N°. 224,
136° Jaargang.
1893
Vrijdag
22 September.
FEUILLETON.
Vrouwenmoed.
Middelburg 21 September
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen;
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel; Bij abonnement lager!
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels f 1.50
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Reclames 40 cent per regel.
Jjetxeren en nunst,
ÜIIIIII I III lt(,Sl llf COURANT.
w
Tli ermometer
Middelburg 21 Sept. 8 u. vm
wind.
m. 12 u. 62
Verwacht Z. W.
58 gr.
av. 4 u. 55 gr. F.
Agenten te VlissingenP. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A. A. W. Bolland, te KruiningenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te Tholen W. A.
van Nleuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Rotterdam, de Gebb. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daübe Cle., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te één nu*
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen.
Wie zich legen 1 October op de MID-
DELBURGSCHE COURANT abon
neert ontvangt (le deze maand verschij
nende nommers kosteloos.
Van nog een paar oordeelvellingen over de
Troonrede dienen wij nog melding te
maken
Het Utrechtsch Prov. en Sted. Dagblad spreekt
eigenlijk geen oordeel over de rede zelve uit
merkt alleen op hoe te voorzien was dat zij
geen groote verrassingen zou inhoudenen
schrjjft, na den inhoud daarvan en de voor
stellen, die zjj betreft, te hebben meegedeeld,
het volgende
Meerdere toezeggingen zjjn, waarschijnlijk
met voordacht, niet gedaan, en zelfs van leer
plicht wordt gezwegen ingrijpende, omvang
rijke aangelegenheden trouwens kunnen
bezwaarlijk in behandeling komen, zoolang de
kieswet aan de orde is. Toch drukken wjj de
hoop uit dat men, zonder vertraging daarvan,
voortga met datgene, wat geen uitstel gedoogt,
voor te bereiden en zoo eenigszins mogelijk af
te doen, zooals in het afgeloopen zittingjaar
met zooveel vrucht geschied is.
Voordat de kieswetten afgedaan zjjn, zal er
wel niet veel van aanbelang worden onder
handen genomenmaar mochten zjj worden
aangenomen, dan is er vóór de ontbinding
nog tjjd, die niet behoeft verloren te gaan.
Zoude waarljjk de tegenwoordige kamer,
met de eventueele invoering van een meer
uitgebreid kiesrecht voor oogen, niet meer
nuttig kunnen werkzaam zijn Hoe gering
schattend enkelen zich over haar mogen uit
laten, zjj is nog altjjd onze wettige volks
vertegenwoordiging zjj is het, die ter eerste
instantie hare goedkeuring aan het aanhangig
kieswets-ontwerp verleenen moet
Veeleer vertrouwen wjj, dat hare leden zich
zullen bljjven onderscheiden door eene werk
kracht, die door alle partpen moest worden
erkend bovenal dat zjj, wars van stelsel matigen
oppositiegeest, maar tevens zonder zich te
aten intimideeren, bjj de verdere behandeling
der kieswet ernstig naar gemeen overleg streven,
in het kort, bun plicht zullen weten te
doen."
De Prov. Groninger Crt. vindt de verdienste
der Troonrede gelegen in den aandrang om
de kieswet in de eerste plaats te behandelen
en af te doen. In tweeërlei opzicht doet deze
uitkomst het Groninger blad weldadig aan
eerstens omdat zjj bewjjst de homogeniteit
van het kabinet en zjjn ernst om eene finale
beslissing uit te lokken en voorts omdat eruit
mag worden opgemaakt dat de Kroon ten aan
zien der zaak geen ander standpunt aanneemt
dan haar raadslieden. Het is wel waar, dat voor
de troonrede het kabinet de verantwoordelijk
heid draagt^ en dat de vorst of vorstin, die
1.
NOVELLE
Van JACQUES NORMAND.
Uit het Framch.
De lawn-tennispartjj, die twee uur geleden
begonnen was, zou weldra geëindigd zjjn.
