N°. 20. 137e Jaargang. 1384 Woensdag 24 Januari. FEUILLETOM. De toetssteen. Deze courant verschijnt d a g e 1 lj k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prys per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.— Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën 20 cent per regel; Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Midt&Iburg 25 Januari, KERKNIEUWS UIT STAD EN PROVINCIE. 12*23 HiDiiciisiitGsciii: coi mm. Vb ennometei. Middelburg 23 Jan, 8 u. vu 41 gr. m. 12 u. 41 gr-, av. 4 u. 40 gr. F. Verwacht N. W. wind Agenten te VlissingenP. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A, C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen F. v. d. Peul, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebb. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale dePublieitéétrangère G.L.DaübeCie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, wille» zjj des avonds nog worden opgenomen. Met spanning wordt door velen het rapport tegemoetgezien van de commissie, die benoemd is om een onderzoek in te stellen naar den toestand van de bekende weeBinrichting te Neerbosch. Het Vad. heeft inlichtingen inge wonnen, waaraan het te wjjten is, dat bedoeld rapport zoo lang uitbljjft, en daaruit is aan dat blad gebleken, dat bet gerucht, alsof ver traging het gevolg zou zjjn van groote ver deeldheid in den boezem der commissie, onjuist is. Wel zjjn de leden het niet over alle punten eens, maar de samenwerking laat niets te wen- schen over. Het onderzoek was echter van grooten omvangvoor de verschillende hoofdpunten, als voor de financiën, de hygiëni sche inrichting, de paedogogische kwestie enz., werden sub-commissiën benoemd, en het spreekt vanzelf, dat die commissiën niet alle op den zelfden tjjd gereed waren. Eerstdaags wordt echter een algemeene vergadering van de ge- heele commissie gehouden, waarin men hoopt geheel gereed te komen. Reeds nu kan met zekerheid worden bericht, dat uit het rapport zal bljjken lo. dat de beschuldigingen van den heer Van Deth, meer in het bijzonder die, welke de zedelijkheid betreffen, bjjna alle onwaar zijn; 2o. dat het financieel beheer veel te wen- schen overlaat; 3o. dat bp de lichamelijke kastijdingen de grenzen der gematigdheid meermalen zjjn overschreden 4o. dat men bjj het onderzoek van deze inrichting de medewerking van vrouwelijke hulp niet van gunstige zjjde heeft leeren kennen. Tot zoover het Vaderland. Afgescheiden van de belangrjjke vraag, in hoeverre het op den weg lag der commissie om naar die onzedelijkheden een onderzoek in te stellen, wat onzes inziens meer de taak is der justitie, mag het toch eene voldoening heeten voor den heer Van Deth dat, bljjkens sub 2, 3 en 4, op drie cardinale punten zijne beweringen niet ongegrond zjjn bevonden, ai maakt ook de commissie bare opmerkingen in zachter termen dan genoemde heer. Daar tegenover is vroeger reeds bevestigd dat op de slaapkamers er veel te wenschen overbleef. De slotsom zou dus zjjn dat de heer Van Deth nu reeds meer gelijk krijgt dan de aan hef van het bericht zou doen denken. In de vorige maand werd door ons een adres medegedeeld van den heer D. H. Mejjer Jr., gewezen tjjdeljjk leeraar in de Engel- sche taal en letterkunde en de aardrijkskunde aan de Koninklijk Militaire Academie, aan de Tweede kamer, waarin hp zich beklaagt over de behandeling, door hem ondervonden van den minister van oorlog, die hem zjjn definitieve benoeming, waarop hem uitzicht gegeven