Donderdag
7 December.
*4 FEUILLETOI.
N°. 289.
186° Jaargang.
1893
Middelburg 6 December,
DAVENANT.
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel; Bij abonnement lager;
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens all*
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50
ieders regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte;
Reclames 40 cent per regel.
By deze oourant behoort een Bijvoegsel
Letteren en ikunst.
ONDERWIJS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
MDMLBllGH COURANT.
Th ermometer.
Middelburg 6 Dec. 8 u. vm 38 gr.
m. 12 u. 42 gr. av. 4 u. 43 gr. F.
Verwacht Z. W. wind.
Agenten te VlisaingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen F. v. d. Peijx, te ZierikzeeA. C. de Mooij, j A«lvertentSJin
te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur
aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Botterdam, de Gebr. Belinfante, te 's Gravenbage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam, j aan bet bureau bezorgd zjjn, willen
Hoofdagenten voor bet Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube cre., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen.
Aan de memorie van antwoord van den
minister van binnenlandsche zaken op het
voorloopig verslag der Tweede kamer over zijn
begrooting zjjn de volgende mededeelingen
ontleend.
Belangrijk is vooral wat de minister zegt
omtrent bet voorzien in de werk
loosheid. Dit ligt zegt hij op den
weg der gemeente, met onderstand van het
rijk bjj gemis aan de noodige middelen
Het verschaffen van arbeid met het doel om
personen, die bp gebrek aan werk voor armen-
bedeeling in aanmerking zouden komen, den
van gemeentewege te verstrekken onderstand
door arbeid te doen verdienen, is eene daad
van armenzorg, welke op den weg ligt der
gemeente. De uitgaven te dier zake behooren
tot de kosten van armwezen en zijn dus ge
meenteuitgaven. Wenscht eene gemeente deze
wpze van armenzorg in praktpk te brengen
door haar in eigendom toebehoorende woeste
gronden te doen ontginnen, dan bestaat daar
tegen naar het oordeel van den minister geen
bezwaar. Het geven van geldelpke voor
schotten uit de schatkist aan gemeenten
tot dekking harer uitgaven ontmoet even
zeer voor de kosten van armenzorg
bedenking als ten opzichte van andere ge
meentelijke uitgaven, omdat daardoor eene
ongewenschte vermenging der geldmiddelen
van den staat en de gemeente zou plaats
hebben. De gemeente zal uit eigen middelen
in de onderwerpelpke kosten, als deel uitma
kende van die barer huishouding, hebben te
voorzien. Is eene gemeente buiten staat om
de kosten barer buishouding te dragen, dan
kan baar uit artikel 61 van hoofdstuk V der
staatsbegrooting onderstand worden verleend.
Op de adressen der gemeentebesturen van
West- en Ooststellingwerf, Yledder en Havelte,
in Januari 1893 ingediend, ter verkrijging van
een voorschot van bet rijk ten behoeve van
ontginning van heidegronden, is in overeen
stemming met het hiervoren medegedeelde
afwijzend beschikt, intusschen werd aan elk
der genoemde gemeenten, in overeenstemming
met de adviezen van Gedeputeerde staten van
Friesland en Drenthe, een subsidie verleend in
de koBten harer huishouding. Door toekenning
der subsidiën zullen genoemde gemeenten in
staat zjjn de boven omschreven wpze van
armenzorg in praktpk te brengen. Dat daartoe
in de gemeenten Havelte en Vledder ook het
voornemen bestaat blpkt uit de adviezen der
Gedeputeerde staten van Drenthe, die weldra
in de Staatscourant zullen worden opgenomen
Nog blpkt uit de memorie van antwoord
het volgende
In zake de 1 ij kver branding hoopt de
minister een bevredigende oplossing voor te
dragen.
In den loop van het volgende jaar zal een
voorstel tot wijziging en regeling van het
Staatstoezicht op krankzinnigen
gunnen worden ingediend.
Uit het Engelsch.
VAN
SONTHAL BOISE.
TWEE EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK
Verkeerde opvattingen.
