N°. 38. 137" Jaargang. 1804 Woensdag 14 Februari. Deze courant verschijnt d ag 3lij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prjjs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën 20 cent per regel, Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend, naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Middelburg 15 Februari. UIT STAD EN FEO¥IMCIE. LANDBOUW, RIDDELBI ROTE CO [RAM1. TSiermoneter. Middelburg 13 Feb, 8 u. vm.41 gr.| m. 12 u. 42 gr., av. 4 u. 44 gr. F. Verwacht West. wind. Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen F. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmae, te Botterdam, de Gebe. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs cn Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één nul aan het bureau bezorgd zjjn, willes zjj des avonds nog worden opgenomen. De Liberaal, het blad, dat^zjjn geboorte aan tegenzin tegen het ontwerpTak ver schuldigd is, iaat zich over het gewjjzigd regeeringsontwerp zeer positief uit. Alleen acht het bljjkbaar de waarborgen tegen te verre uitbreiding van het kiesrecht wel wat heel min. Toch vindt het blad, dat de toon conciliant genoeg is en dat mr Tak, wat den vorm betreft, heel wat water in zijn wjjn heeft gedaan. De sheerljjke eenvoudigheid" van het bedeeld of niet bedeeld is, zegt de Lib., losgelaten. Het is geworden een kwestie van meer of minder, zegt het blad. Bjj de veelvuldige diners ten hove heeft bet wel eenigszins de aandacht getrokken, zegt de Haagsche correspondent der N. G. Ct., dat de raadslieden der regentes, de ministers, zelden of nooit (behalve bp de galadiners) tot de gasten bebooren en terwjjl ook de persoon- ljjke aanrakingen tusschen H. M. en deleden van haar kabinet in de laatste maanden, sedert den terugkeer van HH. MM. van het Loo, zeldzamer zjjn geworden, meent men dat er weder invloeden werkzaam zpn om de regentes minder welwillend tegenover de ministers te stemmen. Een op dit terrein ver trouwbaar man van hooge positie uitte mij dezer dagen nog zpn bezorgdheid over hetgeen noemde de »hofintrigues" van politieke tegenstanders, die zich tusschen de kroon en het ministerie dringenhp verzekerde mjj dat de verhouding, die vroeger reeds te wenschen overliet, maar allengs verbeterd was, in de jongste maanden weder minder aangenaam is geworden. En dat dit ten na- deele is van de publieke '«aak, zal iedereen beseffen. Uiiet aan de regentes, maar aanhaar officieuss raadslieden moet de schuld worden gegeven, indien daaruit nadeelige gevolgen voorvloeien. Door den minister van oorlog is aan de Tweede kamer eene nota van inlichtingen toe gezonden op het adres van den heer D. H. Mejjer Jr., wegenB de afwjjzing van zpn ver zoek om als vast leeraar bp de Eon. Militaire Academie geplaatst te worden. Daaruit bljjkt in hoofdzaak, dat hem wel toezeggingen zpn gedaan betreffende eene benoeming tot vast leeraar, maar buiten voor kennis en tegen de bedoeling van den toen- maligen minister van oorlog en door personen die daartoe niet bevoegd waren. Yan verdere beloften is den minister niets bekend. De minister is overtuigd dat door de opvolgende ministers ten aanzien van den beer Meperj gelet op de eischen van bet militair onderwjjs en op de belangen van anderen, gehandeld is zooals recht en billjjkheid vorderen. Door het Centraal bes tuur van het Alg. Ned. Werkliedenverbond is in een adres aan de Tweede kamer diep leedwezen en groote ver ontwaardiging uitgesproken over zoovele amen- d ementen op het ontwerp-kieswet, die zich kenmerken door de meest duidelpke strekking, om eensdeels de door de regeering beoogde ui tbreiding vqn het kiesrecht