N°. 282. 1366 Jaargang. 1893 Woensdag 29 November. FEUILLETON. Middelburg 28 November, DAVENANT. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.- Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Öij deze courant behoort een Bijvoe -rsel. I jettereu en i\unst, 1MDMLBÖME COURANT. Thermometer. Agenten te Vlissingen P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A. C. Boltjit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen P. v. d. Pei/l, te ZierikzeeA. C. de Mooi/, j Advertentiën Middelburg 28 Nov. 8 u. vm 47 gr. i te Tholen: W. A. van Nieuwenhui/zen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur m. 12 u. 50 gr-, av. 4 u. 50 gr. F. j aan, evenals de advertentie-bureau's van Ni/gh Van Ditmar, te Rotterdam, de Gebr. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam. aan bet bureau bezorgd zjjn, wille» Verwacht W. wind. j Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen. Nu de benoeming van een nieuwen directeur van het kabinet der koningin zich lang laat wachten is in de pers de vroeger reeds behandelde kwestie be sproken in hoever het gewenscht zou zijn die betrekking in den tegenwoordigen vorm te bestendigen dan wel van den directeur een verantwoordelijk minister te maken. Dit laatste idee is ook besproken in de af- deelingen der Tweede kamer bp het onder zoek van hoofdstuk II der staatsbegrooting. Het vond in het Vaderland een warm verde diger. Dit blad acht de vootstelling volkomen onjuist, volgens welke de kroon en het mini sterie als twee vjjandeljjke machten tegenover elkander staan met den directeur bp wijze van stootkussen. De taak, die een directeur van het kabinet te vervullen heeft, is toch stellig niet de taak van iemand, die in dienst betrekking staat tot den persoon van den mo narch, maar van iemand die als hulp, zoo men wil als raadsman, der Kroon bp de vervulling der staatszaak, het algemeen belang moet dienen. En nu is het niet anders dan een constitutioneel contre-sens, dat zu]k een amb tenaar, boven alle politieke wisselingen verbe ven, alleen verantwoordelijk is aan den vorst. Maakt men hem verantwoordelijk tegenover de volksvertegenwoordiging, dan kan dit slechts dan beschouwd worden als machtvermindering der Kroon, wanneer men op het standpunt staat, dat het behoort tot de bevoegdheden der Kroon, gedekt door een onverantwoordelijk ambtenaar, zich te stellen tegenover, zich te verheffen boven de volksvertegenwoordiging. Niet verantwoordelijke raadslieden zjjn niet noodig, ja een gevaar. Prof. Fockema Andreae te Leiden was eene andere meening toegedaan en verklaarde zich tegen het idee om den directeur te maken tot een verantwoordelijk minister. De kroon beeft vele verplichtingen en bevoegdheden. De keuze der ministers is zeker de gewichtigste, maar daarnaast heeft de kroon verschillende rechten, die haar noodzaken dageljjks zoo dikwijls de koninklijke handteekening wordt vereischt beslissingen van hoog aanbelang te nemen. Zjj kan dit veelal met volkomen gerustheid doen zonder nauwkeurig onderzoek, in vol vertrouwen op hare verantwoordelijke raads lieden. Maar blind mag dit vertrouwen niet apn. Er moeten waarborgen bestaan dat de aandacht der koningin valle op het gewicht van wat haar wordt voorgelegd, op punten, ■die reeds ernstige gedachtenwisseling hebben uitgelokt, op den omvang der te nemen be slissing. En die waarborgen bestaan, naar de hoogleeraar doet uitkomen, alleen dan, wan neer steeds iemand hare aandacht op die punten vestigt. Dit te doen is