N°. 69. 137e Jaargang-, 1894 Donderdag 22 Maart. Deze courant verschijnt dagelQks; met uitzondering van Zon- en Feestdagen; Prqs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel, Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Middelburg 21 Maart. JLietteren en Kunst. ONDERWIJS. ÜIT STAD EN PROVINCIE. Een anders leverancier herinnerde eraa» (Ut wat" nu? Ia 1891 bleek dat ook de kiezers hup y«r« MIDDELBI li(.Sf!li: CO HAM1. w w Thermometer. i Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen F. v. d. Peijx, te ZierikzeeA. C. de Mooij, j Advertentiën Middelburg 21 Maart 8 u. vtr, 45 gr. j te TholenW. A. van NTehwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur m. 12 u, 50 gr., av. 4 u. 53 gr. F. j aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmah, te Botterdam, db^ Gebb.. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de La Man, Azn., te Amsterdam, i aan het bureau bezorgd zpn, willen Verwacht N. O. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. j zjj des avonds nog worden opgenomen. Door het beBtuur der Liberale Unie is aan de bp de Unie aangesloten kiesveteenigingen het volgende schrjjven gericht: »Door de Liberale Unie is reeds vroeger met overgroote meerderheid instemming betuigd met den inhoud der kieswet-ontwerpen van de tegenwoordige regeering. Daarom is zeker door u, evenals door ons, met ingenomenheid en dankbaarheid begroet de tjjding, dat Hare Majesteit de Koningin- Weduwe-Regentes, na de intrekking dier ont werpen wegens aanneming van een met de strekking daarvan strjjdig amendement, beslo ten beeft een beroep te doen op de kiezers. Over de bp de aanstaande verkiezingen te volgen gedragslpn heeit nu ons bestuur zich beraden. Het is daarbp gekomen tot de vaststelling van denkbeelden, die het aan u ter overwe ging wenscht aan te bevelen. Indien de tijd het toelaat, wenscht het die denkbeelden te maken tot een onderwerp van bespreking in eene algemeene vergadering. Maar bet is denkbaar, dat, wegens het tpdstip der ver kiezingen en de wenschelpkheid om spoedig tot candidaatstelling over te gaan, het houden van eene algemeene vergadering, die immers door vergaderingen der kiesvereenigingen moet worden voorafgegaan practisoh eene onmo gelijkheid bljjkt tezjjn. Voor dat geval wenscht het bestuur dus met bet toezenden en versprei den van deze circulaire te volstaan. Ot het houden van eene vergadering mogelpk zal zpn, zult gp zoo spoedig doenljjk vernemen. In ieder geval vertrouwen wp, dat ook in uwen kring deze denkbeelden met sympathie zullen worden ontvangen. Voorop zjj gesteld, dat deze verkiezingen de samenstelling beoogen van eene Kamer, die in hoofdzaak zal zpn eene Kamer, geroe pen om de kieBrechthervorming tot stand te brengen. Het spreekt dus van zelf, dat de kiezers zich ernstig en vast zullen moeten rekenschap geven van het vertrouwen, dat zp ten aanzien van dit vraagstuk in de candida- ten kunnen stellen. Reeds is door de groote meerderheid dei- Tweede kamer op voorstel der regeering het beginsel aangenomen, dat het voorzien in eigen onderhoud en in dat van het huisgezin vol doend kenteeken zal zijn zoowel van geschikt heid als van maatschappelpken welstand. Bij de uitwerking van dit beginsel zpn de gevoelens uiteengegaan. Tegenover hen, die de opvatting der regeering deelden, stonden anderen, die deels bedacht waren op inkrim ping van het aantal toekomstige kiezers, deels grondwettige bezwaren bleven zien. In dien strjjd van gevoelens nu zal bp de stembus beslist moeten worden partp gekozen. En dan meenen wp, dat alleen die candi- daten mogen worden gesteld, die met volle overtuiging aan de finale