5 Januari.
D. STICTER.
N°. 4,
137° Jaargang.
1394
Y rijdag
Deze courant verschijnt d a g e IQ k s,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Pry s per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoeg?el,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Reclames 40 cent per regel.
Een zure appel.
Middelburg 4 Januari,
UIT STAD EN PROVINCIE
MODELBOUW MOUNT.
ïhennomeier.
Middelburg 4 Jan, 8 u. vin 16 gr.
m. 12 u. 16 gr., av. 4 u. 16 gr. F,
Verwacht krachtige O. wind
Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoo», te Goes A. C. Boltjit, firma weduwe A. C. de Johge, te KruiningenF. v. d. Peul, te ZierikzeeA. C. de Mooij, j Advertentiën
te ThclenW. A. ya» Nieuwenhuuzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur
aan, evenals de advertentie-bureau's van Nugh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebb. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam. I aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publieité étrangère G. L. Daube Cie., Joh» F. Jones, opvolger. i zjj des avonds nog worden opgenomen.
Voor de verkiezing op Dinsdag aan
staande in het district <Uoes bevelen
wij voor lid der Tweede kamer ten
dringendste aan den heer
ii.
(Slot.)
Het behoeft geen uitvoerig betoog dat de
Standaard, dr Kuyper en de gauche der auti-
revolutionnaire partij de kiesrecht-voorstellen
van den minister Tak van Poortvliet in hun
geheel met ingenomenheid hebben begroet.
Wie zijne ooren te luisteren heeft gelegd
kon herhaaldelijk opmerken dat al moge
men bjj hen tegen een enkel onderdeel daar
van, o. a. de schrijfproef, bezwaar hebben en
al wordt door hen aan het zoogenaamde
huismanskiesrecht" de voorkeur gegeven,
eene uitbreiding van het kiesrecht, zooals
thans wordt voorgesteld, de verwachtingen,
aan die zijde gekoesterd, verre heeft over
troffen en groote instemming vindt.
Niet alzoo bij de aristocratische leden der
partij. Onder hen heerscht tegen die ont
werpen vrij wat oppositie.
Dit bleek onder m6er op eene vergadering,
Donderdag 12 Januari van het vorig jaar te
Amsterdam gehouden door de Vereeniging
Groen van Prinsterer, waar de heer H. Pierson
uit Zetten als spreker optrad. Hij noemde
die wetsontwerpen ongrondwettig. Ja zelis
niet in den geest der anti-revolutionnaire
party, omdat zij niet tot democratie maar tot
demagogie zonden leiden.
De heer Pierson uitte de hoop dat die
ontwerpen zouden worden aangehouden oi
verworpen, terwijl hij aan het slot van zijn
betoog, wijzende op de verdeeldheid, die er Id
de anti-revolutionnaire partij bestaat, waar de
eene strooming overhelt naar het conserva
tisme, de andere naar het radicalisme, aan
raadde dat die partij zich zou terugtrekken
van het politiek terrein.
Die rede lokte heel wat verzet uit. Daar
gingen stemmen op om toch vooral niet het
anti-revolutionnair democratisch volkskarak
ter te verloochenen, niet te rusten maar er
op aan te dringen ,dat de Calvinisten, demo-
craien in hart en nieren, veeleer de gelegen
beid zouden aangrijpen van die kieswetten
zooveel mogelijk goeds te halen. Door een
der bestrijders van den heer Pierson werd
zelts een motie voorgesteld, waarbij de ver
gadering de wensch zou uitspreken„dat de
aanstaande behandeling van de kieswet in
de Staten-generaal ten gevolge hebbe, dat
door deze wet de rechtmatige volksinvloed,
naar eisch van onze historie en aldus in
overeenstemming met ons democratisch volks
karakter, tot zijn recht kome".
Een ander spreker tegen den heer Pierson
noemde de ingediende kieswet wel de
grootste concessie, die de libe
ralen konden doen aandeanti-
revolutionnairen.
