Yrijda 27 October. N°. 254. 136" Jaargang. 1893 FEUILLETON. Onze oudste. Middelburg 26 October. Deze courant verschijnt d a g e 1 Ij k s, met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.- Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Bij deze oourant behoort een Bijvoegsel MIDDELB1 ll(,SIIII. (III ISAM. Advertentiën Thermometer. Agenten te VlissingenP. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A. C. Bolüit, firma weduwe A. C. de Jonge, te Kruiningen P. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, Middelburg 26 Oct. 8 u. vm 52 gr. j te Tholen: W. A. van Nieuwenhuijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur m. 12 u. 56 gr-, av. 4 u. 55 gr. F. aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Botterdam, de Gebb. Belintante, te 's Gravenbage, en A. de La Mak Azn., te Amsterdam. aan bet bureau bezorgd zjjn, willen Verwacht tam. kracht. W. wind. I Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube CrE., John F. Jones, opvolger. j zjj des avonds nog worden opgenomen. dat Woensdagavond rreds bij onze geabon- neerden in Middelburg is bezorgd. Nu in een der raadszittingen, Woensdag te Middelburg gehouden, tot ons leedwezen het voorstel van den beer J. A. Tak is aangenomen om aan de school bij het Oostkerkplein slechts éen hoofd aan te stellen, meenen wjj den raad in overweging te mogen geven een middel weg in deze te bewandelen. Wie onze beschouwingen over Het verstand van arme menschen heeft gelezen, zal begrijpen waarom wjj dat besluit betreuren. Wij erkennen dat de financieele toestand onzer gemeente dwingt tot een zuinig beheer en een gepast overleg. De behoeften in onze stad stijgen wat een overal waar te nemen verschijnsel kan genoemd wordenen de financieele toestand der gemeenten zal, zoolang van hooger band niet eene afdoende regeling wordt gemaakt, steeds moeiljjker worden. Zulk eene regeling is echter in den eersten tpd niet te wachten, en daarom is het de plicht van gemeentebesturen om te bezuinigen, waar dit slechts mogelpk is, of, door eene betere regeling van de belastingen, de inkom sten te vermeerderen door hen, die de meeste draagkracht bezitten, meer te doen betalen. Een verkeerden weg achten wp het echter, wanneer men die bezuiniging toepast op ons volksonderwijs, de bron waaruit zoovelen voor hun volgend leven de middelen moeten putten om door de wereld te komen. In den tegenwoordigen tpd, waarin onder het volk zoovéél gisting heerscht, waarin het volk meer recht van meespreken in zjken van algemeen belang vordert en men het ook dat recht wil toekennen, hebben allen er belang bp dat het peil der ontwikkeling van het algemeen worde verhoogd. En wie dus onze volksschool beter maakt en meer en meer aan dit doel haar doet beant woorden, verricht een uitstekend werk. Onze gegoede standen hebben middelen te over om hunne kinderen van goed onderwijs, in de plaats van hunne inwoning of elders, te doen profiteeren de minder of in het geheel niet gefortuneerden, de, volksklassen moeten zich tevreden stellen met hetgeen hun geboden wordt. En nu is het een, onder paedagogen en onderwps-mannen, uitgemaakte zaak dat, naast niet te groote klassen en goed hulppersoneel, een groote kracht ten goede kan uitgaan van het hoofd eener school. Door zpn jjver, door zjjn lust, door zijn Kovel la van FRIDA SCiiAUZ. Uit het Duitsch. Onze geabonneerden buiten Middelburg lezen eerst het feuilleton in het bijvoegsel.) Een paar dagen later