N°. 257. 136° Jaargang. 1893 Dinsdag 31 October. Middelburg 30 October. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prij» per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel: Bij abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels f 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Heft fooneel. ll)l)IIIS(li(.SIIIi: (III KAM. Th eraometet. Middelburg 30 Oct. 8 u. vin 49 gr. m. 12 u. 54 er-, av. 4 u. 50 gr. F. Verwacht N. wind. Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. C. Boltjit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen F. y. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, j Advertentiën te TholenW. A. van Njeuwenhuhzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Dithar, te Rotterdam, de Gebe. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de La Man Azn., te Amsterdam, j aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zjj des avonds nog worden opgenomen. Het proefstation en de win ter cursus te Groes. Met 1 November worden te Goes een tweetal inrichtingen geopend, voor den landbouw in onze provincie van allergrootst belang. Wij bedoelen het r jj k s landbouw-proef- Btation en den r jj k s landbouw win- tercursus. Dank zjj de welwillendheid der betrok ken directeuren werden wjj op ons verzoek in de gelegenheid gesteld in beide inrichtin gen eens een kjjkje te nemen. Het proefstation is gevestigd in de fraaie villa aan de Laurens Pieter van der Spiegel straat, vroeger bewoond geweest door den heer Max Salberg. Op de benedenverdieping is een flinke di recteurskamer, waarnaast het laboratorium voor het onderzoek van boter, noodig ter voor lichting van de rechterlijke macht, en een lokaal tot controleering van meststoffenin het zelfde lokaal bevindt zich eene donkere kamer tot polarisatie van' suiker. Al deze vertrekken zjjn ruim en licht en met een klein wachtkamertje gelpkvloers. In het sousterrein vonden wp een vertrek, bestemd voor het onderzoek van suikerbieten, met flinke bergplaatsen voor de bieten en ook voor boler en andere zaken. In een der loka len is ook een machine opgesteld tot distilla tie van water. Een hooge maar gemakkelijke trap voert naar de bovenverdieping, waar zich een lokaal bevindt voor bet onderzoek naar de zuiverheid en de kiemkracht van granen en zaden. Verder zpn daar bergplaatsen voor glaswerk en andere ingrediënten en bevindt zich er de mooie, een riant uitzicht hebbende, woning van den amanuensis. Nog eene verdieping hooger vinden wp ruime solders en verschillende kamertjes, waarvan er een benuttigd is voor de plaatsing van het waterreservoir, dat in de lokalen voor boter- onderzoek water onder een vaste drukking voert. In de verschillende lokalen zpn in glazen kasten de noodige instrumenten geplaatst, terwpl in alle kamers electrische schellen zpn aangebracht. Het gebouw is omgeven door een uitgestrekt terrein, dat zich uitmuntend leent tot het nemen van proeven in de open lucht. Zooals onzen lezers bekend is berust de directie over het proefstation bp den heer dr. J. Swaving, aan wien als assistenten zpn toe gevoegd de heeren W. J. Essers en L. Schaap, terwjjl de heer G. Herwich Hzn de functie vaH amanuensis bekleedt. Overigens behoort bp het station nog eenig hulppersoneel. Betreft de inrichting van het proefstation te Goes niet direct iets nieuws, aangezien vroeger landbouwers en handelaars te Breda hunne Al waren Zondagavond in onzen schouwburg ia de bovenloges slechts weinig plaatsen bezet en beneden nog enkele open, wie de hooge