N°. 43. 1379 Jaargang. 1894 Dinsdag 20 Februari. Deze courant verschijnt dagelijks; met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prjjs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen van 17 regels t.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekendi naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Middelburg 19 Februari. ONDERWIJS. KERKNIEUWS UIT STAD EN PROVINCIE. LANDBOUW, middelbi is(.s(in: mount. Thermometer. j Agenten te Vlissingen P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen F. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, j Advertentiën Middelburg 19 Feb, 8 u. vr.26 gr. te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur m. 12 a 30 gr-, av. 4 u. 32 gr. F. j aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Rotterdam, de Gibe. Beiintante, te 's Gravenbage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zjjn, wille* Verwacht O. wind. i Hoofdagenten voor bet Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen. Als Gelria goed ingelicht is zal dr A. Kuyper in de Eerste kamer zitting nemen. Het blad schrijft ten minste «Naar wij vernemen is den anti-revolution- naiven Staten-leden onzer provincie vanwege het hootdkwartier het parool uitgegeven, den leider der partjj in de Eerste kamer te bren gen. Wel moet bet eenige moeite kosten om een paar nog tegenstribbelende katholieken in het gareel te krjjgen, maar aan hun volg zaamheid op den beslissenden dag wordt niet getwjjfeld. Ziedaar de democratische hoofd man der anti-revolutionnairen naar de Eerste kamer gebracht wordende door dezelfde man nen, die zijn avistocratischen partijgenoot naar deze verzameling der élite van geboorte en bezit afvaardigden. Geljjk dr Kuyper de ver diensten van jhr Lohman erkende, door hem als den eemg mogeljjken opvolger van Keu- chenius als vertegenwooi'diger voor het dis trict Goes in de Tweede kamer aan te wijzen, erkent thans de Geldersche adel, zoo al niet bekeerd tot de democratie, dan toch haar be- teekenis, haar onweerstaanbare macht, door zjjn zegel te hechten aan de intrede van den professor-demagoog in het hooge staatslichaam, dat trots zjjn reeds ingetreden ontaarding toch nog altjjd wordt beschouwd als de spe ciale vertegenwoordiging van oude geslachten en inaponeerend bezit". Van andere zjjde wordt als candidaat ge noemd jhr mr T. A. J. van Ascb van Wjjck, gouverneur van Suriname. Naar aanleiding van het verzoek om ont slag van jhr mr T. A. J. van Asch van Wjjck schrjjft de Nieuwe Surinaarnsche Courant Hebben de Koloniale Staten het adres aan den Gouverneur, waarbjj Z. E. werd verzocht op zjjn ontslag terug te komen, uit naam der bevolking gedaan of uit eigen naam Het antwoord is niet vër.te zoeken. De omstandigheid toch, aat de pers, de ver kondigster van de opinie der bevolking, die handelingen der Staten niet goedkeurt, geeft te kennen dat de Koloniale Staten niet anders dan een beleefdheidsbetuiging qua persoon aan den heer jhr mr Van Asch van Wjjck hebben betoond. De Suriname heeft zich hierover zeer scherp uitgelaten. In baar No. 4 van Vrjjdag 12 Jan 11. liet zjj zich omtrent het adres aldus uit Wjj zullen voor het oogenblik in geene beoordeeling treden noch over de strekking van het adres, noch over de motieven die de Staten daartoe konden hebben geleidalleen wenschen wjj te doen uitkomen, dat van de poging der Staten, om den gouverneur zjjn verzoek om ontslag te doen intrekken, door een groot deel der bevolking, vooral den mid denstand, voor wien niets is of wordt gedaan om hem in zjjn met den dag achteruitgaanden toestand ter hulpe te komen, niet met