N°. 260.
136° Jaargang.
1893
Vrijdag
3 November.
FEUILLETON.
Iet geheim van Salvayre
Middelburg 2 November.
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2.-
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel; Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Reclames 40 cent per regel.
Van JEAN REI BR ACH.
Letteren en ivunst,
OIT STAD EN PROVINCIE.
1MDDELBIIME101RAM.
w
Thermometer.
j Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoo», te Goes A. C. Boluit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen F. y. d. Peijx, te ZierikzeeA. C. de Mooij,
Advertentiëi
Middelburg 2 Nov. 8 u, vm 48 gr. j te TholenW. A. va» Nieuwenhdijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur
m. 12 u. 50 gr., av. 4 u. 50 gr. F. aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Va» Ditmar, te Rotterdam, de Gebr. Belinïante, te 's Gravenbage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam, j aan bet bureau bezorgd zyn, willen
Verwacht Z. W. wind.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube cre., Joh» F. Jo»ès, opvolger.
zjj des avonds nog worden opgenomen.
By het onderzoek der Staatsbegrooting voor
1894 werden in de Tweede kamer de
volgende algemeene beschouwingen
geleverd.
By de overweging van Hoofdstuk 1 onthiel
den de meeste leden zich van politieke be
schouwingen in de gegeven omstandigheden.
Sommigen meenden dat men zich in die om
standigheden bjj de gedragsljjn der regeering
moest nederleggen, niet moest aandringen op
spoedige indiening van wetsontwerpen en dat
de Kamer geen ingrijpende voorstellen, zooals
de regeling der levende strijdkrachten, moest
onderzoeken. Andere leden waren ook bereid
een afwachtende houding aan te nemen, mits
de regeering het staatsbestuur intusschen niet
in een voor het land noodlottige richting drijft
en haar gedragsljjn geen groote belangen
schade. Men wees opï"de meening, door den
minister van binnenlandsche zaken op 9 Aug.
jl. over staatsbemoeiing uitgesproken, waarin
hjj de staatstaak omschreef op eene wjjze,
h. i. gevaarljjk voor het tot dusver in Neder
land steeds hoog gewaardeerde beginsel der
persoonlijke vrjjheideerbiediging van zelf
standigheid in eigen kring door den staat zou
naar die verklaring niet meer gevorderd kun
nen worden. Men vond het zeer bedenkelijk
dat dergelijke algemeene stellingen van de
regeeringstalel worden uitgesproken.
Verder wees men op het feit dat geene
maatregelen zjjn genomen om in den finan-
cieelen nood van vele gemeenten op regelma
tige wjjze te voorzien. De toestand der
gemeentelijke financiën was èn in vele platte
landsgemeenten, bjjzonder in Friesland, èn in
sommige steden, zooals te Amsterdam, naar
veler meening van dien aard, dat een uitstel
Van eene nadere regeling der gemeente-fiuan-
ciën zeer nadeelige gevolgen met zich brengt,
en men stelde daarom de regeering met nadruk
voor dit uitstel verantwoordelijk. Menwenschte
de memorie van antwoord gaarne in breede
trekken te vernemen welke voorstellen de
regeering voornemens is ten aanzien der
gemeente-financiën te doen.
Eenige leden vroegen welke onderzoekingen
de regeering heeft ingesteld naar de werkloos
heid en welke uitkomsten dat onderzoek heeft
opgeleverd. Voorts vroeg men of de regeering iets
voornemens is te doen ten einde de nadeelen
en gevaren van de weldra weder te verwachten
groote toeneming der werkloosheid te temperen
of te voorkomen. Vele andere leden waar-
echuwden nadrukkelijk tegen het nemen van
maatregelen tot werkverschaffing van regee-
ringswegehet scheen hoogst bedenkelijk ver
wachtingen op te wekken die onmogelijk
kunnen worden verwezenlijkt.
In eene afdeeling werd de noodzakelijkheid
betoogd om, indien eene nieuwe kiesrecht
regeling tot stand komt, nog voor de eerst
volgende algemeene verkiezingen de herziening
van eenige bepalingen der Grondwet in eerste
lezing tot stand te brengen, teneinde de over-
heerschende macht van de Tweede Kamer op
Novelle, uit het Fransch,
^Luitenant Salvayre!"
