N°. 75. 137® Jaargang. Vrijdag 30 Maart. Deze courant verschijnt d a g e I ij k s met uitzondering van Zon* en Feestdagen. Pry8 per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Middelburg 29 Maart, Het aanstaande concert Tot Oefening en Uitspanning programma, G, f h Thermometer. Middelburg 29 Maart 8 u. vm. 47 gr. m. 12 u. 62 gr., av. 4 u. 61 gr. F. Verwacht Z. O. wind. Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A. C. Boltjit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooïj, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen en te Temeuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebb. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de La Mas Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daübe Cie., John F. Jones, opvolger. -Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, wille* zjj des avonds nog worden opgenomen. Men schrijft ons uit Den Haag De voorposten-gevechten zjjn geleverd. De vjjandel{jke legers staan tegenover elkander. In de liberale vereeniging De Grondwet heeft men zich op heroïeke wjjze aan de voogdjj van de Liberale Unie en aan 't despotisme van den minister Tak onttrokken door zijn eigen weg te gaan. Heel duidelijk is die weg nog niet, daar men op de voorloopige candidaten-ljjst èn Pjjnacker Hordjjk èn Guyot èn Conrad bracht, omdat zjj toch alle drie naar eed en plicht en geweten hebben ge stemd Op de richting waarin komt 't voor De Grondwet niet aan Of ja toch, want terwijl men zich zoo zachtmoedig heeft betoond voor de vóór- en tegenstanders van de finale kies rechtuitbreiding in den geest der regeering, heeft men toch den afgetreden voorzitter dei- kamer, mr Gleichman, ook op de lijst gebracht. En nu moet men wel heel naïef zjjn om niet te doorzien, dat dit candideeren van éen der stemmers vóór het amendement-De Mejjier gelijk staat met het loslaten van Pjjnacker Hordjjk. In schijn kiest men geen party in 't kiesrecht-geschil en tracht de geit en de kool te sparen, feiteljjk heeft de Grondwet de party van de anti-kieswet-fractie in de liberale party gekozen. En zoo iets my daarbjj heeft verwonderden leed gedaan, dan is 't het feit dat de persoon, die den tegen-candidaat stelde, welke Pynacker Hordjjk moet doen vallen, is geweest het kamerlid Van Kerkwjjk, die onder de mede standers van Pynacker was by de stemming over het amendement-De Mejjier. Dubbelzin niger houding laat zich schier niet denken. Ik weet wel dat de heer Van Kerkwyk mr Gleichman aanbeval niet als tegenstander van Tak's wet, ofschoon hjj dit dan toch is, maar als uitnemend voorzitter der Kamer doch sedert wanneer hebben de kiesvereeni- gingen te zorgen voor een goede presidents keuze Daarenboven, by de aanstaande ver kiezingen gaat 't niet om personen, maar om éen beginsel, éen zaak: 't kiesrecht; en wie, geljjk de heer Van Kerkwjjk in de Kamer, aan de zjj de van Tak stond, kan toch, als eerljjk politiek man, buiten de Kamer geen candidatuur verdedigen van een staatsman, die, hoe eminent voorzitter ook, tegenover- Tak staat. Misschien zal men my tegenwerpen dat de heer Van Kerkwjjk mr Gleichman niet voor stelde om Pjjnacker Hordjjk te vervangen en inderdaad hjj zei ook niets waaruit dat volgen moet. Maar waar de candidatuur- Gleichman zich wèl aansluit by die van de beide andere aftredende leden (die door den heer Van Kerkwjjk niet werden bestreden) en niet overeenkomt met de candidatuur-Pynacker Hordijk, daar kan de bedoeling niet quaestieus zjjn. Uit den geest der vergadering, uit de gevoerde debatten bleek 't ten overvloede dat van de zang vereeniging- 4e middelburg-. De bonte schakeering van