N°. 33. 137® Jaargang. 1894 Donderdag 8 Februari. FEUILLETON. EEN PflOLSCH PBIESTEEGEZIN. onderwijs. kerknieuws uit stad en provincie. Deze courant verschijnt d a g e 1 Ij k s met uitzondering van Zon» en Feestdagen: Pry s per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regeU By abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend^ naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Middelburg 7 Februari, HIDIHIRI KI. SOIL 11)1 HIM. W Vli ermometer. Middelburg 7 Feb, 8 u. va. 52 gr. m. 12 u. 52 gr., av. 4 u. 50 gr. F. Verwacht kracht. Z. W. wind Agenten te VlissingenP. Gr. de Vet Mestdagh Zoo», te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peiji, te ZierikzeeA. C. de Mooij, Advertentiën te TholenW. A. van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën i moeten des namiddags te één nu* aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmas, te Botterdam, de Gebe. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willek Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Datjbe Cee., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen. V/jj moeten onzen lezers verzoeken even een kjjkje met ons te nemen in het kamp onzer tegenstanders, waar het tegenwoordig allereigenaardigst toegaat. Na de verkiezing te Goes, waarbjj dr Kuyper en de Standaard tegenover jhr mr De Savornin Lohman en diens orgaan, den Prot. Noord- brabanttr, zoo'n dubbelzinnige rol speelden, en deden alsof alle vier de beste vrienden waren, is de onderlinge strpd weer opnieuw en met nog meer hevigheid dan vroeger uit gebroken. De beide bladen vechten tegen elkaar dat het een lust is om te aanschouwen. Daar bp komt dat de Standaard en zjjn hoofdredacteur het over de destpds door hen aangenomen dubbelzinnige houding en over hun sturen in democratische richting het meer en meer te kwaad krpgen met eigen geest verwanten. Zoo hield onlangs de heer P. van Vliet, anti-revolutionnair lid der Staten van Friesland, te St Anna Parochie eene politieke rede. Bjj het debat antwoordde de spreker op eene tot hem gerichte vraag, dat ook hp niet be greep, hoe dr Kuyper den heer De Savornin Lohman, geen voorstan der der kieswet, had kunnen steunen. Van deze hoogere politiek kon hp geene ver klaring gevendaartoe was hp te dom. Toen daarna van andere zjjde de nieuwe afgevaardigde voor Goes in bescherming werd genomen, die, naar dr Kuyper in de Standaard had verklaard, democratischer is dan velen gelooven, verklaarde de heer Van Vliet ach ting te gevoelen voor een man als dr Kuy per, maar hp hoopte, dat deze ook zou inzien, dat het onmogeljjk langer kon, zpne partjj bjjeen te houden. In de anti-rev. partp, in de partp van dr Kuyper, in Patrimonium, zelfB in deze alle, is, evenals in de andere partpen, meende de heer Van Vliet, eene scheuring aanstaande in een de mocratisch en een conservatief «lement. Dat die profetie wel vervuld zal worden, daarvan werd ook dezer dagen te Schiedam duidelpk bewjjs geleverd toen mr Fabius, hoogleeraar aan de Vrjje universiteit, eene politieke rede hield over de kiesrechtontwer- pen, die hjj bestreed, evenals het «sturen in democratische richting". Die uitdrukking verdiende, volgens hem, geen aanbeveling. Democratie beteekent in de wetenschap en onder de anti-re vol utionnairen bovenal volkssouverei- niteit. Zoo werd het gebezigd door Stahl en Guizot, door Groen en Keuchenius. «Hunne geschriften worden onverstaanbaar, zeide de heer Fabius, zoo wp op dit woord