Nadat de heer Pierson, toen hij ontdekte
dat hij in een geheel verkeerd vaarwater
was gekomen, verklaard had tegen die motie
geen bezwaar te hebben„indien de
heeren van de Tweede kamer er kans toe
zagen te doen hetgeen in die motie verzocht
wordt was het hem wel", zeide hij werd
die motie op zijn voorstel bij acclamatie
aangenomen.
De Standaard getuigde met ingenomenheid
van hetgeen er op die meeting was voorge
vallen. In een entre-filet werd de heer
Pierson onder handen genomen over de door
hem gebezigde uitdrukking van „een man
aan wal en een man op het schip" maar
tegelijkertijd met ingenomenheid geconsta
teerd dat „alleen wat democratisch klonk
op deze meeting opgeld deed". Het blad
dr Kuyper alzoo, hoopte dat dit vooral den
kamerleden niet ontsnappen zou.
Vond de heer Pierson dus op die meeting
allerwege by na bestrijding, éen man schaarde
zich beslist aan zijne zijdeen die man was
jhr mr A. F. de Savornin Lobman. Hi
verdedigde den spreker tegen de aanvallen,
waaraan deze had bloot gestaan, en ver
klaarde, dat hy gaarne zon medewerken tot
het verkrijgen van huismanskiesrecht, maar
niet met een revolutionnaire wet, als door
minister Tak is voorgesteld en waarin bij
voornameiyk afkeurt de omschrijving van
den welstand.
Op dit belangrijk punt werd door den
redacteur van de Standaard in een polemiek
met den heer Pierson Dog gewezen, en er
de nadruk op gelegd dat diens meening
overeenkwam met die van den heer De
Savornin Lohman.
En aan dat gevoelen is de nu in het
district Goes gestelde candidaat getrouw
gebleven.
In zijn hoogst belangrgke rede, Maandag
20 Maart van hetzelfde jaar te Utrecht
gehouden, drukte hij er nogmaals ten zeerste
op dat de anti-revolutionnairen hun kracht
niet moeten zoeken in uitbreiding van kies
recht. Dat moet hun onverschillig wezen.
Hij was niet voor zulk een uitbreiding,
groot of kleinhet kiesrecht zelf kon hem
niets schelen, omdat hy niet aan het volk
een wapen in de hand wil geven, waarvan
het zich niet bedienen kan.
Geen wonder dat ook die rede bestrijding
vond. Een der deelnemers aan het debat
noemde haar vol verrassingenen toen deze
het nader gevoelen van den heer De Savor
nin Lohman wilde weten over de grond
wettelijke kwestie der kiesrechtontwerpen,
toen antwoordde genoemde heer duidelijk en
klaar dat hij deze ontwerpen zoo ongrond
wettig mogelijk achtte.
Zoo sprak de man die thans in het district
Goes wordt aangewezen om een democratisch
vertegenwoordiger als wijlen Keuchenius te
vervangen.
Is er meer noodig om aan te toonen dat
deze keus een zure appel is voor dr Kuyper
maar ook en vooral niet minder voor de
anti-revolutionnaire leiders in dat district, die
steeds stuurden in democratische richting
en, ten spijt van de aristocratische elementen
in de partij, altijd beslist dr Kuypers partij
hebben gekozen
Maar ook in zake de kiesrechtregeling
staan zij beslist tegenover den man, dien
zij nu de kiezers als den uitverkorene zullen
moeten aanprijzen.
Geen sprekender bewijs daarvoor is aan
te halen dan éen enkele greep uit al hetgeen
het te Goes verschgnend anti-revolutionnaire
blad over dit belangrgk vraagstuk schreef.
