D. STIGTER, N°. 6. 137° Jaargang. 1884 Maandag 8 Januari. Deze courant verschijnt d a g e 1 Ij k s( met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prys per kwartaal in Middelbarg en per post franco 2.' Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegt el, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiên20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50 iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Middelburg 6 Januari, Amsterdamsche Brieven Het tooneel. UIT STAD EN PROVINCIE. Thermometer. j Agenten te VlissingenP. G. de Yey Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenP. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, Middelburg 6 Jan, 8 u. vm 24 gr. j te TholenW. A. van Nieuwenhuijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiên m. 12 u. 34 gr. av. 4 u. 33 gr. F. j *an> evenals de advertentie-bureau's van Nijgk Van Ditmar, te Rotterdam, db Gebr. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam. Verwacht Z. O. wind j Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube CrE., John F. Jones, opvolger. Advertentiên moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen. Op de, in ons vorig nommer aangegeven gronden vestigen wij, de aandacht der kiezers in het district Goes met nadruk op den heer den candidaat van allen die de wezenlijke belangen van het district, en van de land bouwers in het bijzonder, stellen boven het politiek geknoei der tegenpartij, welke op dit oogenblik met hare eigen beginselen transigeert. Dat Dinsdag a., van 's morgens negen tot 'b middags vier uren, allen, die nog iets gevoelen voor de algemeene zaak en de be hartiging der practische belangen stellen boven de hooge politiek, een oogenblik den tijd nemen om hun kiezersplicht te vervullen 5 Jan. '94. De njjpende kou wie spreekt over wat anders dan over drie dagen van den felsten Oostenwind, voelbaar door wèlgesloten vensters en ieder kiertje en spleetje, zoekende om koud en droog te blazen in de huizen en den strjjd met het haardvuur te aanvaarden. Waar nu de vensters tameljjk wèl sluiten en de kolenbak goed voorzien is, zal de warmte het wel winnen van de Siberische koude. Maar dat is niet overal zoo en iedere schep kolen, dien wjj opgooien, herinnert ons moet althans ons herinneren aan eene behoefte, die niet alleen in onzen kring bestaat, maar ook op vele plaatsen, waar men haar niet hu vervuiler) In eene stad als Amsterdam, waar de armverzorging zeer veel te wenschen overlaat, wordt door zulk een koude de ellende dei- arme menschen zeer vergroot. De centen, die aan brandstof moeten worden besteed, vermin deren het budget voor voedselaan het verschaffen van warme kleeding en dekens valt niet te denkenintegendeel wat kon gemist worden is door den des winters werkloozen veelal reeds in het najaar naar den lommerd gebracht. En straks verhindert de vorst velerlei werk door de koude en de gesloten wateren. Wat in de plaats komt, vermeerderd landvervoer, baanvegen, sneeuw- opruiming, kan de gaping niet aanvullen. Het aantal der werkloozen vermeerdert, en ieders i ndividuëele behoefte neemt toe. Deze dingen liggen zoo voor de hand, en de laatste koude winters hebben daaromtrent in Amsterdam zoo rjjke ervaring gegeven, die nog versch in het geheugen ligt, dat het mjj ver wondert, wanneer 'een paar zoo koude dagen niet een sterke prikkel bljjken voor de offer vaardigheid, zich openbarende in giften aan de maar al te talrijke vereenigingen tot leniging der armoede. Me dunkt, met het dalen van den thermo meter moest noodzakelijk de schaal der inge komen gelden sterk