voor ons beslag willen leggen. In géwjjzigden zin was Groen, gelpk ook Buys opmerkt, altoos demo craat dat was de anti-revolutionaire partp ook steeds en ons is haar naam voldoende." Sturen in anti-revolutionaire richting; aan dringen op vrpheid voor het Evangelie en gelijkstelling van christelijk en onchristelijk 4. dook MARGUERITE PORADOWSKA. Uit het Fransch. II. »Als ik bp den Roomschen priester van Sambor was gekomen," zei de boerin, zich op richtende, «zou die niet geaarzeld hebben 1 Die is op alle uren van den dag en den nacht altjjd bereid voor zpne parochianen dat heeft men met de cholera gezien Welk een onbeschaamdheid," gilde de priesters vrouw, «ik lach wat om die Room- sche priestersdie zpn vrp, die hebben geen gezin, maar dat is bp ons heel anderseen huisvader mag zich niet blootstellen". Tot nog toe had Yanck zich stil gehouden en wachtte doodsbleek, met fonkelende oogen en op elkaar geklemde tanden, de beslissing van den priester af, doch bp die besliste weigering der priestersvrouw werd hjj vuurrood van verontwaardiging en al bet leed, dat hjj zoo lang verkropt had, barstte eensklaps los. Als een bezetene viel hjj op den priester aan, ging met alle kracht aan diens lange gewaad hangen en riep met een stem die het heele huis ver vulde: »Gjj moet komen, gjj moet komen. Gjj kunt vader niet laten sterven! O! God zal u straffen!" onderwjjs, dat moest de leuze zjjner party zpn. Dit beweren gaf de Standaard aanleiding te: de voigende opmerking: «Proi. Fabius hééft de facto aan de kiesvereeniging Neder land en Oranje duidelpk trachten te maken, dat het beleid onzer partp geheel en al in verkeerde handen is en dit niet nu eerst, maar reeds sinds de jaren van '70. »Immers niet alleen het sturen in christeljjk- democratische richting, niet alleen het ons los maken van de Roomschen, niet alleen de pro- portioneele idéé en zooveel meermaar zelfs het denkbeeld van het huismanskiesrecht, reeds in de jaren van '70 door ons voorgestaan, werd gecritiseerd en afgekeurd. >Nu, die critiek bljjve vrp. «Alleen bljjkt dan toch, op hoe bedenkelijke wjjze Groen van Prinsterer zich vergist heeft, toen hjj in die jaren van '70 zpn profeten mantel, geljjk men dat wel eens noemt, op dr Kuyper liet vallen. «Immers dr Kuyper doet naar het oordeel van den Schiedamschen redenaar schier alles verkeerd. »Het tegendeel van zpn advies te doen, zou grosso modo de veiligste koers zjjn." Dat de R. K. bladen met belangstelling dezen stijjd volgen is allicht te begrjjpen. De Maasbode, die nooit tot de bjjzondere vereer ders van dr Kuyper heeft behoord, schrjjft o. a. naar aanleiding van 't bovenstaande «Aangezien Groen van Prinsterer geen pro feet was en dus geen profetenmantel had, kon hjj dien niet op dr Kuyper laten vallen. Dat zjjn praatjes, waarmee men zich groot maakt bjj de «kleine luyden." Met autoriteitsgeloof, met een beroep op Gxoen valt er voor dr Kuyper niets meer uit te richten hjj moet het zich getroosten, dat hjj beoordeeld wordt naar zjjn eigen daden. En deze beginnen zelfs bjj zpn intiemste vrienden afkeer te verwekken." Bjj zooveel getwist en verschil van gevoelen onder onze bestrjjders kunnen wp, liberalen, gerust het stilzwjjgen bewaren. Het is, zonder commentaar onzerzijds, al leerzaam genoeg, voor ieder die eenigszins doordenkt. Bjj kon. besluit is benoemd tot notaris binnen het arrond. Breda, ter standplaats de gemeente Breda, W. J. H. Yerheggen, candidaat-notaris te Eindhoven zpn bjj het korps mariniers bevorderd, tot luitenant-kolonel de kapitein C. J. Visser en tot kapitein de eerste-luitenants 0. N. Caraux van Staphorst en J. A. Gauw is aan den adjunct-administrateur W. M. E. Bervoets, dienende bjj Hr Ms zeemacht in Ned.