kiesrechtuitbreiding verlangen mede te werken in den zin, waarin de regeering haar voorgesteld en de minister Tak van Poortvliet haar met kracht verde digd heeft; dat voorstanders van wijzigingen waardoor het doel der voorgestelde hervorming niet zou worden verwezenlijkt, behooren te worden bestreden dat ook wat de opvat ting der grondwettige quaestiën aangaat van de liberale candidaten instemming mag worden verlangd met de zienswijze dezer regeering, die, uit de verkiezingen van 1891 voortgekomen, tot dusver eene staatkunde heeft gevolgd, waardoor het in haar gestelde vertrouwen volkomen gerechtvaardigd is. Vermits in den lande het besef vrjj algemeen is, dat het hier geldt eene verkiezing voorde vaststelling der kieswetten, zoo schjjnt het op dit oogenblik gewenscht, dat aftredende Kamer leden, die, ofschoon niet onder liberale vlag gekozen, besliste voorstanders der voorgestelde kiesrechthervorming zpn, van onze zjjde niet worden tegengewerkt. Bp de herstemmingen zullen uit den aard der zaak de candidaten tusschen wie dan te kiezen valt, uit datzelfdt oogpunt moeten worden beoordeeld. Op het gewicht der te nemen beslissing behoeven wp wel niet nader te wjjzen. Het zal ook uw wensch zpn, dat in d< Tweede kamer eene sterke meerderheid wordt gebracht, bereid om met deze regeering d. reeds zoo lang aanhangige kiesrechthervorming tot stand te brengen". De rede, waarmede de minister van binnen landsche zaken Dinsdag de zitting der Staten generaal heeft gesloten, luidde in haar geheel als volgt pMjjjne Heeren! Gedurende de thans afge- loopen zitting der Staten-generaal werd door uwe medewerking weder op onbekrompen wijze in de behoeften van 's lands dienst voorzien. Tevens werden verschillende gewichtige maat- egelen van wetgeving genomen. Voorschriften omtrent het faillissement en de surseance van betaling werden vastgesteld. Eene nieuwe regeling van fabrieks- en handelsmerken werd in het leven geroepen. Eene belasting op de bedrpfs- en andere inkomsten kwam tot stand. Omtrent de regeling van het kiesrecht voor de Tweede kamer der Staten-generaal en de Pro vinciale staten werd geen overeenstemming ver kregen. De koningin-weduwe-regentes, over tuigd, dat in de tegenwoordige omstandigheden een beroep op de natie raadzaam is om tot eene bevredigende regeling van het kiesrecht te komen, heeft besloten de ontbinding van de Tweede kamer der Staten-generaal uit te preken. Eerlang zullen de kiesbevoegden worden geroepen tot de vernieuwde samen stelling dier kamer. »De koningin-weduwe-regentes heeft mij op gedragen u, mjjne heeren, haren dank te betuigen voor de zorg en toewijding, door u opnieuw betoond tot behartiging van 's lands belangen. Door de koningin-weduwe-regentes daartoe gemachtigd, verklaar ik deze zitting der Staten- Generaal in naam der koningin te zjjn gesloten." De commissie, die den minister in- en uit geleide deed, bestond uit de heeren Wertheim, Ppnappel, Vlielander Hein, en Nebbens Sterling, leden der Eerste, en De Ram, Van Löben Seis, Houwing en De Beaufort (Wjjk bp Duurstede), leden der Tweede kamer. De tribunes waren overvol. Reeds om half- drie stonden honderden voor de deur naar de publieke tribune in een lange colonne naar een plaatsje in de zaal te dringen. En ook op het Binnenhof-plein wemelde 't van men sehen. Toen daarbinnen de schel van den voorzitter der Eerste kamer klonk, stroomden de tribunes aan weerszjjden der zaal vol, en n die menigte werden verschillende vrouwen figuren opgemerkt. De leden der beide Kamers waren in buiten gewoon talrjjken getale, zoowel uit Den Haag als uit andere plaatsen, opgekomen om de slui tingsrede aan