was, onthield en hem daardoor ten slotte noopte zich een nieuwe tjjdeljjke benoeming niet meer te laten welgevallen. In Het Vaderland wordt thans te kennen gegeven, dat de auto S. SrOTELLE Van FEDOR VON ZOBETT1TZ. Uit het Duitsch. Saldern schudde onder het voortloopen het hoofd en lachte weer iets bitterder dan te voren in alle geval niet vrooljjk. Tot nog toe had hp slechts drie woorden tot zjjne on bekende gezegd drie hoogst onverschillige woorden en haar achtmaal van verre ge groet. Dat was zpn omgang met haar geweest. En in zekeren zin was zjj hem ook even onverschillig, als bp dergelpke vluchtige bad- kennismakingen van zelf spreekt en toch ontbrak hem iets, nu hjj haar heden niet ge zien had. Het was hem een gemis dat hjj haar niet had mogen groeten en haar bekoor- ljjk lachje aanschouwen Doch bjj een kromming van den weg bleef hjj plotseling staan. Een donkere blos overdekte zpn gelaat en zjjne bruine oogen werden grooter. Eenige passen voor hem uit zat zijne onbekende, in de schaduw van twee olmen, op een bank te lezen. Ja wel, zp was het. Hjj ging niet verder, maar bleef haar een poos aanstaren. Wat was zp schoonZp had het hoofd over haar boek gebogen, maar het edele, fijne profiel was toch zeer duideljjk zichtbaar. riteiten den heer Mejjer het bljjven bjj het militair onderwjjs onmogeljjk hebben willen maken, omdat hjj sociaal-democraat is. Men verzekert nl. aan Het Vaderland, dat bjj veel met sommige leiders der partjj omgaat, maar ook dat hjj bjj zjjn onderwjjs volstrekt niets daarvan laat merken. Het blad acht het noodig, dat het ware licht opga over deze zaak. (Hbld.) De oproepingsbrief voor de vergadering van de Tweede kamer op Dinsdag 13 Februari, s nam. 2 uur, vermeldt als onderwerp voor deze bjjeenkomst alléén het trekken van de afdeelingen, waaruit volgt dat eerst na her nieuwing der centrale afdeeling een regeling van werkzaamheden kan worden vastgesteld, ook met betrekking tot het afdeelingsonderzoek, waarvoor in de eerste plaats in aanmerking zou komen het dezer dagen ingekomen wets ontwerp op de personeele belasting, dat weldra in druk zal worden rondgedeeld. Bjj kon. besluit: is de majoor C. T. Verkerk, van het wapen der infanterie, op pensioen gesteld ad f 1600 s jaars is in zjjnen rang overgeplaatst bjj het 4e regiment infanterie de luitenant-kolonel W. G. F. Snjjders van den generalen staf, hoofd der lie afd. van het depart, van oorlog, uit welke betrekking bjj eervol wordt ontheven, en belast met de waarneming der betrekking van hoofd der lie afdeeling van het depart, van oorlog de kapitein J. A. van Eybergen, van den generalen staf, thans leeraar bjj de hoogere krjjgsschool. Maandag overleed plotseling te Vlissingen, ten huize van zpn schoonzoon, den heer Tutein Nolthenius, bjj wien hjj inwoonde, jhr A. C. van Haeften, gepensioneerd schout-bjj-nacht der kon. Ned. marine, ridder in de orde van den Nederlandschen Leeuw en officier in die van de Eikenkroon. De overledene werd 11 Juni 1830 te Arnhem geboren en den 1 en Oct. 1846 benoemd tot adelborst 2e kl. Den len Sept. 1850 werd hjj bevorderd tot le kl. en den len Oct. 1852 tot luitenant-ter-zee 2e klasse. In 1858 maakte jhr Van Haeften de expe ditie tegen Reteh mede, waarbjj hjj eervol vermeld werd. Den 1 Nov. 1874 werd hjj benoemd tot onder-directeur op de rpkswerf te Amsterdam, alwaar hjj den 19 Febr. 1876 het officierskruis van de Eikenkroon ontving. Den 1 Mei 1877 werd hjj als onder-directeur eervol ontslagen en den 1 Aug. 