rijzenmaar Amsterdam wil altjjd nog eens buitengewoon opgewekt worden, eer het zich meer dan gewoon inspant. De krachtigste opwekking is de tocht der werklooze arbeiders door de stad. Door deze openbare betooging wordt het medelijden en worden ook andere menscheljjke aandoeningen opgewekt, zoodat de commissie voor de werk loozen, in hare oproeping door dit openbaar vertoon gesteund, reeds over eene betrekkelijk aanzienlijke som kon beschikken. Naar haar eigen oordeel, uitgesproken vóór de felle vorst, was er echter nog te weinig. Het Leger des Heils, dat voor den oogen- blikkeljjken nood zeer practisch arbeidt en in een van de stad verkregen werklokaal velen zal bezighouden, verkreeg van de gevraagde f 7000 slechts een derde. En de commissie, die met brood en koffie voedert twee malen daags al wie zich aanmeldt, vraagt telkens aan de weldadige burgerij om meerdere giften. Intusschen is de arbeidersstand, en dit geldt nu niet alleen van de woelige elementen, zeer geïrriteerd door hetgeen op tweeden Kerstdag is voorgevallen. De eerstvolgende zitting van den raad zal daarover meer licht verspreiden; maar het officieele politie-licht schjjnt wel eens door gekleurde ruiten, en na de taptoe-affaiie moet er heel wat tjjd verloopen, eer een politie rapport als bron van inlichting zonder glim lach wordt begroet. Wat in dien glimlach wellicht onrechtvaardigs is, neemt de openbare meening gaarne voor hare rekening. Zoo ver laat zjj zich thans ook op de ooggetuigen die in de couranten verslag gaven, en meent te weten dat zonder voorafgaande waar- i schuwing, óf onder omstandigheden waarin te voorzien was dat aan eene sommatie door het opdringen van den langen stoet geen gevolg kon worden gegeven, tegen odgewapende en niet provoceerende menschen van het scherp der sabels een ruim gebruik is gemaakt. Dit ontstemt te meer, omdat wat ook in vergaderingen moge gezegd zjjn de betoo ging der werkloozen op de openbare straat geen agressief karakter had vertoond. Daarom dient dit onverwacht geweld te worden op gehelderd. Zoolang de overheid meent zich te mogen bepalen tot de armenzorg zooals die hier is waarover later wel eens en de par ticuliere commissies openl jjk erkennen den nood slechts gedeeltelik te kunnen lenigen, staat men voor een impasse. Nu kunnen gjj en ik eens een versche sigaar opsteken en de zaak van haar theoretischen en practischen kant opnieuw aandachtig bekjjken, na onze bjjdrage aan de commissie te hebben gezonden. En als we wat vinden, kunnen wjj er over schrjj- ven, er propaganda voor maken. Wjj kunnen alle middele uitputten, die ons persoonlijk ten dienste staan, en dan rustig gaan slapen. Maar zoo wjj arbeiders zonder werk waren, zouden wjj dan tot dat rustig overleg ons kunnen bepalen, en is niet deze stille en sombere optocht een volkomen geoorloofd middel om te getuigen dat er in de regeling van ons samenleven wat ontbreekt? Daarom vooral eischt het handhaven der orde tegen over deze demonstraties eene omzichtigheid en een tact, waardoor tooneelen als die van den tweeden Kerstdag volkomen moesten zjjn uitgesloten. Deze inzichten worden allengs meer die van de openbare meening ook buiten de kringen der arbeiders. Ik wil nu niet spreken van hep die zeggen »er moest maar eens op ge schoten worden, dan was het weer voor een poos uit." Hen acht ik zedeljjk niet bevoegd over dergeljjke zaken mêe te spreken, omdat zjj een geweldtheorie prediken, die zjj met kracht van argumenten afkeuren, zoodra de toepassing der theorie hen zeiven zou bedrei gen. Maar bjj den kern der,burgerjj[ontwikkelen zich andere