de gewichtigste taak van den directeur van het kabinet, en de vraag welke plaats hp moet innemen, is in werkelijkheid geen andere dan deze wanneer zal er de grootste waarborg bestaan, dat de 18. Uit het Engelsch. van öONTHAL BONE. VIJFTIENDE HOOFDSTUK. Te laat bedacht. Mats'óü en Polsum ware» nog steeds aan het zoeken toen het telegram van Marga kwam; zjj spoedden zich naar Wegmouth, om te vernemen dat de vogel gevlogen was de verschillende belanghebbenden stonden tegenover elkaar, keken elkaar aan en vroegen wat moet er nu gedaan worden De heer Bax stelde hen eenigszins gerust door de mededeeling dat, indien het verhoor van Davies met het rapport van Freeland over eenstemde, zp wel in staat zouden zjjn, Da- venant te doen ontslaan, zonder dat Hawkey gevat was. Hierop werd er een geheime hp eenkomst gehouden om te overleggen wat er voor Da- venant gedaan moest worden als hp ontsla gen was. Het zou natuurlijk heel wreed zjjn om hem de wpde wereld in te zenden, zonder middel van bestaan en met een smet op zpn naam. jEr bou dus meer geld noodig zjjnmaar dat directeur van het kabinet de aandacht dei- koningin zal vestigen op al datgene, waarop die moet vallen Het antwoord op deze vraag nu kan niet twijfelachtig zjjn. Het luidt r wanneer hjj is zoo onafhankelijk mogeljjk, wanneer zpn macht en zpn invloed niet rpzen en dalen met die eener staatkundige partjj, wanneer hjj niet onmiddellijk betrokken is bp het politieke steekspeldus wanneer hjj niet is lid van het ministerie. Bp dit advies sloot zich de Amh. Crt aan. Dit blad voerde nog een ander bezwaar aan tegen verandering, nl. de moeilijkheid om een persoon te vinden, geschikt voor de betrekking. Het ministerie moet homogeen zpn. Voegt men bp de acht ministers nu nog een negende, die een zeer eigenaardige positie inneemt, wiens raad en voorlichting van grooten invloed kun nen zpn op de besluiten van de Kroon, dan gaat het organisch verband van het lichaam, het onderling verband der leden de minis ters ten eenenmale te loor. Die éene mi nister Zal feiteljjk de directie voeren van het kabinet en de man worden die het heele land regeert. Nog een, o. i. zeer gewichtige, reden had het Arnhemsche orgaan. Bp een jeugdige ko ningin past iemand van ervaring. Het is niet wenscheljjk telkenmale bp wisseling van het ministerie den vasten raadsman te verwisselen. Daardoor juist zou men aanleiding geven dat de vorstin meer en meer onder den invloed geraakte van niet-officieele, niet-verantwoorde- ljjke raadgevers. Het blijkt echter datde regeering op ditoogen blik er bepaald niet aandenkt, zulk eene in- grjjpende wpziging te brengen of voor te stellen. In haar antwoord op het afdeelingsverslag ver klaart zp dat in den aard der betrekking van directeur van het kabinet der koningin geene veranderingen worden gebracht. Wel wordt overwogen enkele werkzaamheden, welke thans door het kabinet der koningin worden verricht en meer behooren tot den werkkring van verantwoordelijke ministers, daaronder te brengen. De vorige week is het regeeringsantwoord op de staatsbegrootingshoofdstukken ver schenen, nl. dat op de algemeene beschou wingen. Daaruit bljjkt o. a. het volgende De regeering verklaart in het algemeen, in afwachting van de beslissing omtrent het kiesrecht, van ingrijpende voorstellen zich te hebben onthouden. Zjj staat nog op het stand punt, dat voorziening in den financieelen nood van gemeenten moet geschieden hjj de aan staande herziening der gemeentewet. Waar zp het feit constateerde