-Indië, op zpn verzoek, vergunning ver leend tot het waarnemen van eene particuliere betrekking in Oost-Indië, buiten het zeewezen, voor den tjjd van een jaar, ingaande 1 April 1894, onder stilstand van non-activiteitstrak tement en zonder opklimming in de rangljjst; is aan P. Lansdorp eervol ontslag verleend uit zpne betrekking van commies der tele- graphie van de 3e klasse; is bepaald dat op 1 November 1894 de vol gende garnizoensver: beringen zullen plaats hebbenle regiment infanterie, 4e bataljon, staf en 3 compagnieën, van Leeuwarden naar Assen 3e regiment huzaren, le eskadron, van Amsterdam naar 's Gravenhage idem, 5e es kadron, van 's Gravenhage naar Amsterdam; 3e regiment veld-artillerie, 3e batterij, van Breda naar Bergen op Zoom idem, lie afdee- ling, staf, 5e en 6e batterp, van Bergen op Zoom naar Breda. De Staatscourant van beden 7 Febr. bevat den tekst der overeenkomst, op 31 Oct. 1892 tusschen Nederland en België gesloten, strek kende om wederkeerig ingezetenen, onderda nen van het andere land, toe te laten om kosteloos te procedeeren, met ontheffing der verplichting tot het stellen dei' bjj art. 152 van het Wetboek der Burgerljjke Rechtsvorde ring bedoelde zekerheid. Met 1 Maart worden aan boord van Hr Ms fregat Atjeh geplaatst de adelborsten der 1ste klasse H. H. O. van Hecking Colenbrander, K. W. van der Chjjs, L. van Verre, W. C. Loudon, A. N. van Santen, A. C. van Braam Houckgeest, C. A. Brugman, J. A. Bland van den Berg, J. N. de Ronde, W. L. Pilaar, J. Voogd, A. Goekoop, H. W. Verkerk en W. F. Prins, alsmede de adjunct-administrateurs P. Gaade en H. P. Winkelman. Volgens een telegram uit Kotaradja heb ben de bende-hoofden Toekoe Iman van Lam- baroe en Toekoe Hoesin van Longbatach den 30 December hunne onderwerping aangeboden. Laatstgenoemde wordt wellicht tweede bevel hebber van Djohan's legioen. Een oogenblik verbjjsterd door dien aanval was de priester vuurrood geworden, maar bjj herstelde zich spoedig, greep den jongen om het middel, zooals hjj een bos riet zou beetge pakt hebben en riep «Hoort dien woesteling eens aan, die wil mjj de les komen lezen, op mijn woord van eer! Wacht maar, kwajon gen, ik zal u wel tot rede brengen Een oogenblik hield hp hem in de hoogte ondanks zjjn schoppen en spartelen, dien o ngen, die zjjn gewjjde persoon had durven aantasten. Daarop de deur wjjd openende, zette hp hem midden op den weg, duwde de jonge vrouw achter hem aan en ging naar binnen. Toen Yanck, die geheel versuft op den natten grond zat, tot zich zelf kwam, voelde hp hoe de koude regendroppels langs zijne wangen liepen en zich met zpne heete tranen vermengden, en werd zoo driftig dat hjj als een razende op die on verbiddel jjke deur toe vloog en er uit alle macht met zijne vuisten en voeten tegen stompte, onder het uiten van de vreeseljjkste scheldwoorden. Men hoorde kettingen losmaken, honden geblaf en een toornige stem in de duister nis. Irena werd bang, pakte het kind beet en sleurde hem met al de kracht, die haar overgebleven was, mede. «Kom, laten wjj gaan, arm kind, wjj kunnen hem niet verteederen, uw grootmoeder had gelpk." De terugkeer was «omber. Toen de ster Irieltei'eri en Kunst. De heer Daniel