261. 136e Jaargang. 1893 Zaterdag 4 November. Een edel beginsel miskend. Middelburg 3 November. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Dat is na eenvoudig een kwestie van jjevoel, van verstand, van hart, waarover T. ÏÜusicalia- UIT STAD EN PROVINCIE. RECHTSZAKEN. Th ermometer. Middelburg 3 Nov. 8 u. vm 49 gr. tn. 12 u. 56 gr. av. 4 u. 56 gr. F. Verwacht Z. W. wind. Agenten te VlisaingenP. Gr. de Vet Mestdagh Zoo», te GoesA. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te TholenW. A. van Nleuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Botterdam, de Gebr. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cle., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj deB avonds nog worden opgenomen. Al jubelend en klagend heeft een zich noemende T. zijn hart uitgestort in het Zondagsblad van het N. v. d. D. van 15 October. Ware het niet dat wij eene bijzondere reden, van actueel belang, hadden om over die ontboezeming een enkel woord in het midden te brengen, wij zouden haar liefst onbesproken hebben gelaten, omdat zij zich beweegt op een terrein, dat wij bij voorkeur niet betreden. Het is zulk een glibberig en moeilijk pad. Maar nn wij daartoe ons als 't ware ge drongen gevoelen, ga vooraf de opmerking dat de overvloedige stof der laatBte dagen, door verslagen van verschillenden aard, ons belette eerder te zeggen wat ons in deze op het hait lag. T. herdenkt dan een oud vrienden wel den vriend zijner jeugd Hieronymus van Alphen. Zijn grootmoeder en zijn moeder brengt hij daarbij in herinnering, omdat deze hem dien vriend zijner kinderjaren hebben leeren hoogachten en liefhebben. Die dichter dat is zijn groote ver dienste in de oogen van T. sprak van God, leerde het kind vroegtijdig zich voelen .een kind van God." En juist op grond van die lofrede op dezen ouden dichter beklaagt zich T. bitter over den tegenwoordigen tijdgeest, over de ouderen vooral, die den kinderen van het goede, dat Yan Alphen in de harten wilde storten, ver stoken laat. .De tegenwoordige kinderwe reld kent zijne gedichtjes niet meer en de ouderen herdenken hem alleen om hem nog eens te kunnen smaden" aldus klaagt T. Daarin heeft hij gelijkmaar dit is zoo de gewone loop der dingen. Wie weet hoe het nageslacht met de ideeën der meest geavanceerden uit onzen tijd den spot drijft! Maar zij die Van Alphec smaden zijn booze menschen zij doen dat niet terwijl ze den dichter nog kennen, maar .het meest op gezag, zegt T.t omdat het nu eenmaal een bewijs van slechten smaak zou zijn, als men nog verdienste vond in de gedichten van Van Alphen." Nu gelooven wij dat de zoo hooggeroemde kinderdichter, als hij nit zijn graf kon op staan, waarschuwend zijn vinger zon ophef fen tegen zijn lofredenaar. Hij was in zijn tijd een zeer gemoedelijk man, die veel van kinderen en mensehen hield, zelfs van de nacbtwacht8, die hij verheerlijkte als engelen in menschengedaante, zoo practisch was hij. Hij deed alles om, op zijne wijze, liefde onder de menschen aan te kweeken. En hij zou het T. zeker kwalijk nemen, waar deze insinueert. Niemand zal een ander hard vallen, omdat hij de gedichten van vader Van Alphen mooi vindt cn zijn kinderen nog inprent, maar omgekeerd gaat het toch niet aan om hen, die daarvan niet willen weten, onmondig en onwetend te verklaren. Dit gaat de gren zen der welwillendheid te buiten en past vooral niet iemand, die als zedepreker wil optreden. Het is anders geen nieuwe methode, die T. in toepassing brengt. Men begint tegen woordig met zichzelven het brevet uit te reiken van kennis, braafheid en deugdeu anderen die in gevoelen verschillen in den ban te doen. En juist omdat dit eigenlijk de hoofdstrek king is van het betoog van T. meenden wij daartegen een krachtig woordje te moeten zeggen. Als het niet al te onbescheiden is om over ons zeiven te spreken, zouden wij T. wel willen opmerken dat wij de gedichten van Van Alpheu nog meermalen