meeningen, die allengs ook in den Raad zich meer zullen doen gelden. De voor stellen tot vaststelling van minimum-loon en maximum-arbeidsduur in de bestekken van gemeentewerken zjjn een verschjjnsel van groot gewicht en voorspellen een nieuwe ont wikkeling van ons gemeenteljjk leven. Mjjn eerste brief in dit Nieuwejaar kon niet opgewekt wezen. Maar de wereld gaat haar gang, en bjj alle moeilijkheden bljjft de ge biedende behoefte aan genot zich doen gelden. Tal van komedies en andere vermakeljjkheden openen eiken avond hare deuren voor een publiek, dat naar den zin der directie» veelal te klein is. En bljjft al de welvaart bjj de meeste dezer ondernemingen uit, de kunst wordt hier en daar ook buiten de deur gehouden. Het verval, vooral in het tooneel, is groot in Amsterdam, terwjjl de muziek er welig bloeit; kwamen niet nu en dan vreemde tooneelspe- lers ons opfrisschen, we zouden gevaar loopen te vergeten wat kunst is op de planken. En kele acteurs geven nu en dan wat van betee- kenis, maar een welverzorgde voorstelling van een goed stuk wordt allengs zeldzamer. Intusschen verrjjst op het Leidscheplein de nieuwe tempel, en bereidt men zich voor den dienst daar te regelen, waarbjj de jjverzucht der priesters niet slaapt. Spoedig zal daarvan wel iets meer te zeggen zjjn. Bjj kon. besluit zjjn de officieren van gezondheid 2e kl. bjj de zeemacht J. Kwast en P. W. R. Petri bevorderd tot officier van gezondheid le kl. is de luit. t/z lste kl. P. C. W. de Vignon Yandevelde, op pensioen gesteld, ad f 917 'sjaars en eene verhooging van f 525 'sjaars; is bevorderd tot luit. t/z lste kl. de luit. t/z 2de kl. A. A. Flaes, en tot luit. t/z 2de kl. de adelborst lste kl. R. W. Boissevain is de kapitein P. J. G. le Comte, van het le reg. inf., op zjjne aanvrage, op pensioen gesteld ad f 1777 'sjaars; is benoemd, bjj den plaatsrijjken staf, tot tweede-luit. pl.-adjudant te Deventer, de ser geant J. Doorman, van de 2de comp. hospitaal soldaten. De minister van binnenlandsche zaken brengt ter kennis van belanghebbenden, dat op 1 Mei e. k. bjj de rjjkskweekscholen voor onder- wjjzers te Njjmegen, Haarlem, Middelburg, Deventer, Groningen en Maastricht, kweeke- lingen kunnen worden geplaatst. Voor nadere inlichtingen rerwjjzen wjj naar s de St. Ot. van heden. Lettere» e» Kunst. Heden, Zaterdag, viert Moritz Jokaï, zjjn vijftigjarig jubilé als schrjjver. In Hongavjje, zjjn vaderland, wordt dit feit feesteijjk herdacht, terwjjl te dezer gelegenheid een volledige uitgave van de werken van den populairen roman- en tooneelschvjjververschjjnt. Te Weenen is overleden baron Karl Ha- senauer, de beroemde architect, die o. a. het nieuwe Burgtheater bouwde. De tooneelgezelschappen treffen het dezen winter niet, ook niet in Middelburg. Eerst deed de influenza en hare gevolgen haar in vloed gelden nu weer was de strenge koude oorzaak dat Vrjjdagavond, behalve de loges, die zeer goed bezet waren, de overige rangen zeer schaars waren bezocht. En was het wonder? Eerstens is bjj zulk een temperatuur de gang naar het Molenwater voor hen, die ter wille van eene ontspanning zich niet het ge mak en het genot van een rjjtuig kunnen veroorloven, een heele deun en ten tweede is het zitten in stalles, parket of parterre in onzen schouwburg zeer ongerief!jjk en loopt men, door den tocht aan de voeten en bjj het opgaan van het gordjjn, gevaar kou te vatten. Eerljjk gezegd, benjjdden wjj gisteren de menschen, die zoo verstandig waren geweest thuis te big ven. Hoe veel heerljjker moet het geweest zjjn met een mooi boek aan den hoek van den haard door