de Lange, die eerst noga! ingenomen scheen met het Russische zang koor, komt, na het in Amsterdam voor de tweede maal gehoord te hebben, toch ook tot de conclusie dat, al boezemen de Russische liederen belang in door het eigenaardig karak ter en al zpn de rhythmische nauwkeurigheid en de vrjje behandeling der phraseering de goede hoedanigheden der uitvoering, de schoonheid van klank en de zuiverheid toch zooveel te wenschen overlaten, dat men inder daad zeer ontstemd wordt door zulk een uit voering. Het a capella koor, onder leiding van den heer Daniël de Lange, zal na Pascben opnieuw beginnen uitvoeringen te geven. Voor- loopig zal een kunstreis door Nederland worden ondernomen, waarop een nieuw,Aot nog toe geheel onbekend werk van J. Obrecht zal worden uitgevoerdPassio Domini nostri Jesu Christi secundum Mattheum. Daar dit werk een zuiver godsdienstige strekking heeft, zullen de uitvoeringen ditmaal uitsluitend in kerkgebouwen worden gegeven. Lamoureux heeft dezer dagen te Parjjs met een tot 200 man versterkt orkest het tweede gedeelte van het laatste bedrijf uit Parsifal uitgevoerd. Dit geschiedde voor de eerste maal en de uitvoering wekte ontzag- 1 jjke geestdrift. vende hen alleen zag aankomen, ontsnapte er een pjjnljjke zucht aan zjjn borst: «Gods wil geschiedezei hjj. Den volgenden morgen zeer vroeg hield de briska van Tymofté voor de hut stil. De wind had den grond opgeöcoogd. Een frissche geur van vochtige bladeren en bloemen steeg uit de struiken en grasperken op. De zon stond vriendelijk aan een wolkenloozen hemel en in den ouden pereboom, die het huisje beschutte, zat een meerl te fluiten. De priester was uitgestapt, maar toen hij een oude vrouw op den drempel in elkaar gedoken zag zitten, naaiende aan een spierwit lang hemd, be greep hij wat dit laatste gewaad beteekende en stapte weer in zijn rijtuig, terwijl de oude ziel bevend opstond, baar vermagerde vuist balde en tusschen hare tanden prevelde «EllendelingEllendeling De arme mpnwerker was inderdaad reeds sedert eenige uren ontslapen. De beroemde Weener heelkundige prof. Billroth is te Abazzia overleden. De overledene werd den 26 April 1829 te Bergen op Riigen geboren. Na te Göttingen, Berljjn en Weenen in de medicjjnen te hebben gestudeerd, werd hij assistent bjj prof. Lan- genbeck te Berljjn en drie jaar later tot hoogleeraar en directeur benoemd aan het heelkundig hospitaal te Zurich. Behalve als operateur, vooral door zjjn maagresecties en extirpaties van den larynx, verwierf prof. Bill roth naam als schrjjver van vale wetenschap pelijke werken. Te Weenen is de deelneming in het overig den van dr Billroth groot. Over zjjn laatste oogenblikken wordt nog gemeld, dat hjj tot 's nachts 12 uur nog met zjjn vrouw sprak. Een uur, nadat hjj te bed was gegaan, schelde hjj en verlangde op te staan. Toen men hem zjjn kousen aantrok, zonk hjj levenloos ineen. Het ljjk wordt heden naar Weenen over gebracht. Tot onderwijzeres aan school A te Bier vliet is benoemd mej. C. G. J. Le Nobel aldaar Aan de rjjks-universiteit te Leiden is het candidaats-examen in de rechten afge legd door den heer J. A. N. Patjjn. Heden, Woensdag 7 Febr., herdenkt de heer J. R. van Eerde, predikant bjj de Ned. herv. gemeente te Sint Anna ter Muiden, den dag waarop hjj vóór vjjf en twintig jaren te Boyl in Friesland het predikambt aanvaardde. In een sehrjjven van den R. K. Bisschop te 's-Hertogenbosch, den beer W. van de Ven, aan de