N°. 208.
136° Jaargang.
1803
Maandag
4 September.
Middelburg 2 September.
Deze courant verschijnt d a g e 1 Ij k s,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens allo
dankbetuigingenj van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte:
Reclames 40 cent per regel.
Uit eigen kracht.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Thermometer,
Middelburg 2 Sept. 8 u. vm. 64 gr.
m. 1? u. 66 gr-, av. 4 u. 66 gr. F.
Verwacht N. Wwind
Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te Kruiningen F. v. d. Peijx, te Zierikzee A. C. de Mooij, te Tholen W. A.
van Neeüwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekbandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmae, te Rotterdam, de Gebe. Belintante, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cee., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen.
Er is in den laatsten tij d in ons land weer
heel wat gesproken over de noodlottige ge
volgen van den sterken drank. Eerst is dit
geschied op het „Internationaal con
gres tegen drankmisbruik", in
de tweede helft van Augustus te 's Graven
hage gehouden deze week had dit plaats
op de algemeene vergadering van den
Nederlandsohen „Volksbond", waartoe
de afgevaardigden te Groningen bijeen
kwamen.
Op dat congres waren mannen en vrouwen
van naam en positie uit het binnen- en bet
buitenland vereenigd; op de bijeenkomst van
den Volksbond.wn» niet zulk een uitgelezen
sehaar tegenwoordig, maar aan warme be
langstelling voor een der gewichtigste vraag
stukken van den dag zal het daar evenmin
ontbroken hebben als in de residentie.
Wie, die het wel meent met het alge
meen, zal hun loffelijk pogen niet waardee-
ren 1
Als men daar mannen in de kracht van
hun leven zitjt waggelen langs de strabn
missende alle macht over zich zeiven als
men zelfs bij vrouwen al het menschelijke
ziet afgeschud en het dierlijke over haar
heersehendeals men nagaat welke misda
den er gepleegd worden onder den invloed
van den sterken drank jongéren in jaren
zelfs aanschouwt, die in opgewonden toe
stand wooiden uiten en daden doen, den
menscb onwaardighuisgezinnen ten gronde
ziet gaan omdat de man of de vrouw of
beiden zich schuldig maken aan drankmis
bruikdan voorzeker moet elk, die iets
gevoelt voor het welzijn van de groote sa
menleving, van zelf zich geroepen achten
mee te werken om aan dat kwaad een einde
te maken.
Maar op welke wijze ziedaar de groote
vraag-
Daar zijn op al die vergaderingen gulden
woorden gesprokenwoorden die getuigden
van een diep gevoel voor den medemensch;
maar men heeft zich ook weêr tot overdrij
ving laten verleiden, en daardoor, trots alle
goede bedoeling, aan de goede zaak meer
kwaad, dan goed gedaan.
Op beide vergaderingen, èn op die van
het Congres èn op die van den Volksbond
waar bestrijding van het drank misbruik op
den voorgrond staat, is tegen het gebruik
een veldtocht geopend, die onzes inziens
niet van practischen zin getuigde.
Tegenover de beweringen van mannen
als sir Dyce Duckworth, prof. Stokvis en
dr C. J. Snijders van 's Gravenhage, dat het
matig gebruik van sterken drank geen
k^vaad kan; dat in alcohol, evenals in vleesch,
in koffie; thee enz.> een stimulant is gelegen,
een middel' tot opwekking van kracht en
lust, die de mensch vooral bij zwaren arbeid
noodig heeft tegenover t die beweringen
stonden lijnrecht*de verklaringen der geheel
onthouders, die eenvoudig den weg op wil
den om het „Sluit Schiedam" tot werkelijk
heid te maken.
Alsof het dan gewonnen ware
Het gebruik van bier moest ook worden
tegengegaan j en tot* hen, die tegen dien drank
zeer krachtig hun stem verhieven, behooide
een hoogst achtenswaardig man als de heer
E. J. W. Koch, president van de Vereeniging
tot afschaffing van sterken drank. Dit ver
baasde pns «enigszins. Indertijd, in de dagen
/jen hij nog in Middelburg woonde, was hij
geen tegenstander van fatsoenlijke inrich
tingen, waar bier te krijgen isen zelfs
ons blad kan getuigenis afleggen van de
sympathie, die hij daarvoor bezat.