>Dat ben ik, geef maar hier!"
Salvayre legde de courant, waarin hjj las,
op de tafel en greep het telegram, dat de
bode hem aangaf.
Er volgde een oogenblik van stilte, daarna
zetten de andere officieren, die even opgeke
ken hadden, hunne partytjes voort einde-
looze partytjes, waarmede zjj zoo goed mogelyk
de lange avonden doodden, en de verveling
verdreven in het Zuideljjke provinciestadje,
waar zjj in garnizoen lagen. Maar toen het
eentonige optellen der piquetspelers weer
begon en de dominosteenen op de marmeren
tafeltjes rammelden, frommelde Salvayre het
telegram in elkaar en stond op om heen te
gaan.
»Er is toch niets ernstigs vroeg men hem
naoogende.
Hjj schudde ontkennend met het hoofd,
gespte zjjn sabel om en verliet het café.
»Het is zeker over zjjn huweljjk", zei
sen tweede luitenant.
het staatsbestuur, die van uitbreiding van het
kiesrecht te voorzien is, te beperkenhet
budgetrecht diende door Grondwettelijke be
palingen te worden beperkt, aan de Eerste
kamer moest het recht van amendement wor
den gegeven en een gewjjzigde regeling worden
gemaakt van de schadeloosstelling en de reis
kosten van de kamerleden, zóo dat de sterke
drang tot vestiging der woonplaats te 's Gra
venhage verdwyne. "Verscheidene leden der
afdeeling bestreden dien wensch naar Grond
wetsherziening, omdat deze verwarring zou
brengen in het werkplan der regeering en de
strjjd bjj de eerste verkiezingen onder een
nieuwe kieswet eeu te gecompliceerd karakter
zou verkrjjgen. De opmerking omtrent een
andere regeling der schadeloosstelling en reis
kosten vond echter steun bjj verscheidene leden.
Op spoedige indiening van een voorstel tot
wyziging van de wet op het personeel drongen
vele leden aan. De houding van den minister
van financiën bjj het jongste adres scheen
moeiljjk overeen te brengen met zjjne vroegere
beloften, zoodat daardoor bjj sommigen het
vertrouwen in 's ministers beleid was vermin
derd. Ook betwjjfelde men of een parlieele
wyziging, als die thans door den minister wordt
beoogd, voldoende verandering kon brengen in
den druk van het personeel op den midden
stand. Mocht het ontwerp de kamer niet zeer
spoedig kunnen bereiken, dan wenschte men
bjj de memorie van antwoord meer in bijzon
derheden te vernemen welke veranderingen de
minister zich voorstelt in de wet op het per
soneel te brengen. Ook wezen sommigen er op,
dat by eene billyke regeling van het personeel
het mogelyk zou zjjn den aanslag in die be
lasting te bezigen als grondslag voor het kies
recht, tot aanwjjzing van den door de grondwet
gevorderden maatschappelyken welstand.
Van verschillende zijden werd nadrukkelijk
verlangd, dat de regeering, nu de nieuwe
regeling van het kiesrecht wel niet in het
voorjaar van 1894 tot stand zal zjjn gekomen,
spoedig zou indienen een wetsontwerp tot
wyziging der kieswet, waarbjj maatregelen
worden getroffen om te voorkomen dat aan
slagen in de vermogensbelasting publiek wor
den bij gelegenheid van het opmaken der
ljjsten der hoogst aangeslagenen in genoemd
jaar. Het is niet voldoende te bepalen, dat
het gezamenljjk bedrag der aanslagen in de
directe belasting op die lijsten zal worden
vermeld, maar meer afdoende voorschriften
zjjn noodig om het geheim der aanslagen in
de vermogensbelasting beter te verzekeren.
Men vroeg of spoedig een wetsontwerp be
treffende de regeling voor 1894 kan worden
te gemoet gezien en wenschte omtrent de zaak
het gevoelen vhn de ministers van financiën
en binnenlandsche zaken te vernemen.