inge nomenheid is kennis genomen. Integendeel, men zoude niets willen be proeven om den gouverneur, die waarschjjnljjk zelf beeft ervaren, dat het hem niet gegeven s den snel gaanden achteruitgang der kolonie te stuiten om haar tot bloei en welvaart terug te brengiea en daarom gemeend heeft voor een andere krachtiger hand zjjn plaats te moeten inruimen, van zjjn besluit te doen terugkomen. Het is waar, en dit beamen wjj met ge noegen, de kolonie beeft veel, wat het herstel van orde en rust betreft, aan het optreden van jhr. mr. Van Asch van Wjjck te danken, doch niemand zal het ons ook kunnen tegenspreken dat wjj door het te geljjker tjjd optreden van het liberaal ministerie evengoed orde en rust zouden zien terugtreden en handhaven. De barricade, die dat ministerie tusschen de vrede- lievenden en twistzoekenden optrok, waseene te machtige, dan dat die door enkelen kon worden omvergeworpen, En buitendien, het bewaren van orde en rust is immers niet het eenige, dat der kolonie bloei en welvaart zoude kunnen teruggeven méér dan dat zal moeten worden ondernomen met heel veel van den ouden sleur zal moeten worden gebrokengroote zelfstandigheid en kunde zal noodig wezen, om een anderen toe stand te scheppen, En dat alles het doet ons waarljjk leed niet juist het tegendeel te mogen getuigen wordt door ons en vele anderen tevergeefs in het bestuur van jhr. mr. Van Asch van Wjjck gezocht. De West-Indiër zweeg stil. De Goede Tijding eveneens. En wjj, het jongste der locale persorganen flit ons hoofdartikel zegt genoeg. Onze meening in deze is dat de Koloniale staten den gouverneur deze scène hadden moeten sparen. Zjj hadden het indienen van het adres moeten laten om hun zelfs wille, daar waar zjj uit de gewisselde stukken tusschen regeering en Tweede kamer der Staten-gene- raal afgezien van andere redenen meer dan de overtuiging hebben erlangd, dat de gouverneur niet anders kon. De staten dienden zich te herinneren, wat de oud-gouverneur mr Smidt zoo dik wjj ls over hen in het openbaar heeft gesproken, hoe de oud-minister Mackay hen in de Tweede kamer qualificeerde, en last not least aan den inhoud van den noodlottigen brief van gouverneur Lohman van 23 Dec. 1889Zal de minister van koloniën geen aanleiding vinden om in deze manifestatie van de staten iets tegen hem te zoeken Ten slotte wjjst het blad er op, dat de gouverneur weggaat juist om zjjne te goede verstandhouding met de Koloniale staten, »ondoordenkend als hjj is geweest te vergeten, dat de Koloniale staten niet geacht kunnen worden de bevolking te vertegenwoordigen, maar dat zjj niet anders zjjn dan een homo gene club van vrienden, met wie regeenng en Staten-generaal niet geheel sympathiseeren en door slechts één driehonderdste deel der bevolking gekozen." Bjj kon. besluit: is aan den luitenant t/z 2de kl.H. J. Knott- nerus vergunning verleend tot het waarnemen eener particuliere betrekking buiten het zee wezen, voor den tjjd van éen jaar, onder stil stand van non-activiteitstraktement en zonder opklimming in den rangljjst; is de kapitein t/z L. M. L. de Haan, op zjjn verzoek, op pensioen gesteld, ad/"2100's jaars, en eene verhooging van f 1125 'sjaars; zijn bevorderd tot kapitein t/z, de kapit.- luit. t/z Z. J. Cambier; tot kapit.