belangrijk te beperken en anderdeels eene bedenkelijke stoornis te brengen in de ljjn, door de regee ring, binnen de grenzen der grondwet, vrjj consequent en juist getrokken. Wat de regeering zorgvuldig schijnt te hebben willen vermijden eene nieuwe of vernieuwde staatsrechtelijke indeeling van het volk in klassenen groepen, die wegens meerdere fortuin of persoonlijke eigenschappen eerder aanspraak zouden erlan gen op kiesrecht, wordt in die amendementen gehuldigd; met dit bepaalde doel zpn ze zelfs voorgesteld. Bovendien kenmerken zjj zich nog door de meest onbillijke strekking, dat aan het bevoorrechte deel des volks het stembiljet als het ware ongevraagd zal worden thuis ge stuurd,' terwpl alle anderen, die op kiesrecht aanspraak maken, het elk jaar opnieuw zou den moeten aanvragen. Is het zoo leest men verder in het adres uwe Kamer werkelijk ernst, om nevens de door haar noodzakeljjk geachte hervorming van het kiesrecht, tevens den wensch, die sedert vele jaren in het volk leeft, te bevre digen, zoover dit binnen de grenzen der Grond wet mogelpk is, en wil zp niet opnieuw een veld ruimen voor het strooien van zaden van ontevredenheid en verbittering, dan kan haar in de eerste plaats alleen dringend worden aangeradende rechte, vrjj zuivere lpn, door de regeering met haar ontwerp getrokken, niet te verbreken »n derhalve alle amende menten te verwerpen, die gerekend kunnen worde./ categorie- (klassen- of groep-) amen dementen te zpn. Bp kon. besluit is benoemd tot commissaris van politie te Culenborg A. Njjboff, thans hoofdinspecteur van politie te Zwolle zpn benoemd tot ontv. der regist. voor de burg. akte te 's Gravenhage A. W. van Boven, thans ontv. der reg. voor de burg. akte te Rotterdamtot ontv. der reg, en dom. te Almelo G. J. ten Cate, thans ontv. der reg. en dom. te IJsselstein is benoemd bp het pers. van den geneesk. dienst der landmacht, tot militair apoth. 2e kl. de apoth. W. F. van Essen is aan J. L. van Eek, op zpn verzoek, eervol ontslag verleend uit zjjne betrekking van di recteur van het post- en telegraafkantoor te Driebergen is aan H. C. Boogaard, op zpn verzoek, eer vol ontslag verleend uit zpne betrekking van directeur van het rijkstelegraaf kantoor te Schiedam. Woensdag 20 dezer komen de staten van Gelderland bjjeen ter verkiezing van een lid van de Eerste kamer in plaats van den beer jhr. mr A. F. de Savor'nin Lobman, en ter behan deling van eenige voorstellen van Gedeputeer de staten. Uit een schrjjven uit Macasser, dd. 31 Dec., blpkt dat de zaak van Abbema, den hoofd administrateur der Batjan-MaatBchappij, die den 27en zou hebben moeten voorkomen, is uitge steld, daar de beschuldigde, in voorloopige hechtenis in de gevangenis voor inlanders, in zorgvollen toestand verkeert. De man kan sedert eenige dagen reeds geen voedsel gebruiken, zelfs geen koffie en thee,. >zjj beriens 1 schommelen hem in 't hoofd", en zpn zenuwgestel is zeer geschokt. Dr. Utermöhlen heeft aan den raad den toe stand van den patient blootgelegd, doch zon der succes. Deze zaak zal nog een staartje hebben in de vervolging van mevrouw Abbema wegens beleediging van den officier van justitie en van den ass.