Vele leden drongen nader aan op indiening
van een wetsontwerp tot uitvoering van art. 187
der Grondwet, sommige andere van een voorstel
ter voldoening aan art. 96, 2e lid daarvan.
Voorts werd gevraagd wanneer voorstellen ter
voorziening in het lot van oudé en verminkte
werklieden kunnen worden tegemoet gezien,
zoomede voorstellen tot afschaifing van rjjks-
tollen.
»0 neen", hernam een ander, »ik geloof
eerder slechte tjjding."
»Welnu, en wat zou dat?"
»Hoor eens aanriep een derde zich
o mkeerende. Saint Preux houdt zich aan een
stroohalm vast! Hoopt gjj nog altjjd dat dat
huweljjk niet zal doorgaan
ilk antwoordde Saint Preux geraakt,
»wat kan mjj dat schelen; ik heb de dochter
v an den kolonel nooit gevraagddes te beter
voor Salvayre maar ik zou haar ook niet
willen hebben."
Men wilde hem plagen, maar hjj ging
driftig voort»Neen, neen, ik zou haar niet
willen hebben. Zjj is allerliefst, dat ben
ik met iedereen eens, maar ik zou nooit een
schoonvader willen hebben, tegen wien ik
moet zeggen^oversteIk wil een schoon
vader hebben, met wien ik als mjjn geljjke
kan omgaan en dien ik kan uitschelden als
ik mjj over zjjn dochter te beklagen heb.
Ziedaar 1"
»Wat een idee!"
»Er is ook een fabel van de vos met de
druiveDl" zei een ander ondeugend.
Saint Preux draaide zich toornig om, maar
ziende dat men hem wilde boos maken met
plagen, zooals wel meer gebeurde, zweeg hjj
en haalde de schouders op. Daarop zette hjj
met een driftig gebaar zjjn lorgnet recht,
sloeg de beenen over elkaar en verdiepte zich
in een courant.
Sommigen meenden dat, nu de regeering de
gemeentefinanciën voorloopig heeft laten rusten,
er nieuwe middelen voor het r jjk zullen moeten
worden gevonden als men de gemeente wil
helpen door overneming van sommige harer
uitgaven door het rjjk men beval aan betere
verzekering van de heffing der inkomende
rechten, belasting van giften onder de levenden,
binnen zekere termjjnen voor den dood en
verhooging van het overgangsrecht van onroe
rende goederen van vreemdelingen.
Terwijl verscheidene leden meenden, dat de
financieele toestand in de jongste millioenen-
rede te gunstig is voorgesteld, achtten anderen
dien toestand voor het tegenwoordige zeer
bevredigend, al ontkenden zjj niet dat de toe
komst reden tot zorg geeftbeperking in het
voorstellen van nieuwe uitgaven scheen noodig
en het verdeelen van noodzakelijke uitgaven
over meerdere jaren, o. a. die voor de stelling
van Amsterdam. Men hoopte dat de minister
van financiën zou zorgen dat zjjne ambtge-
nooten de noodige beperking zouden in acht
nemen en eenige leden wenschten, ook ter
wille van de Eerste kamer, afzonderlijke be
grootingen voor den bouw vau een museum
van natuurlijke historie en voor het verleenen
van rentelooze voorschotten voor den aanleg
van stoomtramwegen.
Yan verscheidene zijden wenschte men in
de Mem. van Antwoord verschillende inlich
tingen omtrent de opbrengst der vermogens
belasting en zoo mogelyk statistieke opgave
omtrent de aanslagen.