Jammer genoeg, want het was een schoone
aanblik, die vier jonge, slanke vrouwen, in
wit flanel gekleed, die zoo vlug heen en weer
liepen, rechts en links sprongen om den
woesten bal na te hollen, die rakelings over
den rooden rand van het net vloog.
En welk een omlijsting voor deze levende
achilderjjRechts, het strand van Dinan,
wemelende van badgastenlinks de getande
oever, die zich uitstrekte van St Enogat tot
aan de mistige kaap Fréhelop den achter
grond de zee met hare statige golven, waarop
de zon, die reeds aan het ondergaan was, een
glinsterend gouden schjjnsel wierp.
De dames waren alle vier Franschen, maar
zjj offerden toch aan de mode van den dag
en meenden, daar zjj een Engelsch spel
speelden, ook Engelsche uitdrukkingen te
moeten bezigen. Fifteenthirty forty
advantagegameset.galmden dooi
de lucht. Te nauwernood gunden zjj zich na
iedere set een oogenblik rust.
Gedurende die korte tusschenpoozen zaten
baar uitspreekt, in haar niet zjjne of hare
wenschen en inzichten, maar die der regee
ring openlegt. Maar toch mag, meent het
blad, uit den nadruk, die in de inkleeding der
kiesreehtparagraaf is te ontwaren, met eenig
recht worden afgeleid, dat ook in het Noord-
einde het vertrouwen in de bevolking groot
én de zin, daarvan te doen blijken, hecht is.
De Standaard had nu met klem en kracht
de kieswetsvoordracht op den voorgrond wordt
geschoven, het beter gevonden, wanneer alle
beloften uit de rede waren weggebleven. Zjjn
redactie ware bet rationeeler voorgekomen,
indien de troonrede zich tot haar verklaring
over de kieswet bepaald had, en hierover des
noods nog breeder had uitgeweid.
Immers gaat de wet er door, dan geven die
beloften toch niets. En valt de wet, dan
krjjgen we van tweëen éénöf kamerontbin
ding öf een nieuw kabinet.
In beide gevallen nu kan het program voor
wat dan komt, niet door deze troonrede wor
den gegeven.
Niet bjj kamerontbinding, omdat de nieuwe
kamer dan door een nieuwe troonrede tot haar
werkzaamheden wordt ingeleid.
En niet bjj het optreden van een nieuw
kabinet, overmits dit toch niet aan de beloften
van dit ministerie zou gebonden zjjn."
De Tweede kamer komt Vrjjdag bjjeen
tot installatie van den heer mr J. G. Gleich-
man als voorzitter.
De afdeelingen, waarin Woensdag het onder
zoek der kieswet-amendementen is aangevan
gen, werden druk bezocht.
Het adres van antwoord op de troonrede,
Woensdag door de Eerste kamer zonder
beraadslaging, onveranderd goedgekeurd, luidt
als volgt
Mevrouw
De Eerste kamer der Staten-generaal ver
nam met erkentelijkheid de in menig opzicht
bevredigende mededeelingen omtrent den alge-
meenen toestand des lands, die uwe majesteit
mocht doen bij de opening van de gewone
zitting der Staten-generaal.
Wjj verheugden ons te vernemen, dat de
betrekkingen tot alle buitenlandsche mogend
heden van de meest vriendschappeljjken aard
zijn. Met ingenomenheid werd door ons de
mededeeling ontvangen, dat op welwillende
wjj ze gevolg is gegeven aan de uitnoodiging,
door uwe majesteit tot verschillende regeerin
gen gericht, om eene regeling voor te bereiden
van onderwerpen van internationaal privaat
recht.
De voortdurend loffeljjke plichtsbetrachting
van zee- en landmacht, zoowel hier te lande
als in de koloniën, waardeeren wjj in hooge mate.
De mededeelingen van Uwe Majesteit aan
gaande de uitkomsten van den oogst, den toe
stand van den veestapel en dien van handel,
np verheid en scheepvaart trokken onze belang
stellende aandacht.
