N°. 288.
136° Jaargang.
1893
W oensdag
6 December.
FEUILLETON.
Middelburg 8 December,
DAVBNANT.
Deze courant verschijnt d a g e I ij k s,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels f 1.50
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Reclames 40 cent per regel.
By deze oouraiit behoort een Bijvoegsel-
bonthal bone.
ONDERWIJS.
KERKNIEUWS-
UIT STAD EN PROVINCIE
MIDDELBURG» (01 HAM.
Themomeier. j Agenten te YlissingenP. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes A. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen F. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C, de Mooij, i liUeriestlën
Middelburg 5 Dec. 8 n. vm 41 gr. j te TbolenW. A. van Neeuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur
m. 12 u. 43 gr. av. 4 u. 42 gr. F. aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Rotterdam, de Geer. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zgn, willen
Verwacht N, O. wind. j Hoofdagenten voor het Buitenland: te Par ga en Londen, de Compagnie générale de Publicity étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zjj dea avonds nog worden opgenomen.
De minister van financiën heeft op het ver
slag omtrent het jongst ingediende voorstel
omtrent den suikeraccgns aan de Tweede
kamer een memorie van antwoord ingezonden,
waaruit blgkt dat in den voorgestelden maat
regel geen premie ligt voor de raffinaderijen
het voorstel alleen strekt om den raffinadeur
in de keus zjjner grondstof vrjj te laten en
dat toepassing van den maatregel ook op
suiker boven. 99 l/a pet door den minister niet
aanbevelenswaardig wordt geacht.
Bjj verwerking van rietsuiker boven 99 pet
zal tjjdig aanvulling der wettelijke bepaling
kunnen voorgesteld worden.
Bjj kon. besluit is aan den heer J. A. Mazel
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend uit
zjjne betrekking van buitengewoon gezant en
gevolmachtigd minister van H. M. de koningin
te Weenen, onder dankbetuiging.
Bljjkens een mededeeling, door ons ontvangen
van luit.-kolonel Goudschaal, kommandant van
het Instructie-bataillon te Kampen, heeft de
maatregel, om aan alle burgemeesters des Rjjks
inlichtingen aangaande het Instructie-bataillon
te zendenen hieraan de vereischte openbaarheid
te geven, een zeer gunstig resultaat gehad. Niet-
tegestaande het getal aanvragen om plaatsing
helangrjjk toenam, werd de correspondentie met
ouders en voogden aanmerkelijk vereenvoudigd,
terwjjl ook de plaatsing zelve een veel vlotter
Terloop had. Wat.dit zeggen wil, wanneer zich,
zooals in September 11., zes en zeventig adspi-
ranten op één dag aanmelden behoeft geene
nadere toelichting.
Ook van de zjjde der gemeene-secretarieën
heeft de kommandant de meest mogelijke me
dewerking mogen ontvangen, hetzjj door het
verstrekken van mondelinge inlichtingen, hetzjj
door het ten gebruike afstaan aan belangheb
benden van een gedrukt exemplaar.
Een en ander heeft overste Goudschaal aan
leiding gegeven wederom aan alle burgemees
ters een of meer exemplaren der inlichtingen
te doen toekomen. Wjj herinneren er bjj deze
gelegenheid aan, dat, hoewel ook tusschentjjds
aspiranten worden aangenomen, voor het jaar
1894 de volgende data van oproeping zjjn
vastgesteld 10 Januari, 21 Februari, 11 April
23 Mei, 4 Juli, 15 Augustus, 26 September en
6 November.
De mail uit O o s t-I n d i dezer dagen ont
vangen, is gedateerd 7 November.
Volgens het verslag omtrent de voornaamste
gebeurtenissen in het gouvernement A tj e h
en Onderhoorigheden, loopende van
11 tot en met 24 October, werden in Groot-
At j e h onze posten Lambaroe en Siroen éen
enkele maal, de tjjdelijke posten Boekit-Daroeh
en Boekit-Terin twee malen beschoten, terwijl
Kroeng-Kali en Tjot-Praboe bjjna dagelijks
beschoten werdalleen te Kroeng-Kali kre
gen wjj daardoor een minderen militair ge
93.