te brengen dan naar eene voorstelling van De tante van Charley te zitten kjjkenwaarbjj men zich ergert dat verdiens teljjke acteurs als Jan C. de Vos voor dergeljjke potsenmakerjj zich moeten leenen en dat dit nu het genre is, waarmee men in tal van plaatser het pabliek schouwburgwaarts lokt. Al hadden alle gekroonde hoofden het stuk werd immer» in Potsdam voor keizer Wilhelm gespeeld er zich uitstekend bjj vermaaktal stroomt men ook elders erheen om deze nu en dan toch vrij grove burleske te aanschouwen, het grootste deel van het pu bliek, dat Vrjjdag de voorstelling bjj woonde, zal, gelooven wjj, met ons van dit stuk den eeni- gen indruk hebben meegenomen dat het een klucht is zonder geest of pit. Zelfs de kinderen, die er gisteren meer dan anders waren, scheen zjj niet tot kinderljjke uitgelatenheid te kunnen bewegen. De heer Jan C. de Vos speelde de vooj- naamste rol. Ons dunktbjj chargeerde te veel. Fjjner van toon, met andere stem, be schaafder in manieren zou de rol der pseudo- l'ante zeker wel gewonnen hebben. Nu, met zjjne al te zonderlinge wjj ze van praten en doen was het vrjj onwaarschjjnljjk dat iemand dupe van de aardigheid werden dat Anny en Kitty zich tot haar veelden aangetrokken en zoo familiaar met haar omgingen. Speelt de heer De Vo» die rol altjjd zoo; of heeft hjj zich soms door het heihaaldeljjk optreden daarin tot overdriving laten verleiden? In de bezetting der overige rollen waren door ongesteldheid veranderingen gebracht. Veel zal dit aan het geheel wel niet geschaad hebben. Als men echter wêer eens studenten op de planken brengt, dat men dan die rollen op- drage aan personeD, die daarvan eenig begrip hebben, Nu was er een Het is misschien het best verder daarover te zwjjgen. Een kort maar geestig nastubje, Een stortbui, waarin mev. Poolman alleraardigst speelde voor een vrouwtje, dat geducht haar mondje roeren kan, besloot de voorstelling, die niet van de beste was. Wjj hebben er, gelukkig, veel betere van het gezelschap De Vos en Van Korlaar te boekstaven. Moge het in Februari eens flink revanche komen nemen Het anti-revolutionnaire Goesche blad noemt den heer D. Stigter radicaal. Dit maakt, dunkt ons, den heer Stigter veel aannemeljjker voor de medestanders van dat orgaan. De partjjgenooten van dr Kuyper hebben steeds voor de radicalen gejjverd, zoo zelfs dat j o. a. de heer Gerritsen aan hunne medewer king zjjn lidmaatschap der kamer te danken heeft. En nu zjj staan voor de keuze van een, door ben genoemd wordend, radicaal als de heer Stigter, die de kieswet-ontwerpen zal helpen tot stand brengen, en een anti-revoluti- onnair, die deze ontwerpen hestrjjdt, handelen de vrienden van het blad zeker geheel in de n g e e st van dr Kuyper en van het door hen tot heden in deze belangijjke zaak ingenomen standpunt wanneer zjj stemmen op den heer 1». STIGTER. Gedeputeerde staten van Zeeland heb ben de besturen der waterkeeringen van de calamiteuse polders of waterschappen in onze provincie uitgenoodigd de djjkraden te raad plegen over het verleenen van pensioen aan eventueele weduwen en weezen van water bouwkundige ambtenaren en hun gevoelen mede te deelen omtrent het verzoek dier ambtenaren tot bedoelde pensioneering en de wjjze waarop daaraan zou kunnen worden voldaan. Vrjjdagavond omstreeks kwart voor zeven veroorzaakte in onze stad een hevige knal en sterke schok, die velen aan een aardbeving, sommigen aan een dynamiet-aanslag denken deed, grooten schrik en hevige ontsteltenis bjj de bewoners van den Korten- en Langen Delft en aangrenzende straten. Wat was er gebeurd vroeg iederen