-resident J. Stormer. Bp de Maandag namiddag, in de toen gehouden vergadering der Kamer van koop handel alhier, gevoerde discussiën over het rapport der maandcommissie in zake de marine haven en -sluis te Vlissingen, verdedigde de heer J. A. Tak de conclusie van het rapport door in het licht te stellen dat de toestand van het Veergat steeds aan wijziging onder hevig is; nu eens is zp gunstig dan weder ongunstig. De mogelpkheid bestaat dat het Veergat binnen korter of langer tjjd bevaar baar is voor groote schepen en dan moeten de sluizen en de toegang er toe in orde zpn. Dit is een recht, dat dep handel van Middelburg toekomt, want de gemeente heeft daartoe eene overeenkomst met den staat gesloten en zich daarvoor zware offers getroost, terwpl voor andere plaatsen, die veel minder bijdroegen, vrp wat meer gedaan is. De spreker achtte de gelegenheid thans gunstig om het recht dat men dezerzjjds heeft op een goede sluis te Veere, ter sprake te brengen. De heer Doorenbos was van oordeel dat men vooral niet uit het oog moet verliezen wat aan de orde is en niet te veel moet letten op Veere. Thans wordt gevraagd om twee goede toegangsluizen te Vlissingen; knoopt men daar aan Veere vast, dan vraagt men er feiteljjk drie. Waar de wegen, die naar de sluis te Veere leiden, niet goed zpn en niet geschikt om haar te naderen, moet men thans op verbetering daar niet te veel aandringen maar de hoofd vraag in bet oog houden. De heer De Stoppel aar verdedigde het rap port hp was van meening dat, door ook op den toestand te Veere te wjjzen, meer pressie zou worden uitgeoefend. Door in het licht te stellen dat, waar die sluis ontoegankelijk is, Middelburg veel geld voteerde zonder daarvan de vruchten te plukken, heeft men te meer recht te vorderen dat te Vlissingen althans de werken in orde bljjven. De heer mr E. Fokker wees op hetgeen door hem in zpne nota gezegd is. Juist de slechte toestand te Veere maakt het standpunt tegen over Vlissingen sterk; daardoor toch te meer kan men de bezwaren klemmend maken tegen de afdamming der sluis te Vlissingen. Ook al wordt de toestand van Veere goed, dan wordt de toegang niet beter, daar de Zandkreek nu niet en nooit voor groote zee schepen bevaarbaar was. De heer F. U. Spreker achtte het ook goed te wjjzen op den slechten toestand te Veere, maar wenschte nu op geen verbetering te Veere aan te dringen, omdat z. i., ook al was de toe stand daar goed, men toch niet geholpen zou zjjn, omdat de bezwaren eigenlpk meer de Zandkreek gelden dan het Veergat. De heer P. A. Verhulst beval onveranderde aanneming van de conclusiën van het rapport aan, ook omdat men later niet beweren zou dat, wanneer de marinesluis te Vlissingen maar in orde is, men Veere kan laten blijven zooals het is. Eu dat kan nooit de bedoeling zjjn. Middelburg toch heeft niet minder be lang bjj een goeden toegangsweg te Veere dan te Vlissingen. De heer Snjjders verklaarde bezwaar te heb ben tegen hetgeen de heer Fokker in zpne nota beweert, nl. dat de Zandkreek nooit voor groote schepen is bevaarbaar geweest. Hem heugde bet nog dat groote schepen met aan gebroken lading daardoor zjjn gevaren. Doordat men, om geld te maken, daar mosselbanken heeft laten aanleggen, is de toe stand verslechterd en spreker vond het een gelukkig denkbeeld dat de commissie van de gunstige gelegenheid, die zich nu aanbood, ge bruik maakte om zpdelings weder eens te wjjzen op Veere. De belangen van Vlissingen gaan Middelburg ter harte, omdat die beide steden om zoo te zeggen éen zpn, maar om het belang van Vlissingen mogen de belangen van Middelburg niet uit het oog worden ver loren. De heer Tak was van dezelfde meening en bestreed daarom nogmaals de denkbeelden van ben, die zich voldaan achten met een ver betering te VliBsingen. Hier in de kamer van koophandel moet het plaatseljjk belang eerst gewogen worden en dag dat van Vlissingen. Nadat de heer Shjjdèra nog opgemerkt had dat de verondieping van het Veergat in ver band staat met bet daar meer of minder gedaan baggerwerk, verklaarde de beer Borsius dat bjj bet rapport steunen