Marga was reeds lang gaan inzien dat haar
oom gelpk had gehad, toen hp haar een zee
Van onaangenaamheden, als het gevolg harer
bemoeiingen, voorspelde; maar zp had zich
toch nooit voorgesteld dat zp het voorwerp
van zulke lage toespelingen kon worden als
haar nu door het verslag van het verhoor he
kend werden en ongelukkig brak dit juist af
vóór het antwoord dat erop gegeven was, zoo
dat zp maar al te duidelpk inzag welk een
verkeerde uitlegging het groote publiek aan
hare handelingen zou geven, waartegen haar
vrouweljjk gevoel hevig in opstand kwam. En
toch was er iets in het diepst van haar ge
moed, dat haar, ondanks haar toorn en veront
waardiging, zeide dat er eenige waarheid in
lag. Zp had de zaak met de reinste, meest
belanglooze bedoelingen aanvaard en toch
herinnerde zp zich zelfs nu hoe zp indertijd
van een zekere wandeling had afgezien, om
dat zp de blikken van dien gevangene niet
Behoefte aan uitbreiding van de bevoegd
heid der bui'gemee8ters in gevallen van b e
mettelpke veeziekte bestaat niet.
Met België zpn onderhandelingen aange
knoopt om gunstiger voorwaarden te verkrijgen
voor de grensbewoners in verband met de
rensbeweiding en beakkering.
De minister blpft zich geroepen achten eene
herziening van de wet op en wpzigingen van
ons hooger onderwijs voor te bereiden.
Alle posten betreffende bet onderwijs in zpn
verschillende vertakkingen worden nog eens
nader toegelicht.
In afwachting eener wettelijke regeling van
bet middelbaar onderwps voor meisjes, wenscht
de minister de Rjjkssubsidie voor ge
meentelijke middelbare meisjesscholen niet te
herstellen.
De minister bljjft bp zpn vroegere meening,
dat verbetering van het lot der onder
wijzers bp het lager o n d e r w jj s alleen
te verkrijgen door wetswijziging.
De minister overweegt.,om, met handhaving
van het kon. besluit van 18 April 1890, te
gemoet te komen aan de schoolbesturen, die
oor gebrek aan onderwpzersop
1 Januari 1894 niet het gevorderde onderwij
zerspersoneel in hunne school zouden hebben
en dus de rijkstoelage zouden moeten missen.
Verlaging van den leeftijd voor toelating
tot het examen in nuttige handwer-
e n voor meisjes acht de minister niet wen-
scheljjk.
De minister is niet geneigd weder een nadere
wetswijziging ten opzichte van den termpn
voor verplichte invoeiing van het onderwps
in de vrpe en ordeoefeningen der
ymnaBtiek te bevorderen.
Een voorstel tot herziening der armenwet
kan van de regeering worden verwacht, zoo
dra er redelijk uitzicht bestaat, dat een daar
toe strekkend ontwerp in behandeling geno
men en afgedaan kan worden.
De klachten over de samenstelling van de
entrale commissie voor de statis-
i e k komen ook den minister niet gerecht
vaardigd voor. Het is de bedoeling niet ge
weest, in de commissie werklieden-vereeni-
gingen te doen vertegenwoordigen. Alleen
heeft men in de commissie enkele personen
opgenomen, wier voorlichting daarbjj, door
hunne bijzondere bekendheid met het leven
der werklieden, van niet geringe waarde zou
kunnen zpn.
Tot nog toe is den minister niet gebleken,
dat de commissie bjj bet verzamelen van sta
tistische gegevens moeilijkheden zoude hebben
ondervonden.
De publicatie van het 13de deel van de uit
komsten der jongste volkstelling kan
weldra tegemoet worden gezien. Het werk is
thans ter perse.
De o pe n b a ar m a k i n g van de uit
komsten der beroepstelling kan
in de eerste helft van bet jaar 1894 worden
verwacht.
De voorbereiding van wettel jjke maatregelen
ter verzekering van meer afdoend toezicht
op levensmiddelen, ook in overleg met
andere departementen van algemeen bestuur
zal, naar de min. blpft hopen, binnen een niet
te lang tijdsverloop tot voorstellen aan de
Staten-Generaal kunnen leiden.