prjjzen, die noodzakelijk waren, en den zeldzamen avond in aanmerking neemt, zal moeten erkennen dat er groote belangstelling was vooi de Franscbe voorstelling, waarbij mevrouw Segond—Weber optrad. Men zag personen die andere voorstellingen nooit bjj- wonen. Waren zjj er nu, omdat er Fransch gespro ken werd en een bezoek aan zulk een voor stelling vrjj wat deftiger en geleerder staat dan aan eene Nederlandscbe komedie Dan raden wp hun aan toch ook eens no titie te nemen van onze eigene tooneelisten, onder wie er waarlijk ook te over zpn, die talent bezitten. Overigens zagen wp Zondagavond ook zeer trouwe bezoekers van de Hollandsche voor stellingen en is het hun nu gegaan als ons, dan zpn ze niet huiswaarts gekeerd onder den indruk van iets machtigs, iets verhevens ja, hebben zjj bp menige eenvoudige Nederland- sche voorstelling meer indrukken verkregen, die tot nadenken stemmen, dan juist Zondag avond. Waar ligt dit aan? Zpn wp door de meer eenvoudige stukken van de laatste jaren niet meer gewend aan de tragedie#® van Racine; vallen zjj zoo geheel traiten de lpn, waarin wjj ons heden ten dage artikelen konden doen onderzoeken, toch is de vestiging te Goes van groot belang. Door persoonlijke kennismaking met den directeur, die steeds toonde voeling te willen hebben met de landbouwers en allen die met den landbouw in betrekking staan, zal het nut en voordeel van het station meer dan tot dusver in 'toog en gemakkelijker onder het bereik der Zeeuwsche landbouwers en handelaars vallen. Iets geheel nieuws zjjn de rjjks-landbouw wintercursussen, waarvan, zooals men weet, er voorloopig slechts twee in Nederland zjjn opgericht, nameljjk een te Groningen en een te Goes. En dat die nieuwigheid gewaardeerd wordt blpkt wel uit het feit dat de cursus te Groningen door 34 en die te Goes door 15 leerlingen zal gevolgd worden. Als een vleiend getuigenis voor de Zeeuwsche hoofden van scholen mogen wjj hier wel even wjjzen op het feit dat bp het afnemen der examens gebleken is, hoe het gehalte van hen, die zich voor den cursus in Zeeland aanmeldden, vrp wat hooger is dan dat in Groningen. Om een denkbeeld te geven van wat aan den cursus te Goes wordt onderwezen laten wjj hier het beknopte leerplan volgen. Het omvat kennis van den grond, grondbe werking, grondverbetering, plantenteelt, vee- voedering, bedrijfsleer, scheikunde en natuur kunde, bemestingsleer, veeteelt, gezondheidsleer, zuivelbereiding, dierkunde, Nederlandsche taal, rekenkunde en plantkunde. Het onderwjjs heeft alzoo ten doel om aan komende landbouwers in de gelegenheid te stellen op weinig kostbare wjjze de noodige theoretische kennis van het landbouwonderwijs te verkrijgen. Op weinig kostbare wpze zeggen wp en dat is te meer waar, nu in de allerlaatste dagen door de regeering besloten is om het school geld, dat eerst op f 20 per half jaar bepaald was, op f 20 per cursus, dat is gedurende twee winterseizoenen, te stellen. De cursus duurt twee winterhalf] aren en is gesplitst in twee klassen. Uit den aard der zaak wordt dit jaar met éene klasse aangevangen. Het onderwjjs wordt gegeven dagelpks van 's morgens 9—12 en 's middags van 2—4 uren, in de daarvoor ingerichte, door het ste- deljjk bestuur afgestane voormalige woning van den boekhouder der leenbank aan het Kerkhof. Wjj vonden daarin een ruime kamer ten gebruike van den directeur en de leeraren) en verder een flink schoollokaal, 7 X 6 M. groot, met plaats voor 15 leerlingen, terwpl nog ruimte genoeg over is om, wanneer eene tweede klasse is