1877 benoemd tot kapitein t/zee. Den 1 Nov. d. a. v. werd bjj belast met de betrekking van chef der afdee ling materieel bjj het ministerie van marine. Den 16 Febr. 1884 werd jbr Van Haeften eervol ontheven uit de betrekking van chef der afdeeling materieel en non-aetief en den 1 Juli van datzelfde jaar op zpn verzoek ge pensioneerd, met den titulairen rang van schout bjj nacht. De overledene stond als een bekwaam offi cier bekend en was bjj zpne vele vrienden en De fijne, kleine hand, die bet boek vasthield, kende hjj reeds en op dit oogenblik kon hjj ook haren sierljjken voet bewonderen. Hjj dweepte met kleine voetjes en vereerde daarom ook alle Poolscbe dames, terwpl hjj de Engelschen niet kon uitstaan. Een voetje, zooals dat zjjner onbekende bad hjj echter nog nooit gezien. Voelde zp dat zjj gadegeslagen werd Eensklaps trok zjj den voet terug, liet haar boek zakken en keek op. Saldern kwam naderbjj en nam eerbiedig den hoed af. «Gjj zjjt zoo in uw boek verdiept, freule," zei hjj om toch iets te zeggenwant hjj was een, weinig verlegen «dat ik vrees u te storen." De dame glimlachte met dat bekoorljjke achje, dat hem steeds in verrukking bracht, en waarbjj zjj twee rjjen hagelwitte tanden liet zien. »0 neen, graaf Saldern, gjj stoort mjj volstrekt niet Saldern keek verwonderd op. Graaf Saldern had zjj gezegd hoe wist zjj dan zpn naam «Ja ik weet uw naam reeds," zei zjj vriendeljjk als raadde zjj zjjne gedachten. »De heer Kniep uit Darmstadt heeft hem mjj gezegd." Saldern streek zjjn knevel op en zei«Par don, freuleik Den eenigszins in de war. Wie is de heer Kniep uit Darmstadt Ik herinner mjj niet kennis met dien heer gemaakt te hebben maar ik kan mjj vergissen ik kennissen wegens zjjn edel karakter zeer ge acht en gewaardeerd. Naar wjj vernc uen ^-1'de teraardebestelling te Vlissingen plaats hebben op Donderdag den 25 dezer. In eene vergadering van de afdeeling Utrecht der «Broederschap van candidaat-notarissen in Nederland" verdedigde Zaterdagavond de heer mr W. M. F. Treub eenige stellingen van het erfrecht, waarvan de tegenwoordige regeling z. i. niet overeenkomt met de huidige inrich ting van de maatschappjj. Hjj wil het daarom op den duur beperken tot de rechte lijn, ter wpl hjj naast het familie- en testamen tair erfrecht een erfrecht wil zien toegekend aau den staat en aan de gemeenten, die daarop z. i. recht hebben, omdat vele van de verplich tingen, die vroeger op de familie rustten, en waarin het familie-erfreebt zjjn rechtsgrond vindt, thans op staat en gemeenten zpn over gegaan. De opbrengsten, uit dat staats-erfrecht te verkrjjgen, zouden de middelen kunnen verschaffen, om die ingrppende sociale her vormingen door te voeren, waarvan de nood- zakeljjkheid thans meer en meer wordt erkend. In een schrjjven aan het Hdbld wjjst ook de heer J. J. Beuzermaker te Londen op bet snellere vervoer, dat de ljjn-Vlissingen van de Maatschappjj Zeeland den reizigers van en naar Londen waarborgt dan de dienst over de ljjn Harwich—Hoek van Holland. »Van den zomer schrjjft hp o. a. ging het vrp wel, ofschoon ik zelf evenals uw cor respondent met een mjjner kennissen nooit op tjjd in Londen ben aangekomen. Maar met de misten en stormen van Nov. en Dec. kon de Harwich-ljjn niet bij de Vlissingsche vergeleken worden. Om een voorbeeld te geven. Den 27en December ging ik 's avorius van Londen en we kwamen omtrent zeven uur 's morgens den 28en voor de kust van Holland aan. Hier bleven we den ganschen dag lig gen