te hooren. Het sterkst was ver tegenwoordigd de linkervleugel der liberale partp o. a. door de bh. Borgesius, Heldt, Ker- djjk, en de Katholieke partp. Van de andere liberale Kamerclub waren er alleen de heeren Röell, V. d. Kaay en Van Karnebeek. In de diplomatenloge zat de Fransche gezant, de heer Legrand, met den gezandschapsraad La. bouret. Op weg naar het paleis en terug werd de gala-koets van den minister voor en achter geëscorteerd door een piket huzaren. Zoowel bjj aankomst als bjj het verlaten van het ge bouw der Tweede kamer stond een talrpke menigte op het Binnenhof om het rjjtuig ge schaard. Velen ontblootten het hoofd bp het oogenblik, dat zp door het portierraam den heer Tak zagen, die dit met een tegengroet beant woordde. De aftredende minister van buitenlandsche zaken, de heer Van Tienhoven, heeft Dinsdag in de bureau's van zpn departement afscheid genomen van chefB en andere ambtenaren der afdeelingen. De overdracht van de portefeuille aan den interimairen titularis, den heer Jansen, minis ter van marine, had 's middags plaats. C hun stem vóór het wetsontwerp afhanke lijk Btellen van het opnemen der schrpfproef onder de kenteekenen van geschiktheid en maatsehappeljjken we'rimd of van eene be paling, waarbp zp, die wegens onvermogen hun aanslag in de directe belasting niet hebben voldaan, van het kiesrecht worden uitgesloten. Bjj kon. besl. zpn benoemd tot ontv. der dit. bel. enz.: te Ittervoort c. a. H. Schuurman, boekhouder dei- Se categorie te Almelote Coevorden c. a. J. Moll, ontvanger te Monnickendam c. a.te Ouderkerk a/d IJssel c. a. G. A. de Stoppelaar, ontvanger te Balk o. a.en te Boxtel c. a. N. P. A. Koemans, ontvanger te Vaals; is benoemd tot directeur van het post- en telegraafkantoor te 's Graveland G. J. Schol ten, thans directeur van het postkantoor aldaar is aan J. N. Levsen, op zpn verzoek, eervol ontslag verleend uit zjjne betrekking van commies der telegraphie van de 3de klasse. De St Ct van heden bevat het Kon. besluit van 20 Maart betreffende de ontbinding der Tweede Kamer. De verkiezingen der leden van eene nieuwe Tweede Kamer zullen plaats hebben op Dins dag 10 April 1894waar herstemming noodig is, zal deze plaats hebben op Dinsdag 24 April daaraanvolgende. De eerste samenkomst der Kamers van de Staten-Generaal zal plaats hebben in vereenigde vergadering, op Woensdag 16 Mei 1894. Dit bericht werd nog in het grootste deel der oplaag van ons vorig nommer onder laatste berichten medegedeeld. Tegen Vrpdag 30 Maart zjjn door het anti- revolutionnair Centraal-comité de aangesloten Kiesvereenigingen opgeroepen tot een Depu taten-vergadering, te Utrecht te houden. In een Maandag a. door de Vereenigingen, die zich bp den Radicalen Bond aansloten, te houden algemeene vergadering zal aan het oordeel der afgevaardigden worden onder worpen een voorstel om het bestuur van dien Bond te machtigen tot uitvaardiging van een manifest, waarbp den geestverwanten de vol gende gedragslpn voor de aanstaande verkie zingen wordt aanbevolen 1° als eenig punt wordt op het verkiezings program geplaatst Onmiddeljjke uitbreiding van het kiesrecht in den geest en naar de bedoeling van het ingetrokken wetsontwerp. 