Wie eenigszins van nabij bekend is met da
blad, weet hoe dit het orgaan is der leiders
van de partij in ons gewest, hoe niet de
aristocratische richting by hen en in die
courant den boventoon voert, maar hoe
juist de aanhangers van dr Knyper's partij,
de doleerenden, de democraten onder de anti
revolutionnairen daarin den toon aangeven
En wat schreef dit blad in zgn nommer
van 1 Juli 1893 naar aanleiding van Tak's
kiesrecht-ontwerpen
Onder anderen het volgende
„Daarom zijn wij voor die wet. Ook zij
zal verbreeding van den volksinvloed ten
gevolge hebben wanneer de kiesrecht-uil
breiding er eenmaal Is, dan zullen denkers
en werkers uit alle standen en partijen de
handen kunnen ineenslaan om gewichtige
volksbelangen aan te pakken. Dan zuller.
onze grondwettige vrijheden worden beves
tigd. Dan zal de overheersching door eene
partij men noeme haar liberalistische oi
conservatieve, plutocratische of onaandoenlijke
partij, althans op parlementair gebied onmo
gelijk wordenwijl dan geen enkele partij
meer de meerderheid hebben zal.
„Dan kan begonnen worden aan de aan
vankelijke bevrediging van diepgevoelde be
hoeften en een poging gewaagd om uit de
nieuwe kiezerskringen die mannen van den
vierden stand uit te zoeken, welke nog uit
de omknelling van het socialisme te honden
zijn.
„Om daartoe te geraken is het kiesrecht
slechts het middel. Meer niet. Maar dan ook
het middel om ertoe te geraken,
„raarorn zijn wp voor de wet-Tak, a.
geven wij toe dat het kiesrecht niemand ge
lukkig maken en de nooden der maatschappij
niet lenigen zal."
Dit is zeker wel geheel tegen den geest
van jhr mr A. F. de Savornin Lohman.
Zoover ging bg dat blad zells de ingeno
menheid met die ontwerpen dat daarvan
afhankelijk werd gesteld de steun, aan een
candidaat bij verkiezingen in andere dis
tricten te verleenen, en de keuze van een
iiberaal als Vaiette in het district Gouda
werd aanbevolen en warm toegejuicht als
een daad van goede politiek in de tegen
woordige omstandigheden.
En thans zal men in eigen district de
partij genooten moeten warm maken voor een
tegenstander van die wetsontwerpen, voor
een die voor kiesrecht-uitbreiding hoege
naamd niets gevoelt.
Is het wonder dat er in den boezem der
kiesvereeniging verzet is geweest; dat die
candidatnur met moeite in het leven kwam V
Toch zal daarvoor gegverd worden en
met succes.
Men zal louter het groote vraagstuk
van den dag écarteerenen wgzen op de
Oekwaamheden van den candidaat, die onte
genzeggelijk vele zyn. En de trouwe volge
lingen zullen zich eenvoudig aan het wacht
woord onderwerpen, gewoon als zg zijn
daaraan blindelings te gehoorzamen.
Maar dit alles neemt niet weg, dat, hoe
men zich ook draait en keerthoe men
halve waarheden zegt en heele waarheden
verzwggt, bij de voorstanders der kiesrecht-
ontwerpen en dat moet, krachtens hare
democratische neigingen, de groote meerder
heid der anti-revolutionnairen in het distriet
Goes zijn, jhr mr A. F. de Savornin Lohman
onmogelijk de man van het oogenblik wezen
kan.
dit onderwerp, welke ook buiten de ambte
naarswereld in Nederland reeds ia verzameld.
•Onze hartgrondige wensch i3 en bljjft in-
tusschën, dat door het gemeen overleg van
regeering en volksvertegenwoordiging, op de
basis van dit ontwerp, hetzij gewjjzigd, hetzjj
ongewijzigd, zoo spoedig mogeljjk eene wet
tot stand kome, die binnen een tijdsverloop
van ten hoogste tien jarende misstanden
wegneemt, welke thans nog in vele Nederland-
sche fabrieken en werkplaatsen worden aan
getroffen".
Bjj kon. besluit
zjjn benoemd bjj het hoofdbestuur der pos
tergen en telegraphie tot hoofdcommies A.
W. van Diepen, W. C. P. van der Burgh
en J. W. Rees; tot commies P. P. Saraber,
P» L. Putters, W. J. Geerling, A. van Poete
ren, G. G. Bachiene en P. A. de Bordestot
adjunct-commiesW. M. van Bochhove, W.