geestelijkheid en de geloovigen van zjjn bisdom wordt mededeeling gedaan van de aanstaande oprichting van eene kweekschool voor roomsch katholieke onderwjjzers te 's-Her togenbosch en van het voornemen om telken jare, zoolang het noodig is, eene schaalcollecte te houden over geheel het bisdom op al de gestelde diensten van den eersten Zondag van de Vasten. De uitvoering der plannen voor een mo nument van pastoor Brouwers te Bovenkerk ondervindt vertraging, omdat de steen, voor het monument noodig, niet vóór Maart kan worden geleverd. De onthulling zal dus zeker niet vóór April kunnen plaats hebben. Sedert eenige dagen zjjn in Middel burg de pokken geweken. Blijkens het verslag van den toestand der Hulpbank te Middelburg bedroeg het aantal der in 1893 op borgtocht verstrekte voorschotten 143 tegen 129 in 1892, terwjjl het cjjfer der ter leen verstrekte gelden f 14590 bedroeg tegen f 13380 in het vorige jaar. Deze voorschotten werden verstrekt aan 84 inwoners van Middelburg, 24 van Vlissin gen, 1 van Veere, 2 van Westkapelle, 1 van Arnemuiden, 1 van Domburg, 1 van Nieuw en Sint Joosland, 2 van Sint Laurens, 1 van Zoutelanüe, 1 van Serooskerke. Samen 118 personen en 143 posten. 19 personen ontvingen dat jaar het voor schot voor het eerst; 24 ontvingen tweemaal een voorschot. Uit Vlissingen werden 29 aanvragen toege staan tot een bedrag van f 5190. Onder de aanvragers waren 104 gehuwde mannen, 2 weduwnaars, 3 ongehuwde mannen, 1 ongehuwde vrouw en 8 weduwen. De terugbetalingen bedroegen in het geheel f 28903, de uitstaande posten op 31 December f 10402.50 of f 91.50 minder dan ten vorigen jare. Er hadden 43 beboetingen plaats (tegen 44 in 1892), waarvoor een bedrag van f 12.25 ont vangen werd. 3 opvorderingen van borgen werden gedaan. Door de borgen werd betaald voor drie personen f 268.75 of f 258.25 minder dan in 1892. 44 posten werden aangevraagd voor huis- houdeljjk gebruik, 99 tot gebruik in handel en bedrjjf. Op akten van pensioen weiden 239 voor schotten verstrekt ad f 13503. Er werden dus 3 voorschotten minder dan in 1892 verstrekt, tot een minder bedrag van f 514.75. Het aantal personen, aan wie een voorschot verleend werd, bedraagt 65, dus 2 meer dan in 1892, en wel te Middelburg 49, Vlissingen 13, Arnemuiden 1, Oost-Souburg 1, Westka pelle 1. Het bedrag der gezamenlijke voorschotten was f 695.25 meer dan in het vorige jaar. De winst- en verliesrekening was dat werd ontvangen f 697.05 en uitgegeven f 575.65s. De voorschotten werden verstrekt aan 15 ambtenaren, 7 landbouwers, 43 neringdoenden, 48 werklieden en 5 verschillende personen. De winst ad f 121.396 wordt bjj het kapi taal bjjgeschreven. Bjj het einde van het jaar was de heer J. J. H. Doorenbos aan de beurt van aftreding; in zpne plaats werd verkozen de heer A. P. van de Kamer. Uit Vlissingen schrjjft men ons: Wie vóór 15 jaren onze plaats verliet en er nu eens een kjjkje kwam nemen, zou verbaasd staan bjj 't aanschouwen van al de verande ringen, die in dat tjjdsverloop hebben plaats gehad. Als haven moge zjj lang nog niet zjjn wat ze wezen kon, ondanks de vele, vaak nuttelooze pogingen om het geld, tot aanleg daarvan besteed, naar waarde productief te maken, als stad is ze verbazend vooruitgegaan. De in den laatsten tjjd nieuw aangelegde wjjken en straten, de zeeboulevard, het nieuwe haven station, aan welks voltooiing met kracht ge werkt wordt, getuigen toch van vooruitgang. En als badplaats wordt ze ontegenzeggelijk