2° Geen candidaten worden gesteld, die niet onvoorwaardeljjk instemmen met het sub 1° genoemde of die A op grond van bezwaren, aan de Grond wet ontleend, de kiesbevoegdheid willen ont houden aan hen, die kostelooze geneeskundige hulp ontvangen van een instelling van wel dadigheid of van een gemeentebestuur B den leeftjjd voor de uitoefening der kies bevoegdheid willen stelle» boven 23 jaar; De Amst. meldt dat de kapitein van den generalen staf, de heer M. Onnen, wegens zjjn vipmoedig optreden in een openbare vergade ring te Groningen, bij zjjn wapen (de genie) wordt teruggeplaatst. Dat dit vergrjjp hem zeer kwaljjk wordt ge nomen, zegt het blad, blpkt uit den spoed, waarmede met dezen delinquent wordt afge rekend en uit het garnizoen, dat men voor hem heeft uitgekozen. Niet in een der best gelegen plaatsen, als b. v. Amsterdam,-Utrecht, Haarlem of Zutphen, waar hjj als kapitein der genie met zjjn talenten zou kunnen woekeren, behoort deze kundige officier tehuis, maar te Gorinchem, waar hem een weikBring wacht, die doodend is voor alle energie en waar hem de lust, om de burgerjj tegen de onverantwoordelijke geldverspilling voor oorlog en marine te waarschuwen, wel zal vergaan. Wie er nog aan twijfelt, dat het militairisme doodend is voor alles wat zelf- tandigheid en karakter heet, beseft niet wat er in ons militair wereldje omgaat." Na eene langdurige ziekte trad Dinsdag avond bp het tooneelgezelschap Le Gras en Haspels te Rotterdam opnieuw voor het voet licht mevr. Beersmans. De schouwburg was eivol en de talentvolle actrice ontving herhaaldelijk bewjjzen hoezeer het publiek haar spel waardeert en haar weder- optreden op prps stelt. Gedurende de gansche voorstelling werd de zeer begaafde tooneelspeelster als onder bloemen begraven. Te Weenen is de bekende schilder Karl Blaas, oud-hoogleeraar aan de Academie van schilderkunst aldaar, overleden. Blaas schilderde vele portretten, historie-stukken en een deel der fresco's in de nieuwe kathedraal te Weenen. Karl Blaas was 79 jaar oud Aan de stad Weimar is geschonken een portret van Schiller, in antieke kleederdracht, bjj het leven van den dichter door Tischbeiri geschilderd, en dat later nog een paar maal werd gekopieerd. Het heeft plaats gekregen in het Schillerhuis. In de St.-Ct zjjn opgenomen de gewij zigde statuten van de Vereeniging voor chris telijk nationaal schoolonderwijs, te Wissen- kerke, thans genaamdVereeniging voor christelijk onderwijs. Door den raad van Koewacht werd Dinsdag den heer J. A. Lijppens, onderwijzer aldaar, eervol ontslag verleend tegen 1 April, wegens zjjne benoeming in dezelfde functie te Zuiddorpe en den onderwpzer der school St. Andries een gratificatie toegekend voor buitengewone diensten, der gemeente oewezen tjjdens ontstentenis van een hoofd aan genoemde school. »Zeg de Pierewieten goeden dag," leest men hier en daar in Multatuli's brieven, waar hp uit den vreemde aan zjjn vrouw schrjjft en een groet voor de kinderen overzendt. Zpn zoon, de heer Douwes Dekker jr., is thans als tpdelpk docent in de Fransche taal aan het gymnasium te Rotterdam geplaatst. Tot deskundigen voor het afnemen van de examens, bedoeld in art. 56a der lager onderwjjswet, zjjn in Zeeland benoemd de heeren: P. G. de Jager te Middelburg voor Ned. taal en lezen, A. Ljjsen te Middelburg voor zang, L. Hejjboer te Scherpenisse voor rekenen, H. J. Yooren te Terneuzen voor aardrjjkskunde, J. Swart te 's Gravenpolder voor teekenen, W. J. Frjjling te Vlissingen voor paedagogiek, J. H. v. d. Bel te Middel burg voor vrjje en ordeoefeningen, dr H. Ja- pikse te Middelburg voor kennis der natuur, A. Rademaker te Middelburg voorgeschiedenis, benevens de dames mevr. Gravelotte-Pontier te 's Gravenhage en mej. J, de Graaf te Goes voqï nuttige handwerken voor meisje», Dinsdag middag werd op de bovenzaal der sociëteit de Vergenoeging op de Groote markt alhier weder eene vergadering ge houden van melkleveranciers aan de filiaal te Middelburg van de Hollandsche melkmaat- schappij met den vertegenwoordiger dier maat schappij, den heer M. Torchiana. Laatstgenoemde, de