wilde, en dat liefst on- gewjjzigd zag aangenomen. De heer Alberts was een ander gevoelen toegedaan. Hjj meende dat thans bet mogeljjke dient gedaan te worden om het belang van Vlissingen te behartigen, en men later de belangen van Middelburg bjj den toestand te Veere kan bespreken. Ten slotte wees de heer Doorenbos er nog op dat men door de kwestie, wat Veere be treft, onbesproken te laten, het recht niet prijs geeft om later daarop terug te komen. Op dit oogenblik is bet onmogeljjk te Veeie alles in orde te brengen, daarom moet rneri daarop niet aandringen, maar wel den on- gunstigen toestand daar gebruiken als argu ment om ten minste te Vlissingen te doen wat men kan en wat daar dringend noodig is. Hiermede waren de beraadslagingen geëin digd en werden de beslissingen genomen, zooals die gisteren zjjn gemeld. Naar men ons uit Vlissingen schrjjft is de reeds gemelde Deensche driemast schoener May Maandag middag op de Kalootbank ge dreven. 's Namiddags sloeg de zee over het schip heen. De reddingboot, aldaar gestation neerd, vertrok kwart over vjjf naar het wrak om zoo noodig de equipage te redden, doch keerde 's avonds circa half tien onverrichter zake terug, daar niemand meer aan boord bleek te zpn. Vermoedeljjk is de bemanning te Borssele aan den wal gekomen. Omtrent het Zondag met dit schip voorge vallene en het door den gezagvoerder daarvan bedanken voor de hulp, hem door een sleep boot geboden, meldtmenonsnaderhetvolgende: De gezagvoerder der sleepboot bood zjjne diensten aan, doch wilde daarvoor, watbetrefl de belooning, geen accoord aangaan, en wei omdat onder de gevaarvolle omstandigheden, waaronder de schoener verkeerde, dergel jjke diensten, waarvan dikwjjls bet behoud van het schip en van de lading afhangt, beschouwd worden als berging, waarvoor later de beloo ning geregeld wordt, hetzjj bjj minneljjke schikking, hetzjj volgens arbitrale of rechter- ljjke uitspraak. De gezagvoerder der May, den toestand wellicht niet zoo ernstig inziende, omdat zjjn vaartuig toen nog niet op de bank zat en hjj toen weder voor anker lag, weigerde daarom, zeker uit vrees voor te hooge eischen, na later wellicht gebleken onnoodige hulp, den aangeboden dienst, waarna de sleepboot vertrok. Men schrjjft ons uit Goes De uitdrukking »dat konden wjj ook heb ben", dat hebben wjj even goed gehad in de dagen van Aurora die uitdrukking kon men telkens opvangen tusschen de bedrpven der opvoering, Maandag door de Zi-orikzeesche rederjjkerskamer Concordia in de schouw burgzaal der sociëteit V. O. V. alhier gegeven. Het beschaafde spel, het goed ensemble, de (voor Goes) zeer nette tooneelscbikking be vielen bet talrjjk opgekomen publiek merk baar. De jongelui deden hun best en voor het overige laten wjj sinjeur Nurks thuis. Opgevoerd werden Het Goudvischje van Nouhuys, en een bljjeindende Stortbui van Dreyfus. Vergeten we daarbjj ook niet de uitmun tende piano en vioolmuziek door een paar oud-leerlingen van het conservatoire te,Keulen, die eveneens uit Zierikzee waren overgekomen. Het batig saldo ad f 80 komt ten voordeele der nagelaten betrekkingen van de verdronken schepelingen van het stoomschip Amsterdam. Waar wjj mee begonnen, daar eindigen we mede voor weinige jaren hadden we in Goes de waardige evenknie van Concordia. Wie neemt het initiatief tot wederoprichting van een dergelpk gezelschap De krachten zpn ruimschoots aanwezigmaar wie vereenigt ze tot éen goed geheel Uit verschillende plaatsen in de provincie ontvingen wjj berichten omtrent schade dooi den storm aangericht. Daken zpn in, schoor- steenen at, boomen en schuren omgewaaid, doch van persoonljjke ongelukken