van het ingrijpen van het staatsgezag in eiken levenskring, bedoelde zjj niet daarmede verwachtingen en eischen aan te vuren en op te wekken. De regeering spreekt tegen, dat bp de rjjks- ondersteuning aan hulpbehoevende gemeenten de noodige zuinigheid uit het oog is verloren. Na aanneming der kieswet hoopt de minister van binnenlandsche zaken de zienswjj ze der regeering omtrent de inrichting der gemeente besturen, bepaaldeljjk ook omtrent de regeling der gemeentelijke financiën, in uitgewerkte voorstellen te doen kennen. was nog niet alles. Marga wilde leiding en raad hebben, hoe dat geld besteed moest wor den en hoe het hem gegeven kon worden zonder dat hjj vermoedde waar het van daan kwam, sEr is niets uit het bankroet gered", zei Matson, »en indien er nog iets was zouden de crediteuren er beslag op leggen." ïZou uwe firma hem niet in dienst wil len nemen, mjjnheer Matson Matson bloosde en antwoordde »Iemand, die uit de gevangenis ontslagen wordt, heeft nooit een zweem van kans om hjj Chatsworth en Zonen geplaatst te worden." «Zelfs niet als het bljjkt dat hjj onschul dig veroordeeld is sin uwe firma moet iedereen zeker zpn ge- Ipk de vrouw van Cesar sboven allen blaam verheven," zei de dokter met een spotachti- gen lach. Marga herinnerde zich haar bezoek aan dat kantoor en merkte met een zucht op, hoe algemeen medelpden gepaard ging met alge meen gemis aan hulpvaardigheid. Het was alsof iedereen vond dat zp, die de zaak aan gevat had, er nu ook verder de lasten van moest dragen. En toch was het net wat de dokter haar voorspeld had alleen was de uitkomst van haar onderneming voor hem, zoowel als voor haar verrassend geweest nu zp verdere verantwoordelijkheid mede bracht. Men ging uiteen zonder tot een be Het onderzoek naar werkloosheid door de commissarissen der koningin in de provinciën deed alleen kennen, dat de omvang der werk loosheid geheel afhankeljjk is van oorzaken van plaatseljjken aard. Plaatselijke voorzie ningen worden daarom alleen ter bestrjjding van werkloosheid mogeljjk geacht. Voor grondwetsherziening acht de regeering den tjjd thans kwaljjk gekomen. Een ontwerp tot herziening van enkele bepalingen der wet op de personeele belas tingen is in onderzoek bjj den Raad van state. Tot dekking van het tekort door de even- tueele verlaging van het personeel, is een herziening ontworpen van het recht van suc cessie en van overgang bp overljjden, waarvan verhooging der overgangsrechten van door buitenlanders nagelaten vaste goederen deel uitmaakt. De indiening der wetsontwerpen omtrent den staat van beleg en omtrent de vereeniging van het lidmaatschap der Staten-Generaal met an dere bezoldigde staatsambten, wacht op de af doening der kieswet. Ten aanzien der voorziening in het lot van oude en verminkte werklieden, zal de regee ring hare toezegging gestand doen. De regeering beaamt, dat naar vermeerdering van inkomsten voor het rjjk moet getracht worden en ten bewpze, dat daaraan reeds voor een belangrjjk deel voldaan is, herinnert zp aan het loor de Tweede kamer reeds aangeno men ontwerp op den suikeraccpns, aan het gereed gekomen wetsontwerp tot hetere ver zekering van de heffing der invoerrechten naai de waarde, waardoor de regeering hoopt een zeer groot deel van een verlies voor de schat kist van f 1.800.000 in de toekomst te voor komen, en op de herziening van de successie wet. Onder het opschrift l'ieetêrlei-maat t schrijft het Sociaal weekblad. In het N. v. d. D. van 21 November, 2e blad, leest