was Rolf's vurigste wensch vervuldhp was met Eva verloofd. Zp had hem verhoord en bekend dat zij hem boven alles lief had en bereid was hem te volgen tot aan het einde der wereld. Zp had ook beloofd Geertruida lief te hebben en naar hare vriendschap te dingen, ofschoon zp het grappig vond, ja bpna om kwaljjk te nemen, dat hp in het eerste uur van hun heerlpk samenzijn tpd vond om aan een andere vrouw te denken en die bpna tot boven de wolken te verheffen. »Gp hebt er geen begrip van, hoe de Verhouding tusschen ons is, welk een zeldzame, edele vriendschap er tusschen ons bestaat", betuigde hp. »Ja, ja", zei zp lachende en zag hem ondeugend aan; «maar kom nu maar weer tot mjj terug. Als ik mjj niet vergis, hadt gij mp zooeven uw hart geschonken, niet waar?" De geheele familie van Rolf was trotsch en kennis, door zijn alles overheerschenden invloed kan en moet hij de andere onderwijzers be zielen. Hp moet over alles zjjn oog laten gaan, hier trachten te verbeteren, ginds goed toezien dat er niets verkeerds plaats hebbe. Dit alles is Woensdag in den raad van Middelburg zoo juist uiteengezet, vooral dooi den heer J. C. de Waal, een der jongste leden van dat college, die daardoor ten volle toonde dat zij, die eenmaal voor zijn optreden in den raad ijverden, een goede keuze deden. Maar niet minder instemming betuigen wij met het flinke woord van onzen burgemeester, die, door zpn rondborstige en ferme vraag, of de heeren bp preferentie hunne kinderen zou den te leer doen gaan op scholen met groote klassen, de kwestie zuiver stelde. Wat gp niet wilt dat u en den uwen ge schiedt, doe dit ook aan anderen nietzoo luidde de grondtoon van zijn betoog. En te meer waardeeren wp dit flink optreden van die zijde, omdat daaruit ten duidelpkste het volk bljjken kan, hoe er in hoogere standen ook zijn, die oor en oog hebben voor zpne waar achtige belangen. Dat de meerderheid in onzen raad daarte genover de noodzakelijkheid tot bezuiniging zwaar liet wegen was te verwachten. Maar wij vragenwas er geen ander middel te vin den om uit het perikel te geraken Moest nu juist de moeilijkheid opgelost worden ten koste en ten nadeele van het uoZ7csonderwijs En op die vraag geven wp een ontkennend antwoord. Waarom niet getracht de kosten van het onderwps te verminderen door de inkomsten daarvan te doen stpgen en, zooals wp onlangs aangaven met het doel om het onderwps aan de scholen voor M. U. L. O. meer onder ieders bereik te brengen, waarom niet een progressieve schoolgeldheffing in het leven geroepen voor de meisjesschool G op de Ha ringplaats en voor de jongensschool E op den Wal? Wanneer men dan, overeenkomstig de aan slagen van den hoofdelpken omslag, voor kinderen b. v. uit de vijf laagste klassen weinig of geen schoolgeld liet betalen, en zoo naar proportie dit telkens verhoogde, opdat in de hoogste klassen een schoolgeld werd betaald, overeenkomende met de kosten, die deze scholen vorderen, dan zou men, wat de onkosten van het onderwps in het algemeen aangaat, reeds een goed eind op den weg der verbetering zijn, terwpl daardoor alle vermindering ten behoeve van de lagere scholen onnoodig zou wezen. Bovendien zou, dunkt ons, door zulk eene regeling, door ons reeds vroeger aangegeven, de billijkheid beter betracht worden en, wat de leerlingen betreft, een goede invloed worden gelukkig met zpn verloving deze gebeurtenis had er juist nog aan ontbroken om de vroo- ljjkheid en den levenslust van