vernamen wjj niets. De zeedjjk van den Willemspolder, gren zende aan den Anna Jacobapolder, was dooi den vloed van Zondagmorgen dermate geha vend, dat men voor djjkbreuk vreesde. Oogenblikkeljjk werden des middags van dien dag ongeveer een zestigtal arbeiders aan het werk gezetdoor middel van balen zand werden door hen de twee grootste gaten in den djjk zooveel doenljjk gestopt. Onder Zaamslag is, wjjl een paard van 't opgejaagde water bjj de Otheensche kreek schrok, een wagen met twee passagiers in de kreek geraakt. Beiden wisten zich te redden. Door den raad van S t Kruis is de jaarwedde van den onderwjjzer J. F. de Windt verhoogd met 50 en alzoo gebracht op/"600 ingegaan 1 Januari 11. Ter viering van zpn 25jarig bestaan heeft het muziekgezelschap Aardenburgsche Fanfa ren besloten een festival te houden van har monie en fanfaremnaatschappjjen op Zondag den 12 Augustus. Verschillende gezelschappen zullen uitge- noodigd worden om hunne medewerking aan dit muziekfeest te verleenen. Vrjjdag 11. gaf de rederjjkerBkamer Nut en vermaak te Cadzand hare tweede uit voering. De beide stukken Wraakzucht en Jaloezie of Misdaad en Straf en Eene vrijage in het kamp liepen goed van stapel. De tooneeldillettanten speelden goedeveneens de twee meêwerkendè dames. Vooral het nastukje mocht den bjjval van het publiek verwerven. Tusschen de bedrpven en in de pauze gaf de uitvoering van enkele muzieknummers eenige afwisseling. Eerste en tweede rang waren beide goed bezet, hetgeen niet altjjd van de Februari- opvoering kan gezegd worden. Het na afloop volgend bal gaf aan vele danslustigen eenen genoegljjken nacht. BOTERFIBHIËUEA. Zondag jl. des namiddags vier uren zoo schrjjft onze verslaggever hield te Schoondijke, in het lokaal van den heer Temmerman, de heer F. Gorten, rjjkslandbouw- leeraar te Maastricht, eeue voordracht over zuivelbereiding en de oprichting van boter- fabrieken. Het initiatief was aanvankeljjk uitgegaan van den heer Van de Noort, ka pelaan te IJzendjjke, waarop enkele land bouwers aldaar zich hebben gewend tot het bestuur der afdeeling Oostburg van de Maat schappij tot bevordering van landbouw en veeteelt in Zeeland, hetwelk van het hoofd bestuur eene subsidie daarvoor heeft verkregen De spreker werd bjj de vergadering, die uit circa 90 mannen en éene dame van bet vak bestond, ingeleid door den voorzitter der afdee ling, den heer P. Steenhart. Hjj begon met de wjjze te schetsen, waarop men in Limburg en Noord-Brabant tot zuivelbereiding is ge komen. Sedert enkele jaren toch bleek dat bjj bet ruineuse der graanprjjzen, die thanB geljjk zpn aan de jaren 18201830, de bakens moesten worden verzet en er naar middelen gezocht moest worden om tot verbetering te komen of te r wel staande te blpve», De veehouderjj, die vroeger ondergeschikt was aan den akkerbouw, scheen meer en meer een omgekeerde rol te gaan vervullen, maar het breken met traditiën is geen gemakkelpke taakhet jjs werd evenwel gebroken. Baron Peers te Oistcamp, in België, die den eersten stoot aan de zuivelbereiding gat, werd nage volgd. Men richtte in Tongelroo, een plaatsje van 560 inwoners, een boterfabriek, of liever botermakerij op. Successievelijk verrees de eene botermakerjj achter de andere. Telde men in October 1892 slechts 8 van die inrich tingen, thans zjjn zjj geklommen tot het respec tabel getal van 38. De toestanden daar zjjn evenwel van geheel anderen aard dan hier. Ginds meest zand, bier kleigrond. Daar de levenswjjze hoog zuinig, krachtige arbeidszin en onverwoest bare vljjt, hier meer luxe en veel meer kapi taal. Daar moest men soms sukkelen om f 1600 tot f 2000, voor