gevormd, ook deze een goed leslokaal te geven. De leermiddelen bestaan uit verschillende hulpmiddelen, als platen, geraamten van menschen en dieren, typen van vogels, verza melingen van kevers, insecten enz., benevens werktuigen voor de zuivelbereiding. De gelezenheid is er tevens om, zoo het onderwijs dit vereischt, nog meerdere lokalen op tooneelgebied bewegen, dat wp bp de zeer enkele malen, waarbjj ze ons te aanschouwen worden gegeven, eerst ons weêr tot hen moe ten opheffen, wat niet zoo gemakkeljjk valt? Of ontbrak er aan de opvoering te veel, dat de illusie ons ontnam Wp meenen dat in beide de oorzaak gevon den moet worden. In de stukken van den nieuwen tpd leven wp zoozeer in het alledaagsche, vaak met een zeer verheven achtergrond, dat willen wjj ons op eens verplaatsen in de dagen, waarin Phèdre en Brittannicus spelen, en geheel on der den indruk geraken niets de illusie mag verstoren. En dat kan men alleen, wanneer alles samen werkt, wanneer èn tooneelzetting èn acteurs, wanneer alles ineensmelt tot onberispelijk geheel. En dat is alleen te verkrpgen in groote steden als Parjjs enz. Daarom is en blpft het gevaarljjk met zulke stukken tournee's te ondernemen, waarbjj als vanzelf aan het geheel zooveel ontbreken moet. De tpden zpn, dunkt ons, voorbjj dat om een enkele ster te zien spelen het voldoende is dat zjj slechts met anderen optreedt, zelfs al zpn deze zoo goed als gisteren avond eenigen waren die mevrouw Segond-Weber ter zjj stonden. Wjj stellen tegenwoordig hooger eischen; en al waardeeren wp 't wanneer men ons de gelegenheid biedt een actrice of een acteur van naam te aanschouwen, door de, ale geheel, goed verzorgde voorstellingen, die j wjj ten doet. in gebruik te nemen, bpv. voor practische lessen in boterbereiding enz. Als directeur der school, die heden geopend is, treedt op de rjjkslandbouwleeraar, de heer I. G. J. Kakebeeke, naast wien als leeraren staan de heeren A. A. ter Haar te Goes en M. van der Vliet, veearts te Kruiningen. Bovendien bestaat het uitzicht dat in het vervolg lessen in schei- en natuurkunde, te geven door den directeur van het rijksland- bouwproefstation, door de leerlingen kunnen gevolgd worden. Uit het vorenstaande blpkt overtuigend het groote nut dezer instelling voor de kinderen van Zeeuwsche landbouwers, voor wie een cursus aan de rjjkslandbouwschool te Wage- ningen te lang duurde en te kostbaar is. Nu wjj toch over landbouwonderwijs spreken, kunnen wjj ook melding maken van nog een stap in goede richting. Hoe gemakkeljjk en min kostbaar het volgen van een winterlandbouwcursus gemaakt is, toch is het voor vele landbouwers nog be zwaarlijk, omdat de leerlingen, voor zoover zp niet in den omtrek van Goes wonen, daar in den kost moeten gaan, wat natuurlpk nog al wat uitgaven vordert. Onze zegsman, bp uitstek bevoegd, deelde mede dat dit per halljaar op f 250 dient begroot te worden. Daarom zal, naast den cursus te Goes, door het verleenen van subsidiën hier en daar de gelegenheid worden gegeven om jongelieden ten plattenlande onderwjjs te geven in de beginselen der landbouwkunde, als de begin selen van de natuurwetenschappen en de vee teelt, daarbp tevens rekening houdende met den aard en de behoeften van het landbouw bedrijf in de omgeving. Dat onderwjjs zal gedurende 6 uren sweeks gegeven worden in de lokalen van een der openbare lagere scholen bp voorkeur door onderwijzers in het bezit der acte van bekwaam heid in de beginselen der landbouwkunde. Schoolgeld wordt in den regel niet geheven