-luit. t/z de luit. t/z lste kl. L. C. Kostertot luit. t/z late kl. de luit. t/z 2de kl. J. F. B. van Djjk, en tot luit. t/z 2de kl. de adelborst lste kl. B. Schreuders is de tjjd van duur der detacheering bjj de landmacht in West-Indië van den eerste-luite- nant-kwartiermeester J. Brunt, van het perso neel der militaire administratie van het leger hier te lande, aanvankeljjk vastgesteld op drie jaren, verlengd met een jaar, en alzoo nader bepaald op vier jaren en zjjn benoemd tot opzichters lste kl. voor het stoomwezen de opzichters 2de kl. voor het stoomwezen J. L. Goudswaard en C. de Vries. wezig bjj het hoofd van een huisgezin en bjj den daarmede geljjkgcstelde, die. in het laatst- verloopen dienstjaar p>r aangeslagen geweest zijnde in eenige Rjjks-directe belasting, gedu rende het laatstverloopen burgerljjk jaar in een zelfde woning is gehuisvest geweest of hoogstens eenmaal van woning is veranderd in het laatstverloopen burgerljjk jaar zelf evenmin als zjjne vrouw of minderjarige kin deren, onderstand heeft genoten van een in stelling van weldadigheid of van een gemeen tebestuur in de drie laatstverloopen burgerljjke jaren zelf, evenmin als zjjne vrouw of minderjarige kinderen, onherroepeljjk is veroordeeld wegens bedelarjj of landlooperjj, of niet, in die jaren zelf, krachtens vonnis, verbljjf heeft gehou den in eene Rjj kswerkinrichting zjjne over het laatstverloopen dienstjaar ver schuldigde aanslagen in de Rjjks directe-belas- tingen in dat dienstjaar in hoofdsom en opcen ten heeft voldaan. Op het kiesrecht-ontwerp zjjn de volgende amendementen ingediend I. Door den heer Van der Feltz, om aan art. 4 het volgende lid toe te voegen «Beweegbare en verplaatsbare woningen, schepen van 25 ton inhoud en daarboven uit gezonderd, worden niet als woningen aange merkt. Verwisseling van woning ten gevolge van eigendomsovergang of het geheel of ten deele teniet gaan van een gebouwd eigen dom of wegens verplaatsing in 's land dienst wordt niet als verandering van woning aan gemerkt", Bljjkens de toelichting acht de vooi steller het criterium van eene zekere vastheid van woonplaats en van woningthans door de regeering gesteldniet voldoende omschreven. De beweeg- en verplaatsbare woningen, als wagens, kleine schepen en an dere kunnen niet als kenmerk van vast ver bljjf worden aangemerkt, behalve wat betreft de njjvere schippersbevolking, die in den regel uit eigen middelen in haar onderhoud voor ziet. Anderdeels wenscht de voorsteller eene uitzondering gemaakt te zien voor die veran dering van woning die niet voortspruit uit vrjjwillige handeling der betrokken personeö, maar die een gevolg is van verplaatsing in 's lands dienst of wegens andere gebeurlijk heden, die van den wil des bewoners onafhan kelijk zjjn. II. Door de heeren 2E. Mackay en Van Alphen o. om art. 3 te lezen >Deze wet houdt voor kenteekenen van ge schiktheid en voor kenteekenen van maat- schappeljjken welstand het als hoofd van een huisgezin voorzien in eigen onderhoud en in dat van het huisgezin. »Met hoofd van een huisgezin wordt geljjk- gesteld hjj, die, geen lid van een huisgezin zjjnde, afzonderljjk woont of bjj anderen in woont, en een vertrek, voorzien van eene stook plaats of verwarmd door middel van hittege- leider, in privaat gebruik heeft" b. om art. 4 te doen luiden »Zjj acht h«t bezit van de kenteekenen aan» .Letteren en Itnnst. Donderdagnamiddag is te Brussel over leden de Nederlandsche kunstschilder Pieter Oyens. »Iedereen," schrjjftde Indépendance, kende de twee Oyensen, de Nederlandsche kunste naars, die sinds vele jaren hier woonden, die al lang hier geacclimatiseerd en als zonen onzer stad aangenomen waren. David, de oudste broeder, de gedecoreerde, en Piet, de jongste, het evenbeeld van zjjn broeder in uiterljjk en talent. Men verwarde die twee altjjd met elkander sprak men met den een, dan meende men met den ander te spreken, en hunne werken waren even moeiljjk te onderscheiden