Door den minister van financiën is een
schrjjven gericht aan de Gedeputeerde staten
der provinciën, waarin erop wordt gewezen,
dat, volgens art. 19 8 der wet tot heffing
eener belasting op bedryfs- en andere inkom
sten, de niet-ambtelyke leden der commissiën
van aanslag, bedoeld in art. 19 g 15 en 2
dier wet, worden benoemd vóór 1 Nov. van het
jaar, voorafgaande aan dat, waarin hun dienst
tijd begint. Daargelaten, dat die wet eerst
op 27 Oct. jl. is in werking getreden, kan,
zooals de minister schryft, aan dat voorschrift
geen gevolg worden gegeven voordat zou zyn
beslist omtrent de instelling van meerdere
commissiën van aanslag in éen gemeente of
van éen zoodanige commissie voor meerdere
gemeenten te zamen, in dezelfde provincie
gelegen. Nu dit onderwerp is geregeld bij
koninklijk besluit van 28 October jongstl.,
no 1, heeft de minister gemeend, Gedep. staten
reeds nu in afwachting der plaatsing in het
Staatsbladvoorloopig een afdruk van dat be
sluit te moeten toezenden, teneinde gelegen
heid te geven om tjjdig om te zien naar
bekwame en geschikte personen, die in aan
merking kunnen komen voor benoeming zoodra
dat besluit in werking zal zyn getreden.
By kon. besluit
is de heer Andrews A. St. John erkend en
toegelaten als consul der Vereenigde staten
van Amerika te Bataviaen
is A. van Duuren, gegageerd sergeant-majoor,
conducteur bij de artillerie van het Neder-
landsch-Indisch leger, benoemd tot opzichter
van 'b rjjks museum te Amsterdam.
Het gesprek kwam echter weer op het tele
gram, zoowel uit belangstelling als uit de
nieuwsgierigheid, die zoo gemakkelyk wordt
opgewekt by de werkeloosheid en eentonig
heid van een klein stadje. Eensklaps zei
iemand: »Zou het een vrouw zjjn?"
»Een vrouw! Och kom! Zoo kort voor
zijn huweljjk
Iedereen verzette zich hiertegen. Salvayre
was iemand van uiterst goede, zelfstandige
zeden. Zyn leven lag voor een ieder open,
als dat vau iemand, die niets te verbergen
heeft. Nooit was hij afwezig, nooit zocht hij
een voorwendsel om zich aan de dagelyksche
bijeenkomsten te onttrekken. Zjjn deur stond
ten allen tjjde voor een ieder open, hjj kwam
nooit te laat aan de maaltjjden, en als hy na
het eten heen ging zonder in het koffiehuis te
blijven zitten, dan wist men dat hij den avond
by zjjne aanstaande ging doorbrengen.
Juist dit geregelde leven bad den kolonel
bewogen hem de hand zjjner dochter toe te
staan. Yan weerszijden was het een huwe
ljjk uit liefde. Zjj wareu geen van beiden
rijkzjj bracht den by de wet vereischten
bruidschat mede en hjj had een kleine
bezitting van weinig waarde in Fouraine en
eenige bunders land die hem na den dood van
bejaarde bloedverwanten zouden ten deel val
len. Maar Salvayre was schrander, yverig,
volhardend; drie voorwaarden om vooruit te
komen. Hjj zou weldra aangesteld worden bjj
De burgerkiesvereeniging te Assen heeft
met byna algemeene stemmen de volgende
motie aangenomen »De burgerkiesvereeniging,
van oordeel, dat bjj eene verwerping van het
aanhangige kieswet-ontwerp de belangen van
het Nederlandsche volk worden geschaad, geeft
aan de regeering eerbiedig in overweging in
dat geval niet eenparig de portefeuilles ter
beschikking van de koningin-regentes te stellen,
maar Hare Majesteit voor te stellen, tot ka
merontbinding te besluiten, opdat de kiezers
in de gelegenheid worden gesteld, in deze
hoogst gewichtige zaak uitspraak te doen."
De ry der concerten in Middelburg werd
Woensdagavond geopend door een zeer goed
geslaagde uitvoering van de Vereeniging voor
instrumentale muziek. Daarbjj verleenden hare
medewerking de dames Plüddemann uit Bres-
lau, zang, en M. de Lange van Middelburg,
piano.
Beide mochten zich in hartelyke toejuichin
gen van het talryk publiek verheugen terwjjl
ook het orkest warmen bjjval inoogstte met
de uitvoering van een vjjftal nommers.