het programma voor bovengenoemd concert op Woensdag 4 April vereischt eenige verklaring. Wjj bedoelen niet alleen het samenstel eenigszins te recht vaardigen, maar ook den toehoorders aangaande de afzonderlijke compositiën eenige mededee- lingen te doen, die misschien wenscheljjk, in ieder geval niet overtollig zjjn. Het opmaken van een programma gaat steeds met moeilijkheden gepaard, zoodra het uit verschillende muziekwerken bestaat; en deze moeilijkheden nemen met het aantal stukken toe. Waarop moet men daarbjj al niet letten Ten eerste op de muzikale waarde van iedei werk, dan op de technische moeilijkheden, ot en hoe deze in haren grondtoon by elkaar passen. Daarbjj komt nog iets belangrjjEs, het geen voor een bestuur, dat niet over onbepeikt, geldmiddelen beschikt, den doorslag geeftde kwestie, of de opvoering der verschillend werken niet al te veel middelen eischt, zooals: solisten, krachten van het koor en, voornameljjk, bezetting van het orkest. Ein delijk nog de zorg voor dat gedeelte van het geachte publiek, dat geamuseerd wil worden. En het grootste gedeelte wil zich amuseeren, slechts een klein deel zich stichten of leeren- j^plaas! Met deze omstandigheid moet men men de richting uit wilde van Guyot en Conrad. En nu herhaal ik dat 't my trof onaan genaam trof dat juist de heer Van Kerkwyk dit in de hand werkte met de candidatuur- Gleichman. Welken waarborg levert de heer Van Kerkwjjk thans voor de voorstanders van 't stelsel-Tak zelf nog op My dunkt dat de kiezers van Zierikzee zich, tegenover de dubbel zinnige gedragsljjn van den afgetreden afge vaardigde, die vraag wel eens ernstig mogen voorleggen. Niemand, ook de heer Van Kerk wyk niet, kan tegeljjk twee heeren dienen. In de kiesvereeniging 's Gravenhage is de geest geheel anders. Daar zullen de heeren Guyot en Conrad 't vermoedelijk niet halen na den brief, waarin zjj zich, loyaal en dui- deljjk, tegen Tak's stelsel uitspraken. Er worden nu reeds verscheidene namen genoemd) maar met zekerheid is nog niets te zeggen van hen, die de groote vereeniging naast Pynacker Hordjjk candideeren zal. En wat de anti-liberalen aangaat, de conservatieven zullen wel met de candidatuur-Gleichman méégaan en denkeljjk ook Guyot en Conrad steunende katholieken zeker. Daarentegen zullen de anti-revolutionnairen vermoedelijk met 's Gravenhage samengaan, vooral wanneer het gerucht wordt bewaarheid dat men van dien kant der liberalen een plaats wil geven aan een man van de gauche der christeljjk-histori- sche party. In elk geval zullen de liberalen verdeeld optrekken en wordt de strjjd zeker fel De heer mr W. A. de Beaufort, oud afge vaardigde voor Amsterdam, heeft een vlug schrift in het licht gegeven, getiteld Aan de kiezers. Tot voorlichting. Het draagt het cjjfer I en zal dus zeker door meerdere gevolgd worden. De schrjjver laat daarin van zjjn standpunt het licht vallen op de jongste politieke gebeurteniBBen. Wjj meenen ons tot deze mededeeling te moeten bepalen. De kiezers, die daarin be lang stellen, kunnen zich dit vlugschrift aan schaffen en by hen, die dit niet doen, zou, meenen wjj, de belangstelling totaal verdwij nen, wanneer wjj hun uit dit en alle geschrif ten, die dezer dagen verschynen, uittreksels te lezen gaven. Van het goede kan men ook te veel krygen. De heer M. Tydeman Jun. te Breda heeft als lid van bestuur der Liberale Unie ontslag genomen omdat hjj, die eene buitenlandsche reis maakte, zich niet vereenigen kon met de in zjjne afwezigheid en buiten zjjne medewer king door het bestuur der Unie aan de kies verenigingen, met het oog op de aanstaande verkiezingen, gerichte