In de Dinsdag middag gehouden zitting der
Tweede kamer werd, zooals nog in een deel
der oplaag van ons vorig nommer onder Laatste
berichten is medegedeeld door, den heer Van
der Kaay betoogd dat de liberale partp zonder
directe staatsinmenging noehthans staatsbe
moeiing wenscht in het belang van de maat
schappelijke nooden en misstanden. Op dit
punt is de verdeeldheid der liberale partp meer
schjjnbaar dan werkelpk.
De heer Vermeulen erkende de noodzakelijk
heid der wegneming van misstanden, maar
door middel van het beschermend stelsel,
brekende met de doktrinaire vrjjhandelspolitiek
De heeren Pjjttersen en Tpdens wenschten
flinken vooruitgang, en, zoo noodig, daartoe
chifting van de liberale partp.
De heer Rutgers wees op de verschillende
tekortkomingen der regeering en vroeg bare
meening over de verschillende partp-program
ma's met hare onderscheidene uiterste eischen.
De heer Huber wees, evenals de heer Pyt-
tersen, op de noodzakelijkheid van hulp aan
de Friesche gemeenten.
meer kon verdragen en zeker was dat hp
even goed in hare oogen kon lezen als zjj
in de zjjne. Toen had zp er zich met hart
en ziel op toegelegd om zjjn ontschuld aan
het licht te brengen en had zij haar doel be
reiktDavenant was vrjj en zp was niet zeker
van haar eigen hartmaar het was afschuwe
lpk om dit door een man als Scourbrass op
zulk een onbeschaamde wjjze te hooren ver
kondigen. Zp voelde zich in hare eigen oogen
vernederd. Hoe kon zjj Davenant ooit weer
aanzien Wat meer zegt, hoe kon zp hem
verder helpen, zoo als zij zich voorgenomen
had Indien zjj dit deed, bevestigde zjj im
mers de lasterpraatjes En deed zjj het niet-,
dan liet zp haar werk half voltooid. Zij was
ten einde raadmaar zoo veel was zekerin
dien er een sluimerende genegenheid van
Davenant in haar hart aanwezig was, moest
die met alle kracht onderdrukt worden. Dat
was de eenige manier om Scourbrass te logen
straffen. Hare tante, die zij raadpleegde, wist
ook geen uitweg en zei»Gp kunt niet voort
gaan met hem bjj te staan zonder te erkennen
dat hetgeen er gezegd wordt waar is".
»Hp behoefde het niet te weten."
»Na al wat er gebeurd is, zou bjj het
natuurlijk toch begrijpen en als bjj is, zooals
ik hem beoordeel, dan zal hjj het niet aan
nemen, tenzjj gjj zpn vrouw wilt worden."
»Daar kan geen sprake van zpn."
»Dat zie ik niet in en ik moet beken-
eslachte patrouille, kennen wij tot op den
huidigen dag geen enkele bijzonderheid, die
te zjjnen voordeele ware in bet midden te
brengen, zoodat zijn ongehinderde terugkeer
bjj de »Compagnie," zpn herstel in eer en
waardigheid alleen verbazing en veront
waardiging wekken moet!
Bjj koninklpk besluit is de heer C. J. van
Putten, arts, benoemd en aangesteld tot offi
cier van gezondheid der 2de kl. bjj het pers.
van den geneeskundigen dienst van het leger
in N.-I.
De le symphonie van den heer Van 't
Krujjs, onlangs te Groningen door het orkest
der Harmonie uitgevoerd, heeft aldaar zóo
voldaan, dat het werk, op verzoek der directie,
deze maand nogmaals ten gehoore zal worden
gebracht, onder leiding van den heer Bekker.
(N. E. Ct.)
Ambroise Thomas, voorzitter van het
comité voor de oprichting van een gedenktee-
ken voor Gounod, ontving 1000 frcs van den
hertog van Aumale en 300 frcs van de gravin
d'Eu.