bjj eenkomst openende, deelde mede dat de maatschappij, in 't midden latende of zp verplicht is schadevergoeding te geven al of niet, ongenegen is in te gaan op het in de vorige vergadering aangenomen voorstel van de leveranciers om f 25 schade vergoeding te geven per koe, doch dat zjj bljjft bp haar in de vorige bjj eenkomst gedaan aan bod om '/a cent per liter te betalen van de melk die geleverd is. Spreker wees er op dat er onder de leveran ciers zpn, die niet de geconditioneerde hoeveel heid roomgehalte leveren. Het bestuur besloot daarom, indien men daarmee bljjft doorgaan, dit niet meer toe te laten. Een der aanwezigen stelde in het licht dat dit wel schriftelijk is overeengekomen, doch dat bjj het aangaan der verbintenis gezegd is dat daaraan niet precies de hand zou gehou den worden. Een ander deed uitkomen dat directeuren der Maatschappij met bun aanbod niet billjjk zpn. Te Alkmaar is wel op dezelfde wjjze gehandeld, doch daar was de toestand anders daar had men bjjna uitsluitend zuivelboeren, terwjjl hier de landbouw hoofdzaak, het vee honden bjjzaak is. Deze spreker stelde in het licht dat hier door onderscheiden landbouwers groote kosten gemaakt zjjn om voldoende melk te kunnen leveren. Ook op grond van het door een vorig spreker aangevoerde gaf deze in overweging dat het bestuur der Melkmaatschappjj de zaak nog eens overdenke, een billjjker voorstel doe dan thans.het geval is en de beslissing nog aan- houde, zoo wat betreft de schadevergoeding als wat aangaat het weigeren van melk, die niet voldoet aan het vereischte van 9:/s pet room De heer Torchiana deed daarna uitkomen dat een groot deel der leveranciers melk levert, zooals is geconditioneerd, en wees er op dat, waar de een levert wat moet geleverd worden maar de ander melk van minder gehalte, de Mjj volkomen in haar recht is, wanneer zjj leveranciers, die melk met minder dan 9Ys pet room aanbieden, onherroepelijk weert. Eene vraag van een der aanwezigen of de leveranciers, die melk leverden met kleiner roomgehalte dan werd overeengekomen, ge waarschuwd zpn, werd door den inspecteur ontkennend beantwoord. De spreker trachtte daarna aan te toonen dat dan de handelwjjze om melkleveranciers, die mindere kwaliteit leveren, direct te weeren niet billjjk is, omdat als zjj op het gebrek waren gewezen, zjj maat regelen hadden kunnen nemen om te trachten het roomgehalte te vermeerderen. Nog een ander spreker gaf den wensch te kennen de beslissing aan te houden en het bestuur te verzoeken zelf met de contractanten te vergaderen en dan de zaak tot een eind te brengen. Dit werd door een ander der leveranciers ondersteund, die er nog aan toevoegde des noods een commissie te benoemen uit de voor naamste leveranciers om met bet bestuur persoonljjk te onderhandelen. Dit laatste denkbeeld zal door den inspecteur aan het be stuur worden overgebracht en tevens zal hjj met het bestuur overleggen om den maatre gel, de leveranciers, wier melk te klein is aan roomgehalte, niet dadeljjk te ontslaan, te ver schuiven. in een vorige vergadering een voorstel gedaan is om met de levering voort te gaan tegen den verminderden prjjs van 5 cent per liter; dat voorstel is toen gevallen doch zou thans mis schien- meer instemming vinden. Naar aanleiding hiervan merkte een leveran cier op dat 5 cent te weinig is, omdat men er rekening mede houden moet dat ook: het ver voer op een halve cent per liter gesteld kan worden. Na discussie vereenigden de leveranciers zich zooals in een deel der oplaag van ons vorig nommer is gemeld met het denkbeeld eene commissie te benoemen, echter van niet meer dan acht personen, om