circulaire dd. 19 Maart jl. Door de kiesvereeniging Algemeen Belang te Wormerveer is de heer W. de Mejjier tot candidaat gesteld. Het bericht als zou de afgevaardigde voor Leiden, de heer H. J. Bool, niet genegen zjjn eene eventueele candidatuur te aanvaarden, wordt onwaar genoemd. Men bericht, dat de minister Lely zich be rekening houden, doch zjj staat de waardigheid en de ontwikkeling van de kunst zeer dikwjjls in den weg. By het opmaken van het bedoelde pro gramma is met al de genoemde factoren reke ning gehouden. Het voornaamste werk is de Cantate van J. S. Bach. Daarnaast staan, wat stemming betreft, het Offertorium en de Sym- phonie van Mozart, beide ook met eenvoudige orkestbegeleiding. Uit deze drie werken be staat het eerste gedeelte van het concert. De cantate van Bach is geschreven voor den tweeden Zondag na Paschen. Zjj herinnert de geloovigen er aan, dat Jezus opgestaan is, om voor hen te strjjden en hun den vrede te brengen. Het geheele werk bestaat uit twee groote koren, twee koralen, eene aria voor tenor en twee recitatieven voor alt. (De twee laatste zullen by de uitvoering ook door der- tenor worden gezongenzonder daaronder t, ljjden zjjn ze te dien einde in een hoogere toonsoort getransponeerd). Het eigenaar digste en schoonste nommer is voorzeker het tweede groote koor. Bach noemt het een koor aria en dit wel, omdat het geheele koor der bassen unisono een soort aria zingt op de woorden Friede sei mit euch de drie andere partjjen bezingen daartusschen in korte, geestig bewerkte passages de overwinning op de hel en den vurig verlangden vrede. Imposant zjjn ook de beide koralen, vooral het eerste Erschienen ist der herrlichTag door zjjn rjjke afwisseling van harmonie. Van zulke cantaten heeft Bach er eenige honderden ge schreven nu pas wordt va» allen door de reid verklaarde een candidatuur voor Lochem te aanvaarden. In eene Woensdaga-q: rd gehouden vergade ring der liberale kiesvereeniging Vooruitgang te Rotterdam waren de oud-leden der Kamer, de heeren dr R. P. Mees R.Azn., G. H. Hintzen, W. A. Viruly Verbrugge en A. Plate tegen woordig. Het voorstel van het bestuur, om in strjjd met het reglement ook dien avond te stemmen, werd aangenomen. Ingekomen wa» een schrjjven van de heeren mr J. Knotten belt, P. Havelaar Jr., G. Th. Philippi, mr Th. Reepmaker en Alph. Rebbing, waarin zy voor stellen candidaat te stellen de heeren mr J. G. Gleichman, W. A. Viruly Verbrugge, dr R. P. Mees R.Az., G. H. Hintzen en A. Plate. Daarna deelde de voorzitter mede, door mr A. P. C. van Karnebeek te zjjn gemachtigd om te verklaren dat hjj naast de candidatuur van mr J. G. Gleichman de zjjne niet wenscht gesteld te zien. Nadat de voorzitter, de heer Mees, de oorzaken van het mislukken der kiesrecht- ontwerpen had uiteengezet, verlieten de vier candidaten de vergadering. Nadat nog door eenige sprekers het woord was gevoerd, werd tot stemming overgegaan en bleek, dat 200 stemmen waren uitgebracht. Daarvan verkreeg de heer Gleichman 187, Hintzen 187, R. P. Mees 190, A. Plate 189 en Viruly Verbrugge 188, zoodat deze tot candi daten werden geproclameerd. Daarna werd een motie aangenomen, waarin de circulaires der Liberale Unie als niet vol doende werden afgekeurd. De te 's Gravenhage gehouden vergadering van katholieke kamerleden werd door 29 af gevaardigden en oud-afgevaardigden bjjge- woond, nl. door 7 leden der Eerste en 22 leden der ontbonden Tweede kamer. Afwezig waren, om verschillende redenen, een vjjftal leden der Eerste kamer en voorts de heéren Schaep- man, De Ras, Lambrechts en CLercx (beide laatsten wegens ziekte). Met