als hunne personen. Den overledene noemt het Bruaselsch blad verderbrave garcon, trés sympathique, peintre original et savoureux. Juist schrjji't G. in den Spectator van deze week een zeer waardeerend artikel over de beide gebr. Oyens. In het Kunstmuseum alhier is van Pieter Oyens een stukje De Liefdesbriefvan David Oyens Op uw Gezondheid. Indertjjd werd door ons medegedeeld dat door den heer G. Jonckbloet, pastoor te Batavia, een werkje in het licht zou worden gegeven over Multatuli. Dit boekje, van 111 bladzjj- den, zal binnenkort verkrjjgbaar gesteld wor den in het formaat van Uit Nederland en Insulinde, door denzelfden schrjjver. Het bevat de volgende twaalf hoofdstukkenI Rangkas Betoeng. II Tegenwoordige toestand van Multatulïs reputatie. Ill De uitgave der brieven. IV De Max Havelaar. V Het ar chief te Rangkas Betoeng. VI Het getuigenis van Raden Toemenggoeng Soeta Angoen An- goen. VII Eenige bjjzondeiheden uit Multa tulïs leven te Natal. VIII De Ideeën. IX De Dageraad. X Wouter Pieterse. XI Mul tatuli als schrjjver. XII Een paar woordjes over Multatuli als mensch. Zaterdag werd te Grjjpakerke een school met den bjj bel geopend. Achtereenvol gens traden daarbjj als sprekers op de voor zitter van het schoolbestuur, de heer J. Gom- mer, leeraar der Ger. kerk aldaar, en de heeren Overweg en Wielemaker, hoofden van christeljjke scholen te Aagtekerke en Bigge- kerke. De heer Van der Welle, benoemd hoofd der school, aanvaardde deze betrekking met een welgemeend woord. Onder de genoodigde aanwezigen was de burgemeester' der gemeente, terwjjl de waarn- arrondissements-schoolopziener bericht van verhindering had gezonden. De school wordt aangevangen met 70 inge schreven leerlingen. Bjj het examen in fraaie handwerken te Breda slaagde mej. P. J. Cappon van Goes. Op de voordracht van hoofd der school te Herkingen, voor welke betrekking niet minder dan 56 sollicitanten waren, komt o. a. ook voor de heer Joh. H. Kohier, onderwjjzer te Groede. Het mondeling gedeelte van het toela tingsexamen vo:>r adelborst 3e kl. bjj hei koninkljjk Instituut voor de marine te Wil lemsoord wordt op 18 en 19 Mei a. s., en het schrifteljjk gedeelte, aanvangende 11 Juni d. a. v., te 's Gravenhsge afgenomen, terwijl het mondeling gedeelte van het toelatings examen voor adspirant-administrateur bjj de zeemacht op 20 en 21 Juli en het schrifteljjk gedeelte, aanvangende 27 Juli a. s., eveneens aldaar wordt afgenomen. De heer M. Keulemans, predikant bij de Gereformeerde kerk te Zierikzee, is beroepen te Woerden. Wekelijksche opgaaf betreffende de Ned. herv. kerk. Beroepen naar: Puyfljjk en Leeuwen C. Waardenburg, cand.; Ouderkerk aan denIJsel IJ. Bootsma te Zoetermeer en Zegwaard Har- derwjjk F. J. Heineman te Alblasserdam Sappemeer A. C. Leendertz te Hol werd; en naar Frederiksoord F. van Leeuwen te Bergen. Bedankt voorMonster IJ. Bootsma te Zoe termeer en ZegwaardZuid-Scharwoude W. de Vries te Assendelft; en voor Ingen E. M. van IJsendjjk te Kapelle. Aangenomen het beroep naarAartswoud C. Woutman te Boskoop. f Uit Y e r s e k e schrjjft men ons Zaterdag avond hield de heer F. Domela Nieuwenhuis uit Amsterdam hier voor een talrjjk gehoor eene rede over »het socialisme als redder in den nood", waarin bjj de alom bekende socialistische theorieën verkondigde- Daarover dus geen woord, maar 'tis misschien van eenig belang in 't kort het debat mee te deelen, dat op de rede volgde. Debat kan het eigenljjk niet genoemd wor den. Den spreker werden alleen een paar vragen gedaan. Om de bekende stelling «Eigendom is diefstal" te bewjjzen, had hjj als voorbeeld