in een min ot meer dikken mist. Maar om zeven uur toen ik even naar boven ging om te zien waarom we gestopt hadden, was de mist lang niet dik, zóó licht zelfs dat ik van het stoppen niets begreep. Vele malen ben ik met een zwaarderen mist langzaam Vlissingen binneugeloopen. De mist nam toe in den ochtend, werd lichter tusschen een eu twee uur en weer zwaarder na drie uur. Even na 7 uur vetdween hjj bjjna plotselingwe landden omstreeks 8 uur en ik kwam te 11 uur 's avonds in Amsterdam aan, waar ik vernam dat vele menschen dien avond ver dronken waren en ook, zooals Ik gegist bad, dat de Vlissingsche trein op zpn tjjd was aan gekomen. In een postscriptum schrjjft de heer Beu zermaker noglk heb nog niets gelezen in uw blad ^van die twee treinen met reizigers bestemd voor Londen, die den 27sten Dec. aan den Hoek aankwamen en de boot niet vonden, daar deze nog te Rotterdam in den mist lag. Hun getal bedroeg ongeveer 80. Zij hebben dien nacht op de banken en op den grond in de wachtkamers aan den Hoek doorgebracht en werden den volgenden middag om 3 uur O.I ben wel eens verstrooid in den laatsten tjjd althans ik Nu lachte de dame hardop, legde haar boek naast zich op de baak en noodigde den graat met een beleefde handbeweging uit om plaats te nemen. «Er is plaats genoeg voor allen op de wereld stil Byon." Dit laatste gold een allerliefst schoothondje, dat zjjn kopje tusscheD de plooien van haar kleed uitstak maar op het bevel zjjner meesteres terstond weer gin^ liggen. »Ja, de heer Kniep is een oud vriend van mjj, bovendien fabrikant van drjjfriemen en allerlei lederwerkhjj logeert in hetzelfde hotel als gjj, en heeft een paar maal met u aan de table d'höte gezeten, van daar kent hjj u en noem mjj nu als 't u blieft niet meer freule, want 'ik ben sedert vjjf jaar mevrouw Von Hardenau." «O liet Saldern, zich teleurgesteld ont vallen, stond op en maakte een buiging dus was zpn ideaal getrouwd Het liep hem niet mee. Zpn gelaat betrok, er kwam een rimpel tusschen zpne wenkbrauwen, hjj trok de roos uit zjjn knoopsgat, plukte de blaadjes er af en zei op onverschilligen toon «Zijt gjj dan familie van de Hardenau's op Wer- bische, als ik vragen mag, mevrouw Of is mjjnheer uw echtgenoot commandant van het zeventiende Uhlauen een Hardenau-Giebeck als ik mjj niet vergis cGeen van beiden, graaf Saldern" her- Aam zjj en liet kaar oog peinzend «p de half- weer per trein naar Rotterdam terug vervoerd. Wat me daarover den volgenden avond werd meegedeeld, was wezenljjk interessant. Maar'k moet ééns uitscheiden." Over den loop der zaken in Atjeh wordt aan de Heli Ct dd. 10 Dec. geschreven De oorlog tegen de kwaadwilligen in de XXII moekims is thans gestaakt. Yan uit Anagaloeng wappert thans weder Neerlands driekleur. Bjj de inneming of verovering van deze sterke stelling hebben èn de vjjand èn Oemar's benden vele verliezen geleden de vjjand na- tuurljjk meer, daar onze granaten daar is men niet zuinig mede geweest in en om Anagaloeng dood en verderf verspreid hebben. Ook wjj hebben verliezen geleden, wel is waar niet aan menschen, maar aan dubbeltjdswant daar is èn door Oemar èn door onze artillerie wat munitie verbruikt en ook misbruikt, en dan nog de dollars aan Oemar en zjjn legioen, plus het levensonderhoud van die hulpbenden. Oemar heeft als Panglima Prang Besaar wel zjjn best gedaan en is thans ziek. De ver moeienissen van de laatste dagen hebben hem duchtig aangepaktde man ligt thans met de koorts te Lampisang. Van