd om te werken, nadat het te
boven is gekomen een periode, die vele
andere landen, met Engeland aan het hoofd,
het parlementaire rijk by uitnemendheid,
reeds lang hebben doorgemaakt.
Voor- of achterwaarts
Deze vraag betreft ook hen, die, anders
onze politieke tegenstanders, nu op éen lijn
ütaan, waar het geldt een vraagstuk op te
lossen dat op dit oogenblik werkt als een
remtoestel.
Willen zij achterwaarts, dat zij dan hun
stem uitbrengen op mannen, die wel zeggen
vooruit te willen, maar, als het op daden
aankomt, in een zee van grondwettelijke en
andere bezwaren elk pogen doen ondergaan.
Gevoelen zij met ons daarentegen in zien
den drang naar het streven in democratische
richtingwillen zij in dien zin voorwaarts
en het is gebleken dat er onder hen zeei
velen zijn, die dit willen dat zij dan
zonder aanzien van persoon en met terzij-
stelling van wat anders hun na aan 'thaite
ligt, meewerken met ons om Dinsdag a. de
overwinning te verschaffen in het
Bjj kon. besluit
is benoemd tot griffier van het kantongerecht
te Gouda mr H. J. Wunder, eervol ontslagen
kantonrechter-plaatsvervanger te Wageningen
is bepaald dat dr F. B. Trosée, directeur
A. Corneliesen, onderwyzer; R. J. I. Swarte,
onderwijzer; H. de Raaf, onderwijzer; F. H. Kers-
semakers, tjjdeiijk onderwyzer; A./G. Schuil,
tijdelijk onderwijzerL. C. Bouman, onderwjjzer;
F. G. Heymans, onderwijzer, en A. Korvers,
tjjdelijk portier, allen aan de rijkskweekschool
voor onderwijzers te 's Hertogenbosch, worden
gehandhaafd in hunne betrekking, wanneer
deze inrichting met 1 Mei 1894 te Nymegen
zal zjjn gevestigd;
is benoemd bij het pers. vau den geneesk.
dienst der landmacht tot officier van gezond
heid 2e kl., de student in de geneeskunde
(arts), H. J. M. Wolterink;
zyn benoemd tot commies der posterijen
van de vierde klasse G. A. L. E. H. Geraerds
Thesingh en W. Francken, beiden thans sur
numerair der posteryen.
Blykens een telegram van den gouverneur-
generaal van Nederlandsch-Indië van 18 dezer,
wordt de gouvernements-koffieoogst op Java
voor dit jaar thans geraamd op 304.285 pikols.
De antirevolutionaire kiesvereeniging Neder
land en Oranje te Amsterdam stelde de hee
ren Levy, Vrolik, Treub en De Beaufort can
didaat.
Burgerplicht aldaar stelde slechts de drie
eerstgenoemde heeren candidaat.
Te IJ z e n d y k e is benoemd tot onder
wyzer aan de school voor lager onderwys, met
4 stemmen, de heer P. J. Dellaert aldaar, die
voor de benoeming in gelijke betrekking te
Utrecht had bedankt. De heer W. Wiliemse
verkreeg drie stemmen.
Akte-examens in Zeeland.
Woensdag werden geëxamineerd 6 vrouw,
candidaten.
Toegelaten zyn de dames J. R. Robijn, H.
G. Giljam, beiden van MiddelburgW. A.
Bolland van Goes J. W. van de Swaluw van
Heinskenszanden G. W. Bot van Vlissingen.
Voor de vrjje en otdeoefeningen
werden geëxamineerd 3 vrouw, candidaten.
Toegelaten werden de dames E. S. Kok van
Zaamslag en E. Korsten van Middelburg.
Voorde nuttige handwerken wer
den geëxamineerd 3 vrouw, candidaten.
Toegelaten werd mej. E. Korsten van Mid
delburg.
(Dit bericht is nog opgenomen in een groot
deel van ons vorig nommer.)
District G O e S
aan den heer
District Hontenisse
aan den beer
Heden werd op de Loskade alhier
vanwege de afdeeling .Zeeland" vanhetJVeR.
Rundvee-Stamboek, eene stierenkeuring ge
houden.
De aanvoer was niet groot; slechts 7 dieren
waren op het terrein.
Als door de inzenders gekozen keurmeesters
traden op de heeren G. Bom te Arnemuiden
en A. C. Hagenaars te Middelburg, wien de
heer Segers uit Roosendaal ter zyde stond.
Voor tweejarige stieren werd de eerste
prjjs, 15, behaald door den heer J. Polder
dijk te Nieuw - en St. Joosland en de
tweede, f 10, door den heer W. H, de Brujjn
van Melis- en Mariekerke te Koudekerke
Door eenjarige stieren werd de eerste
prijs, f 10, behaald door den heer J. Reijnierse
te Grypskerke, de tweede, f 7.50, dooi
den heer P. Blok te Oost - en West-Sou
burg en de derde, f 5, door den heer C. Rey-
nierse te Middelburg.
Naar men ons uit V 1 i s s i n g e n meldt
heeft de duinwaterleiding-maatschappij aldaar
het voornemen binnenkort een nieuwen water
toren te doen bouwen en wel aan den Bad
huisweg ter hoogte van de brug, liggende over
den watergang, omdat de tegenwoordige toren
geen voldoende drukkracht bezit.
