N°, 235, 136° Jaargang. 1893 Donderdag 5 October. Middelburg 4 October. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k f met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens .alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Reclames 40 cent per regel. Letteren en ü-unst. Het tooneel. ONDERWIJS. UIT STAD EN PROVINCIE. i ltl lU.SI IH (III HAM. Thermometer. j Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A. C. Boltjit, firma weduwe A. C. de Jonge, te KruiningenP. v. d. Peijl, te ZieritzeeA. C. de Mooij, j Ailvertentiën Middelburg 4 Oct. 8 u. vm. 52 gr. te TholenW. A. van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën j moeten des namiddags te één uur m. 12 a 57 gr-, av. 4 u. 55 gr. F. j aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Rotterdam, de Gebr. Belinïante, te 's Gravenbage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam. j aan bet bureau bezorgd zpn, willen Verwacht Z. West. wind. Hoofdagenten voor bet Buitenland: te Parps en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. zp des avonds nog worden opgenomen. Ten behoeve van de weduwe en zeven kinderen van wplen J. H. Mielen, te Terneu zen zoo plotseling aan de cholera overleden: ontvingen wij nog van A ƒ1.50 te zamen met de vorige opgaaf 10. De Boodschapper verheugt er zich in, dat de anti-revolutionnairen in de Eerste kamer alle vier tegen de bedrijfsbelasting hebben gestemd, en doet den armen heer Van Velzen, die er in de Tweede heeft voorgestemd, al het wicht van haar verontwaardiging gevoelen. Zjj hecht dan maar aan de heeren Godin de Beaufort en De Savornin Lohman heel wat meer dan aan »den genoemden heer Van Velzen". Jammer dat zjj vergeet, dat er nog wel anderen dan »de genoemde heer Van Velzen" in de Tweede kamer hebben voor gestemd, o. a. de technische leider A. van Dedem en de politieke leider Mackay. Zijn dit mannen van te geringe beteekenis om ze zelfs te noemen Bovendien vergeet het blad, dat de gronden, waarop de heer Godin zich tegen de belasting verklaarde, niet juist overeenstemden met de grieven, die zjj zelve steeds aanvoerde. De oud-minister van financiën vindt de belasting te laag, het minimum te hoog, acht het goed, dat ambtenaren enz. worden getroffen, verkeerd, dat de landbouw is vrjjgesteld. Bij De Bood schapper was het over 't geheel precies con trarie. Dat neemt niet weg, dat nu kransen gevlochten worden voor den grooten anti-revo- lutionnaire financier. Nu, dat kan men hem ter eere nageven, wat van het blad minder kan worden gezegd, dat hjj consequent is in zjjn politiek. De bedrjjfsbelasting werd veroordeeld, omdat zij niet was opgehangen aan den kapstok van het personeel, geljjk de vermogensbelasting door zjjn vrienden werd veroordeeld, omdat zjj niet was opgehangen aan den kapstok van de bedrjjfsbelasting. Straks wordt het personeel veroordeeld, omdat de suikeraccjjns nog niet definitief geregeld is, en bjj regeling van den suikeraccjjns wordt naar een nieuwen kapstok omgezien. Wjj kennen dat. En nu is er gejuich in 't anti-revolutinonaire kamp, omdat gestemd is voor de bestendiging van het patentrecht, terwjjl indertijd de ver mogensbelasting werd afgekeurd, omdat zjj naast het veroordeeld patentrecht in werking zou treden. De financiën zjjn altjjd de sterke zjjde der anti-revolutionnairen geweest! Vaderland Het is zeker een rare geschiedenis met die raming voor de verbindingsl jjn om Rotterdam zegt het Vad. in zjjn overzicht van de Tweede kamer-zitting van Dinsdag. De inlichtingen, gegeven door den heer Mackay op de ma nier van iemand, die het zich aantrok, en door den minister op de manier van iemand, die het zich niet aantrok, kwamen hierop neer, dat de vorige minister er met zjjn 4 a 5 millioen maar een slag in sloeg, doch dat dit er niets op aankwam, omdat de subsidie daarmede in geenerlei verband stond. 