Uit het Engelsch.
van
EES EN TWINTIGSTE HOOFDSTUK.
Üdrenant geraakt op een dwaal
spoor.
Terwjjl zjj in allerjjl het gerechtsgebouw
verlieten, merkten zjj niet dat Davenant, die
den heelen tjjd in de wachtkamer had geze
ten, deze juist verliet toen zjj er langs kwa
men hjj wilde de dames aanspreken, doch
ziende dat Matson Marga geleidde en Bax hare
tante, trad hjj terug en zag dat Marga er zeer
ontdaan uitzag en tranen in de oogen had,
toen zjj Matson de hand tot afscheid reikte.
Hjj mengde zich terstond in het gewoel,
opdat zjj hem niet zouden zien. Dat was
dus het einde van zjjn droomHjj was eens
klaps ontnuchterd. Hoe had hjj zich ook
ooit kunnen verbeelden dat zjj zich zou ver
nederen om te denken aan iemand, die in
de gevangenis had gezetenMet de jaloezie
van een minnaar had hjj opgemerkt, hoe zjj
bloosde toen zjj Mafsson aanzag en op welk
éen ontroerden toon Lzjj tot hem sprak. Nu
«tond zjjn besluit om soldaat te worden voor
wond. Evenmin werden de transporten tus-
schen beide laatstgenoemde posten ongehinderd
gelaten; bjj een dier gelegenheden geraakte
eveneens een mindere militair gewond.
In den nacht van 11 op 12 October werden
400 meters telephoondraad geroofd van de ljjn
Ketapan Doewa-Koekit Daroeh.
Den 13den kwam T. Tjihik van Samalanga
met een honderdtal strjjders, door eenen gou-
vernements-stoomer afgehaald, te Oleh-leh aan
den volgenden dag voegde hjj zich bjj onze
strjjdgenooten in de XXVI Moekims. Deze
rukten den 15den vooruit in de richting van
Lamgoet, doch werden door de kwaadwilligen
teruggedrongen naar hunne vroegere stellingen.
T. Nja Bantah bekwam zelf een lichte en
een zjjner lieden eene zware verwonding,
terwjjl er zes vermist werden. De vjjand liet
één doode achter.
Yan de verwonding van T. Nja Bantah, die
daardoor genoodzaakt was werkloos tebljjven,
alsmede van eene tjjdeljjke atwezigheid van
T. Neq maakten de kwaadwilligen in den
nacht van 19 op 20 October gebruik om drie
stellingen, waaronder Missigit Siem, tusschen
Tjot Praboe en Kroeng-Kali te bezetten, ten
gevolge waarvan de gemeenschap tusschen
beide posten verbroken en in den morgen van
laatstgenoemden dag op de voorbijkomende
transporten hevig gevuurd werd.
In den namiddag werden twee dier stel
lingen door onze troepen genomen, terwjjl de
derde stelling den volgenden morgen verlaten
werd bevonden.
Aan onze zijde sneuvelden zoowel van be
doelde transporten als van de uitgezonden
troepen de le-luitenant der infanterie J. J.P,
Wejjerman en drie minderen gewond werden
de kapitein der infanterie F. P. H. Roerscb
en de le-luitenant van dat wapen S. L. Swaab
benevens 30 minderen, De gemeenschap is
thans volkomen hersteld en verbeterd.
Aan T. Djohan Pahalawan is opgedragen
de kwaadwilligen uit de XXVI Moekims te
verdrjjven,
Het schoonkappen van het voorterrein om
de geconcentreerde linie werd ongestoord
voortgezet.
Op het eiland Weh is niets meldenswaardigs
voorgevallen.
in deOnderhoorigheden viel niets
bjjzonders voor.
De weersgesteldheid was afwisselend, droog
en regenachtig, terwjjl de lucht meestal be
wolkt was.