men eene advertentie uit Muiden, onderteekend door den burgemeester, den predikant, den pastoor en een officier, waarbjj hulp wordt ingeroepen voor de gezinnen dei- beide bjj de buskruitramp omgekomen werk lieden. In deze advertentie wordt de verze kering gegeven dat de hulp, »van wege de gezamenlijke buskruitmakers van Noord- Holland, Utrecht en Zeeland" te verleenen, in strjjd met hetgeen in enkele nieuwsbladen is gemeld, onvoldoende is. Ofschoon wjj zeer ongaarne de openbare weldadigheid zouden afschrikken in dit geval bjjstand te verleenen, moet ons toch een be tuiging van verwondering uit de pen. Zou de financieele toestand der huskruitfabriek van dien aard zpn, dat de eigen middelen te kort schieten om op behoorljjke wjjze tegemoet te komen aan de voor twee werkliedengezinnen rampzalige gevolgen van een ongeluk, in het bedrpf voorgekomen Eene dergelpke, zp het ook slechts gedeeltelijke afwenteling van het risico van den arbeid op de arbeidersgezinnen en de openbare weldadigheid dunkt ons niet te verdedigen. Te minder nu het kapitaal zpn volle aan deel bljjft erlangen, zooals ten overvloede uit sluit te zjjn gekomen. Bax en Matson ver trokken naar Portland en bevonden dat de verklaring van Davies, getoetst de geschie denis der firma, door Freeland opgesteld, zeer bevredigend en voldoende was. Er bleef echter nog éen punt onopgehelderd en dat was de beweegreden, die Davies genoopt had, die ver klaring af te leggen. De advocaat van Hawkey zou zeker beweren dat zjj opgemaakt was in overleg met Davenant en dat de gegevens door dezen geleverd waren. »Ja, zeker had ik een beweegreden maar ik geloof niet dat het veel baten zal of ik die al noem." »Het staat aan ons om dat te heoordeelen, als gjj uw vriend inderdaad wilt helpen, moet gjj de vragen, die ik u stel, niet ontwpken; men zal u op dit punt een kruisverhoor doen ondergaan en ik wensch vooruit te weten wat uw antwoord zal zpn daar dit wel eens alle waarde aan uw getuigenis kon ontnemen." »Dat geloof ik niet. Maar gjj heeren zult toch nooit begrjjpen dat een veroordeelde een geweten kan hebben »Ik zou niet gaarne willen ontkennen dat gjj er een hebt, of iemand anders." Welnu, ik deed het, omdat mjjn geweten sprak. Ik vond iemand, die geheel ten on rechte een zware straf ondergaat voor een misdaad, die ik bedreven heb en hp niet, en daar het mp toch geen kwaad kan doen zag ik geen reden waarom ik hem geen goed hetzelfde aangehaalde nummer van het N. v. d. D. kan blijken. Daarin treft men nameljjk eene andere advertentie aan, en wel van het bestuur der gezamenlpke buskruitmakers, waar in wordt bericht dat een tiental obligatiën is uitgeloot, welke van 1 Februari 1894 af be taalbaar zpn. Zou men uit deze beide advertentiën niet moeten afleiden dat er te Muiden wordt ge meten met tweeërlei maat, eene andere voor den arbeid dan voor het kapitaal In zijn memorie van antwoord op het voor- loopig verslag der Tweede kamer over de Indische begrooting voor 1894 verklaarde de minister van koloniën zich bereid de inlich tingen, in dat verslag gevraagd over de ver dediging van Indië tegen een buitenlandschen vjjand, in comité-generaal te verschaffen. In de vergadering met gesloten deuren, welke Vrpdag is begonnen en heden wordt voort gezet, is dan ook waarschpnljjk dat onderwerp behandeld. De St. Ct. bevat een kon. besluit van den 26sten October 1893, tot vaststelling van een nieuw Reglement voor het Weduwen-en Wee- zenfonds voor de officieren van de landmacht in