onderbreking van een half uur werden de besprekingen van twee uur tot bjjna half zes voortgezet. In een schrjjven »aan de radicale kiesver- eenigingen," zegt het bestuur van den Radi calen Bonddat 't thans geen gewone partjj- stemming geldt, maar een stemming over het kiesrecht-vraagstuk. Dit vraagstuk moet dus ook de eenige toetssteen wezen. Niet of de candidaten radicaal, liberaal of anti-revolution- nair zjjn, is thans de hoofdzaakmaar of zjj volgens de bekende denkbeelden van den minister van binnenlandsche zaken en onder zjjne leiding wenschen mede te werken aan het tot stand brengen der kieswet. Daarom legge men aan de te stellen of te steunen candidaten de volgende vragen voor: 1. Hebt gjj bezwaren, aan de grondwet ontleend, tegen de regeling der kiesbevoegd heid, geljjk die in het thans ingetrokken regeerings-ontwerp werd voorgesteld 2 Zjjt gjj van oordeel dat, volgens de Grond wet, de Kiesbevoegdheid moet worden ont- Bach-Gesellschaft de partituur uitgegeven. Slechts weinigen weiden uitgevoerd, voorzeker wel omdat de, deels enkel van becjjterde bassen voorziene partituren zorgvuldig moeten worden bewerkt, hetgeen zeker vele dirigenten af schrikt. De uitvoering van de cantate hier ter stede is als het ware eene wedergeboorte van het kunstwerk. Dit bljjkt immers ten deele reeds daaruit, dat er geen bewerking bestond en de koorpartjjen voor deze uitvoering en wel voor den eersten keer werden gedrukt, nadat de schoonheid en de beteekenis van de cantate onder de aandacht van de uitgevers firma Breitkopf en Hartel waren gebracht. Het Offertorium werd door Mozart gecom poneerd toen hjj 19 jaar oud was naar eenige biografen beweren, met het doel om den ge leerden aan de beroemde muziekschool te Bo logna zjjne meesterschap in de behandeling van het contrapunkt te toonen. De bewerking heeft iets geheel bijzonders, omdat zjj de- twee zjjden, van welke het ljjden des Heeren kan beschouwd wordenstreng uit elkaar en door alle variaties tot aan het einde toe vasthoudt. De rouw klinkt uit den zwaar- rnoedigen rbytmus, waarmede het Misericordias steeds terugkeert; de geestdrift en de dank baarheid voor het heil, dat de menseh door den dood van Christus verworven heeft, uit de motieven over het »cantabo". In de begeleiding trekt één motief vooral de aandacht, doordat het aan het laatste gedeelte der 9Jl; symphonie van Beethoven herinnert Freude, schoner Götterfunken, Tocfiter aus Flysium. houden aan hen die in het burgerljjk jaar,! voorafgaande aan de vaststelling der kiezers- j ljjsten, kostelooze geneeskundige hulp hebban ontvangen van een instelling 'van weldadig heid of van een gemeentebestuur en 3 Acht gjj het afgescheiden van uwe opvatting van art, 80 der Grondwet noodig of wenscneljjk dat de eischen voor de Kiesbe voegdheid hooger worden gesteld dan m het ingetrokken ontwerp het geval was. Hjj, die een dezer vragen bevestigend be antwoordt, kan de candidaat der ïadicalen niet zjjn. In de vergadering van dien Bond te Am sterdam opperde de heer Frowein de vraag, of de radicalen ook bjj eerste stemming zouden mogen jjveren voor een katholieken of anti revolutionairen democraat. Hjj stelde de volgende motie voor: »De ver gadering meent, dat bjj eerste stemming geen nieuwe anti-revolutionaire of katholieke candi daten moeten worden gesteld, maar zooveel mogeljjk aansluiting moet worden gezocht bjj den linkervleugel der liberale party". Mr Treub a. vond het niet wenscheljjk, dat zulk een scherpe gedragsljjn zou worden getrokken. De heer Frowein trok daarop zjjn motie in, maar met de uitdrukkeljjke verklaring, dat in deze vergadering door eenige