't Was begrjjpeljjk, dat velen die inlichtingen nu niet volkomen bevredigend vinden. Wel hadden nu noch de heer Have- laar, noch de Hollandsche Spoor de Kamer misleid de eerste had maar wat handig ge praat en de tweede had maar wat handig gezwegen, maar de Kamer had toch zoo'n gevoel, alsof zjj een beetje gelegd was in zekere windselen, niet voor een welopgevoede Kamer bestemd. De daardoor geboren kittel- oorigheid zette zich bjj 26 leden om in het besluit om tegen te stemmen. Ten onrechte voorzeker. Wjj zouden niet zoover willen gaan, als de heer Van Houten, die bjj deze ont eigeningswet slechts de vraag wilde beslist zien, of 't algemeen nut de onteigening eischt. Want hierin had de heer Borgesius geljjk, dat deze wet krachtens de spoorwegovereen komsten ten gevolge heeft, dat de helft der 12 ton opvorderbaar wordt, zoodat de subsidie wel degeljjk mocht worden onder de oogen gezien. Maar wat zou afstemming baten De heer Borgesius scheen te denken, dat dan met de Hollandsche spoor onderhandeld zou kunnen worden over verlaging van het subsidie. Waarom niet liever over een duurder verbindingsl jjn, waarbjj de Staat zeker geen v oordeel zou hebben Zooveel is zeker, dat de vraag om verlaging van subsidie met een beroep o p het contract zou worden afgewezen. En deze subsidie stond, naar de minister uiteenzette, met andere verrekeningen in verband, zoodat, als men in 1890 nadere inlichtingen gevraagd had, die van dien aaid zouden geweest zjjn, dat op dit cjjfer op zich zelf geen 'aan merkingen waren te maken. Zegt men nuwaren wjj beter ingelicht geweest aangaande de kosten der verbindingsbaan, wjj zouden een zoo hoog subsidie niet bewilligd hebben, dan gaat men van de gedachte uitt dat over die subsidie op zich zelf een stem ming mogeljjk was geweest, wat het geval niet is, daar zjj slechts onderdeel is eener overeenkomst, die was in haar geheel d,prendre ou d laisser. En waarop had men zich thans kunnen beroepen om er af te ko men Op dwaling of bedrog Geenszins. De Mpjj. heeft niet de tegenpartjj, d. i. den Staat, vertegenwoordigd door Regeering en Kamer, op een dwaalspoor geleid. Zoo er dwaling of iets ergers is, dan ligt het bjj die tegenpartjj zelve. De contracteerende Staat kan er zich onmogeljjk op beroepen, dat hjj zelf, vertegenwoordigd door de Regeering, zich zelf, voor zoover hjj gerepresenteerd is in de Staten-Generaal, onvolledig heeft ingelicht. Gelukkig heeft de meerderheid, zjj het een kleine, de wet aangenomen, en is er nu kans op, dat de laatste bladzjjde dezer lijdensge schiedenis wordt geschreven. By kon. besluit: is een pensioen verleend aan: J. van Leeuwen, hoofd eener openbare lagere school te Breskens, ten bedrage van 567C. Th. Hackstroh, militie-commissaris in het 3e militie-district van Noord-Holland, met instandhouding van het militaire pensioen ad 1750, ten bedrage van 275 dr R. S. Tjaden Modderman, hoog leeraar aan de Ryks universiteit te Groningen, ten bedrage van 3000B. F. Plasschaert, leeraar aan de burgeravondschool te Delft, ten bedrage van ƒ420; drA. D. Loman, hoogleeraar aan het Evangelisch seminarium te Amsterdam, ten bedrage van 3000; en dr J. A. Wijnne, hoogleeraar aan de ryksuniversiteit te Utrecht, ten bedrage van 2985 is de kapitein ter zee P. C. Pabst, op zyn verzoek, op pensioen gesteld, onder toekenning van een pensioen van ƒ2100 'sjaars, en eene verhooging van 975 'sjaars; zpn bevorderd tot kapitein t/z, de kap.