en onlangs ter hand namen dat eenige ervan nog ons in 't hoofd gegrift zijn als leerden wij ze nog gisteren, maar dat wij volstrekt niet dwepen kunnen met de wijsneuzige redeneeringen, door dien dichter kinderen in den mond gelegd. en wy het niet spoedig eens zouden worden, zoodat wij daarover liefst maar niet zullen strijden. Wil T. een lofrede houden op Van Alphen, hij ga zijn gangmits hij niet de eerlijke overtuiging van anderen beleedige en, onder den schijn van godsdienst, het ware, het goede, dat de godsdienst moet leeren, een slag in 't aangezicht geeft. T. treedt op als aanklager van onzen tijd, van den tijdgeest. Hoor zijn requisitoir Volgens van Alphen moest het kind vroeg tijdig van God leeren; maar .Helaas,tegen woordig ziet men juist het tegenovergestelde. Het kind hoort den naam van God niet noemen met zorg wordt alles geweerd, wat aan godsdienst kan doen denken. Het kind wordt niet gedoopt. Waartoe ook Het is immers een vorm, die allen inhoud verloren heeft. Het ontvangt geen godsdienstonder wijs. Ja, waarlijk, men staat verstomd! Ouders, die voor verlicht en ontwikkeld willen doorgaan, onthouden hun kinderen het catechetisch onderricht. Waarom Op dat zij naderhand vrij en onbevooroordeeld zullen kunnen kiezen tot welk kerkgenoot schap zij willen behooren, indien zij zich namelijk bij een dezer willen aansluiten .Dien Jupiter wil verderven, berooft hij eerst van het verstand. Hoe toch zullen die kinderen, mannen en vrouwen geworden, zich houden in den strijd der meeningen Hoe eenzijdig blijven zij ontwikkeld, waar ze gansch onkundig zijn gelaten van de groots!e macht, die ooit de menschbeid voortbewoog, waar het prachtigste boek, dat ooit geschreven werd, het gedenkboek van het grootsch en edel verleden van een bui tengewoon volk, voor hen gesloten blijft Hoe Jan Happig zal later hun beschouwing zijn 1 Hoe moeten zij zich hnns ondanks, bij innerlijke onkunde, ja de grofste onwe tendheid, laten meeslepen door holle phrases en noodwendig hem vólgen, die het hardst schreeuwt 1" Zie, om die beschuldigingen te kunnen uiten was het T. eigenlijk te doen bij zijne lofrede op Van Alphen. De oude dichter moest dienst doen om den nieuwen tijd te geeselen. Ja, met aandoening wordt ten slotte door T. uitgeroepen„Ach, vader Van Alphen, wat zoudt gij verdrietig zijn, als ge eens een kijkje kondt nemen in de meeste huiskamers van dezen tijd I Gij hoort hier niet meer te huis, evenmin als uw „klepperman" die op de dieven paste en maakte dat de kindertjes zoo gerust konden slapen." Dit laatste is een waar woord. En naast Van Alphen en den „klepper man" zouden wij den lofredenaar willen noemen. Ook hij voelt, begrijpt den tijd niet waarin hij leeft; hij kent, evenals zoovele anderen, de strooming niet welke thans door de gansche wereld gaat; en hij is daardoor onbillijk en onrechtvaardig tegen over andersdenkenden. En te meer trol ons dit nn weer, omdat het juist komt van eene zijde, die de moderne levensbeschouwing op kerkelijk gebied hul digt van eene zijde, waar men begonnen is het vrije onderzoek hoog te bonden tegen over bekrompenheid en mysticisme. Aan die zijde bond men den strijd aan tegen het gelooven op gezag; men wilde vrij denken en vrij zijn; maar mannen als T. deinzen thans voor de consequentie van hun eigen beginsel terug. Als er personen zijn en die zijn er gelukkig heden ten dage velen en onder hen mannen van naam en gezagdie, den weg volgend hun in die richting gewezen, tot de overtuiging zijn gekomen dat het god dclijke, het waarachtig goede, dat aan den cbristeiijken of welken anderen godsdienst ook tot grondslag ligt, even goed geleerd kan worden buiten een kerk; en van die overtuiging eerlijk blijk geven, dan valt men juist van die zijde, waar men zich zoo voor de vrijheid in de bres stelde, hen hard. Als een ernstig huisvader zelt de taak op zich neemt om in zijn huis zijne kinderen te leeren, wat hem goed