Aan het U. D. brengt men het volgendein
herinnering
Een Europeesch posthouder, Smit geheeten,
zou wjj meenen ten jare 1880, van
Kota-Radja naar Koerong-Raba gaan, om aldaar
te gaan post vatten. Vergezeld van een deta
chement van 15 gewapende politiedienaren
overnachtte Smit met de zjjnen in het huis
van den voornamen Toekoe Nja Battah, het
ons bevriende hoofd der IV Moekims, en werd
hp daar in het holle van den nacht met de
zjjnen verraderlijk vermoord.
Slechts één der onzen ontkwam, alhoewel
zwaar gewond, het algemee^e bloedbad.
Deze laaghartige moord werd voorts bedreven
bjj zwaar vermoeden, dat men de patrouille
kunstmatig in diepen, zwaren slaap had weten
te brengen, om de weerlooze menschen als het
ware, als beesten te slachten.
Voor hoofdaanlegger nu van die euveldaad
werd de nog in denzelfden nacht gevluchte
Toekoe Nja Ali gehouden, die zich, God betere
het! thans weêr in Neêrland's gunst verheugt,
zonder ooit voor zpne misdaad te hebben
geboet.
Deze daad van den gouverneur Depkerhoff
slaat, naar het ons voorkomt, alle moraliteit
in het aangezicht en een blaam zou het werpen
op alle Nederlanders, wanneer zulk een feit
zonder ernstig protest bleve.
Ware er, nu een viertal maanden geleden,
reeds zeer veel bezwaar tegen het weer in
genade aannemen van den zooveel meer betee-
kenenden Toekoe Oemar, die o. a. een moord
van een sloep matrozen op zpne rekening had
voor dien hoogen, invloedrijken Atjeher kon
ten minste nog de verzachtende omstandigheid
gepleit worden, dat hjj den moord bevolen
had, omdat hjj aan boord van het oorlogschip
Benkoelen niet waardig genoeg naar rang en
stand ontvangen was.
Van Toekoe Ali echter, den hoofdfirmant
van den moord eener weerloos, als schapen
nen dat ik zelf niet begrpp, hoe gjj hem op
een andere wpze wilt helpen."
»Dat ben ik volstrekt niet met u eens.'
»Zpt gjj zoo zeker dat er geen genegen
heid aan uwe handelingen ten grondslag ligt?
Want dit is toch de meest voor de hand lig
gende beweegredenen."
Maga kreeg een erge kleur, maar zei kalm
Onder de tegenwoordige omstandighe
den jamaar al bestond die, dan zou ik er
mjj nog volstrekt niet door laten beheerschen.
Dokter Hurst was na bet lezen van het
verslag zóó hoos over de wpze, waarop de naam
zjjner nicht in het verhoor gemengd werd
dat hjj Davenant van ganscher harte naar
Portland terug wensehte en, zonder zich te
bekommeren over de mogelpke gevoelens
van Marga, vreeselpk tegen hem en zpn pro
ces uitvoer. Gelukkig was zjjn vrouw er in
geslaagd hem eenigszins te kalmeeren, toen
Matson kwam eten, die met zpne »laatstd
berichten" de zaak in een gunstiger daglicht
kon stellen maar het was daarom toch geen
geschikte avond voor het bezoek van Dave
nant, zelfs al ware bjj een dagelpkscbe gast
daar aan buis geweest.
Hjj werd tegen negen uur aangediend en
de dokter ontving hem beleefd, doch zonder
de hartelijkheid welke hjj de eerste maal aan
den dag gelegd had. Davenant merkte dit
op en maakte zjjne gevolgtrekkingen.
kunnen zjjn, aan, vergezeld van een album
met de photographieën der gevers.
Getroffen door zoovele bljjken van barteljjke
vriendschap en toegenegeheid, sprak de jubi
laris diep gevoelde woorden van dank tot allen.
Door een gezellige bjjeenkomst in beperkten
kring, ten huize van den jubilaris, werd deze
voor hem gewichtige dag besloten. (Utr. Dbld.)