-luit. t/z W. J. P. van Waning; tot kapitein-luit. t/z, de luit. t/z 1ste kl. K. J. Bal, en tot luit. t/z 1ste kl., de luit. t/z 2de kl. C. A. Dominicus; is aan den kap.-luit. t/z tit. C. H. de Goeje, de tit. rang verleend van kapitein t/z en is de tweede-luitenant R. C. van Heekeren, van het 7e reg. inf., op non-activiteit gesteld. By den boekhandelaar R. M. Smits in de Giststraat alhier is geëxposeerd een schildery van onzen stadgenoot C. J. W. Nuys, Een duingezicht hij de Oranjezon. Ook dezen winter hoopt de heer W illem van Zuylen weder in verschillende plaatsen van ons land voordrachten te houden. Zpn programma heeft ditmaal de aantrekkeiykheid van geheel oorspronkeiyk te zyn en bestaat uit monologen, voor hem geschreven door Marcelles Emants, Rosier Faassen, Johan Gram, Is. van Rennes, J. Boontje en den heer Van Zuylen zelf, terwyi als numero éen op deiyst zal prpken Oude Vrijsters van den Ouden Heer Smits. Ook de heer Lodewyk Mulder heeft den heer Van Zuylen eenen monoloog toegezegd. Mascagni moet een drama, Theodosia genaamd, hebben geschreven. Naar Engelsche bladen mededeelen, is Emile Zola voornemens een roman te schry ven, die Londen tot achtergrond heeft. »In Frankryk, zeide Zola, vindt men myn hoofdzonde in overdryving. Hier in Londen zou ik niets kunnen overdryven. Het zou mp genoegen doen, als ik een beeld van het onrustige leven der Engelschen kon leveren. Ik zal het in ieder geval beproeven. Ik zal terugkomen, als ik gereed ben met het boek, waaraan ik nu werk, om het Engelsche leven rustig te bestu- deeren. Ik zal incognito komen en slechts weinige vrienden zullen weten, waar ik mp te Londen bevind." Nadat Donderdag 6 November 1879 Janus Tulp in onzen schouwburg was opgevoerd door de rederykerskamer Aurora van Goes, gaf de toenmalige redactie van ons blad, in het nommer van 8 Nov., den indruk, door haar van het geheel verkregen, weer in deze woorden»Een alleraardigst stuk aller aardigst gespeeld." J En daarop liet zy volgen een korte beoor deeling, waarin zy wees op den grooten voor uitgang, waarvan dit biyspel van Justus van Maurik bljjk gaf, hoe uit het leven gegrepen de figuur van den rpk geworden scheerders baas was, en hoe ingenieus het van den schry ver was gevonden»den ryk geworden ambachtsman voor zpne pdelheid en zjjn bluf te doen straffen, door het verdriet en door zijne onbeholpenheid en zijn gebrek aan manieren een hinderpaal te zyn voor 't geluk van zpn zoon." Dit scheen der redactie eene gedachte toe, welke de gewone karaktertrek ken van het kluchtspel verre te boven gaat en aan de hoogere eischen der comédie de caractère volkomen beantwoordt." Ruim dertien jaren liggen er tusschen het heden en dien tijd, toen Janus Tulp meer dan eenmaal aan de orde van den dag was en overal een gewettigden bp val vond. Wp, die steeds met warme sympathie ver vuld zijn geweest voor dit blpspel van Justus van Maurik, het altpd een zpner beste stuk ken hebben gevonden, het van a tot z ken nen, wp zagen belangstellend uit naai den indruk, dien Janus Tulp na zoovele jaren weer zou maken. En wp zpn versterkt in de meening dat de schrpver met dit stuk een gelukkigen greep uit het leven deedin de hoofdfiguur een trouw beeld der werkelpkheid ons schetste, dat altpd door zpn waarheid waarde be houdt. Wp zpn in de laatste jaren aan krachtiger kost gewend, aan spannender, meer prikkelende tooneelen dan er in Janus Tulp voorkomener is op dit oogenblik eene andere richting aan het woord, maar of dit alles de bovenhand zal verkrpgen, of het eenvoudigen kost, als die Van Maurik jr ons opdischt, zal verdringen wp