van een (gefingeerden) schoen maker gesproken, die door vljjt en spaarzaam heid eerst een spaarpotje maakte en latei- kapitalist werd, Die man was daardoor een dief, want hjj had zich verrjjkt met het loon van den werkman. Naar aanleiding daarvan werd gevraagd: Als nu een gewoon werkman bjjv. bjj de oestercultuur een sommetje op de spaarbank heeft, geljjk er misschien te Yerseke wel een enkele is, is dat dan ook een dief in den zin van Proudhon? »Neen, was het antwoord, want die werkman is daardoor nog geen kapitalist." Dit nu was in tegenspraak met het vroeger door den heer D. N. be weerde. Hjj toch had gezegdzoodra die schoenmaker zjjn spaarpenningen rentegevend maakt, begaat hjj diefstal, want die rente is op een andere plaats, hier of misschien in een ander land, aan den arbeid onttrokken. Spreker werd op deze tegenspraak gewezen. De vrager zag in beide gevallen, dat van den schoenmaker en van den werkman, geen ver schil, en meende dus te mogen constateeren dat er uitzonderingen zjjn op den regel van Proudhon öf dat ook de werkman een dief wordt door zjjn sparen. Bovendien waar is de grens? hoe ijjk moet iemand zjjn om ka pitalist te mogen heeten En als men het daar al over eens wordt om die grens van beneden af te bereiken moet ik toch beginnen met iets boven mjjn behoeften te bezitten, met eigendom te hebben. De heer D. N. eindigde met onder de nog heerschende omstandigheden spaarzaamheid niet onraadzaam te achten. Het zou immers niet baten of een enkele zich al hield aan den stelregel van Proudhon. Hjj zelf deed dat ook en was dus in dien zin ook een dief. Een ander der toehoorders verzocht den spreker een schets te leveren van de socialis tische maatschappjj, zoouls spreker zich die voorstelde. Deze had nu wel gezegd, hoe het niet deugde dat hjj nu ook eens uiteenzette, hoe het wel wezen moest. De heer Domela Nieuwenhuis meende dat dit een zaak was van later zorg. De uitvinder van de locomotief heeft ook niet in bjjzonder- heden voorspeld, hoe een spoorweg zou inge richt zjjn. Zoo ook de socialisten. Zjj heb ben bewezen dat de fondamenten van het gebouw der maatschappjj verrot zjjn en zjj zeggen hoe de nieuwe fondamenten wezen moeteneen nieuw gebouw op die nieuwe fondamenten op te trekken, dat moesten latere geslachten doen. De vrager stemde toe, dat er veel verkeerds was in de maatschappij, maar vóór men het oude huis verliet, wilde hjj toch weten hoe het nieuwe er ongeveer uit zou zien. zou verre te verkiezen zjjn boven de tegen- oordige loonslavernjj. Maar hjj weigerde pertinent ook maar in ruwe trekken de in richting der nieuwe maatschappjj te schetsen. Daaraan zou geen enkel socialist zich wagen. Na nog eenig verder debat ging de verga dering uiteen. Zondagavond had eene vergadering plaats van geheel anderen aard. Toen vervulde de heer J. A. C. Nonhebei, onze vroegere dorpsgenoot een spreekbeurt in het gebouw van Eben Haëzer. Een talrjjk gehoor bewees dat de herinnering aan hem nog niet verdwenen waB. De rede van deu heer Nonhebei had tot onderwerp: «Wat ik bjj het lezen der courant dacht." Het onder wot p kon men dat moeiljjk noemen, waut uit den aard der zaak had bjj door die courant, en dat nog niet eens een bepaald nommer van een courant, aanleiding om over veel en velerlei jp spreken, zoodat het gesprokene geheel den aard eener causerie had. D.t schaadde evenwel niet aan de be- langvjjkheid der rede, want wat hjj bjj de verschillende rubrieken van het nieuwsblad gedacht had, was over het geheel wel de aan dacht waard en werd in bloemrjjke, dikwjjls bepaald schoone taal voorgedragen. Bjjna hjj ieder