Vurig hopen wjj, dat de algemeene gezond
heidstoestand bevredigend moge blijven en het
rjjk voor uitbreiding van besmettelijke ziekten
bewaard worde
Met voldoening boorden wij Uwe Majesteit
verzekeren, dat de ^toestand van 'srjjks geld
middelen bevredigend is, dat verhooging dei-
belastingen niet wordt gevorderd en de be
schikbare middelen toereikend zjjn voor de
behoeften van den dienst.
Overtuigd dat gedurende dit zittingjaar ons
op nieuw eene hoogst gewichtige taak wacht,
zjjn wjj bereid haar met ijver en toewijding
te aanvaarden.
Met Uwe Majesteit vereenigen wjj ons in
den wensch, dat onze arbeid, onder Gods
zegen, strekke tot blijvend welzjjn van ons
dierbaar vaderland."
Het adres zal H. M. de koningin-regentes
worden aangeboden door de leden der com
missie van redactie en den voorzitter.
Maandag a. te half drie uur zal de Eerste
kamer aanvangen met de behandeling der
faillissementswet en van de bedrijfsbelasting.
Bij den eersten aanblik van bovenstaand
adres van antwoord trekt het-, zegt het Vad.,
de aandacht, dat, bjj de algemeene betuiging
van bereidverklaring om met de regeering
mede te werken, geen der in de Troonrede
opgesomde ontwerpen met name genoemd wordt
en dus ook de weerslag op het verzoek, om de
kieswetten in de eerste plaats te behandelen,
ontbreekt. Doch in werkelijkheid behoeft dit
niet te bevreemden, daar immers de loop dei-
parlementaire werkzaamheden niet van de
Eerste kamer maar van de Tweede afhangt.
Bjj kon. besluit
is, wegens verandering van woonplaats, eer
vol ontslag verleend als 2e-luit. bjj de dd.
schutterjj te Middelburg aan H. Doyer en bjj
die schutterjj tot 2e-luit. benoemd M. A. van
der Leyé, thans schutter
is, op zjjn verzoek, eervol ontslag verleend
aan W. van Dijk, als auditeur bjj den schut
tersraad der dd. schutterij te Goes en bp den
schuttersraad van het 3e bat. rustende schut
terjj in Zeeland
is tot voorzitter van de Tweede kamer der
Staten-generaal, voor het tjjdperk der tegen
woordige zitting, benoemd mr J. G. Gleicbman
en is de luitenant ter zee der 2de klasse S.
Rijnbende, op zjjn verzoek, eervol uit den zee
dienst ontslagen.
Het hoofdbestuur v./d. Bond van Nederland-
sche Onderwijzers heeft een schrijven verzon
den, waarin herinnerd wordt dat thans de
tjjd aanbreekt dat in tal van gezinnen weer
armoede en gebrek zullen heerschen, tenge
volge van weinig of geen verdiensten der
kostwinners. Het is dus tjjd om bet besluit,
in zake kindervoeding en kleeding op de
jongste algemeene vergadering genomen, tot
uitvoering te brengen. Het hoofdbestuur was
eenstemmig van meening, dat men bjj den
te genwoordigen stand van zaken bp de Rjjks-
regeering niet op subsidie kon aandringen.
Bjj de gemeentebesturen is het geval echter
zp op een smalle bank, van ruw hout, dicht
tegen elkaar aan, met de voeten gekruist, de
rockets in de hand, en bespraken, nog geheel
buiten adem, de verschillende slagen. Er scheen
een waas van jeugd en gezondheid boven haar
te zweven. Men voelde dat zjj krachtig, on
verschrokken, van jongs af aan sterke lichaams
bewegingen gewoon waren. Het bloed, dat
door hare aderen vloeide, was licht en zuiverj
haar gelaatskleur gebruind door de zeelucht.
Een verstandige opvoeding, zonder overdrpving
doortrokken van overzeesche gebruiken, had
haar sterk gemaakt, gestaald voor den levens
strijd. Zjj waren in tjjds geboren om te ge
nieten van dien grooten drang naar spelen in
de open lucht, die zich sedert eenige jaren
bjj ons sehjjnt in te burgeren, tot groot
lichamelijk voordeel der toekomende geslach
ten, doch, geljjk sommige angstvallige verze
keren, tot groot nadeel voor hunne geestelpke
ontwikkeling.