betwpfelen het. Even kalm als men Schouwburgwaarts gaat, komt men ervan terug;' men geraakt niet, zooals met andere stukken onder den in vloed van een bangen droommaar toch dat eenvoudige, dat natuurlpke kan niet anders dan een goeden indruk nalaten. Men zal er later nog eens over nadenken, over spreken men zal Janus Tulp zich herinnerend van zelf zich nog eens in de gedachte terugroepen de eeuwenoude waarheid dat geld alleen niet gelukkig maakt, al geeft het veel gemak dat bet goed te besteden een groote kunst isdat er, om een wezenlpk beschaafd man te zpn, nog heel wat anders bp hoort. Janus Tulp is een goed volksstuk als zoodanig hebben wp het altpd beschouwd dat in den tegenwoordigen tpd, nu er een al gemeen streven is om meer te schpnen dan men werkelpk is nu in alle rangen de hoogmoeds- duivel een groote rol speelt en de eenvoud vaak verre te zoeken is, juist waard is gezien te worden. Het is jammer, dachten wp, bp het wederzien van dit blpspel, dat wp in de laatste jaren van dezen schrpver op tooneelgebied zoo weinig meer hoorden. Zpn talent kon nog rpper zpn, hooger vlucht nemenwant, dit is niet te loochenen, de aardigheden, die in Janus Tulp voorkomen, zpn nu en dan laag bp den grond, doch zp passen geheel in het kader van het stuk. Maar alles gaf gereden grond om in het genre der comédie de caractère nog veel meer te verwachten. En in die verwachting zpn wp teleurgesteld. Janus Tulp werd zeer goed gespeeld, wat te verwachten was van een gezelschap als dat der heeren De Vos en Van Korlaar, dat juist in eenvoud en natuurlpkheia zpn hoogste kracht zoekt. De heer Faassen was een uitstekende, echte Amsterdamsche burgerman. De heer V. d. Heuvel, als Barendwas niet goed bp stem dat was jammer. Zpn rol is zoo aardig. In 't eerst was zpn optreden vrp stpf; in de latere bedrp ven, vooral in 't laatste, was zpn spel veel losser. Van Jonkheer Van Bietheuvel had de heer Royaards een zeer goed type gemaakt, terwpl de dames Van Korlaar als Tante Betje en Mina Sasbach als Marie en de heeren Erfman als Willem en Holkers als Brand hun een voudige rollen van zelf goed speelden. Het lieve tooneeltje tusschen de beide dames in het eerste en dat aan de koffietafel in het tweede bedrp f maakten den gewenschten in druk op het publiek, dat den schouwburg op alle rangen goed hoewel boven niet zooals anders had gevuld. Dinsdagmiddag aanvaardde prof. A. J. H. W. Brandt het hoogleeraarsambt in de ency clopedie der godgeleerdheid aan die hoogeschool te Amsterdam met eene rede over »Hetprac- tische bestanddeel in het onderwijsook in het theologische, aan de openbare Hoogeschool, door haar karakter als maatschappelijke in stelling zoowel geëischt als binnen grenzen bepaald." Dinsdag had op de begraafplaats Zorg- vlied bp Amsterdam de teraardebestelling plaats van prof. Knappert. Vele bloedver wanten, vrienden, vereerders en leerlingen waren er aanwezig. Een aantal kransen dekte de lpkkist, o. a. een van de synode der Ned. herv. gemeente. Aan het graf herdacht prof. Kan, als afgetreden rector-magniflcus, daar prof. Korteweg verhinderd was, den overledene als een mensch, in wien het heerlpk optimis me voortsproot uit liefde tot den medemensch. Prof. Cramer sprak namens de Theol. faculteit te Amsterdam eenige warme woorden van hulde en afscheid aan den vriend en collega. Prof. Mulder deed dit namens den heer Perk voor de synode. Hp zeide, dat de kérk veel in Knappert verliest. De heeren dr Hagen van Leiden, Aalders, student, Burlage, Bruinwold Riedel, De Vries en prof. Gunning huldigden verder den overledene als vriend en leermees ter, waarna de oudste zoon, dr