H. Wjjsman, J. S. Simons, E. R. Borchers, P.
E. Fraterman, F. C. Craushaupt en L. Sable-
rolletot conciergeJ. F. A. van Oudheus-
dentot bodeH. Ligtvoeten is aan de
hierboven genoemde ambtenaren eervol ont
slag verleend uit hunne respectieve betrek
kingen bjj bet departement van waterstaat, enz.
is de beer E. A. Ockerse, arts, benoemd en
aangesteld tot officier van gezondh. 2e kl. bjj
bet pers. van den geneesk. dienst van bet
leger in N.-I.
Hoe weinig de rust in Tamiang geheel is
hersteld, zooals het officieele verslag in de
Java Crt, dat vertelt, bljjkt uit een bericht
in de D.-Ctdat 27 November een sampan
met levensmiddelen, voor Kwala Simpang be
stemd, bjj Tandjong Semantob, hevig bescho
ten is en terug is moeten keeren. Volgens
ingewonnen berichten is de bevolking boven
Seroeway aan den linkeroever van de rivier
nog zeer vjjandig gezind en niet te vertrou
wen. De onttroonde verrader van Karang is
de man, die ons aanhoudend nog veel last zal
bezorgen.
In het jongste nommer van de Economist
bespreekt de heer F. W. Westerouen van
Meeteren het wetsontwerp, houdende bepa
lingen tot beveiliging van personen, die in
fabrieken en werkplaatsen arbeid verrichten,
tegen ziekte of ongevallen. Vooraf geeft bij
rekenschap van de redenen, waarom hjj, die
zich gedurende ruim vier jaren bjjna uitslui
tend heeft beziggehouden met pogingen om
door middel van het particulier initiatief het
zelfde te bereiken wat dit wetsontwerp be
oogt, eene staatsinmenging als bier wordt
voorgesteld, moet verdedigen en betrekkeljjk
met vreugde begroeten.
»Die vreugde is uitteraard van zeer gemeng-
den aard, zegt hjj, want zg sluit in de er
kenning van een échec van betrekkeljjk ver
geefs verrichten arbeid, van bet buigen voor
de macht van onverschilligheid en routinezg
is de aanvaarding van een noodzakelgk kwaad,
de keuze tusscben twee zakenstaatsinmen
ging in de particuliere njjverheid en bescher
ming van volwassen mannelgke arbeiders, aan
de eene zjjde of het voortbestaan van eenen
toestand van onveiligheid en ongezondheid,
die dringend verbetering eiscbt. Die keuze is
door mjj, en naar ik vertrouw, reeds door
velen gedaan zjj is van heeler harte geschied
en, eenmaal zoover gekomen, is het ons een
troost, in collectieven zin als staatsburgers, de
woorden van Lodewjjk XIV tot de onzen te
maken en te kunnen zeggen VEtat c'est nous".
Ten aanzien van verschillende onderdeelen
der voorgedragen regeling, ontwikkelt de schrjj-
ver bedenkingendoch zjjne slotsom is deze
Wjj zullen liever dit ontwerp ongewijzigd
zien aannemen, dan dat wjj langer van eene
veiligheidswet verstoken zouden moeten bl jjven:
iedere wjjziging, welke tjjdverlies zal kosten,
is ons onwelkom.
»Waar echter Nederland in de rjj der vol
keren, welke eene wetgeving op de gezondheid
en veiligheid van den industrieelen arbeid in
voeren, éen der laatsten is, daar betreuren wjj
het, dat niet meer is rekening gehouden met
de bestaande buitenlandscbe wettendat het
N. O. eene minder algemeene strekking heeft
dan de Duitsche, Oostenrjjksche, Zwitserscbe
Noorweegsche en Fransche wetten; dat bet in
duidelijkheid bjj die allen verre ten achter
staat en dat, bjj de samenstelling daarvan
geen partjj is getrokken van de waarlijk niet
geringe mate van ervaring en kennis omtrent
Letteren en Kunst.