eenige oude invloedrjjke Atjehers ver nam ik, dat de genomen politieke maatregel, om Oemar in genade aan te nemen, niet alleen zeer goed is voor dit gewest, maar ook voor de Oostkust. Volgens die invloedrjjke vrienden, zou T. Oemar, als hjj niet in genade was aangenomen, zich aangesloten hebben bjj Nja Makam, om èn Tamiang èn Langkat af te loopen. Door zjjn begenadiging en indienststelling als onze Panglima Prang Besaar is hjj in onmin geraakt met Nja Makam en is dus het gevaar voor Sumatra's Oostkust geheel geweken. JLetteren en Kunst. Eigen Haard geeft deze week een goed geslaagd Israelsnummer ter gelegenheid van den 70en verjaardag van den beroemden schilder. Jo. de Vries schreef een hulde, voor den man, »in wiens hand nog geen verzwak king, in wiens oog nog geen verduistering, in wiens hart geen verflauwing is." Het arti kel is rjjk geïllustreerd: met een portret van Israels, door hem zelf geteekend, een krjjt- studie voor Eigen Haard welwillend door den jubilaris afgestaan, en negen reproducties van zjjn meest bekende schilderijen. Lynceus brengt in het Vaderland buide aan de nagedachtenis van mevrouw Israëls. Hjj zegt van haar Er is, in de afgeloopen week, een voorbeel dig kunstenaarshuweljjk ontbonden door den vreeseljjken Maaier, wiens naam wjj slechts huiverend uitspreken. Onze groote schilder, voor wien de lauweren, die hem op de weldra zeveutigjarigen slapen zouden worden gedrukt, gereed lagen, is gedompeld in rouw en geheel Nederland treurt met hem; verslagen, vol weemoed en teedere sympathie. En niet alleen om zjjnentwil treuren wjj. Mevr. Israëls was geacht en bemind door allen, die het voor recht hadden met haar bekend te zjjn, Meer nog dan een voorbeeldig echtgenoote en teeder liefhebbende moeder is zjj voor onzen genialen meester geweest. Nog slechts enkele dagen voor dat de rreeBeijjke slag hem trof, ken hjj mjj uit den grond van zjjn hart verzekeren: «mjjn vrouw gaat in mjj op. Zjj begrjjpt mjj, zij voelt wat ik voel en ons huweljjksleven is altjjd geweest een innig samenleven in de volste beteekenis van bet woord." Wjj wisten dat. Waav men de begaafde vrouw ontmoette, in haar huis op de Koninginnegracht of in een groot salon te Parjjs, overal was zjj dezelfde, overal evenzeer op haar plaats. Zjj sprak onderhoudend over de kunst van haar man, maar niet minder lief had zjj letterkunde en muziek. Enthousiaste, zag zjj zich gaarne om ringd door jonge kunstenaars en het wagen en worstelen der jongeren schrikte haar niet af, integendeel. Zelf begaafd met zeer veel smaak, heeft zjj tjjd gevonden nu en dan de pen te voeren en, als zjj schreef, was het om dat zjj iets te zeggen had of uiting moest geven aan haar gevoel. Enkele weken voor haar verscheiden, voltooide zjj nog een letter kundig opstel over een beroemde schrjjfster» met wier werken zjj veel op had. Aan prof. dr J. H. Gunning Jr, die Maandag te Leiden zjjn 40-jarige Evangelie-bediening herdacht, vielen zeer veel bljjken van belang stelling ten deel. Onder meer werd bem aangeboden een pracht- album met eenige bonderden bandteekeningen van zpne beste vrienden. Na de opdracht van den voorzitter volgt de bandteekening van de koningin-regentes Naar Chrintophiles, het jaarboekje der Chr. Jongelings-vereenigingen, mededeelt, zal dit jaar bet gouden feest der Chr. Jongelings- vereenigingen gevierd worden. In 1844 werd de eerste opgericht Thans zjjn er 5000 zulke vereenigingen met ongeveer een half millioen leden. In Europa alleen bestaan