De tijden veranderen en zoo ook de mee
ning,en. De ervaring kan ook dezen wakkeren
strijder tegen een der volkakankers in onze
maatschappij tot andere, geheel tegenover
gestelde meeningen hebben gebracht. Is het
Men zie de Midd. Crt. van Donderdag
17 Mei 1883, waarin M J. W. K. met sym
pathie gewag maakt van sde eenvoudige biet
hal, die sedert eenige dagen in het Schutters-
Jiofstraatje werd geopend."
ook soms omdat die bierhuizen zijn ontaard?
Zoo ja, dan vrage hij zich vooral eens af:
aan wie de schuld daarvan Is ook dit
niet een gevolg van de ziekelijke overdrijving
om een kwaad te bestrijden, dat nn in veel
gevaarlijker, in meervoudiger vorm zich
vertoont
Zijn zijne gevoelens gewijzigd op dit punt
omdat bier ook nu den sterken drank op zij
streeft in nadeeligen invloed? Dan
dan ligt daarin het bewijs dat men zich een
maal vergiste toen men meende in bier een
compensatie-middel te vinden tegen den
alcohol; en dat met al die overdrijving men
toch niet overwinnen zal.
De geschiedenis der anti-drankbeweging
en prostitutie-bestrijding leert dagelijks dat
de bedrijvers, de bevorderaars van het kwaad
vernuftiger zijn dan de bestrijdersen dat,
wie bet kwaad wil tegengaan, spoedig ont
dekken zal dat men langs andere, langs
geheime wegen, vaak nog ernstiger gevaren
ziet opdoemen.
„Sluit Schiedam 1" ia de huidige leuze.
En wat dan
Zou men denken dat dan de ganscbe wereld
voor het drankgebruik zou gesloten zijn
Van elders komt dan het- of een zelfde
vochtmaar bovendienhandelt men dan
rechtvaardig en nog ernstiger vraagmaakt
men de menschen dan beter
Zou men rechtvaardig handelen
En op die vraag aarzelen wij niet beslist
ontkennend te antwoorden.
Waarom jenever verbannen en niet wijn,
champagne, tabak, cognac, koffie en thee,
waarvan het gebruik eveneens, in meer of
mindere mate, nadeelig werkt Over hun
invloed verschillen de gevoelens evenzeer
als over het gebruik van jenever.
Maar zelfs al weert men die allen, niet
lang zal het duren of een nieuw middel tot
prikkeling, tot opwekking, tot genot zal ge
vonden zijn. Het doel, dat men beoogt,
wordt gemist en niets zal verkregen zijn
dan een wedstrijd in het uitdenken van
andere middelen.
Dit zullen de practische gevolgen wezen
van een onpractischen strijd.
Men vergete bovendien niet hoe velen een
eerlijk stuk brood verdienen juist in Schie
dam en elders, waar een uitgebreide handel
gedreven wordt in sterken drark.
Niet aan die velen de schuld dat tal van
zwakkelingen in de wereld misbruik van de
jenever maken tal van levensomstandighe
den velen op den weg van het verderf voeren.
Zullen de menschen beter worden door
de gevolgen van zulk streven?
Ook hierop kunnen wij niet anders dan
een ontkennend antwoord geven.
In de eerste plaats houdt het op deugd
te zijn, wanneer men zich niet schuldig
maakt eenvoudig, omdat er geen verleiding
is geweest, geen aanleiding om zwak te zijn.
Met den schrijver van „Van dag tot
dag" in het Hhld. men neme vooral
kennis van zijn zeer lezenswaardig opstel
in het nommer van 20 Augustus zeggen
wijWij gelooven niet in zulke middelen
om de menschen zedelijk en braaf te maken
en achten den dwang, welken de voorstan
ders daarvan wenscben, niet geoorloofd in
een vrij land en verderfelijk 'in elk land.
Door groote menschen als kleine kinderen
te behandelen en de kast, waar het snoep
goed staat, zorgvuldig af te sluiten, maakt
men hen niet beter. Zelfbedwang en ma
tigheid onderwijst men niet door alle aan
leiding tot verleiding weg te nemen.
„Deugd, die men alleen verkrijgen kan
door elke aanleiding en mogelijkheid tot
zondigen weg te nemen, is het oprapen niet
waard. Jonge Bedoeïnen uit bet hart fan
dé Sahara, wien men verbiedt met hun
broertjes uit zwemmen te gaan, zijn niet
bijzonder deugdzaam als ze gehoorzaam zijn.