Deze schoone vrouwen aanziende, flink op
de been en staande, stevige maar toch beval
lig, rooskleurig getint door de laatste zonne
stralen, kreeg men een vagen indruk van de
oudheid, een vluchtig vizioen der moderne
Diana, minder edel, maar liefelijker dan de
klassiekeeen Diana gekleed en geschoeid in
Parpsche winkels, met een rocket in de hand,
in plaats van pjjl en boog. Sportsport
alles voor de sport!
Na een laatst zeer drukken set was het spel
geëindigd. Daar het reeds vrp laat was ver
liet men de cord, niettegenstaande de tegen
werpingen der verslagen partp, die onmiddel
lijk revanche eischte, en daalde af naar Dinan,
waar de avond reeds begon te vallen. Zjj
gingen achter elkaar op het smalle pad dat
om de rotssteilte heenliep. Hare flinke voet
stappen weerklonken in de maat door de
avondstilte, die alleen verbroken werd door
het geklots der golven in de diepte. Wel dn
verdwenen de beelden éen voor éen in de
schaduw, terwijl nog een paarjseconden lang het
geluid van baar vrooljjk gelach en van rol
lende steentjes hoorbaar was. Daarna werd
alles stil en ik stond alleen
Door een zonderlinge, doch zeer logische
tegenstelling dacht ik eensklaps aan tante
Herminie. Ja zeker het was een vreemde
tegenstelling want niets geleek minder op
deze flinke, krachtige meisjes dan tante Her
mine, tante Ninie, zooals wij haar noemden.
Toen ik ter wereld kwam was zp reeds vrp
bejaard maar zjj was nooit jong geweest. Als
laatste telg eener talrpke familie, geboren uit
ouders boven de veertig bad men haar slechts
met de grootste moeite kunnen groot brengen.
Haar geheele leven was zjj zwak en tenger
gebleven, benauwd als zjj even liep, uitgeput
door de kleinste inspanning. Mijn vroegste
kinderherinnering stelt mij haar voor in hare
kleine woning op den Boulevard Bonne Nou
velle, tegenover het Theatre de Gymnase. Ik
zié haar nog zitten bij bet raam, dat altjjd
dicht was, voorzien van dikke tochtlatten, met
de voeten, winter en zomer, op een warmen
stoof. Klein, mager altjjd in het zwart gekleed:
verdween zp bjjna in een grooten armstoel
anders. Alle afdeelingen worden uitgenoodigd
zich met een verzoekschrift tot den gemeente
raad te wenden, waarin op subsidie voor kin
dervoeding en kleeding wordt aangedrongen.
»In plaatsen, waar afd. van de Maatschappij
tot Nut van 't Algemeen, van Volksondenoijs,
van het Ned. Onderw. Genootsch. zjjn of
waar andere vereenigingen bestaan, op wier
steun men zou kunnen rekenen, trachtte men
samenwerking tusschen al die vereenigingen
te krijgen, opdat de aanvrage een des te
krachtiger indruk make.
»In groote plaatsen kunnen meetings ge
houden worden, om voor het denkbeeld voe
ding en kleeding, geheel of gedeeltelijk van
overheidswege, propaganda te maken.
»In één woord, het is de plicht der onder
wijzers, zich zooveel mogeljjk in te spannen,
opdat onze denkbeelden op dit gebied meer
en meer gemeen goed worden, en zoodoende,
al is er geen dadeljjk succes op ons pogen te
wachten, de publieke opinie ons toch steeds
gunstiger gezind worde."
Al hebben zp, die zeggen»er moet een
zoodanige armverzorging komen, dat afzonder
lijke kindervoeding op school overbodig wordt"
volkomen gelpk, waar die armverzorging
nog lang niet is wat zp wezen moest, daar
moeten wjj ons tevreden stellen met het goede,
waar we het betere nog niet kunnen ver
krijgen," zegt het hoofdbestuur.