ruim 3000 chr. jongelings-vereenigingen, waarvan o. a. in Engeland 650, Duitscbland 1000, Nederland 800, Zwitserland 400, in Italië 50, Spanje 12, en 1 in Turkjje. In Amerika 1450, Afrika 36, Azië 200, Australië 30. Bladen dezer vereenigingen verschjjnen niet alleen in bjjna alle Euvopeesohe talen, maar o. a. ook in bet Arabisch, Hebreeuwsch, Chi- neesch en Indiaansch. Te Springfield (N. Amerika) werden voor de bibliotheek in bet vorig jaar niet minder dan 218 tjjdschriften van verbonden of vereenigingen ontvangen. De belangstelling in deze zaak klimt voort durend. Te Parjjs kwamen ter eerste wereld conferentie (in 1855) 35 afgevaardigden. In Amsterdam kwamen er in 1891 niet minder dan 426 uit alle oorden der wereld. ui tgeplukte roos rusten. «De familie van mjjn man komt uit de Oostzeeprovinciën, uit Esth land, en is volstrekt niet verwant met de Hardenau's uit Silezië, althans voor zoover mjj bekend is zjj voert ook een ander wapen. Mjjn man stierf twee jaar geleden ik ben weduwe." «O riep Saldern uitmaar ook deze uitroep deed haar ontstellen, althans hjj liet er onmiddelljjk een meewarig «O mevrouw" op volgen. Mevrouw Von Hardenau scheen geen van beiden geboord te hebben. Zjj keek onafge broken naar de ten ondergang gedoemde roos en sprak op diep medeljjdenden toon «Waarom mishandelt gjj die arme roos zoo, graaf Saldern? Uit moedwil?" Aribert Btaakte zpn vernielingswerk. «Neen mevrouw, uit speelschheid." «Speelschheid en moedwil staan in nauw verband met elkaar, graaf. Ik beklaag uw slachtoffer. Hoe mooi was die donkerroode knop!" «De bloemenmeisjes aan de promenaden hebben er nog genoeg te koop ik zal me vrouw zeer dankbaar zijn, indien zjj mjj wil ver oorloven baar een ruiker daarvan aan te bieden ,0 neen graaf, dat is bij al hare kost baarheid toch een te goedkoope galanterie voor mjj. Ik dank u en neem den wil voor de daad. Steek nu het afgeplukte knopje weer op zjjn plaats kjjk, hoe goed het nog staat! Maar gjj schjjnt geen vriend van bloe men te zpn!" De vorige week hebben wjj er melding van gemaakt dat ook alhier het voornemen bestond om te trachten, in navolging van ver schillende andere steden in ons land, eene «O ja mevrouw, ik houd van alles wat schoon is." «Weet ge wel dat dat zeer ongevoelig klinkt? Goede menschen, en daartoe behoort gij, hoop ik toch ookbeminnen niet alleen het schoone, maar ook bet leeljjke, wanneer het verdient ter wille van zich zelf bemind te worden. Dat klinkt wel wat doctrinair maar het is waar." «Ik heb reeds opgemerkt dat mevrouw zeer waarheidlievend is «Gjj zegt dat op een toon, alsof gjj niet altijd gaarne de waarheid hoordet." Saldern bekeek aandachtig de punten zjjner laarzen. Hjj moest even nadenken. Mevrouw van Hardenau had een eigenaardige manier van spreken. Zp was zeker een geestige vrouw maar zjj scheen ook behagen in hare eigen geestigheid te scheppen. «Zjj wil mjj overbluffen", dacht Aribert, tant mieux, dan moet gjj haar toonen dat gjj ook niet dom zjjt. Maar wat zal ik haar op deze laatste aantjjging antwoordenZal ik wjjsgeerig beginnen,: Wat is waarheid? Neen dat is te oud en klinkt te gezocht ik moet het anders aanleggen. «Indien ik de waarheid altjjd en in eiken vorm wilde hooren, mevrouw", ging hjj over luid voort«dan zou ik een toonbeeld van volmaaktheid zjjn. En dat ben ik vol strekt nietik moet u zelfs bekennen dat ik een zekeren afkeer van onberispelijke vpW caaaktheid heb, Jk ril van."

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1