hoofden der radicale party in dezen geest was gesproken. De heeren Gerritsen, Treub en Van den Bergh hadden nameljjk gezegd, dat zeer zeker ook op het karakter der candidaten moet worden gelet Bjj kon. besluit is voor den tyd van drie jaren benoemd tot plaatsvervanger van den distncts-veearts, wien Haarlem als standplaats is aangewezen, de eearts J. W. H. Geerlings, te Purmerend zjjn benoemd: tot ontvanger der accjjnzen en van den waarborg en de belastingen der gouden- en zilveren werken te Rotterdam W. H. Houwing, controleur te Amsterdam tot ontvanger der invoerrechten en accjjuzen te Delft c. a. C. M. Visser, ontvanger te Kampen c. a.; is aan den werktuigkundig ingenieur bjj de directie der artillerie-inrichtingen te Delft, J. J. R. de Wetstein Pfister, op zjjn verzoek eervol ontslag uit zjjne betrekking verleend; is aan mejuffrouw H. S. Stokvis, op haar verzoek, eervol ontslag verleend uit hare be trekking van surnumerair der posteryen is de met verlof in Europa aanwezige rit meester der cavalerie van het leger in Neder- landsch-Indië A. van Wolfskeel Reichenberg, op zjjn verzoek, eervol uit den militairen dienst ontslagen, met toekenning van pensioen. Een bjj het departement van koloniën ont vangen telegram van den gouverneur-genei aal van Nederlandsch-lndië, dd. 27 dezer, bevat het bericht dat de assistent-resident der Noord en Oostkust van Atjeh (H. A. van der Steen straten), de eerste-luitenant der infanterie A. P. van Siepkamp en de controleur F. L. K. Storm van 's Gravensande even buiten de De symphonie tusschen deze beide koor werken heeft Mozart op zestienjarigen leeftjjd gemaakt. Zjj verheft zich met de g moll sym phonie ver boven de andere werken uit de jeugd van den meester. Wel staat zjj niet zoo hoog als de bekende laatste 12 symphoniën, maar zjj getuigt toch op vele plaatsen, voor nameljjk in het laatste deel, van Mozarts groot genie. De instrumentatie is hoogst eenvoudig, want bjj het strijkkwartet komen slechts twee obo's en twee horens. Het tweede gedeelte van het concert is aan wereldsche muziek gewjjd. Ten eerste vier liederen voor koor zonder begeleiding, door J. Schaffer, hoogleeraar aan de universiteit te Breslau, een hier bjjna in 't geheel niet bekenden componist. Schaffer volgt de richting van zjjn gestorven vriend Robert,Franz; even als deze heeft hjj hoofdzakeljjk composities voor zang geschreven, alle degelijk van inhoud. Reeds vele jaren staat een van de belangrjjkste Europeesche vereenigingen voor koorgezang onder zjjn leiding, nl. de Singakademie te Breslau. Daardoor heeft hjj de geheimste wer kingen van het koorgezang leeren kennen, getuigen deze vier liederen. In de twee eerste treft de kunstige dooreenwerking der partjjen, terwjjl de beide laatste een aangenamen indruk maken door den volkstoon, hun eigen. De hierop volgende cyklus van liederen van Beethoven voor éene zangstem met piano begeleiding bestaat uit zes liederen, onder den titel: An die feme Geliebte. Zjj zjjn door Beethoven als een samenhangend geheel op jjeyat en gecomponeerd, waaibjj by echter aan benting te Telok-Semawé (Oostkust van Atjeh) door twee Atjehers overvallen en gewond zjjn- .'jo berichten in de Oost-Indische bladen, Woensdag ontvangen, loopen tot 27 Februari. Aan het verslag omtrent de voornaamste gebeurtenissen in het gouvernement Atjeh en Onderhoorigheden, loopende van 30 Januari tot en met 12 Februari, is het volgende ontleend vOp Groot-A tjeh werd, met uitzondering van onzen tjjdeljjken post Boekit-Daroe, welke den 8en en lOen Febr. beschoten werd (den eersten dag zelfs zoo hevig, dat één Europeesch fuselier