Zooals in het kort in ons vorig nommer ge
meld is, werd Woensdag het congres der
Britsche federatie tegen de wettiging der on
zedelijkheid, dat thans te 's-Gravenhage ver
gadert, door den heer Pierson, van Zetten, met
eené in het Fransch uitgesproken rede geopend,
waarin hjj het vraagstuk uiteenzette en de
moeilijkheden, die de bestrpding opleverde, be
sprak. Eerst moest de. wetenschap gewonnen en
doctrinaire stellingen bestreden worden. Hjj
hield vol, dat de prostitutie is een kwaad,
dat niet gerechtvaardigd wordt door een beroep
op de hartstochten van den mensch.
Opkomende tegen de statistieke bestrjjding
van sommigen, constateerde hp, dat de statistiek
juist leert, dat de reglementeering de ontucht
in de hand werkt en de nadeelen er van ver
ergert. Wetenschap en moraliteit leeren
beide, dat het eenig middel om het kwaad te
keeren is niet te zondigen. Thans offert men
meisjes en vrouwen in haar onschuld aan
onbekendheid met het kwaad op.
Indien de wetenschap slechts de waarheid
verkondigde, dat zp het kwaad niet kan voor
komen, ware reeds veel gewonnen. Alleen de
vaste overtuiging, dat net kwaad groot is en
ter wille van het algemeen welzpn moet
beteugeld worden, kan ons kracht geven om
ons werk voort te zetten. En moge, als ten
derde male te 's Gravenhage de conferentie
vergadert, het niet meer noodig zjjn om te
dehatteeren, maar om elkaar te feliciteeren,
dat het kwaad geweken is.
De rede van den heer Pierson werd zeer
toegejuicht.
Vertegenwoordigers zjjn aanwezig van Enge
land, Schotland, Zweden, Noorwegen, Duitsch-
land, Zwitserland en België.
De heer De Meirron (Zwitserland) dankte
den heer graaf Van Hogendorp voor de gulle
receptie van den vorigen avond en Den Haag
voor de vriendelijke ontvangst. Ook deze
conferentie waB bpeen om vaandels te ontvan
gen voor den strpd, evenals Donderdag de
regimenten.
Mevr. Pierce (Engeland) sprak ook een
woord van opwekking. Ook anderen voerden
het woord, waaronder mevr. Butler, die zeer
werd toegejuicht.
Daarna werden door verschillende afgevaar
digden rapporten uitgebracht, o. a. door mevr
de douair. Klerck namens de Ned. Vrouwen-
vereeniging tot verhooging van het zedelijk,
bewustzijndie schetste, wat deze vereeniging
reeds gedaan heeft om het kwaad te bestrij
den, en mevr. Butler dankte voor haar tegen
woordigheid en haar voorbeeld, welke hulde
alle aanwezigen door op te staan bevestigden;
Ook mevr. Renevier sprak namens den Zwit-
serschen Vrouwenbond haar dank uit.
Verschillende sprekers en spreeksters volgden
elkaar op. De gedelegeerde van de Belgische
Vereeniging voor de openbare zedelijkheid zeide
dat deze instelling op den ruimsten voet de pro
stitutie bestrjjdt en de zedelijkheid beschermt, en
meende dat de vraagstukken van de ouderlijke
macht, het onderzoek naar het vaderschap en
van de gemeenschap der goederen alleszins
behartenswaardige aangelegenheden waren
voor deze conferentie, omdat de bestaande re
gelingen zeer ten nadeele zjjn van de vrouw.
Om vier uur werd de eerste vergadering
opgeheven.
Naar wjj vernemen zal de eerste der zes
abonnementsvoorstellingen, te M i d d e 1 b u r g
te geven door het tooneelgezelschap van de
heeren De Vos en Van Korlaar, plaats hebben
op Dinsdag 3 October en zal bjj die gelegen
heid het zoo gunstig bekende bljjspel van
Justus van Maurik jr Janus Tulp worden
gespeeld. De hoofdrol wordt vervuld door den
neer Alex. Faassen.
Bjj deze eerste voorstelling zjjn abonnements
kaarten van het vorig seizoen nog geldig.
Woensdag d. a. v. treedt dit gezelschap
hoogstwaarschpnljjk met hetzelfde stuk te
Goes op.