den gezelligen kring te volmaken. Iedereen vond Eva boven allen lof verhevenhaar rjjkdom, waarnaar Rolf van te voren niet geinformeerd had, droeg er nog toe bp om de innemende be koorlijkheid, de natuurlijkheid waarmede zp hare nieuwe bloedverwanten bejegende, op prijs te doen stellen. De jonge vrouwen prezen haar eenparig en het behoefde niemand op te vallen dat de «oudste" niet vroolpk en blp hiermede instemde want zp verkwistte inder daad woorden genoeg, woorden van grooten bp val en ingenomenheid, teneinde het pijnlijke, drukkende gevoel te verbergen en te verdrjj- ven, dat haar aan het hart knaagde. Maar Rolf had ondanks zpn opgewonden blijdschap toch een scherpen blik voor hare gemoeds stemmingen en het hinderde hem dat juist dit eene, waarop hp zich het meeste verheugd had, aan zpn geluk ontbrak om het volkomen te doen zpn. Hp deed misschien juist te veel om die twee harten toch tot elkaar te brengen. Meer dan eens verzocht hp Eva harteljjk, Geertruida meer vertrouwen te schenken, juist daardoor verergerde hp hare terughouding. De onzelf zuchtige, grootmoedige toegevendheid van «de oudste" was niet bestand tegen de mokkende onvriendelijkheid van het verdorven kind; weldra was er een kleine klove tusschen de uitgeoefend op den ouderlingen omgang tus schen kinderen van verschillenden stand. Wjj gelooven echter zulk eene regeling nog in den eersten tpd niet te kunnen verwachten. De strooming is nu in andere richtingmen zoekt te bezuinigen daar waar dit onzes in ziens zpn hoogst bedenkelijke zjjde heeft. In elk geval is nu beslist dat aan de school bp het Oostkerkplein slechts éen hoofd zal worden benoemd. En dat aan eene school met 600 kinderen Wie eenigszins bekend is met de vele werk zaamheden van zulk een hoofd vooral weet hoe de administratieve bezigheden toenemen en hoe telkens en telkens weer, hetzp van hoogerhand, hetzjj van het schooltoezicht, allerlei vragen ter beantwoording hem worden voorgelegd, allerlei arbeid van hem wordt ge vorderd, zal inzien dat zulk een hoofd onmo gelijk alles goed kan verrichten en dat, waar schriftelijke bezigheden op tpd moeten gereed zpn, zpn overig werk er onder lpden moet en zpn taak als bezielend hoofd van het geheel niet tot haar volle recht kan komen. Nu vragen wij is, na de gevallen beslissing, aan de bezwaren, die daaruit zullen voort vloeien, niet tegemoet te komen door ter be schikking van dat hoofd een som van b. v. drie a vier honderd gulden te stelleD, waaruit hp zich, door het aanschaffen van een klerk hulp kan verzekeren voor het verrichten van schrijfwerk en andere administratieve bezig heden Wp geven ons idee ter overweging aan allen, die daarover zouden te beslissen hebben maar ook vooral aarf' hen, die beter dan wjj kunnen beoordeelen, in hoever het uitvoerbaar is en of daardoor te gemoet gekomen kan worden aan de bezwaren, welke uit de thans aangenomen regeling zullen voortvloeien. Dezer dagen klaagde in het Weekblad van het Recht een inzender erover, dat justitie en politie in den laatsten tpd onmachtig waren gebleken om verschillende levensbenemingen te voorkomen of de daders op het spoor te komen. Verbetering hierin zou z. i. meer weldaad aan de maatschappij brengen dan de afschaffing der doodstraf. De redactie van het Weekblad meent, dat de wel wat heel naïeve opmerking over de doodstraf daargela ten verzuchtingen over het geïncrimineerde feit weinig baten, waar geen middelen van herstel worden aan de hand