en leermiddelen worden gratis verstrekt. Om subsidie voor zoodanigen cursus te ont vangen dienen de afdeelingen van landbouw- maatschappjjen of particuliere landbouwver- eenigingen zich te wenden tot het hoofdbestuur der landbouwmaatschappp in hare provincie. In Nederland zpn een vjjftiental van deze cursussen gesubsidieerd en in Zeeland zal dit vermoedelijk met éen geschieden, nameljjk te Rilland-Bath. Om tot de lessen te worden toegelaten moeten de leerlingen ten minste 14 jaar oud zpn en door een toelatingsexamen toonen het lager onderwps met vrucht te hebben gevolgd. De Vaderlander beantwoordt in zpn jongste nommer enkele der opmerkingen, in de Stan daard gemaakt over de bekende subsidie, die aan de scholen der vroegere doleerenden (thans christeljjb gereformeerden) zjjn toegekend. De woorden van de Stand. Stel, dat dit kabinet viel en een ander nit de vrienden van dr Bronsveld aan het bewind kwam, dan was men natuurlijk toch een volgend jaar zijn sub sidie kwjjt. wp van onze eigen tooneelisten te zien krjjgen, valt het niet zoo gemakkelijk meer ons te bevredigen als vroeger jaren. Er is ons gisteren op zichzelf menig schoon tooneel te aanschouwen gegeven, maar het statige, het deftige, dat van zulke opvoeringen het kenmerk moet zjjn, ontbrak, dunkt ons. Dit ligt zeker aan de meer moderne op vatting der vertooners, want zelfs mevrouw Segond-Weber deed ons veel meerJdenken aan een tragedienne in een modern stuk, als Fédora bv., dan in een klassiek drama. Agar was geheel andershet is waar haar figuur leende zich veel meer voor Phèdre statig, breed vatte zjj haar rol op. Zelfs wijlen onze, zoo diep betreurde mevrouw Kleine Gartman, met haar klassiek profiel, was voor dergeljjke rollen oneindig beter geschikt. Daarbp hoorden wjj uit den mond van mevrouw SegondWeber, die door houding en gelaat ons meermalen deed denken aan Sarah Bernhardt en aan mevrouw Frenkel Bouwmeester, zoo weinig klanken, die van diep gevoel getuigden. Hard en scherp moesten hare woorden dikwijls klinken, maar bp Agar klonken altjjd die tonen nog sonoor, nietkrjj- schend, zooals wp o. a. door mevrouw Segond het woord soleil eenmaal hoorden uitspreken. Haar spel was in menig opzicht aangrijpend, o. a. toen zp luisterde naar Oenone, na het bericht van den dood van haar gemaaltegen over Hippolyte in het laatste tooneel van het derde bedrjjf, wanneer zjj Oenone hare ver- »Een koninklijk besluit vestigt voor een volgend ka binet in het minst geen bindende juiisprndentie. Hoe spoediger daarom alle kerkelijke scholen in vrije scholen, van een vereenigieg uitgaande, worden omgezet, des te veiliger staat men," worden door de Vaderlander als volgt beant woord »Hier toont de Stand, dus zeer goed te verstaan, dat er aan de weigering van subsidie aan kerkeljjke scholen, die niet van een er kend kerkgenootschap uitgaan, een regel, een stelsel, een principe ten grondslag ligt, nl. dat deze scholen de vereischte rechtspositie en rechtspersoonlijkheid tot het verkrjjgen van subsidie missen. Maar wat bazelt de Stand, dan over ons, als zou het er ons om te doen zjjn aan chris telijke scholen subsidie te weigeren, Gerefor meerde kerken te benadeelen Ja, zoo kan men de toepassing van den regel voorstellen. Maar de redactie weet zeer goed, dat in de toekenning, zooals die nu plaats heeft, een erkenning verstoken ligt, die, zoo men niet tot mystificatie de toevlucht neemt, met onze Nederlandscbe wetten niet klopt. Het recht van het spel is menigmaal meer waard dan de knikkers." Bp het in ons