Van de Amsterdamsche boek- en steen
drukkerij, v.h. Ellerman Harms en Co, ont
vingen wjj weder den gemakkelpken ABC
of Alphabetische Reisgids voor den winter-
dienst der staatsspoorwegen, aanvangende 1
October aanstaande.
De geringe prjjs van het handige boekje
brengt het onder ieders bereik.
Onze landgenoot, de heer S. de Lange,
is aangesteld tot leeraar aan het conservatorium
te Stuttgart, waar hp zal optreden als plaats
vervanger van den bjjna zeventigjarigen pro
fessor Faiszt.
met ooren, die haar geheel omsloot. Zjj sprak
weinig en met een doffe stem, die van verre
scheen te komen, heel ver, uit het verledene.
Zp maakte weinig gebaren en die weinigen
heel langzaam en stjjf.
Het was alsof hare witte handen zich met
tegenzin in de lucht bewogen, uit vrees van
die te verplaatsen en noodeloos tocht te ver
oorzaken. Wanneer men haar zoo ongeloofeljjk
tenger en krachteloos zag vroeg men zich af,
door welk wonder dit wezen, dat voor een
vcoegtjjdigen wissen dood scheen opgeschreven
te zijn geweest, tachtig jaar was bljjven leven.
Onafgebroken zorgen hadden dit wonder
bewerkt. Vrijwillig ongehuwd gebleven, mis
schien uit een instinctmatig bewustzijn van
zwakte, had zp de gevaren, aan het moeder
schap verbonden, ontweken. Voorts was haar
geheele leven een opeenvolging geweest van
eindelooze voorzorgen, overdreven angsten.
Uit eten, of uit rijden gaan, een wandeling
een boodschap te voet doen, zij zag tegen alles
op. Hare eenige reizen, die heel zelden voor
kwamen, waren geweest van Corbeil, waar zij
geboren was, naar Parps, waar zp gestorven
is. Van den spoortrein heeft zp nooit willen
hooren en zij verbaasde zich dat anderen den
moed hadden, hun leven aan die vreeseljjke
dingen toe te vertrouwen.
Haar gezondheid was hetgeen haar het meeste
bezig hield. Geboren in een tjjd toen de ge
zondheidsleer nog bjjna niet hekend was, sloot
zp zich, in plaats van haar heil te zoeken in
beweging en frische^lucht, in haar kamer op
zoodra zjj de minste ongesteldheid' bespeurde;
dekte zich toe met dekens en pelzen en be
dierf haar maag met drankjes en stroopjes.
De laatste jaren van haar leven ging zjj in
het geheel niet meer uit. Zjj had in het he
reik harer hand een kleine schildpadden bon-
bonnière, met stukjes jujubes, waaruit zjj
onophoudelijk putte. Dat was het eenige wat
zp ooit aanbood als men haar bezocht, nooit
zonder aanbeveling van het adres, waar zp
gekocht waren; «uitstekend tegen verkoudheid",
voegde zjj er bjj. De eenige uitzondering die
zjj maakte was voor mp. Nauwelijks had ik
den voet gezet op den rooden ingelegden
vloer van de voorkamer (ik zie ze nog, die roode
vierkanten ruiten) of zelfs voordat zp mp om
armde, nam zij haar blauwe gebreide beurs,
haalde er een dubbeltje uit en gaf dat zonder
iets te zeggen aan de oude Agathe. De meid
verliet het vertrek en keerde na een paar
minuten terug met een stuk warm krenten
brood in een geboterd papier.
Odat krentenbrood van het gymnasium
Tante Hermine, wat is dat al lang geleden
Maar dit zwakke lichaam, dat pjjn leed bjj
elke stoffelijke aanraking, diende tot omhulsel
aan een edelmoedige, dappere ziel, bekwaam
tot de grootste toewpding. Een inwendige
gloed verlichtte nog, ondanks haren hoogen
leeftjjd, die blauwe oogen, met den altpd
helderen blik, altpd in beweging in dat
bloedelooze, perkamentachtige gelaat.
(Wordt vervolgd.)