L. Knappert, allen dankte voor de laatste eer, aan zpn onvergetelpken vader aangedaan. Blpkens het Maandboekje zpn in de maand September te Middelburg overleden 28 personen. De ouderdom der overledenen wasbeneden het jaar 7, van 1 tot 5 jaar 2, van 5 tot 10 jaar 1, van 15 tot 20 jaar 1, van 20 tot 25 jaar 1, van 25 tot 30 jaar 2, van 30 tot 35 1, van 35 tot 40 jaar 2, van 40 tot 45 jaar 2, van 45 tot 50 jaar 1, van 60 tot 65 jaar 1, van 65 tot 70 jaar 2, van 70 tot 75 jaar 2, van 75 tot 80 jaar 2, van 85 tot 90 jaar 1. De ziekten der overledenen waren tering 5, beroerte en longtering ieder 3, hart- en vaatziekte, kinderdiarrhoea en nierziekte ieder 2 en voorts ouderdom, kanker, koud vuur, vallende ziekte, hersenontsteking, luchtppp- ontsteking, etterborst, leverziekte en kraambed ieder 1. Elders overleden 2 personen. Sedert 23 September heeft alhier geen enkel sterfgeval plaats gehad. Uit Goes wordt ons geschreven Tegen de kwalen van den ouden dag be vat de apotheek de allopathische zoomin als de homopathische geen kruid. Levensmoe heid, totale verzwakking van het geheele organisme worden door de diagnose geconsta teerd, maar middelen om die kwalen weg te nemen, kunnen niet worden aangewezen. Het leven spoedt ten eindemen kan zich op het ergste voorbereiden. Zoo wordt door velen ingezien de toestand der Vereeniging voor volksvermaken alhier. Vroeger de vereeniging, de vereeniging bp uit nemendheid, heeft zp hare zon zien culmineeren, die langzaam maar zeker zien dalen, al lager en lager totdat zp spoedig de kim zal bereiken, ondergaan. Nu is zes en twintig jaar voor eene vereeni ging zeker een eerbiedwaardige leeftpd, maar hopeloos is zelfs eene vereeniging op dien leef tpd niet te noemen. »Hier laat men alle hoop varen" is toch nog geen gepast opschrift aan den ingang van het zeven en twintigste levens jaar Niet sterven op dien leeftpd, integendeel nieuw bloed ingieten, vernieuwde levenskracht bpzetten, alle apathie verdrpven. Geleefd, frisch, jeugdig, veerkrachtig, zooals een 27- jarige past. Zpn in die 27 jaren misstappen begaan, welnu de veerkracht en het herstel lingsvermogen zpn op dien leeftpd nog krach tig genoeg om het beste te hopen. Zoo heeft het bestuur van Volksvermaken het ook begrepen. Het wil trachten de be langstelling te herwinnen door uitbreiding van het programma, waarbp vooral op den voorgrond moet tredenvolksbeschaving en volksveredeling door het scheppen van gele genheden tot ontspanning, die den mensch verheffen. Dat is gezonde taal, en ieder, die het wèl- meent met het volk, kan die onderschrpven niet alleen, maar ook de vereeniging finan cieel steunen om dat doel te bereiken. Allereerst wil men trachten eene onder- afdeeling Floralia op te richten. Het nut eener dergelpke vereeniging is in dit blad indertpd zoo juist beschreven, dat ieder daarvan op de hoogte kan zpn. Maar, daartoe is geld noodig, doch wie zal van weggeworpen geld durven spreken, als men daarmee aan het volk liefde voor Flora's kinderen inboezemt? Als het geld voldoende inkomt, staan op het programmavolkslezingen, kunstbeschouwin gen, tentoonstellingen van schilderpen, het oprichten van eene volkszangschool, van een ontspanningslokaal voor werklieden, het aan leggen van een kinderspeeltuin, alles zaken, die de sympathie moeten opwekken van ieder, die hart heeft voor het volk. Met het bestuur hopen wp dat de poging om aan de vereeniging nieuw leven bp te zetten, zal slagen. Anders make men aan het kwpnend bestaan kort en goed een einde het gezicht op eene teringlpderes is verre van opwekkend De voorzitter, de heer Spupbroek, is er in geslaagd eene