onderwerp: als de rampen van den oorlog, de broosheid des levens, de grootsch- heid der schepping, de verhevenheid van den menscheljjken geest, de legende van den wan delenden Jood, het gevaar der verleiding, enz., bjj die alle namen de gedachten van den redenaar een ernstige wending, geljjk het dan ook zjjne bedoeling was te wjjzen op den ernst des lerens. Wjj zouden ons ten minste vergissen, al» de hoorders niet hoogeljjk voldaan huiswaarts keerden en geen stof hadden meegenomen om eens over na te denken. Vrjj dagavond trad, op daartoe tot hem gerichte uitnoodigingvoor de landbouw- vereeniging te Kapelle als spreker op de heer P. Huet Jr, die zjjn gehoor in de eerste plaats het een en ander mededeelde over de Ama Zoeloes en in de tweede plaats «Eene novelle van de goudvelden" voordroeg. Een honderd personen waren aanwezig, die met belangstelling den spreker volgden en een aantal wapenen en photographieën, die de heer Huet in de pauze verklaarde, bezichtigden. Volgens bericht uit Hans weert is de lading van het tjalkschip Twee Gebroeders schipper H. Oppenheer, gelost en het schip boven water. Het vaartuig, dat nog een weinig water maakt, zal, na op de werf gerepareerd te zjjn, de lading Bteenen, die met laagwater bloot liggen, wederom innemen en naar de bestemming brengen. Bjj kon. besluit is benoemd tot burge meester van Duivendjjke T. Gast. De commissie, belast met het beheer van het dezer dagen opgerichte fonds tot ondersteuning van ongelukkig geworden visscherlieden te Bruinisse, heeft deze week van H. M. de koningin eene gift ontvangen ad f 40 en van den ambachtsheer van Bruinisse, jonkh. A. A. des Tombe, eene ad f 100. Naar men ons uit Goes schijjft heeft de koemelker J. de Rochetort aan de Struikel blok aldaar volgens voorschrift van het Land bouw Weekblad, in het afgeloopene najaar een proef genomen met het inkuilen van gras. Sedert November voedert hjj er zjjne koeien mede, die dit voedsel gaarne verorberen. Daarbjj is de melkopbrengst ruim zoo groot als bjj droog voeder, is de melk geuriger en de boter, die zich daarenboven goed laat bewerken en in kleur weinig verschil heeft met de in den zomer bereidde, lekker van smaak. Het bruin en zuur geworden voeder beweert men dat veel grooter voedingswaarde bezit dan pulp of gemalen stroo, zelfs meer dan goed gewonnen erwtenstroohet vee bljjft er ook uitstekend gezond bjj. Inkuilen van groenvoeder bl jj kt alzoo voor den landbouwer en niet het minst voor den koemelker van het grootste belang te zjjn en vooral met een schaarste aan veevoeder, als dezen winter heerscht, een groote uitkomst te wezen. Het inkuilen van mangel- en suiker- De voorgaande vrager voegde er bjj, dat men, j bietenloof moet volgens genomen proeven zoo al geen mathematisch dan toch een moreelevengoed slagen als met gras, doch dit moet bewjjs verlangen mocht, dat op de nieuwevooral goed geperst worden. Voor de belang- f'ondamenten een huis gebouwd kan worden.hebbenden in Goes en omstreken gaven de Niemand breekt zjjn huis af, voordat hg weetleeraren aan den landhouwwintercursus wei een nieuw te kunnen bouwen. De socialisten I willend voldoende inlichtingen hoe men met vragen, bljjkens de rede van den heer Nieuwen-het persen en inkuilen van groenvoeder moet huis, Blechts brood en vrjjheid. handelen. Zal de nieuwe maatschappjj die geven f Uit het Ned. Landb. Weekblad werd De redenaar van den avond twjjfelde daaraan eenigen tjjd geleden door ons overgenomen piet, Er was brood voor allen, en de vrjjheid een «tukje, waarin het sooveel besprokej»

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1