gedaan. »Op die middelen," merkt daaromtrent het Hbld. op, »is onlangs gewezen in de praead- viezen van mrs. Heiligers en Kist over de organi satie der politie voor de laatste vergad. der Juristen Vereeniging. Mogen wjj herinneren, zegt het Hbld., aan een artikel dat wjj in ons blad van 6 Sept. jl. aan dit ontwerp hebben gewjjd Daar is met cjjfers aangetoond, dat ons land in dit opzicht volstrekt niet alleen staat en dat ook in andere landen bp een beide meisjes ontstaan, die zelfs met de meest welwillende opvatting niet weg te redeneeren was. Rolf gaf lang de hoop niet op om de spanning te doen verdwjjnen. Al was het algemeene geluk te groot en de geheele stem ming te goed om dezen kleinen wanklank veel te doen uitkomen, hij merkte het toch steeds. Hij beminde Eva al» altjjd, was de hartelijkste, da oplettendste minnaar, maar er lag een schaduw over zpn geluk. Het over- stroomende, juichende gevoel had geleden door menig uur van ernstig nadenken. Bp al hare groote, hem nog dageljjks verrassende bekoorlijkheden vond hp Eva zeker niet min der begeerljjk, maar wel minder verheven, minder edel en volmaakt, nu zjj de liefde en den bp val van Geertruida verspeeld had. Het kwam niet bp hem op dat ook eenige schuld, een zweem van onrecht en dwaasheid aan den kant van «de oudste" kon zjjn, al was hp nog zoo voortdurend met de zaak vervuld. Hare goedheidhare wel willendheid waren duizendmaal op de proef gesteld en voor hem boven allen twjjfel verheven; haar oordeel was te helder, hare beschouwingen waren te ruim en te vrij om toe te geven aan kleingeestige op wellingen. Hp wist hoeveel zjj opgeofferd zou hebben om elke stoornis voor zpn geluk uit den weg te ruimen. Zoo geschiedde het dat Rolf veel meer leed onder de bpna denkbeeldige krenkingen en gedeelte der misdaden de daders niet kunnen worden opgespoord. Men denké slechts aan de talrpke gruweljjke moorden te Londen, die aan Jack the Ripper worden toegeschreven. In dat artikel hebben wij, tegenover de slimheid van vele misdadigers van beroep, tevens aangedrongen op de noodzakelijkheid eener hervorming der politie, ook wat het ge halte betreft. Er zpn zeker thans reeds in ons land onder de ambtenaren, met de opsporing belast, uitgeslapen en flinke personen, maar hun getal moet men trachten te vermeerderen. En in de eerste plaats achten wjj daartoe noodig, «dat onze ambtenaren van politie beter worden bezoldigd, opdat men kunne krjjgen ontwikkelde mannen, die gaarne bp de politie zjjn en bljjven." Het is een scboone taak voor een minister van justitie, ook in dezen geest een hervorming van het politiewezen tot stand te brengen." Onder het opschriftSchrijft men zóó ge schiedenis bevatte het Vad. gisteren het volgende schrpven van den heer M. Horn, te Schiedam. In het Vad. van heden komt een brief voor van prof. d'Aulnis, waarin ik de volgende zin sneden lees »Om geen verdeeldheid te brengen in de liberale partjj was op de algemeene vergade ring uit het program geschrapt, wat aanvan kelijk in het concept stond, dat nameljjk het kiesrecht zou worden verleend naar de kennis van lezen en schrjjven." «Nauweljjks kwamen die voorstellen, of het bestuur betuigt aan het lezen en schrpven zijn volle instemming." Met alle bescheidenheid zjj het mjj toch vergund te vragen, of men nu zóó geschie denis schrjjft Ik zelf ben de voorsteller geweest van het aangenomen amendement, om de 3 en 4 alinea van de kieswet-paragraaf te doen wegvallen, maar