Het programma voor bet concert, Vrijdag
12 Januari te Middelburg te geven door
den beer A. de Jong c. s., luidt als volgt
1. Trio op. 70 no. 2 (Es dur), voor piano,
viool en violoncel, Beethoven, a. Poco Soste-
nuto, Allegro ma non troppob. Allegretto
c. Allegretto ma non troppo d. Finale, Alle
gro 2. Aria uit Samson et Dalila, voor zang,
Saint-Saëns 3. Concert (C-möll), voor violoncel,
J. de Swert4. a. Romance, Svendsen; b. Po
lonaise, Wieniawski, beiden voor viool5.
Ballade, (G-moll), voor piano, Chopin 6. a.
Andante Cantabile, b. Serenata Napoletana,
beiden voor violoncel, G. Sgambati7. Entsa-
gung, Pietro Mascagnib. Mailied, Cart Rei-
neckec. Mijn Liefken is mijn Somer, W.
F. G. Nicolaiallen voor zang.
Zooals men weet zullen óp dit concert hunne
medewerking verleenen mejuffrouw Anna Mor-
rees, (zang), van Breda, en de fieeren An toon
Bouman, solo-violoncellist van bet Philharmo-
niach orkest, dat in bet Kurhaus te Scheve-
ningen steeds concerten geeft, en K. J. d. J.,
diploma eerste graad piano van de Maatschap
pij tot bevordering van toonkunst.
In dit jaar zal te 's-Boscb de békende
zanger, de beer W. C, Deckers, zgn gouden
jubilé vieren als korist der parochiekerk van
St. Catharina (kruiskerk),.
Gedurende de feestdagen dér vorige week
verhoogde hjj weder zoowel in de kruiskerk
als in de Sint Jan met zgn, niettegenstaande
zjjn 67 jaren, nog altjjd mooie en krachtige
stem, den luister der kerkeljjke plechtigheden
Te Luik gaf bet gezelschap van het
Théatre de VOeuvre Maeterlinck's Pélléas et
Mélisande. Er hadden tjjdens de opvoering
allerlei manifestaties plaats. Een deel van bet
publiek gaf luide teekenen van afkeuring
dit lokte heftige protesten uit en bjjna kwam
het tot een vechtpartjj.
In het Bagjjnhof alhier heeft zich in
het talrjjk gezin van den werkman D. V. K.,
bjj het hoofd des gezins, een geval van pokken
voorgedaan.
Aangezien men bezwaar had tegen opname
in het Gasthuis geschiedt de verpleging thuis
Met het oog op het groot gevaar van be
smetting is voor het huis een politiepost ge
plaatst.
Om dat groote gevaar nog eens duideljjk
in het licht te stellen wjjzen wjj erop dat ook
dit geval een gevolg is van het in contact
komen met een der aangetaste patiënten.
Wjj waarschuwen dus ten ernstigste onze
medeburgers zich niet zonder hooge noodzaak
aan besmetting bloot te stellen en herinneren
er nogmaals aan dat, al is men in zjjne jeugd
gevaccineerd en gerevaceineerd, dit niet altjjd
de besmetting weert; maar dat tjjdige revae-
cinatie als de pokken heerschen veelal behoedt.
De nu aangetaste persoon was in zjjne jeugd
gevaccineerd en later als militair aan herinen
ting onderworpen maar had later, evenals tal
van anderen, nooit meer die kunstbewerking
ondergaan.
Bjj kon. besl. is, zooals gisteren nog aan
een deel onzer lezers werd medegedeeld, met
ingang van 1 Februari a., benoemd tot direc
teur van het rjjkstelegraafkantoor te Mid
delburg F. Versloot, thans directeur van
het rjjkstelegraafkantoor en brievengaarder
aan den Hoek van Holland.