In ons volgend nommer geven wy het ge
wone verslag van dit concert.
Uit de pas vei schenen November-afleve
ring van de Vragen des Tijds blijkt dat mr
H. Goeman Borgesius, vroeger een der redac
teuren, maar het laatste tiental jaren niet
meer tot de redatie behoorende, thans opnieuw
deel daarvan uitmaakt.
Te Parjjs is overleden de landschap
schilder Karl Bodmer, een der laatst overge
blevenen van de school van Barbizon.
Eveneens is gestorven de Fransche beeld
houwer Pierre Rambaud.
Naar wy vernemen heeft M. Lampier, de
man van de oudste dochter der weduwe Bart
en verdacht van den drievoudigen moord te
Marolleput, eene volledige bekentenis afgelegd.
Het schrjjven, door den heer mr M. J.
de Witt Hamer alhier gericht aan den raad,
en waarvan wy in ons verslag der Woensdag
gehouden raadszitting kortelyk melding maak
ten, is gedateerd 27 October en van den vol
genden inhoud
>Na de meerderheid van uwen gemeen
teraad in de laatste gemeenteraadsvergade
ring niet alleen bljjk heeft gegeven van
warme belangstelling in het volksonderwijs,
maar waarschijnlijk ook op het oog heeft ge
had door bekrimping van gemeente-uitgaven
den druk der vermogensbelasting te vermin
deren en het dreigend gevaar eener in wer
kelijkheid progressieve gemeente-inkomsten
belasting te ontgaan, meen ik, ambteloos
burger, als blyk van sympathie met de genomen
besluiten, nevensgaande teekening ter illustra
tie van het gemeente-verslag aan den raad te
mogen aanbieden.
Wellicht dat het daarbjj aangegeven denk
beeld voor toepassing in de verschillende
gemeentescholen vatbaar zal bljjken te zijn."
Bjj dit schrjjven was gevoegd een bekende
de krijgsschool en zjjn huweljjk met de doch
ter van den kolonel Langier, die iederen dag
generaal kon worden, zou zyn bevordering
zeker bespoedigen.
Het scheen dus van alle kanten onmogelijk
dat Salvayre, zoo'n practisch en daarenboven
verliefd man, zyn huwelyk in gevaar zou
brengen door een dwazen minnenhandel, juist
op bet laatste oogenblik, nu er op niets meer
gewacht werd dan op de goedkeuring van
den minister, een zuivere formaliteit.
II.
Den volgenden morgen waren de vrienden
van Salvayre echter verbaasd dat hy niet aan
het ontbjjt verscheen, te meer daar een hun
ner, die wat laat kwam, vertelde dat hij den
oppasser van den luitenant was tegen geko
men met het eten, dat hy voor hem gehaald had.
»Drommels, dat wordt bedenkelijk!" zei
de een.
Toen men hem 's middags bedaard en kalm
bjj de militaire marsch aantrof, vroeg men hem
lachend of hij bezoek gehad had.
»Neen antwoordde hij kortaf.
Men zweeg uit bescheidenheid maar maakte
zich ongerust; men wilde weten; het denk
beeld dat er een vrouw in het spel was schoot
steeds dieper wortel in de hoofden der kame
raden. By het middagmaal verscheen Salvayre
weer niet en in dien langen avond, zonder
bezigheid, begonnen de hersenen te werken
teekening, genomen uit de Fliegende Blatter
van 1892, n° 2472 met het opschrift Vereen
voudiging en de plastische voorstelling ge
vende van de wijze, waarop in de gemeente
Sparhausen, waar de toestand van het school
wezen weinig gunstig is, een school met twee
klassen is ingericht. Een zeer lange onderwyzer
komt der gemeente zeer te stade, want daardoor
is het overbodig een tweeden onderwyzer aan
te stellen.
De beide klassen zijn boven elkaar geves
tigd, en een gat in de zoldering, die beide van
elkaar scheidt, maakt het den langen onder
wyzer mogeljjk nu eens in de beneden- dan
weer in de boven-klasse onderricht te geven.