De gezondheidstoestand was op de zeeposten
minder gunstig. In de geconcentreerde linie
en op de posten daarbuiten was de algemeene
toestand ongunstiger. Het gemiddelde ziekte-
cjjfer bedroeg 24 tegen 20, en dat van de
berri-berri 8 tegen 9 in den vorigen verslagtjjd.
Het sterfteejjfer was hooger.
De St. Ct. van heden bevat de gewijzigde
statuten van de Vereeniging voor Christelijk
Nationaal Schoolonderwijs, te Axel. (wjjziging
der statuten.)
Tot onderwjjzer te Lamswaarde (Honte-
goed vast, dat was de eenige oplossing van
al zjjne bezwaren
Den volgenden morgen moest hjj getuigenis
afleggen, dat was op zich zelf niet ergmaar
het kruisverhoor van Scourbrass was iets om
meer tegen op te zienwant die was alleen
als advocaat door Hawkey gekozen, omdat hij
zoo'n bekende woordenzifter was.
Davenant had op raad van Bax geen verslag
van het verhoor van gisteren gelezen; hjj was
er niet bjj geweest toen Freeland Marga her
kende, en had de toespeling van Scourbrass
op haar niet gehoord. Hjj vernam voor het
eerst iets van hetgeen er gezegd was, by het
tweede verhoor van Freeland, waarby deze
verklaarde dat de dame, die hem opgezocht
had, dit alleen gedaan had om hem te ver
zoeken by Bax en Mattersace te komen, vol
strekt niet om invloed op hem uit te oefenen.
Davenant ontstelde hiervan. Kon dat juf
frouw Dragton geweest zgn? Hg zag rond
maar zg was er niet en dat was heel gelukkig
want Scourbrass sloeg hem aandachtig gade
om te zien, of hjj iemand onder het publiek
herkende.
Nadat hg zgn getuigenis had afgelegd en
in de sterkste bewoordingen verklaard had
onschuldig te zgn geweest aan de misdaad,
waarvoor hg veroordeeld was, deed de advocaat
hem volgens zgn gewoonte een reeks schgn
baar onbeduidende vragen, die echter meestal
later bleken van veel gewicht te zgn. Hjj
niBse) is nog benoemd de heer J. Merx te
Roosendaal.
Te Nienwdorp (Ger. kerk) bracht de
collecte voor de scholen met den bgbel f 14.535
en te Nieuw- en St. Joosland met Ouddorp
(Herv. kerk) f 10 op.
Zooals men weet is de predikant Thgm
bg 't vonnis door de Haagsche rechtbank, over
hem geveld, tevens van zgn ambt ontzet. De
Hervorming en de Standaard zgn over dat von
nis ten zeerste verbaasd. Kunnen met de
beroepen en ambten in art. 28 van het Wet
boek van Strafrecht, waarvan men bg rech-
terlgke uitspraak kan worden ontzet, ook
bedoeld zgn kerkelgke beroepen of ambten
vragen deze bladen. En hun antwoord hierop
luidt ontkennend.
Na des morgens bevestigd te zgn door
den heer W. H. Oosten, met een rede naar
aanleiding van 2 Tim. 4:1 en 2, deed de heer
J. C. Raamsdonk Zondagmiddag zgn intrede
als predikant in de Geref. kerk van Yeere, en
had daartoe als tekst genomen 1 Cor. 123
en 24.
Indertgd werd gemeld dat de alge
meene synode der N. H. kerk bg motie hare
afkeuring uitsprak over de wgze, waarop de
heer Bax, predikant te Zaandam, deelnam aan
den strgd tegen privaat bezit en de bestaande
inrichting der maatschappg. Yan deze motie
werd, op vooistel van ds Bronsveld, kennis
gegeven o. a. aan het classicaal bestuur van
Haarlem, onder wiens opzicht de Zaandamsche
predikant staat.
Dit classicaal bestuur heeft, in antwoord
daarop, aan de algemeene synode der Ned.
Herv. kerk het volgende schrgven gericht
«Wij ontvingen overeenkomstig besluit der
synode dezes jaais afschrift van de motie door
haar in zake den predikant Bax te Zaandam
aangenomen.