dunktte onder richten zich boven den strijd der meeningen, die nergens too fel is dan juist waar bet de onzienlijke dingen geldt, te verheffen wanneer zulk een vader die kleinen reeds vroeg op het hart bindt geloovigen en onge- loovigen slechts al menschen te beschouwen en zich niet van de wijs te laten brengen door allerlei kerkelijke leerstellingen, dan heet het dat men die kinderen voert op deD weg van Jan Hap. Waarom doet men dit toch Wat en wie geeft T. en den zijnen het recht om aldus eeu edel beginsel, dat van het vrije onderzoek, zoo met voeten te treden niet alleen, want dat is niet het ergst, al is bet treurig genoeg, maar om dan nog te poseeren als zedepredikersen anderen met hun toorn en minachting te treffen Van die zijde verwachten wij juist in de allereerste plaats erkenning van het recht van ieder mensch om na te denken tot in de uiterste consequentie om, als een maal een meening op ernstige en goede gronden rust, die te uiten zonder gevaar te loopen van te worden verketterd. Dat is de geest van onzen tijd. En nu gaat het niet aan om zooals tegenwoordig aan die zijde meermalen ge beurt in onze maatschappij verwarring te stichten, onder den schijn van vrijzinnig heid het grootste fanatisme en clericaüsme te predikenen een dwang uit te oefenen, die in opstand komt tegen de heerlijke ideeën van vrijheid van gedachten, waardeering van andersdenkenden, welke de grondslagen van onze samenleving vormen en die vooral door al wat vrijzinnig denkt in hooge eere moeten gehouden worden. Ten eeuwigen dage zal er strijd zijn eD blijven. Vooral waar het geldt de dingen, die wij niet kennen, en waarover de wetenschap het laatste woord niet heeft gesproken, past ernst, nadenken, waardeering van anders denkenden en niet het minBt zorg dat men niet vervalle in kleingeestigheid, waardoor eene schromelijke verwarring ontstaat, die op maatschappelijk gebied haar nadeeligen invloed doet gelden ten koste \an al wat daar vrp zinnig en goed denkt. En hiermede nemen wij afscheid van dezen „bewonderaar van vorige tijden." Hij her innert ons den ouden man, die alles in zijn tijd beter achtte, tot zelfs in kleinigheden, en door een Fransch schrijver wordt voor gesteld, klagende Dans mon temps lespéches étaient bien plus grandes. In het November-nommer van de Vragen des Tijds komt een artikel voor van den heer mr A. Kerdjjk over kostelooze geneeskundige hulp en het kiesrecht. Hp vreest dat men bp de behandeling van het ontwerp bereid zal worden bevonden om de bepaling, dat koste looze geneeskundige hulp niet met bedeeling is geljjk te stellen, te schrappen en acht het daarom noodig daartegen zjjn stem te verhef fen. Volgens zjjn opvatting omvat het grond- w ettig begrip van onderstand niet geneeskun dige hulp voorzoover deze een ander karakter draagt dan dat van ondersteuning der arm en ter leniging van hun nood." Naar het Vad. verneemt, zal mr. Snjjder van Wissenkerke, referendaris aan het depar tement van justitie, belast worden met de waar neming van het directeurschap van het nieuw in te richten bureau voor fabrieks-en handels, merken. Mr. Snpder, die deze betrekking tegeljjk met zijn referendarisschap zal waar nemen, is naar Londen geweest, om zich op de hoogte te stellen van de werking van het Engelsche bureau. Bp kon. besluit: is pensioen verleend aan mr. M. van Heioma, ten bedrage van 2667 's jaars is benoemd tot notaris binnen het arr. Zwolle ter standplaats Staphorst, J. C. van Andel, candidaat-notaris te Wans veld is mr. H. Krabbe, hoofdcommies hp het dep. van binnenlandsche zaken, te 's Gravenhage, benoemd tot hoogleeraar in de faculteit der rechtsgeleerdheid aan de Rjjks-universiteit te Groningen, om onderwps te geven in de ency clopaedic der rechtswetenschap, het staatsrecht en het administratief recht; is dr. R. A. Reddingius, prosector en privaat docent aan de gemeentelijke universiteit te Amsterdam, benoemd tot hoogleeraar in