nie mand wist dadel jjk ant voord te geven, maar algemeen achtte men de oorzaak eene gas- ploffing. Dit vermoeden werd weldra bewaarheid, want op onderscheidene plaatsen bleek dat steenen uit den grond waren losgeraakt, dat jjzeren plaatjes ete. waren opgelicht, sommigen tot een hoogte van twee meter, of andere schade was veroorzaakt. Op plaatsen, waar de kanalen in de huizen minder,, hecht waren dan op andere, was- na tuur! jjk de schade het grootstzoo werd in den Korten Delft in eene letterzetterjj de vloer stuk geslagen, een corrigeersteen van groote afmetingen opgelicht en verschoven en een met letters gevulde kast omgeworpen, terwijl een paar huizen verder volstrekt geen schade was veroorzaakt. In dezelfde straat werd op een paar achter plaatsen een gedeelte van een riool over grooter of kleiner afstand opengeworpen. In enkele burgerhuizen in den Langen Delft was de ontploffing zeer sterkin een ervan werd een rioolbedekker tot een paar meter tegen een plafond geslingerd. In een winkel in dezelfde straat werd een zware deksteen van een onder het huis loopend riool in tweeën geslagen, terwjjl in de keuken verschillende keukengereedschappen over vrjj grooten afstand werden weggeslingerd. Hier en daar werd op de bedekkingen van privaten zoodanige druk uitgeoefend dat deze werden weggeslagen, terwjjl de faecaliën hei en der verspreid werden. Overal waar de ontploffing schade veroor zaakte werd een onaangename lucht waarge nomen ook heden middag was die nog zeer goed merkbaar. Bjj een der bewoners van den Korten Delft zjjn o. a. een drietal vogels tengevolge van j die lucht overledenbjj een ander viel op den zolder een ladder omver. Wat de oorzaak is van deze explosie valt niet met zekerheid te zeggen. Vast staat het dat zich in het door de ge noemde straten loopende riool een groote hoe veelheid gas moet verzameld hebben, dat, een uitweg zoekend, door de verschillende, op het riool uitmondende kanalen, de vrjje lucht ge zocht en gevonden heeft. Of dit nu rioolgas of lichtgas is, valt moei- ljjk uit te maken; zeer mogeljjk is het dat èn het een èn het ander te zamen aan de ont ploffing schuld heeft. Van eene lichtgas ontploffing alleen is niets geblekenaldus verzekerde men ons bjj eene informatie, aan de gasfabriek genomen. De tegen heden middag te een uur be paalde inspectie over de dd. schutterjj alhier werd afgelast. De kamer van koophandel en fabrieken al hier houdt a. Maandag, smiddags te 2'/a uur, een openbare zitting, ter behandeling van een rapport omtrent octrooien enz. Bjj Kon. besluit is, zooals wjj gisteren nog in een deel der oplaag van ons vorig nommer mededeeldenmr. Eduard Pieter Schorer, te Middelburg, met al zjjne wet tige zoo manneljjke als vrouwelijke afstam melingen, in den Nederlandschen adel verhe ven met de praedicaten van jonkheer en van jonkvrouw. Gedurende het jaar 1893 zjjn door de gemeente-politie alhier opgemaakt 709 pro cessen-verbaal, als: 1 wegens mjsdrjjf waardoor de algetueene veiligheid van personen of goederen wordt in gevaar gebracht, 4 wegens misdrjjven tegen het openbaar gezag, 6 wegens muntmisdrjjven en 4 wegens misdrjjven tegen de zeden. Verder wegens beleediging 30, mishandeling 62, veroorzaken van den dood of van licha- meljjk letsel door schuld 2, diefstal en strooperjj 68, afpersing en afdreiging 1, verduistering 8, bedrog 8, vernieling of beschadiging van goederen 12. Voorts werden opgemaakt 34 processen- verbaal wegens overtredingen betreffende de algemeene veiligheid van personen en goe deren, 28 wegens overtredingen betreffende de openbare orde, 3 wegens overtredingen betref fende de veldpolitie, 8 wegens overtreding der drankwet, 220 wegens eenvoudige dronken schap en 2 wegens dronkenschap met versto ring der orde, benevens 208 wegens overtre dingen van algemeene wetten en provinciale en politie-overtredingen. Tegen 17 personen is een hevel tot voor- loopige aanhouding afgegeven en wegens dronkenschap werden 83 mannen en 2 vrouwen tjjdeljjk in bewaring gesteld. 