collectie teekeningen ter leen te krpgen, zoodat er mogelpkheid op eene kunstbeschouwing door de leden bestaat. Andermaal isteWolfaartsdpk eene hofstede verpacht aan iemand uit Tholen en wel voor den prps van 60 per H. A., eene som, die zegt onze berichtgever zeer hoog mag genoemd worden, als men in aan merking neemt, dat de grond heel wat zal behoeven om in goeden doen te geraken. Door de landbouwvereeniging aldaar is de levering van 20,000 Kg. superphosphaat aan de firma Koenen en Schoenmakers te Uden gegund voor 3.38 per 100 Kg. Op een verzoek van dezelfde vereeniging is door den minister van binnenlandsche zaken toegestaan den winterlandbouwcursus te Goes eerst later te openen Maandag vierde de veldwachter Koster te Yerseke zpn 30-jarig ambtsjubileum. Die dag ging niet onopgemerkt voorbp. Na mens vele burgers werd hem een gouden horlogeketting en een fraaie tafel vereerd» Uit veler woning wapperde de driekleur en het fanfaren-gezelschap Mozart bracht hem een aubade. Bp de herstemming voor een lid van den gemeenteraad van St Maartensdpk wer- den 173 geldige stemmen uitgebracht. Gekozen werd met 114 stemmen de heer J. P. Hage (Reigerburg). De heer M, H. Sauer verkreeg 59 stemmen. Uit Zierikzee schrpft men ons s Maandagavond vergaderde de liberale kies» vereeniging alhier, gepresideerd door den heer mr A. J. F. Fokker. Er waren met het bestuur 53 leden aanwezig. De voorzitter deelde mede, dat, naar aan» leiding van het in de vorige vergadering te kennen gegeven verlangen, het bestuur den heer J. A. de Brupne, leeraar aan de hoogere burgerschool alhier en lid der kiesvereeniging, had uitgenoodigd om de aanhangige kiesrecht- ontwerpen in eene vergadering dezer vereeni ging in te leiden, aan welke uitnoodiging genoemde heer welwillend had gehoor gegeven. De inleider begon zpne, in ieder opzicht heldere improvisatie met te kennen te geven dat hp, na de inleiding van zpn onderwerp, aan de goedkeuring der vergadering zou onder werpen de volgende motie -»De liberale kiesvereeniging te Zierikzee spreekt den tvensch uitdat de aanhangige voorstellen betreffende het kiesrecht door de beide Kamers der Staten-generaal mogen ivorden aangenomen. ■»Zij acht het wenschelijk dat bij d.e be- handeling ongewijzigd blijve het hoofdbegin-' sel van het eerste ontwerpivaarbij het kies recht wordt geschonken aan alle mannelijke meerderjarige ingezetenen des rijks, tevens Nederlanders, niet door de grondwet uitge- sloten, welke bewijzen geven te kunnen lezen en schrijven en in hun eigen onderhoud en in dat van hun huisgezin te kunnen voorzien »Zij verklaart zich tegen de verbinding van het kiesrecht aan een belasting- of woning census." Spreker zeide van oordeel te zpn, dat, hoe" wel sommige leden dezef kiesvereeniging dit niet met hem eens zpn, het indienen van een adres of van een motie aan de Tweede kam et wel degelpk de attentie kan wekken, hetzjj van dat regeeringslichaam zelf, hetzp van en* kele zpner leden of van een der ministers; zooals trouwens uit de kamerverslagen big kt, Overgaande tot de toelichting der motie; behandelde spreker achtereenvolgens de ver schillende daarin aangegeven kenmerken, o. a. die van den leeftpd der kiezers, van hunne geschiktheid en hunnen welstand en van de kenteekenen van een en ander; en kwam hp tot de conclusie dat het ontwerp-Tak aan al de vereischten, bp art. 80 der Grondwet ge steld, voldoet, alzoo in geenerlei opzicht in strpd is met den geest van genoemd artikel en de aanneming ervan door de beide Ka« mers zeer gewen scht is. De voorzitter zeide den inleider dank voof

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1