de faculteit der geneeskunde aan de Rjjks-uni- versiteit te Groningen, om onderwps te geven in de ziektekunde en de ziektekundige ont leedkunde zpn benoemd tot inspecteur der registratie en domeinenvan de eerste klasse in de 13de divisie J. A. Enuma thans van die klasse in de 22ste divisie, van de eerste klasse in de 3de divisie M. van den Bergh, thans van de tweede klasse in die divisie, van de tweede klasse in de 20ste divisie J. W. Maassen, thans van de derde klasse in die divisie. Naar men meldt zullen de uitkeeringen der rpksverzekeringsbank, waaromtrent reeds eenig bericht in de bladen voorkwam, als maximum bedragen voor uitkeering in eens f 1000 en voor jaarljjksche uitkeering 260. Volgens berichten uit Kotta Radja heeft den 30 sten September Toekoe Oemar voor de tweede maal (de eerste eedsaflegging had plaats in 1884) den eed van trouw aan het gouvernement afgelegd, waarna hp door den gouverneur Dey- kerhoff op plechtige wjjze onder den naam van toekoe Tjohan Pahiawan werd geïnstalleerd alB Panglima Prang Besar. Aan Toekoe Oemar is tevens algeheele vergiffenis geschonken voor de vroeger door hem gepleegde euveldaden. Ijetteren en mmst, Gounod heeft een geheel voleindigde opera nagelaten. Maïtre Pierre is de titel; tot tekst diende de geschiedenis van Abelard en Heloïse. Het libretto is van Louis Gallet. Na een langdurig lpden is op 56-jarigen leeftijd te Krakau gestorven de bekende Pool- sche schilder Jan Matejko. Hp schilderde uitsluitend tafereelen uit de Poolsche geschie denis, Een der bladen van Chicago meldt dat, bp een aldaar gehouden plebisciet van artisten en kenners over de 12 beste schilderpen op de wereldtentoonstelling, Alleen op de wereld van Jozef Israels de meeste stemmen op zich vereenigde. Hoezeer het werk van Israëls te Chicago wordt gewaardeerd kan ook hieruit bljjken, dat hem van daar door particulieren vier schilderijen zijn besteld. (Vad.) De zomer met zjjne genotvolle avonden is voorbij gegaan, en de menschen vragen nu aan de kunst voldoening van hunne behoefte aan het ideale. Zjj vereenigen zich en luisteren aandachtig naar de woorden of tonen der dichters. Muziek en tooneelkunst doen voor hunne ooren en oogen het kunstwerk ontstaan; en de muziek hebben zp wel het meest lief, als de meest ideale, de meest sympathieke kunst. Sympathiek, want de gedachten van den toonkunstenaar moeten door de uilvoe renden gevoeld en weergegeven worden, en weerklank moeten zp vinden in het hart van den hoorder. Kan men zich een artist, een musicus denken, die het oor zou streelen, zonder ooit het hart te ontroeren? Zonder medegevoel, sympathie, is geene muziek denk baar. En hoe meer eene muziek vermag uit te drukken, des te schooner is zp. Daarom verdient elke goede uiting op het gebied der kunst zooveel aanmoediging en waardeering, als zjjnde eene Uitdrukking van het streven naar het edele, naar het ideale in den mensch. Twee jeugdige dames schonken ons Woensdag avond, op het eerste concert der Vereeniging voor Instrumentale Muziek, de gaven van haar talent. Mej. M. de L., de pianiste, in 't bezit van een flink ontwikkelde techniek, een ge voelvolle voordracht, een vurig temperament, verrukte het publiek door de bezielde en schoone voordracht van Chopin's prachtig iJ-moll concert. De poëtische schoonheid van dit werk kwam door haar zeer goed tot zjjn recht. Ook hare solonommers werden door haar artistiek vertolkt. Luide en herhaalde toejuichingen vielen haar ten deel. Mej. Plüddemann, wier goede eigenschap pen hier bekend zpn, zong met gloedvolle voordracht Beethoven's concert-ariaAh, Perfido, en verscheidene liederen. Vooral met de liederen van den heer Cleuver oogstte zij zoo veel succes, dat zjj het laatste lied daarvan het geestige Ach, nur ein Viertelstündchen, op 't verlangen van het publiek herhaalde. De werken voor strjjkorkest werden flink en met lust vertolkt vooral het kranig ge speelde schoone Andante