Nederlandsch-Indië. Bjj kon. besl. is het aan den gepensioneer den kolonel J. A. K. H. W. Vogel toegekend pensioen verhoogd tot j 2100 'sjaars. A. Vrpdag verleent de minister van marine geen audiëntie. De laatste berichten uit Atjeh luiden Den 20en Oct. is Kroengkali door de vpan delpke sterkte ingesloten. Het 3e bataljon der bergartillerie en genietroepen hebben getracht den vjjand te verdrjjven. Hierbp sneuvelde do le-luitenant Weperman en een mindere. Kapitein Roersch, luitenant Swaah en zeven tien minderen werden gewond. Den volgenden dag zjjn vjjandeljjke sterkten bjj missigit Siem na hevig gevecht door ons ge nomen. Wjj kregen daarbjj nog twee dooden en elf gewonden. Volgens bericht van 28 Oct. was de ge meenschap tusschen Toengkoep en Kroeng kali hersteldtot dien dag leden onze troepen een verlies van zes dooden en 33 gewonden. Aan T. Oemar is opgedragen de XXVI Moekims van vpanden te zuiveren." In een schrjj van aan de Deli Crt leest men Nu T. Tjoet Toengkoep van het oorlogs- tooneel is verwpderd, is als derde lid van het driemanschap opgetreden Toekoe Tjihik Sa- malangan, een schoonzoon van Toekoe Neq, die met een 200tal Samalangers de hondstroepen heeft versterkt en spoedig tegen Lamgoet zal oprukken. Dit volk wordt door de Atjehers, wat moed en deugdelijkheid in den oorlog betreft, gelijkgesteld met onze Amboneesche soldaten. Het wenscht geen achterladers te hebben, doch alleen tromplaadgeweren, en komt op het gevechtsterrein met klewangs en lansen of werpspietsen. Uit Tamiang is vernomen, dat op 16 Oct. een bevolkingspatrouille van lieden van Toekoe zou doen." »En gjj houdt vol dat uwe lezing van het geval de ware is, en niet door hem ver kregen »Door hem herhaalde Davies op min achtenden toon. «Hjj is heelemaal een kind in die dingen. Hjj weet zoo goed als niets van het bedrog, waarvoor bjj veroordeeld is, laat staan van hetgeen er bjj het leven van zpn vader gebeurd is. Al wat bp er nu van weet heb ik hem verteld. Neen, mpnbeweeg reden was billjjk te zjjn en een onschuldige te bevrjjden. Hp is de eenige hier, om wien ik iets geef en als ik alleen aan mp zelf ge dacht had en niet aan hem, zou ik niets gezegd hebben. Ik zal hem genoeg missen." »Ik geloof u," zei Bax, »en nu zal ik u vertellen dat wjj nog een verklaring hebben die geheel met de uwe overeenstemt." »Daar hen ik bljj omwant nu ziet gjj zelf dat ik de waarheid spreek. Ik ben niet bang voor een kruisverhoor." Dit was vrjj bevredigend en toch aarzelde Bax nogwant al was hjj overtuigd van de oprechtheid van dien gevangene, de jury en een knappe advocaat van de tegenpartjj zouden er wel anders over denken. Hjj zond de stukken aan zjjn compagnon met verzoek het advies van een ervaren rechtsgeleerde in te roepen. Deze was van meening dat de zaak nog aangehouden moest worden. Hjj wees erop dat de tegenpartjj zeker misbruik zou maken Soetan en Djamages uitrukte om zich met lieden van Radja Silaug te meten. Radja Oesin, broeder van den vermoorden Kedjoeroean Moeda, wilde den dood van zjjn ouderen broeder wreken. In den nacht van 16 op 17 Oct. deed der halve de patrouille der bevriende bevolking een inval in het Silangsche, en gelukte het haar een der grootste vjjanden der compagnie met klewanghouwen af te maken, nl. den Panglima Perak, aanvoerder der vjjandeljjke benden van Radja Silang. Ook heeft een bevolkingspatrouille onder Datoe Toemanggoeng, op verkenning zjjnde in de richting van Quala Tamiang, een vjj andeljjke bende gezien van 20 man sterk, welke