vorig nommer opgenomen schrijven van »Een aantal onderofficieren van het regement grenadiers en jagers" inzake kolonel Vogel en zpn zoon teekent de Amst. (D. v. N.J het volgende aan »Dit schrjjven is ei gen lp k een bevestiging van hetgeen onze correspondent heeft beweerd. Erkend wordt toch dat bevoorrechting (van sergeant Vogel) heeft plaats gehad. Alleen wordt zp »niet noemenswaard» genoemd. De kwestie is nu maar waar de grens ligt tus- schen ^noemenswaarde" en niet noemenswaarde bevoorrechting. In dit opzicht schjjnt verschil van gevoelen te bestaan tusschen den Minister van Oorlog en de hier optredende onderofficieren. Althans de minister acht de bevoorrechting ^noemenswaard» genoeg om het besluit te nemen, dat door deze sergeants »ten zeerste wordt betreurd. Wie de onderteekenaren zjjn bljjkt niet. Evenmin hoe groot hun »aantal« is. Prof. d'Aulnis en de heer Horn zetten hun strjjd voort. Zjj handhaven beiden hun stand punt, reden waarom wjj meenen te kunnen volstaan met naar hun opstellen in de N. JR. Ct. te ver wp zen. Bp kon. besl. is C. D. Bolier benoemd tot lid van het bestuur der waterkeering van het calamiteuse waterschap Scherpenisse is pensioen verleend tot het achter elks naam genoemd bedrag aan: J. L. Mulder, kol. comm. van het le leg. inf., ad f 2100 J. A. P. Theunissen, luit.-kol. bjj het 6e reg. inf., ad f 1800; H. Vermeulen, luit.-kol. bjj het le reg. inf., ad f 1800; J. C. A. Pabst, kapt. bp het 6e reg. inf., ad f 1400H. H. F. Sa lomon, luit.-kol. met tit, rang van kol., pl. Heerlpk klonk ook haar gebed in de derde akte schoon was het haar te aanschouwen toen de jaloezie tegenover Aricie ontwaakte. Aangrijpend, vooral door eenvoud en na tuurlijkheid, was de stervens-scène. Dat was ware, goede kunst. Zooals Phèdre daar lag op haar sterfbed met brekend oogwas dit een waardig slot van het geheel. Het is moeiljjk over de verdiensten van een actrice een oordeel uit te spreken na haar slechts eenmaal gezien te hebben. Juist uit de verscheidenheid der rollen, die zjj vervult, moet haar talent blpkenen dan, niet op reis dan hier dan daar, zal men haar op het voor- deeligst zien eerst in eigen omgeving, in eigen kring moet men haar aanschouwen om recht van spreken te hebben. Daarom zullen wjj ons wel wachten over de talenten van mevrouw Segond-Weber uit spraak te doen. Zp heeft ontegenzeggelijk zeer groote verdienstenmaar gisteren beeft zp ons niet in alle opzichten tot in het diepst van ons gemoed geroerd, meegesleept, niet geheel aan onze verwachting voldaan. Het is echter mogeljjk dat dit ook aan ons ligt, die aan eene andere opvatting omtrent de opvoering van dergeljjke stukken gewend zpn, en ons met de meer moderne, door me vrouw Segond-Weber gehuldigd, niet kunnen vereenigen. Zjj, die haar vergezelden, waren over het geheel beter dan de roep, die hun voorafging. Hippolyte, de heer Segond, was zeer goed. Hjj verdient voorzeker na zjjne echtgenoot comm. te Utrecht, en F. J. N. Prohn, luit.-kol. pl. comm. te Breda, ad f 1800 's jaars is benoemd J. A. W. Verschoor, directeur van het postkantoor te Groningen, in geljjke betrekking te Arnhem zijn benoemd bij het wapen der inf. tot majoor de kapit. C. W. van Suchtelen, van het 8e reg., gedet. bjj het leger in N.-I.tot kapitein a la suite van dat wapen de eerste luit. B. Meulman, adm. van het mil. hosp. te Utrechttot eerste luit. de tweede luit. W. de Koning, van het wapen, gedet. bp de land macht in W.-I. bij het le reg. tot kolonel, comm. van het korps, de luit.