de oprichting eener botermakerjj benoodigd, bjjeen te brengen, hier zou, volgens spreker, veel grooter kapitaal gemakkeljjk tot dit doel te verkrjjgen zpn. De inventaris van zoon botermakerjjtje kost p. m. f 700 en om dan met succes te werken heeft men de productie van 150 koeien noodig. Nu kunnen de landbouwers de handen ineen slaan en coöpératief werken, of zjj, die den landbouwer willen steunen, kunnen het kapi taal fourneeren om op den duur den boer eige naar van de inrichting te maken door inhou ding eener percentage op de productie, b. v. éen halve cent op eiken liter, maar die mede werking tot nut van 't algemeen ontbreekt wel eens. De botermakerjj met handmachine is even goed als die door middel van stoom. Die van den baron Peers wordt thans door stoom ge dreven, kost i 15 mille en is geschikt voor 500 koeienhet komt evenwel meer aan op de kwaliteit dan op de kwantiteit, daarom moet iedere boer zpn koeien kennen. Daar zjjn er die 1500 liter in 300 dagen geven maar er werden er ook gevonden van 5000. De slechte moeten opgeruimd en door goede ver vangen worden. Van de laatste moeten de jonge worden aangekweekt, want het is onbe twistbaar dat de melkrjjkheid der moeder op de dochter wordt overgeplant. Ook de stierkalveren van melkrjjke koeien moet men ter voortteling behouden, ja des noods daarvan een stamboek oprichten; het zou ongetwjjfeld zjjn nut hebben. Maar be halve goede melkgevende koeien is zindelijk heidhier traditioneel een eerste vereischte. Toch worden in deze streek na het melken van elke koe zelden de handen gewasschen, ofschoon het overbekend is dat bacteriën van de eene koe op de andere kunnen worden overgebracht, waardoor de melk ban bederven. Een strenge controle door eene daartoe aan gewezen commissie uit de deelnemers is der halve strikt noodzakelijk. Aanvankeljjk kon bjj de oprichting van botermakei jjen slechts het roomgehalte worden bepaald, maar thans zjjn twee toestellen in den handel gebracht, door landbouwprofesso- ren uit Wisconsin en Zurich, die nauwkeurig het vetgehalte, waarop de betaling der melk moet zpn gebaseerd, aanduiden. Ze kosten 61 doch hebben, dank zjj bet octrooi, eene vermoedeljjke innerlijke waarde van f 16, de cjjfeis omgekeerd dus. In elke makerjj moet een zoogenaamde melkbaas zjjn, iemand die ontwikkeld is en zich op de hoogte van het bedrjjf heeft gesteld, waarvoor in Limburg tegen zeer geringen prjjs gelegenheid te over is. De melk wordt aangevoerd éénmaal daags, door de versten bet eerst; zjj wordt niet heel zoet gekarnd, zoo iets naar het zure, maar de room moet rjjp en daaraan een zeker aroma wezen. De boter moet in het buitenland hare consumenten vinden, in België, Frankrjjk of Engeland, en bjj de bereiding moet men zich houden aan de d&ar gevorderde nuances, stroo- geel, lichtgeel of roodgeel. Die uit zekere plaats in Limburg wordt afgeleverd aan eene Belgische firma, die daartoe haar eigen vaat werk zendt met het étiquette »Delftsche roomboter" en daarmede dus veel overeenkomst schjjnt te hebben. Behalve coöperatieve botermakerjjen treft men in Limburg ook nog z. g. speculatieve inrichtingen van dien aard aan, waarvan de financiën op andere wjjze worden beheerd, doch waarbjj in hoofdzaak hetzelfde systeem wordt gevolgd. Nadat aldus de indirecte voordeelen van de zuivelbereiding waren opgesomd, kwam spreker als van zelf tot den invloed, dien zjj op den veestapel uitoefent, en tot het veevoeder. Gekookt eten achtte hjj uitstekend, maar in gure streken maakt het de beesten wat koüeljjk} 3 tpt 4 kilo krachtvoeder per dag, katoenzaad»

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1