vluchtte, om natuurlpk na vertrek der patrouille haar strooptochten te hernieuwen. Van de heeren A. Walraven en F. P, Polderdjjk te Nieuw- en St. Joosland ontvin gen wp een overdruk, uit Archief Vile deel, 3e stuk, uitgegeven door het Zeeuwsch ge nootschap der Wetenschappen, van een door hen geschreven studie De kuststreek van het Zuid-Oostelijk deel van Walcheren in vorige tijden. Ofschoon het werkje slechts een 100 tal bladzjjden telt heeft de voorbereidende studie en het raadplegen van onderscheidene bron nen zeker ontzagelpk veel tjjd en moeite ge kost. Het boekske is zeer interessant en geeft tal van tot dusver onbekende bijzonderheden. Het is afgedeeld inI De Lemmel, IT Het Jonker Fransgat, naderhand het Sloe, III Grondverlies door dijkbreuken en overstroo mingen, IV De verlanding van den stroom en V Aanwinst van gronden door het bedpken van polders sedert de 17 e eeuw. Een tweetal kaarten, door den heer F. P. Polderdijk geteekend, strekken ter toelichting. De schrijvers stellen zich voor op dit stukje weldra te laten volgen: Eene beschrjj ving van het voormalige eiland St. Joosland, en de tegenwoordige gemeente Nieuw- en St. Joos land, opgehelderd door eene historisch-topo- graphische kaart. Waaroser tegenwoordig onze jeugd zich kan beklagen, niet over gebrek aan belang stelling in haar lectuur. Boeken voor jongens en meisjes, kleinere en grootere, stroomen ons van alle kanten dageljjks toe. Ook Johanna van Woude, de schrijfster van Een Ilollandsch Binnenhuisje en andere werken, veler lieve lingsboeken, heeft met De Geschiedenis van een Kind, uitgegeven bjj den heer H. Honig te Utrecht, haar jongen vriendinnetjes een nieuwe prettige St. Nicolaas-gave willen be reiden. Boeiend, voor jonge en oude kinderen, ver telt de schrijfster, wat er niet al in het hoofd van een klein meisje van elf jaar kan rond spoken welke teleurstelling en leed zulk een klein hartje het gemis aan een harteijjke liefkoozing schenkt. Als Johanna van Woude het eenmaal noodig oordeelde in de slotregels van het verhaal een moraal uit te spieken, dan hadden wjj daar liever iets anders gelezen dan over den na- van de wetenschap dat de twee gevangenen over de zaak gesproken hadden, voor dat er mededeeling aan den gouverneur was gedaan en hjj wees er ook op maar dat mocht niet aan de familie Hurst gezegd woiden dat de omstandigheden, waaronder mejuffr Dragtofl pogingen had aangewend om de onschnld van den veroordeelde te bewjjzen, wel wat eigen aardig waren en aanleiding konden geven tot het vermoeden dat ook zp reeds vroeger tot de twee gevangenen in betrekking had ge staan. Daarom raadde hjj ten sterkste aan dat er geen stappen tot bevrjjding van Dave nant zouden gedaan worden, voordat de voort vluchtige directeur in hechtenis genomen was en Davies zjjn getuigenis onder eede had af gelegd, Dus werd nu weer aller aandacht gewjjd aan het zoeken naar Hawkey, dat echter steeds vruchteloos bleef. Marga begon alle hoop op te geven en Matson en Pulsum dachten er juist over hunne nasporingen te staken, toen op zekeren avond, bjj een zwaren zuidwester storm, de Jersey boot de haven binnenliep met het noodsein aan den mast en geneeskundige hulp liet vragen. De dokter, die met de andere heeren op de kade stond om naar den storm te kjj ken, begaf zich terstond aan boord. »Een man met een gebroken been, zwaar gekneusd, vrees ik," zei de kapitein terwpl de dokter met Matson de loopplank overging,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1