meer en meer bekend. De met 't oog daarop gebouwd wordende villa's tusschen het groote en stedeljjk badhuis gelegen zjjn reeds onder den kap. Dat 't aan liefhebbers om 's zomers daar te wonen niet zou ontbre- III. De heer Tbadéus, opperhoutvester van den graaf Wladimir Dobrowolski, bewoonde aan den rand van het bosch een allerliefst huisje, versierd met smaakvolle balcons, die des zomers geheel met veelkleurige betunia's en geraniums begroeid waren. Niemand wist wat zijn verleden geweest was, door welken samenloop van droeve omstandigheden hjj er toe gekomen was om de menschen te vlie den, zelfs zijn naam te verbergen en zich hier in de bossohen te komen afzonderen. Indien zijn ziel vroegtjjdig 's levens strijd bad leeren kennen, dan was zij thans opgelost in alge- meene menschenliefde. Men kende slechts twee hartstochten van hem de armen in het ge bergte en de boomen in bet bosch. Sedert meer dan tien jaar verspreidde bjj licht in den onontwikkelden geest der dorpskinderen, leerde hun lezen, geschiedenis, godsdienst en kweekte vooral hun vaderlandsliefde aan. Drie jaar geleden had hjj bjj toeval Yanck, den zoon van den mjjnwerker, in het bosch ontmoet. Het kind was bezig een nestje uit te halen, waarbij het zjjne kleeren erg havende Foei, jongen, wilt gjj die arme vogeltjes wel eens met rust laten! Waarom zjjt gjj niet naar school Daar ga ik al lang niet meer naar toe" »Zoo, en waarom niet «Omdat de meester zich opgehangen heeft en toen hebben zjj de school gesloten." De beer Thadéus kende de langdradige formaliteiten van bet bestuur. «Luister, kind, wilt gij morgen bij mjj komen dan zal ik u les geven." Het kind trok een lip. Hjj hield veel meer van het vrjje rondloopen, dat hem door de gemeente werd toegestaan. Maar er was toch in het gelaat van den houtvester iets zóo aantrekkelijks dat hjj den volgenden morgen op het bepaalde uur gewillig kwam om zich aan de plak van den nieuwen meester te onderwerpen en bet duurde niet lang of liet tweetal was zoo aan elkaar gehecht, dat het bjj den dood van den mpnwerker als van zelf scheen te spreken dat het kind zpn intrek tij zjjn beschermer nam. De houtvester onder richtte hem thans in zjjn eigen vak, leerde hem de sappen der verschillende boomen kennen, evenals de nuttige planten en de schadeljjke dieren. Yanck was zjjn vjjftiende jaar ingetreden. Gewoonljjk was het een vrooljjke, drukke, licht opgewonden knaap. Maar sedert den dood van zjjn vader was hjj stil en eenzelvig geworden, zat gaarne aan den voet van een eik, in somber gepeins ver zonken, met de oogen gevestigd op de dwarrelende bladeren, steeds vervolgd door dit eene denkbeeld, dat zijne ouders geen «papieren" hadden. Hjj voelde er een soort van schaamte over, het hinderde hem zoo dat het hem bjjna boos maakte op zjjne ouders, die hjj op sommige oogenblikken kwaljjk nam dat zjj zoo lichtzinnig waren geweest. Daarom had men hem zeker dikwjjla zoo medeljjdend aangezien hjj was dus niet als een ander Men moest het in het dorp weten. Het bloed steeg hem naar het voorhoofd als hjj zich bedacht hoe minachtend de dochtertjes van den priester glimlachten, wanneer zjj hem tegenkwamen. Sofroinye en Binia wisten het dus ook Iedereen wist het, 01 het was afschuwelijkHoe verwenschte bjj dien Tymofté. Als hjj aan hem dacht, maakte zich een gloeiende haat van hem meester en het was alsof de grasvlakte», die sich voor be»}

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1