Naar men uit V1 i b s i n g e n aan De Z.
schryft wordt de soldaat P., betrokken bjj de
beruchte geschiedenis van den sergeant jhr T
v. A., en daarvoor bjj de klasse van discipline
geplaatst, heden naar 's Gravenhage terugge
zonden om by zjjn corps weêr als gewoon
soldaat te worden ingedeeld,
De heer P. C. Schoonacker te V e e r e
heeft tegen I Juni a, s, eervol ontslag aange
vraagd als brievengaarder
De pas opgerichte Goesche kiesver
eeniging Het votk achter de kiezers moet er
in besloot zich bjj de herstemming van het
stellen van een candidaat te onthouden.
In de Woensdag te Goes, onder voor
zitterschap van den djjkgraaf, den heer J. M.
Kakebeeke, gehouden vergadering van den
polder de Breede Watering bewesten Yerseke,
waarin tegenwoordig waren 62 personen, uit
brengende 119 stemmen, werd de begrooting
voor 1894—95 vastgesteld in ontvang op
111.149.001/,; in uitgaaf op f 100.564.60l/s,
en een post voor onvoorziene uitgaven ad
10.584.40. Onder de ontvangsten is begrepen
f 89.724.12 voor djjkgeschot ad 10 per hec
tare onder de uitgaven 42.200 voor oever-
verdedigings werken
Verder werden voordrachten opgemaakt voor
drie gezworenen, waarop de aftredenden P.
Hirdes, A. M, Peman Kakebeeke en J. Verniet
a,ls no. 1 werden geplaatst, resp. met 93, 90
en 74 stemmen.
Op denzelfden dag werd in die gemeente
eene vergadering gehouden door de Vereent-
ging van burgemeesters, secretarissen en ont
vangers der gemeenten, gevestigd te Goes.
Zy werd door 27 leden by gewoond en door
jhr M. W. de Jonge van Ellemeot, burge
meester van Oostkapelle, gepresideerd.
Na mededeeling dat 77 titularissen tot het
lidmaatschap toegetreden waren, en nadat een
geschiedkundig overzicht van het ontstaan der
Vereeniging voorgelezen was, werden het huis
houdelijk reglement en de instructie voor den
administrateur vastgesteld.
Tot leden van het bestuur werden benoemd
de heeren H. G. Hartman Jz. uit Zuid- en
N.-Beveland, jhr M. W. de Jonge van Ellemeet
uit Walcheren, Ch. W.Vermeys uit Schouwen,
P. Laban uit Tholen, J. G, Gerritsen uit het
Westeljjk en J. Dieleman Wz. uit het Oostelyk
deel van Zeeuwsch-Vlaanderen, benevens uit
de leden de heeren J. H. O. Dominicus, J. N.
Elenbaas en A. H. van Buuren.
Na afloop der vergadering werden in eene
byeenkomst van het bestuur de heeren jhrM.
W. de Jonge van Ellemeet tot president, Ch.
W. Vermejjs tot commissaris, H. G. Hartman Jz.
tot secretaris en Z. D. van der Bilt la Motthe
tot administrateur benoemd. QCt.)
Te Wolfaartsdjjk had een boeren
knecht het ongeluk bjj het afspringen van een
paard met éen voet in de leidsels te bly ven han
gen en toon te vallen. Het paard viel daarna op
zjjn been, dat hierdoor zoo ernstig bezeerd
werd, dat spoedig geneeskundige hulp moest
ingeroepen worden.
Te Wemeldinge is Dinsdag gear
resteerd, en naar het huis van bewaring te
Middelburg overgebracht, de 18jarige metse
laar G. C. B., beschuldigd van valschheid in
geschriften, ten nadeele van een ingezetene
te Goes.
Dit jongmensch is een oude bekende bjj de
justitie en heeft reeda wegens diefstal gevan
genisstraf ondergaan. (N. v. d. D.)
In verband met de herstemming voor een
lid van de Tweede kamer in het district Goes
zal Vrydag de heer mr H. Smeenge, lid der
Tweede kamer, te Tholen een voordracht
houden.
Het departement Middelburg van de
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen,
Onder voorzitterschap van den heer F. Gi
Sprenger kwamen Woensdag avond de leden
van bovengenoemd departement, als naar ge
woonte in slechts kleinen getale, in het Concert
gebouw alhier byeen.
Onder de ingekomen stukken, waarvan mede-*
deeling werd gedaan, behoorde een echryven
van de commissie voor de volksbibliotheek, be-
trekkelyk de reorganisatie dier inrichting.
Daarin wordt onder meer de vraag gedaan of
er geen mogelijkheid bestaat om een gedeelte
van het gebouw der spaarbank ten gebruike
voor de bibliotheek af te staan. Hierop is
inlichting gevraagd aan de commissie voor de
spaarbank, waarop echter nog geen bericht is
ingekomen.
Door het bestuur is met het bestuur der
Goesche ambachtsschool eene correspondentie
gevoerd over het al of niet wenschelyke van
tusschentydsche tentoonstellingen van op am
bachtsscholen vervaardigde werkstukken. Het
bestuur acht zoodanige tentoonstellingen niet
gewenscht en adviseerde in dien geest aan het
bestuur der Goesche ambachtschool een schrjj-
ven te richten. Dit werd goedgevonden.
Hierna werden verschillende verslagen en
rekeningen van commissiën overgelegd en
goedgekeurd.
Uit het verslag der oommissie voor de volks
bibliotheek bleek dat door 237 lezers 3892
boekwerken werden aangevraagd en het getal
lezers in het afgeloopen jaar iets steeg.
Aan het verslag van de commissie voor de
bewaarscholen ontleenen w|j dat hef j?ejs?oef|