In den loop van 1893 werden te V1 i s-
s i n g e n geboren, behoorende tot de wer
kelijke bevolking, 330 m. en 315 vr., totaal
645 personen, waaronder 13 tweelingen (15
m. en 11 vr.) en in onecht 12 m. en 10 vr.
Er overleden, behoorende tot de werkeljjke
bevolking, 162 m. en 139 vr., totaal 301 per
sonen terwjjl als levenloos werden aangegeven
16 m. en 7 vr.
Er werden 74 huweljjken gesloten, te weten
63 tusschen jonge mannen en jonge dochters,
1 tusschen een jongman en een weduwe, 1
tusschen een jongman en een gescheiden vrouw,
4 tusschen weduwnaars en jonge dochters, 3
tusschen weduwnaars en weduwen, 1 tusschen
een weduwnaar en een gescheiden vrouw en
1 tusschen een gescheiden man en een ge
scheiden vrouw. 3 vonnissen van echtscheiding
werden ingeschreven, terwjjl bg het aangaan
van het huweljjk 2 m. en 3 vr. werden erkend-
Te Vlissingen bracht een collecte,
Woensdag door den burgemeester en deleden
van den raad aan de huizen der ingezetenen
gehouden ten bate van de nagelaten betrek
kingen van de Wierumsche visschers, die bg
de stormen van 1 Dec. jl. gebleven zjjn, ƒ570 op.
- Het onlangs in het Kanaal nabjj Vlis
singen door aanvaring met de goederenboot
Valk II gezonken havenbootje Chang is ge
licht en naar de fabriek de Schelde vervoerd,
waar de schade, die belangrgk moet zgn, zal
worden opgenomen.
De daders van de baldadigheden, onlangs
te Domburg gepleegd in de onbewoonde
woning van de wed. T., zjjn bekend. Een dier
jongens, de delinquenten zjjn allen 12 jaar
oud, heeft bekend en opgegeven dat het feit
in den avond van 11 December heeft plaats
gehad.
Te Arnemuiden is Dinsdagavond
een begin van brand ontstaan in een achter-
woningje in de Nieuwstraat, bewoond door
een visschersgezin, bestaande uit man, vrouw
en acht kinderen. De brand, die door spoedig
aangebrachte hulp weldra gebluscht was, ont
stond doordat een wollen doek, waarin een
heete steen was gewikkeld, vuur vatte.
De inboedel is niet geassureerd en er cir
culeert in het visschersdorp eene ljjst om do
schade te vergoeden.
Door de Roomsch katholieke kiesvereeni
ging te Goes wordt bjj advertentie de heer
D. Stigter als candidaat aanbevolen voor de
aanstaande Tweede kamer-verkiezing.
- In bet jaar 1893 werden op het telegraaf
kantoor te Yerseke behandeld 10.906 tele
grammen, waarvan 2.742 verzonden en 8.164
ontvangen.
In de postspaarbank werd ingelegd^ 13.678.37
en ƒ16.095.27 teruggenomen, terwjjl 43 nieuwe
boekjes werden uitgereikt.
- Onder Ovezand is zekere J. G. leven
loos van ónder het ijs gehaald. Door welke
oorzaak de man te water geraakt is, is niet
bekend.
Door den kantonrechter te Goes zgn be
noemd in de commissie van aanslag in de
bedrjjfsbelasting voor Cortgene: de heeren
C. Schuilwerve, gemeente-secretaris, en A. A.
Kuiper Boone, gemeente-ontvanger, beiden te
Cortgene; en voor Goes de heeren M. de
Jonge Jz., koopman, en G. H. van der Meer
Mohr, kantonrechter-plaatsvervanger, beiden
te,,goes.
Eene bij tl rage tot de kennis der So
ciale toestanden in middelburg.
I.
De ljjst van ingeschrevenen als werkeloos in
onze gemeente bevat thans 203 namen.
Alzoo naderen we weder het cjjfer, dat on
geveer gelgk is aan dat van de twee vorige
jaren.
Yan deze 203 zgn 108 menschen aan den
arbeid. Dat cjjfer is hooger dan eenig jaajr
te voren.