üit bet in de Staatscourant opgenomen
overzicht van den uitslag van de eind-examens
der H. B. scholen met 5-jarigen cursus in 1893
bljjkt, dat aan 366 der geëxamineerden het
verlangde diploma werd uitgereikt, terwpl het
aan 48 werd geweigerd.
- Maandag was bet 25 jaren geleden, dat
professor E. Mulder, hoogleeraar in de schei
kunde aan de universiteit te Utrecht, zpn
ambt aanvaardde.
Tal van leerlingen en oud-leerlingen maakten
den eenvoudigen, maar hoogst wetenschappe
ljjken geleerde, aan wien zjj zoo veel te danken
hebben, dien dag tot een feestdag.
Juist zpn eenvoud was voor hen eene aan
sporing te meer om hem, van wiens weten
schappelijke gaven zjj genieteu of genoten
hebben en van wiens eigenschappen, die den
mensch versieren, zjj zoo overtuigd zjjn, dezen
dag te huldigen, zooals zjj wisten dat 't hem
het meest aangenaam wasen dat het den
jubilaris juist van ben aangenaam zal zjjn
geweest, valt zeker niet te betwjjfelen.
Achtereenvolgens kwamen de curatoren en de
senaat van de universiteit, de senaat van het
studentencorps en van de faculteit en zpne
leerlingen en oud-leerlingen en vrienden, waar
van er vele van verre waren gekomen, de ge
voelens vertolken, die hen op dezen dag be
zielden. Vooral van de laat-sten droeg dit een
meer vriendschappelijk eA intiem karakter, daar
juist zjj den meester, die ben in de weten
schap had ingewjjd, waarvan hjj vroeger tot
een der weinigen behoorde die 't tot zoo'n
eminente hoogte hadden gebracht, en door
wiens onderwps thans meer anderen waren
voortgekomen, het naaste waren.
's Leermeesters liefde voor de wetenschap in
de eerste plaats en zpne eenvoudigheid ken
nende, boden zp den jubilaris verschillende
instrumenten, die der wetenschap dienstig
Van onderscheidene gemeenten in onze
rovincie ontvangen wp bericht dat de
naamdag van St Nicolaas voor minder bedeel
den tot een feestdag gemaakt is. Hier werd
het gebak van den dag met milde hand ver-
ipreid, daar werd speelgoed cadeau gemaakt,
ginds werd het een met bet ander vereenigd
en nog op andere plaatsen werd gegoocheld
of op andere wpze de dag of de avond voor
de jeugd prettig gemaakt. Overal slaagden
deze feestjes uitstekend.
Wjj meenen ons, met het oog op de een
vormigheid van de vele gezonden mededee
lingen, tot dit algemeen bericht te kunnen
bepalen.
Met ingang van 16 December is tot be
steller bjj het rijkstelegraafkantoor alhier
benoemd A. H. Hendrikse, thans hulpbesteller-
Blpkens het zgn. Maandboekje overleden
in de maand November in deze gemeente 45
personen. De leeftpd der gestorvenen was be
neden het jaar 8, van 10 tot 15 jaar 1, van
20 tot 25 jaar 1, van 75 tot 50 jaar 3, van
50 tot 55 jaar 2, van 55 tot 60 jaar 1, van
60 tot 65 jaar 2, van 65 tot 70 jaar 3, van
70 tot 75 jaar 9, van 75 tot 80 jaar 9, van
80 tot 85 jaar 3, van 85 tot 90 jaar 3.
De ziekten der overledenen waren: longont
steking, influenza, 16, hartziekte 7, kanker 4,
ouderdomszwakte en maag en darmlijden ieder
3, kliertering 2, levenszwakte, waterzucht,
beroerte en nierziekte ieder 1. Plotseling
overleden 2, zonder behandeling 2 en elders
ook 2 personen.
De heer W. L. Winkelman te VI i s si n-
gen ontving bjj gelegenheid van zpn 25-jarig
jubilé als officier vele cadeau's en hartelpke
geluk wenschen.