Wg gevoelen ons gedrongen u te berichten,
dat het ons, ook na de acta synodi te hebben
geraadpleegd, niet duidelgk is, wat door de
synode met die kenisgeving is bedoeld.
Immers, terwgl door ons in de wgze van
optreden van den heer Bax niets gezien is
wat ons zou kunnen nopen langs kerkrechte-
lgken weg tegen hem op te treden, is de
synode in gebreke gebleven ons de redenen
harer afkeuring te ontvouwen.
Wg hadden dit toch mogen verwachten
indien de synodale kennisgeving moet be
schouwd worden als een zgdelingsch verwgt
dat het classicaal bestuur van Haarlem in zg-
nen plicht zou zgn te kort geschoten en een
zgdelingsche wenk om alsnog dit beweerd
verzuim te herstellen.
Uw college vergunne ons hieraan de op
merking toe te voegen, dat de wgze, waarop
het reeds ten vorige jare en thans weder dit
jaar door motiën van zgn gevoelen doet blg-
ken, ons wel aan eenige bedenking onderhe
vig schgnt.
Indien er al geen bezwaar tegen bestaat,
dat uw college over onderwerpen van alge-
meenen aard bg mo,tie zich uitspreekt, anders
wordt dit, wanneer daarin, gelgk ten vorigen
drong zeer diep door in zgn vriendschap met
Davies en in de kwestie of gemeenschappelgke
misdaad niet de aanleiding was geweest tot
hun vertrouwelgkheid, of hg, voordat hg Davies
kende, een ander verdacht had van de misdaad,
waarvoor hg gestraft werd, waarop hg een
ontkennend antwoord ontving.
Eensklaps vroeg hg »Wie waren uwe ad
vocaten toen gg van die vervalschingen be
schuldigd werdt?"
>De heeren Bax en Mattersace."
«IJveren die nog voor u?"
«Ik geloof het wel."
«Hebt gg het hun gelast
«Neen, zg waren al bezig vóór ik ont
slagen werd."
«Wie was hun lastgever, als gg het niet
waart
«Dat weet ik niet. Ik doe mgn best
het te weten te komen."
«Wees voorzichtig, mgnheer. Vertelt gg
openlgk aan de jury dat gg uwe advocaten
geen last hebt gegeven, en niet weet wie
hunne lastgevers zgn
«Ik weet het niet."
«Hebt gg middelen
«Niet dat ik weet."
«Wie betaalt uwe uitgaven
«Dat heeft de heer Bax tot nog toe ge
daan."
«Kent gg Freeland, die gisteren getui
genis afgelegd heeft?"
jare en thans weder geschiedt, over handelin
gen van personen en kerkelgke besturen een
afkeurend oordeel wordt uitgesproken, buiten
de waarborgen om, die door de kerkelgke
reglementen voor een juist oordeel worden
gegeven en zonder dat den daardoor getroffene
de mogelgkheid verblgft om zich tegen een
onjuist oordeel te verweren.
Bovendien komt het ons voor dat eene der
gelgke incidenteel door u uitgesproken afkeu
ring niet kan strekken tot vermeerdering van
den geest van welwillendheid, die tusschen de
verschillende kerkelgke besturen behoort te
bestaan, en, wanneer dergelgke motiën geen
practisch gevolg hebben, evenmin tot verhoo
ging der waardigheid van het hoogste kerke
lgke college,
Wg veroorloven ons dit ons gevoelen met
de ons betamende bescheidenheid aan uw oor
deel te onderwerpen."
De Hervorming, waaraan bovenstaande
mededeeling is ontleend, voegt daaraan toe:
«Men herinnert zich dat ten vorigen jare
door de synode eene motie werd aangenomen,
waarin de leer van het Nieuw-Malthusianisme
werd veroordeeld, en de Haarlemsche kerkeraad
werd geprezen, die deswege een van de leden
zgner gemeente onder censuur had gesteld.