con variazone uit Beethoven's quartet op, 18 no, 5 ondervond veel bjjval. Met voldoening kunnen de Muziekvereeni- ging en haar directeur op dezen welgeslaag den avond terugzien. In tegenspraak met verschillende be richten in enkele bladen kunnen wjj meedeelen dat de anti-revolutionnaire kiesvereeniging te Middelburg bp de a. verkiezing voor een lid van den raad zich onthouden zal van het stellen van een candidaat. Bij beschikking van den minister van binnenl. zaken van 2dezer is, met ingang van 1 December, aan H. Meyler, op zjjn verzoek, eervol ontslag verleend als onderwpzer bp de leerschool, verbonden aan de rpkskweekschool voor onderwijzers te Middelburg. Dit bericht is in een deel van ons vorig nommer onder Laatste berichten reeds mede gedeeld. Aan het strand te Kondekerke werd Donderdagmorgen het ljjk gevonden van een stevigen volwassen man dat geheel onkenbaar was, daar al het vleesch aan den schedel ontbrakeveneens waren van beide handen alleen de beenderen overgebleven en was de linkervoet bjjna geheel van 'tbeea gescheiden. Het ljjk was gekleed in tricot borstrok, ge ruit boezeroen, blauw vest, zwart jasje, wollen das en gestreepten broek. Om het middel bevond zich een lederen gordel met koperen slot, waarop, behalve een kroon, als randschrift de woorden Northamptonshire Militia Aan den rechtervoet bevond zich, behalve een wollen kous, een stevige schoen. In de verschillende zakken waren een doosje lucifers, een zakdoek, benevens een onleesbaar briefje te vinden. Op de armen waren getatoeëerd links de letters T G en rechts een half over gebleven beeld der vriendschap twee in elkaar grppende handen. Daar de ontbinding zeer ver gevorderd was, is het ljjk in 't duin begraven. In de St. Ct. zpn opgenomen de ge wijzigde statuten van de vereeniging De Ambachtsschool te Goes. Met ingang van 1 Januari Vs. is tot waterwaarnemer voor 's rjjks dienst te E11 e- woutsdjjk benoemd de heer H, Koole( wonenende aldaar. Bp beschikking van den minister van financiën zpn met ingang van den len November 1893 bevorderd de navolgende kom miezen bjj 's rjjks belastingenL. Poot te Cortgene van de 3e tot de 2é klasse C, Fortuin te Sluis, H. Jansen te Terneu zen, A. van der Welle te Hontenisse, J. J. Pannekoek te Sas van Gent en A. C. L. Polak, mede te Sas van Gent, van de 4e tot de 3e klasse. Men schrpft ons uit Oostburg: Met belangstelling nam men hier Donder dagochtend kenniB van het van uwentwege hier bekend gemaakt bericht dat Lampier de drievoudige misdaad aan den Marolleput bele den heeft. Verheugde men zich in het succes der justitie om den moordenaar tot bekente nis te brengen, er was ook wel wat egoisme bp, daar men vooral in den laatsten tjjd toen men vreesde dat de dader ongestraft zou bljjven, in onze omgeving, waar heel wat slechte en tot alles in staat zjjnde sujetten gevonden worden, voor eigen ljjf en have be ducht was. Het bericht gaf, naast tevredenheid dat de misdaad zou gestraft worden, een groote geruststelling. Donderdag had te O o s t b u r g in de raadszitting de installatie als secretaris en ontvanger plaats van den heer P. de Hullu Hz., onlangs daartoe benoemd. Arrondissements-Rechtbank te Middelburg. Heden, Vrjjdag, zjjn veroordeeld wegens oplichting: J. d. S., 29 j., werkman, Middelburg, tot 1 m. ger. straf diefstal: M. P., 24 j., zonder beroep, Kruiningen, tot 9 m. gev. straf, en T. d. B., 12 j., en T. C. H., 10 j., zonder beroep, beiden Terneuzen, elk tot f 3 b. s. 3 d. h. diefstal en strooperjj: M. L. V., 48 j., hvr. van J. C. S., Woensdrecht, tot 14 d. gev. strat strooperjj: J. S., 14 j., Woensdrecht, tot f 1 b. s. 1 d. h. mishandeling: C. M., 25 j., arbeider, 's Gravenpolder, tot 1 m. gev. straf, en mishandeling, vernieling en we- derspannigheid: D. v. H., 18 j., zoon van D., polderwerker, werkzaam te Haarlem» mermeer, tot 3 m, gev. straf. Allen in de koste».

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1