te trachten met het bestuur der maatschappij de zaak teregelen. In die commissie werden benoemd de heeren Mesu, G. Born, K. Coppoolse, A. Dinge- manse, A. van Waarde, K. Melis, K. Houterman en A. M. Tak. De directeur-generaal der posterjjen en telegraphie maakt bekend dat de directie van het telegraafkantoor te Vlissingen 1 Mei vacant komt. Traktement 2400. De gemeente Zierikzee leed aldus schrjjft men ons Dinsdag een groot verlies door het overljjden van den heer W. A. Ocht- man, wethouder dier gemeente, na eene ziekte van ongeveer drie weken. Sedert 1875 lid van den gemeenteraad en sedert 1888 wethouder heeft hjj in die betrekkingen aan de gemeente belangrjjke diensten bewezen; ook als voor zitter der commissie voor de gasfabriek, als ambtenaar van den burgerlijken stand en vooral ook als waarnemende burgemeester ge durende de vacature van eenige maanden en als oudste wethouder bjj afwezigheid van den burgemeester. De ambachtsschool, van welks bestuur hp voorzitter was, vond in hem een warm voorstander. Met jjver en toewjjding heeft hp deze en andere betrekkingen ver vuld, zoodat zpn naam bjj vele corporatiën in eere zal bljjven en zpn verscheiden op nog krachtvollen leeftjjd, eene ledige plaats zal achterlaten, welke het moeielpk zal vallen te vervullen. Dat zjjn echtgenoot en kinde ren door zjjn dood in diepen rouw zpn ge dompeld, laat zich beter gevoelen dan be schrijven. Te Kapelle trad Dinsdagavond, op uit- noodiging van het bestuur der liberale kies- vereeniging Vrijheid en orde aldaar, de heer mr H. Smeenge op, om een politieke lezing te houden. Spreker stelde, met het oog op het intrekken der kieswet en de daarop ge volgde kamerontbinding, de vraag: Wat nu? Allereerst richtte hjj die vraag tot zich zelf, namelpk in dezen geest»Wat moet ik hier nu doen Spreker kon z. i. niet dan de ingetrokken kieswet behandelen en nagaan wat tot de intrekking had geleid. Spreker ging terug naar het jaar 1879 en stelde in het licht hoe reeds onder Kappeyne en Heemskerk de kiesrechtuitbreiding aan de orde werd gesteld als een eisch des tjjds. Voor alles was evenwel grondwetsherziening noodig, ook met het oog op de troonsopvol ging. Toen deze in 1886, tengevolge van de tegenkanting der anti-revolutionnairen en katholieken, met 43 tegen 42 stemmen werd verworpen, stelde de heer Heemskerk aan de kroon voor de Kamer te ontbinden. Het ge volg hiervan was dat in de nieuwe Kamer een liberale meerderheid kwam, die de herziening der grondwet tot stand bracht. Wat het kiesrecht betreft, dit werd aanmerkeljjk uit gebreid, namelpk van 150.000 tot 300.000 kie zers. Veel genoegen heeft de liberale partp van deze kiesvechtuitbreiding niet gehad, daar tot dank voor het geschonken kiesrecht da nieuwe kiezers in 1888 een anti-liberale meer derheid in de kamer brachten. Tevens was de ontevredenheid onder het volk niet weggeno men, daar zeer velen, die meenden dat ook hun het kiesrecht toekwam, buitengesloten werden. Geen wonder daarom dat kiesrechthervorming aan de orde bleef. Hoewel spreker moest toegeven dat het ministerie-Mackay veel goeds had tot stand gebracht, zooals de arbeidswet, de pensioen wetten voor burgerljjke ambtenaren, de school wet, enz., meende hjj dat het niet was nage komen zpn voornaamste verplichtingen, nam. lo uitbreiding van het kiesrecht. 2o belas tinghervorming naar draagkracht, 3o legerher- vorming, 4e invoering van den persoonlijken dienstplicht. Met het oog op het laatste gevoelde hp zich verplicht een woord van hulde te brengen aan den heer Bergansius, minister van oorlog in het ministerie Mackay.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1