Het classicaal bestuur had toen geoordeeld
dat de reglementen den kerkeraad daartoe den
weg niet openden. Ofschoon de synode die
uitspraak van het classicaal bestuur niet ver
oordeelde, werd door de synodale motie aan
zgne uitspraak toch vrg wel de moreele be-
teekenis ontnomen. Toen heeft het classicaal
bestuur zich daarover niet beklaagd. Maar het
is niet te verwonderen, dat het der synode
thans bescheidenlgk voor de viaag plaatst of
dergelgke wgze van doen wel tot hare be
voegdheden behoort."
Het is de tgd der surprises, maar zeker
was het wel een der aangenaamste en aardigste
verrassingen, die Maandagavond den heer J. C.
Pilaar, gewezen directeur van het rgkstele-
graaf kantoor te Middelburg, te beurt viel.
Het woord van waardeering, door ons ge
schreven zoodra zgne benoeming in een zelfde
betrekking te Maastricht bekend was, had bg
velen weerklank gevonden en dientengevolge
had zich eene commissie gevormd, bestaande
uit de heerenG. Alberts Lzn, firma Wed. J.
H. C. Kakebeeke Gzn, Joh. L. van der Pauwert,
directeur-hoofdredacteur der Middelburgsche
courant, en de firma J. A. Zip en Van Teylin-
gen, die zich tot doel stelde den heer Pilaar
een sprekend bewgs van waardeering te over
handigen.
Dit idee vond zooveel instemming dat Maan
dagavond nit naam van eenige firma's en parti
culieren, die dikwgls met het telegraafkantoor
in aanraking komen, den heer J. C. Pilaar,
vóór zgn vertrek naar Maastricht, kon worden
overhandigd een keurig bonheur du jour, met
een album, waarin de namen der deelnemers
voorkomen en de volgende opdracht is ge
schreven Den heer J. C. Pilaar, van 1 No
vember 1888 tot 1 December 1893 directeur
van het rijkstelegraafkantoor te Middelburg,
«Ja, die was de eerste klerk van mgn
vader."
«Kent gg de dame, die hem bjj uwe
advocaten gebracht heeft
Een blos bedekte Davenants gelaatmaar
hg antwoordde kalm «Ik wist niet eens dat
een dame hem daar gebracht had."
«Hebt gg baar dan niet herkend, toen
gg haar gisterën in de gerechtszaal ontwaarde?"
«Ik was gisteren niet in de gerechtzaal."
«'t Is waar, dat had ik vergeten. Hebt
gg sedert uwe invrijheidstelling met uwe
vrienden over dit verhoor gesproken
«Ik heb mgne vrienden in dien tgd
slechts eenmaal gezien en toen spraken wg
niet over dit verhoor."
Davenant was op zgne hoede. Hg begon
de beteekenis der vragen te doorzien en te
begrgpen wat Bax bedoelde met die volslagen
onwetendheid als zgn veiligste schild.
«Natuurlgk Gg spraakt zeker over uwe
middelen van bestaan."
«Dat werd even aangeroerd."
«Stelden zg niet veel belang in dat
onderwer p
«Dat denk ik niet."
«Wie betaalt de kosten van dit geding
dat wil zeggen van het gedeelte dat u per-
soonlgk aangaat?
«Dat weet ik niet."
«Kent gg niemand van de eischers van
de tegenpartjj
wordt als blijk van achting en waardeering
voor de welwillende ivijze, waarop hij de be
hartiging der belangen van het publiek mei
die van het rijk wist te vereenigen, dit
geschenk, een bonheur du jour, aangeboden
door achterstaande personen en lichamen.
Dit geschenk, uit de meubelfabriek der firma
F. M. Beunke en Zn alhier, werd Uem onder eene
van waardeering getuigende toespraak aange
boden en daarbg de wensch geuit dat het den
heer Pilaar en de zgnen in zgne nieuwe woon
plaats, waarheen hg heden middag vertrok, in
alle opzichten wèl moge gaan.
Zeer getroffen door deze verrassing dankte
de heer Pilaar daarvoor in enkele woorden.
De Maandag gehouden jaarlgksche col
lecte ten behoeve van de Luthersche armen
alhier heeft opgebracht f 241.30Vj.