Zoo werd hem door het kader een prachti-
gen Holosteric barometer in bout aangeboden,
waarop een zilveren plaatje is aangebracht,
met het opschrift Het kader der dienstdoende
schutterij te Vlissingen, 2 Dec. 1893.
Van de tamboers ontving de jubelaris hun
portret en groupe (cabinet formaat) en van
het muziekgezelschap een koperen bouloir.
Naar de Vliss. Crt. verder verneemt, hebben
de officieren der dd. schutterij het voornemen
den jubilaris in den loop dezer maand, door
het aanbieden van een voor hem passend ge
schenk, bljjk te geven van hunne sympathie*
Dezer dagen is toegekend de zilveren
medaille voor 24 jaren eerljjken en trouwen
dienst aan den vuurstoker le klasse A. Bur
gers, dienstdoend machinist hij den stoom-
misthoorn te Nieuwe Sluis; en de bronzen
medaille voor 12 jaren eerljjken en trouwen
dienst aan den stuurman bjj de marine C.
Mevrouw Hurst was heel vriendeljjk en de
oogen van Marga schitterden, toen zjj hem de
hand gaf. Hjj werd aan Matson voorgesteld
die hem met zjjn "in vrijheidstelling geluk
wensehte maar er heerschte toch een
zekere strakheid, diefhem deed gevoelen dat
hjj ongelegen kwam.
Hjj stoorde zeker een soort van familieraad
en daar hij nu eenmaal dacht dat Matson met
Marga verloofd was, zag hij alles in dat licht
en legde elk woord in dien zin uit.
Hjj besloot zpn bezoek zoo kort mogeljjk
te maKen en richtte dus het woord tot me
vrouw Hurst, zeggende »Het spijt mjj dat ik
u ongevraagd van avond kom storen, maar ik
bad geen rust voordat ik mejuffrouw Dragton
bedankt had
ïMaakc toch geen verontschuldigingen
mjjnbeer Davenant; wjj hebben alleen mjjn-
beer Matson, die bjj ons gegeten heeft; het
is ons altjjd aangenaam, u te zien."
»Ik kon niet langer wachten om mejuf
frouw Dragton te zeggen, hoe innig ik het
betreur dat hare goedheid baar zulk een
sobandelpke vernedering op den bals gehaald
heeft. Ik heb gedaan wat ik kon om het af
te wenden maar gjj weet hoe machteloos een
getuige tegenover een advocaat als Scourbrass
staat. De eenige verlichting was dat zjj zich
niet in de zaal bevond."
»Gjj moet het haar zelf maar eens zeg
gen."
Marga, die dit hoorde, stond op en kwam
hem tegemoet.
»Ik ben u te veel verschuldigd," sprak
bij, »om u ooit te vergelden wat gjj voor mp
gedaan hebtmaar ik zou liever in Portland
gebleven zjjn dan n aan zoo iets bloot te stel
len. Ik weet dat gij mjj gelooven zult, als
ik zeg dat ik tot gisteren toe geen besef had
van den omvang der verantwoordelijkheid,
welke gjj voor mjj op u genomen hadt."
»Het was nooit mijn bedoeling dat gjj
het zoudt weten", zei zjj met neergeslagen
oogen.
»Dat maakt de verplichting nog grooter.
Dankbaarheid alleen zou haar nooit kunnen
voldoen, zelfs al kon het geld terug betaald
worden waartoe ik belaasgeen kans
zie."
»Dat hadt gjj niet behoeven te zeggen
als ik op terugbetaling gerekend had, zou ik
de zaak nooit op touw gezet hebben."
»Het is heel vriendeljjk van u om dit
te zeggen, juffrouw Dragton, maar dat neemt
voor mjj het gevoel van verplichting niet
weg, en ik zal niet rusten voordat ik u zoo
veel mogeljjk terug gegeven heb."
sDus zjjt gjj te trotsoh om eenige ver
plichting jegens mjj te willen hebben
»Ik heb geen keus."
Marga keek zeer strak en zei op gedwon*
gen toon»Wp moesten er maar niet weer
over spreken, Wat gedaan ia kunnen vr