-kol. G. L. Langgutb, van den staf der inf., toegevoegd aan den insp. van het wapentot luit.-kolonel de majoor A. P. J. Rutten, van het 7e reg.; tot majoor de kap. J. Doornbos, adj. van het 5e reg.tot eerste luit. de tweede luits. J. F. Legner en P. J. Hasselbach, beiden van het korps bjj het 4e reg. tot eerste luit. de tweede luit. L. F. T. Vogel, van het korps bjj het 5de reg., tot kapit., de eerste-luit.-adj. B. Charlé, van het korpstot eerste-luit. de weede-luit. C. J. F. de Graaf en C. E. Nardten, beiden van het korps, eerstgenoemde gedeta cheerd bjj de cadettenschool, laatstgenoemde bjj het korps genietroepen bjj het 6de reg., tot luit.-kolonel. de majoor J. F. Meijer, van het korpstot majoor de kapit. H. A. Calkoen, van het reg. grenadiers en jagers, en B. C. C. Glasius, van den staf der infanterie, werkzaam bjj de K. M. Acade mie tot kapitein de eerste-luit.-adj. A. L. de Wolf, van het 4de reg.; bjj het 7de reg., tot majoor de kap. A. Even wel, van het reg. grenadiers en jagers bjj het 8ste reg., tot luit.-kolonel de majoor A. O. Rehm, van het korps bjj het inst.-bataljon, tot luit-bolonel, de majoor P. R. Goudschaal, comm. van het korps tot eerste-luit. de tweede-luit. J. Goldenberg, mede van het korps. zjjn benoemd bjj den plaatg. staf, tot plaats, comm. te Utrecht de luit.-kolonel J. Mejjers, van het le reg. vest.-art.; tot majoor, plaats.- comm. te 's Hertogenbosch, de kapitein G. A. W. G. baron van Hemert tot Dingshof, van het reg. grenadiers en jagers is in rang en betrekking overgeplaatst naar Breda, de majoor A. E. van der Heide, plaats.- comm. te 's Heitogenbosch is benoemd bjj het wapen der inf., bjj het 6e reg., tot majoor de kapitein H. P. Staal, van het reg. grenadiers en jagers is in zijnen rang overgeplaatst, bjj het reg. grenadiers en jagers de majoor W. B. J. Duyc- ker, van het 6e reg. inf. Verschillende kamers van koophandel hier te lande hadden zich tot het departement van buitenlandsche zaken gewend in zake de formaliteiten, welke in verband met den Duitsch-Russischen tarieven-oorlog thans bjj invoer in Duitschland moeten worden vervuld. Naar aanleiding daarvan hadden herhaal delijk besprekingen met de Duitsche regeering plaats, tengevolge waarvan de toestand thans genoemd te worden. In het ouderwetsche, aardige stukje van Regnard, Les folies amoureuses, dat den 15en Januari 1704 voor het eerst werd gespeeld en ons doet zien hoe men een loopje neemt mee een verliefden ouden dwaas, bleek dat het ta lent van de meesten meer in het bljjspel dan in het drama schuilt. Toch was mevrouw Marga Lucena, die als Agatha zoo alleraardigst speelde, een lieve Aricie. De heer Meunier of Charpentier hoe zou hjj heeten het programma gaf meer dan eens twee namen aan éen persoon maakte op ons den indruk dat zjjne beste dagen verre achter hem liggen. Voor Eraste, een jeune amoureux ,vra,a hjj totaal onmogeljjk, als koning Theseus had hij slechts enkele goede oogen- blikken. Het verhaal van Hippolyte's dood werd door den heer Chatelin als Théramène zeer goed en met gevoel gezegd. In het voorstukje waren de rollen van Lisette, Albert en Crispin in goede handen. Enkele onderdeelen der toiletten, ja, zelfs een deel van het toilet der hoofdpersonen, droegen de duideljjke sporen van een langdu rige tournee gemaakt te hebben. Eenige opfrissching zon zeker niet ongewenscht zjjn. De voorstelling liep vlug af. Dit is vooral hieraan te danken, dat er in beide stukken geen verandering van tooneel noodig was.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1