43 personen werden aan het commissariaat van politie nachtverbljjf verleend en 21 vreem delingen, zonder geld of middel van bestaan, werden uit deze gemeente uit het rjjk ver- wjjderd. 2 zelfmoorden hadden plaats. 46 bewjjzen van besmetteljjke ziekte zjjn gedurende het jaar aangeplakt, als 5 Typhus, febris typhoïdea, 1 Pokken, 38 Roodvonk, 1 Dip/iteritis en 1 Mazelen. De bekende zaak tegen J. K. v. d. V., redacteur-uitgever van het socialistisch week blad de Toekomst alhier, zal voor de rechtbank alhier worden behandeld op Dinsdag den 16en dezer, des voormiddags te 10 uur. In deze zaak zjjn vanwege het openbaar ministerie 3 getuigen gedagvaard. Door burgemeester en wethouders van Vlissingen is tot ambtenaar ter secretarie benoemd de heer M. van der Beke Callenfels, thans volontair aldaar. Den werkman M. G. B., die den 19 Jan. bjj het verschuiven van ijzeren platen aan de kon. maatschappjj de Schelde aldaar zjjn linkerbeen ernstig bezeerde, is Vrjjdag dat lichaamsdeel afgezet. Vrjjdagavond kwam met den laatsten mail- trein te Vlissingen aan H. K. H. de Erfprinses van Meiningen, om met het ss. Prins Hendrik de reis naar Engeland te ver volgen. Met ingang va.' 1 Januari is op verzoek eervol ontslagen de Rjjksveldwachter-jachtop- ziener A. Leunis, te V e e r e. Naar men vandaar meldt bestaat er tegen woordig behoefte aan eenvoudige burgerwonin gen. Vooral is dit toe te scbrjjven aan de komst van eenige visschers uit Philippine, die van Veere op de mossel- en garnalenvangst uitgaan. Te Wemeldinge is in school B, die ongeveer twee maanden lang geilotea was, tengevolge van het sterk heerschen der mazelen, met Januari het onderwjjs weer hervat. Het kanaal van Zuid-Beveland is geheel met jjs bezet. Stoombooten kunnen echter ongehinderd passeeren. Op de \V e s- t e r-S c h e 1 d e is nog geen jjs. Te Tholen wordt aan het veer niet meer met de pont overgezet door het vele jjs, dat in de Eendracht heen en weer drjjft. Perso nen en goederen worden af en toe nog per roeiboot overgebracht, doch lang niet geregeld. In de te Stavenisse door de liberale kiesvereeniging gehouden vergadering werd de heer D. Stigter met algemeene, achttien, stemmen tot candidaat gesteld. VolgenB den te Stavenisse vanwege het K. N. M. instituut te Utrecht geplaatsten regenmeter viel er in Dec. 11. 50.5 m. M. regen tegen 47.5 in 1892; 119.5 in 1891; 5.5 in 1890; 65 in 1889. De hoogste barometerstand in de laatste maand was 783 m. M., de laagste 744 m. M. Te Zierikzee is een kind van ruim een jaar, dat met de ouders in een schuur verbljjf hield, tengevolge der herige koude gestorven. De heer De Kater, consul van België te Brouwershaven, heeft als zoodanig eer vol ontslag aangevraagd. Bjj de installatie van den nieuw be noemden burgemeester van Hulst zullen eenige feesteljjkheden plaats hebben. Op een Donderdag avond door de ingezetenen tot dat doel gehouden vergadering is eene com missie van negen personen benoemd, bestaande juit de heeren: E. Dumoulejjn, Jos. Sejjdlitz, IG. Boel, E. Callenfels, A, WauterB, Meeuwissen, P. Staal, D. van der Hejjden en E. Wautfts»

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1894 | | pagina 1