bp tnjjn voorstel heb ik er geen oogenblik aan gedacht dat dit ge schieden zou «om geen verdeeldheid te bren gen in de liberale partjj"; evenmin wilde ik door mjjn voorstel te kennen geven, dat ik lezen en schrpven niet wilde beschouwd zien als criterium van geschiktheid. Juist het te gendeel is waar. Volgens de derde alinea van de kiesrecht-paragraaf kan men alleen het kiesrecht krjjgen, als men bp eenige eigen handig geschreven aanvrage aan het plaatselijk bestuur het verlangen te kennen gaf, om op de kiezerslijst te worden geplaatst. Deze alinea nu was aangevallen, men had haar een slag- om-den-arm genoemd, ik zelf was en ben nog van meening, dat die eisch van geschiktheid te hoog was en dat het criterium van lezen en schrjjven eveneens kon bljjken uit de per soonlijke invulling van het stembiljetlezen en schrijven als cnterium van geschiktheid wilde ik dus wel degelijk behouden, maar ik achtte daarvoor het meest gemakkelijke be wijs voldoende, ik wenschte dus verder te gaan dan het manifest. Aan den anderen kant echter kwam het mjj voor, dat in zoo'n manifest onderdeelen, als in de door mjj gewraakte alinea's voorkwamen, misplaatst waren en het niet op den weg lag der «Liberale unie", zich beleedigingen, welke de «oudste" in dien tpd ondervond, dan onder de omstandigheden, welke vaak het humeur zjjner aanstaande be dierven. Hij had altjjd een gevoel van mede lijden met Geertruida. Hij wist dat zjj meer leed dan ooit in haar leven, juist in een tjjd dat hij gelukkiger was dan ooit. Onwille keurig sloop er in zjjn medelijden een heirue- ljjk schuldbesef. Hjj gaf zich moeite om goed te maken wat de «oudste" ondervond, alsof hjj het haar persoonljjk aandeed. Het kon hem niet ontgaan dat zpn aan staande dit weer als een inbreuk op hare rechten beschouwde, want Eva verstond de kunst om hare luimen en grillen, weliswaar steeds in een coquetten, bevalligen vorm en voor de buitenwereld bjjna onmerkbaar, maar op eene voor een verliefden minnaar zeer duidelijke manier bot te vieren. In het eerst trachtte hjj het als kinderachtigheid te be schouwen maar weldra zou hjj merken dat de zaak ernstiger was dan hjj meende. In het laatst van Mei zou er een groote buitenpartij plaats hebben en wel naar een romantisch gelegen bosch, waarvan Rolf zich gedurende zjjne afwezigheid steeds de heer lijkste voorstellingen gemaakt had, zoodat hij zich kinderlijk verheugde op het weerzien van dat plekje, waaraan zoo vele herinneringen uit zpn jeugd verbonden waren. «Weet gp nog wel, oude?" vroeg hjj aan het middagmaal, waaibjj de geheele fami- met zulke onderdeelen te bemoeien. Zie hier, wat ik, volgens het verslag van de N. R. Ct. (tweede blad A, 12 April 1891) gezegd heb: »De heer Hom, zpn amendement toelichtend, zegt dat de door hem voor schrapping in aanmerking gebrachte zinsneden slechts een uitwerking zpn van hetgeen in de eerste zin snede wordt vooropgesteld en z. i. voldoende mocht heeten. De wjjze, waarop de kiezer van zpn belangstelling in de openbare zaak zal moeten doen bljjken, moet aan den wetgever worden overgelaten. De door hem gewraakte zinsneden hebben den vjjanden der liberale partjj aanleiding gegeven, haar goede be doeling in twjjfel te brengen. Van daar ook, dat hij die zinsnede wil doen vervallen" Hoe wel dit natuurljjk niet anders is dan een kort résumé van mjjn woorden, bljjkt daaruit toch zonneklaar, dat van hetgeen de heer prof. d'Aulnis nu als reden van die schrapping wil doen voorkomen, door mp met geen enkel woord gerept is. Evenmin door een der andera heeren, die over mpn amendementen spraken. Waar de heer d'Aulnis zjjn geschiedenis van. die schrapping vandaan haalt, is mjj dan ook een ondoorgrondelijk raadsel. Bp kon. besluit zjjn benoemd bjj het wapen der infanterie, tot tweede-luitenantbjj het le reg., de serg.