Hoe de lieve jeugd telkens profiteert, wan
neer 's meesters hoofd verdwenen is, doet de
grappige plaat duideljjk zien.
Uit Goes schrjjft men ons:
Het is heusch geen aanstellerij of zedepree-
kerjj, wanneer ik zeg, dat het tegenwoordig
de spuigaten uitloopt met het zingen van
deunen, die slechts éen bedoeling hebben,
nl. om de eerbaarheid een klap in het aan
gezicht te geven.
Als men hier bij gelegenheid van alle denk
bare uitspanningsdagen hoort, wat door de
»jonkheid" uitgebruld wordt, dan staat men
versteld over twee dingen. Ten eerste, hoe
het ter wereld mogelyk is om in dien echt
platten, grof oneerbaren onzin zoo'n behagen
te scheppen om dien langs de straten uit te
bulderen. En ten tweede dat onze politie geen
termen vindt om dit tegen te gaan.
Dinsdagavond las ik juist in de Midd. Crt.
van Woensdag, dat het kantongerecht te Mid
delburg iemand uit Vlissingen wegens het
in 't openbaar zingen van een voor de eer
baarheid aanstootelyk lied gevonnisd had.
De aanstaande toondagen zullen ons weder
de piquante nommers uit het lolmakers reper
toire doen hooren. Niet alleen de jongelingen,
maar ook de jongedochters zingen uit volle
borst mee.
Er zjjn bepaald in Beveland allerliefste boe
rinnetjes, maar als men uit nog zoo'n snoe
perig rozemondje ook die onkiesche liedjes
hoort, die nauweljjks passen in den mond van
den befaamdsten dragonder, dan keert men
haar den rug toe.
Ik weet wel vryheid—blyheid, doch het is
volstrekt geen verkorten dier vryheid, wan
neer men den lust voor het zingen van zede-
kwetsende liederen tracht te breidelen.
Als de wet aanleiding geeft om op te treden,
dan is de politie eenvoudig verplicht de wet
te handhaven, niet waar En Hermandad
behoeft hier volstrekt geen rechercheurs-poli
tiek tentoon te spreiden om overtredingen te
constateeren.
Woensdagmiddag jl. bezocht de commis
saris der koningin in Zeeland de gemeente
Wolfaartsdyk. Na het verleenen van
audiëntie en het bezoeken van de scholen, de
Ned. Herv. kerk en de begraafplaats te Oost-
kerke, begaf de heer De Brauw zich weer naar
het gemeentehuis. Kort daarop bracht het
muziekgezelschap Wolf erts Fanfaren hem eene
aubade, waarvoor door hem aan den directeur
en de muzikanten dank werd gezegd.
1 «.Teneinde zekerheid te erlangen ging een
der vrienden, onder het een of ander voor
wendsel, naar hem toe. De deur was gesloten
men had moeite om door te dringen. Einde
lijk verscheen Salvayre en was een weinig
onvriendelyk; op de tafel was voor twee
personen gedekt,
Nu was er geen twjjfel meer mogeljjk i
Salvayre verborg een vrouw. Misschien Was
hy bezig een oude verbintenis te verbreken,
een van die verbintenissen die men eerbiedigt
en waarvan men niet spreekt. Zjj was onge
twijfeld op het bericht van zyn huwelyk afge
komen om een spaak in het wiel te steken
hy zou zeker een zwaren strijd hebben en
haar moeten ontzien uit vrees voor schandaal.
»F,en leeljjk geval", zei een der officieren,
het hoofd schuddende. Er volgde een oogen
blik van stilte en daarop ging men uit een
gevoel van kameraadschap aan het overleggen
hoe men hem zou kunnen helpen.
Dergelijke dingen deden zich meer voor.
»Om u te toonenriep Saint Preux uit,
»dat ik niet jaloersch ben van zyn huweljjk,
bied ik mjj aan hem van haar te verlossen."
»lk ookik ook 1" riepen verscheidene
stemmen.
Een oogenblik praatten allen te geljjk,
maar Saint Preux beweerde dat hjj de eerste
was,
»Neen, neen, laat ons loten,"
»Loten, loten J"