Te Vlissingen is Maandag door den
luit. ter zee le klasse J. W. de Brugne, com
mandant van Hr Ms stoomkannonneerboot
Dogde bronzen medaille voor 12-jarigen
trouwen dienst uitgereikt aan den matroos der
2e klasse J. J. H. Èuger.
Uit Goes schrgft men ons
Het moet de aandacht trekken, hoevelen
hier op de z. g. »toon"dagen loopen zwaaien
en zwieren langs de straat. Enkelen hebben
zoo buitensporig veel van de «vergunning"
geprofiteerd, dat de breedte der straat hun
niet breed genoeg is laveeren is de beste
aanduiding voor hunne voorwaartsgaande be
weging op straat. Zelfs op den gewonen Zon
dag heeft men gelegenheid zulke zwaaiende
individuen te zien en te hooren.
Mogelgk is het vevschgnsel niet plaatselgk
en ziet men ook elders menigeen, die nu eens
voorover, dan weer achterover, nu eens links-,
dan weer rechtshellend in allerlei lgnen, be
halve de rechte, zgn weg vervolgt; terwgl hjj
nu eens eene solo aanheft, waarin hg gewoon-
lgk halverwege blgft stekendan weer in
vereeniging met even lustige kameraden een
koor uitbrult. Waar ze met zingen te
kort Bchiéten, daar wordt de kracht in vloeken
gezocht.
Dit is zeker dat op een der laatste toonda-
gen iemand de opmerking maakte dat hg nog
nooit zooveel zwgnen (tweebeenige) bg elkaar
had gezien.
Men zg daaromtrent evenwel gerustdie
dronkaards zgn niet dronken. De schaamte
is er uit om als een dronken kerel langs de
straat te loopen. Dronken te schgnen, te
brullen als een bezetene en langs de straat te
loopen nog minder netjes dan een dier, dat is
voor menigeen synoniem met plezier hebben.
Waarom arresteert de politie die kerels niet?
werd gevraagd, maar als een agent de handen
naar hen uitsteekt, zgn ze zoo nuchter als
schrgver dezes en staan ze in een oogenblik
weer in het lood.
Als men uit nieuwsgierigheid eens hg een
tapper informeert, hoeveel die kerels wel ver
teren, dan hoort men vrg geregeld, dat de
grootste schreeuwers het minst verteren. 5 cent
de persoon en een geschreeuw akof de hel is
losgebroken. Goedkoop is 't zeker
Een werkelgke dronkaard vervolgt al hikkend
«Niemand,"
«Nu, mgnheer, luister naar mg Uw ge
tuigenis komt hierop neer dat gg geen mid
delen hebt maar leeft van de liefdergke on
dersteuning uwer advocaten dat gg niet weet
wie hun lastgevers zgn en dat zg op een ge
heimzinnige wgze ten uwen behoeve betaald
worden, maar niet door u en zonder uw voor
kennis- Is dat zoo
«Ja, ik kan niet meer verklaren dan ik
reeds gedaan heb."
«Denkt gg dat de jury dat verhaal zkl
gelooven
«Ja; want het is de waarheid."
«Denkt gg dat zg dit ook zullen gélooven:
Dat gg minder dan een maand geleden nog
te Portland waart om uw straftgd van 15 jaar
te ondergaan, geen poging gedaan hadt tot in
vrgheidstelling, schijnbaar zonder eenige hoop'
op gratie, en dat gg die eensklaps krggt, zon
der iets te weten van de menschen, die voor
u gewerkt, of de middelen die zg aangewend
hebbenen dat gg van daag, na de getuige
nissen, die afgelegd zgn, nog beweert niet
te weten wie er geholpen hebben
«Ik kan u geen ander antwoord geven",-
«Niet!"
«Kunt gg zweren dat gg de namen niet
weet van de vrienden, met wie gg over deze
zaak gesproken hebt".
«Natuurljjk weet ik hunne namen, maar
het is mg niet bekend dat zjj mg geholpejj