- vol. L. G. de Mooy, M. L. de Boer en K. W. de Bock, allen van het 4e reg., zoomede de serg. B. Mulder en B. Jasink, beiden van het 8e, en T. C. van Erp, van het korpsbjj het 2e reg., de serg.-vol. J. E. L. Haenecour en H. L. M. van Ghert, beiden van het 4e reg.; bjj het 3e reg., de serg.-vol A. H. L. Stam, 0. H. Wpckhuyse en W. J. van Hattem, allen van het 4e reg., zoomede de serg. M. D. Wiersma, van het le reg;, B. J. Ephraim, van het reg. gren. en jagers, en A. A. van der Pol, van het 5e reg.bp het 4e reg., de serg.-vol. A. A. den Hoed en F. G. Riesz, beiden van het korps; bp het 5e reg., de serg.-vol. H. Bierman en A. M. C. Seeuwen, beiden van het 4e reg., zoomede de serg. N. G. van Gemert, van het 3e reg., H. J. Meyboom, van het reg. gren. en jagers, en M. Tydeman, van het 6e reg.bjj het 6e reg., de serg.-vol. A. M. van Genderen, C. Visser, S. J. B. Maier en G. J. D. Bauduin, allen van het 4e reg., zoomede de serg, M. J. Lagerwey, van het le reg., en W. N. de Koning, van het korpsbjj het 7e reg., de serg.-vol. H. H. Timmermans en J. G. Lutz, beide van het 4e reg., zoomede de serg. A.J. L. Roos, van het 6e reg.bp het 8e reg., de serg. B. C. Ootmar, van het 4e reg. zjjn benoemd, bp het wapen der art., tot 2e-luit. bjj het le reg. vest.-art. de serg.-vol. R. K. Kösterbjj het 2e reg. vest.-art., de serg.-vol. M. A. K. J. Visbp het 3e reg. vest.-art., de serg.-vol. H. Goemansbjj het 4e reg. vest.-art., de serg.-vol. J. A. Brandon, allen van het 2e reg. vest.-art. zjjn benoemd, bjj het pers. der mil. adm., tot 2e-luit.-kwartierm.bjj het le reg. inf., de serg. W. R. Goslings, van het 2e reg. inf.; bp het 2e reg. inf., de serg. H. G. A.Limperg en A. D. de Roos, beiden van het 6e, zoomede F. van Laer, van het 8e reg. inf.; bp het 3e reg. inf., de serg. J, M. S. Hogerland, van het lie vereenigd was, «hoe deftig gjj u als klein meisje altpd aansteldet, wanneer wij naar het boschwachtershuis gingen en gjj den proviand- mand tegen onze aanvallen moest verde digen En welk een afkeer gp van schom mels hadt en hoe gp als een arme hen om ons heen fladdeien moest, wanneer wjj zoo erg hoog gingen. Weet gjj nog het plekje waar de lelietjes groeiden achter de schuur Weet gjj dit nog? Weet gjj dat nog?" De «oude" wist alles nogzjj was weer in hare gewone opgewekte stemming en vermeide zich evenzeer in die oude herin neringen als die dwaze groote man. Toen het eerste rjjtuig wegreed, vol met jonggehuwde paren en in het wit gekleede babies, keelde Rolf zich eensklaps verschrikt om en vroeg: «Wat is dat? Waar is de oudste De arme oudste was eensklaps ongesteld geworden en lag op de canapézjj liet Rolf door den jongsten broeder dringend verzoeken geen ophef van de zaak te maken, men zou haar niet missen hjj wist immers van vroeger dat dergeljjke aanvallen bjj haar niets betee— kenden. Niettegenstaande die verzekering liet Rolf zich niet weerhouden om nog gauw even naar boven te loopen en zöo hard met de deuren te slaan, alsof haar anders zoo ge ëerbiedigde hoofdpijn hem thans niets kon schelen.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1