doodeljjk en twee Europeesche fuse liers licht gewond werden), zoomede van het transport, dat in den namiddag van den 8sten van Ketapan Doewa derwaarts marcheerde en van de afkomende wacht van Boekit-Terin, welke beide onder hetzelfde vuur als Boekit- Daroe kwamen, door onze troepen zoowel bin nen als buiten de linie geen overlast van den vjjand ondervonden. Den 8sten dezer werd te Lamsoet aan den rechteroever van de Atjeh-rivier, dat den 29sten Januari door de Atjehsche hulptroepen van T. Djohan Pahalawan bezet was, nadat op die hoogte eene overvaart was gereed gemaakt, een door onze troepen tjjdeljjk te bezetten post opgericht. T. Moesa van Anaq Batée deed den 5den Febr. een aanval op de Atjehsche wachtpost Tjot Bada, welke werd afgeslagen ten koste van 2 dooden en 10 gewonden, waarvan sedert nog 3 overleden. De werkzaamheden in het voorterrein en aan de wegen konden ongehinderd worden voortgezet. Van het eiland Weh viel niets te vermelden. Wat de Onderhoorigheden betreft wordt vermeld dat op de O o s t k u s t in den namiddag van 1 Febr. de van het blokhuis op den boekit Roembia (nabjj Edi) afkomende wacht door eenige Atjehers besprongen werd 3 minderen werden gewond en 3 geweren buit gemaakt, terwjjl de aanvallers zich ongedeerd uit de voeten maakten. Elders bleef het rustig. Op de Noordkust was de politieke toe stand bevredigend. Den 3en Febr. werden de versterkingen om en nabjj Oedjoeng Kala op de Westkust door de Melaboesche bondgenooten genomen, zoodat thans de geheele kuststrook ten Zuiden daar van van kwaadwilligen is gezuiverd en het beleg thans voor Roenaing geslagen is. Om hen daarbjj te steunen werd door een detachement uit onze post te Melaboeh eene demonstratie gemaakt aan het westerstrand nabjj Kota Pasir, waarbjj de 1ste luitenant der infanterie P. van der Molen eenige kle- wanghouwen bekwam en een inlandsch fuselier licht gewond werdde vjjand bekwam 6 doo den en 7 gewonden, terwjjl behalve de dooden nog 5 geweren, 12 blanke wapenen en eenige munitie in onze handen vielen. Te Poeloe Raja weiden rust en orde niet verstoord. elk zjjne, door het gedicht vernieuwde, bjj' zondere stemming gaf. Ofschoon Beethoven, de meester van alle meesters in het algemeen, als componist van liederen niet zoo hoog staat als zjjn opvolger Schubert, heeft hjj toch in deze liederen iets geniaals geschapen. Want niet alleen was bjj de eerste, die een cyklus van liederen in samenhangenden vorm gaf, maar ook herinnert de rbytmische behande- ling der declamatie aan zjjn eigen woorden i »het nieuwe en origineele ontstaat van zelf, zonder dat men er aan denkt." Het slot van het concert wordt door een zeer karakteristiek nummer gevormd Tiinze van Schubert, oorspronkeljjk eenvoudig voor piano gezet, maar hier door C. Feitner voor koor en orkest bewerkt. Feitner was niet de eerste, die op het denkbeeld kwam, om deze krach tige, uiterst eigenaardige melodieën van Schu bert te bewerken. Vóór hem deden dit reeds verscheidene andere componisten, als Raff en Lieztmaar allen lieten het bjj instrumenta- tiën bljjven, terwjjl Feitner er met koenen greep een koor bjj voegde; hieitoe vervaar digde de dichter L. Steiner voor hem een tekst, die de liefde in de lente schildert. De 11 dansen zjjn als een welluidend ge heel goed bewerkt en kunnen, mits goed uit gevoerd een aangenamen indruk maken. Stellig zullen zjj het vroeger genoemde grootste gedeelte van het publiek bevallen. Om de stemming der klassieke werken van Bach en Mozart niet verloren te doen gaan, vinden deze dansen hun plaats aan het slot van het

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1