Men moet zelfs een kind kunnen leeren geen
appelen te stelen, ook zonder dat men den
appelboom omhouwt 1
„We hebben liever een vrij volk, dat dcor
godsdienst, ontwikkeling, beschaving lang
zamerhand onmatigheid leert verafschuwen,
dan een geringeloord volk van brave Hen
drikken, die alleen door dwang en verbod en
„het sluiten van Schiedam" nuchter worden
gehouden.
Gevoelsmensohen alleen, zonder practische
kennis van, ot practisch inzicht in de wereld
kunnen dan ook zulke eischen doen hooren.
En stellen wij ons eens een oogenblik
voor dat het mogelijk ware om alle mid
delen weg te nemen die de menschen tot
kwaad doen verleiden aangenomen ook
nog dat er omtrent goed en kwaad algemeene
overeenstemming bestond bij den hemel
wat zon het dan vervelend zijn op dit onder-
maansche 1 Wij zouden ons kunnen voor
stellen dat men dan ging zoeken naar nieuwe
middelen om kwaad te doen louter uit
verveling.
Zouden op zulk een wereld menschen te
vinden zijn, menschen met karakter, men
schen van energie Niets zou men aan
treffen dan zwakken en verwijfden en het
leven zou het leven niet waard zijn.
Bij al die pogingen, welke naar ons gevoelen
onpraktisch moeten genoemd worden, is de
groote fout dat men het individu zelf krach
teloos maakt. Men wil voor hem alle hin
derpalen uit den weg ruimen in plaats van
tot hem te zeggen „Vriend, pas op, daar
liggen voetangels en klemmen. Hebt gij
nu plezier om daarin te trappen, ga uw gang
maar dan loopt gij gevaar ten onder te gaan.
De maatschappij heeft geen tijd om zich lang
met uw individueel belang in te latengij moet
nu eenmaal voor u zeiven zorgen en, als gij
die hebt, ook voor uwe vrouw en kinderen.
Valt gij uit zwakheid een keer, twee
keer, goed, wij reiken u gaarne de hand
maar als gij zoo zwak, laf en onmanlijk zijt,
dat gij stelselmatig zondigt, u zelve niet
verzetten kunt tegen de verleiding, ga dan
ten onder. Het is uw eigen schuld."
In eigen kracht schuilt het sterkste wa
pen tegen de verleiding, tegen de gevaren
in onze maatschappij.
Wij spreken hier natuurlijk niet van om
standigheden, waarvan iemand bniten zijn
schuld slachtoffer is geworden, van tegen
spoed o. a.; maar dan nog is prediking der
leer van zich zeiven hoog te houden het
krachtigste middel om tegen drankmisbruik
te doen waken.
Dat juist is ook de reden, waarom wij
niet kunnen instemmen met het streven om
bv. uit de caritines den sterken drank te weren.
Op het Internationaal congres te 's Graven
hage kwam ook het gebruik van dien
drank in het leger ter sprake. Kapitein
W. J. G. van der Veur van Hellevoetsiuis,
se dert 28 jaren officier van het Nederlandsche
leger en uit dien hoofde volkomen bevoegd
om een oordeel uit te spreken aangaande
het gebruik, dat door onze militairen ge
maakt wordt van sterken drank, gaf als zijn
overtuiging te kennen, dat de Nederlandsche
soldaat over het algemeen lang niet zoo
onmatig is in bet gebruik van alcoholische
dranken als in andere staten, waartoe vooral
ook bijdraagt de uitstekende voeding, de
behandeling enz. van de» soldaat bij ons te
lande én het strikte verbod aan leveranciers
van fourages en levensmiddelen, om aan de
militairen alcoholische dranken aan te bieden,
en andere maatregelen, door het ministerie
van oorlog en het legerbestuur genomen. Hij
kwam tot de conclusie dat, ingevolge de
maatregelen, door het Nederlandsche mini
sterie van oorlog genomen tegen het misbruik
van sterken drank in het leger, da matigheid
regel en de dronkenschap groote uitzondering
is in de gelederen der Nederlandsche troepen.
Die stelling is betwist; men heeft het
tegendeel beweerd en op dien grond aan
gedrongen op verbod van het schenken van
sterken drank in cantines. Hier dus ook
dezelfde zucht naar ziekelijke overdrijving.
Stel dat de bewering der bestrijders van
den heer Van der Veur juist is, zou dan
het drankmisbruik onder de soldaten ver
minderen, wanneer men hen er toe noopte
alleen buiten de kazerne te zoeken, wat
zij nu nog daarbinnen, onder controle en
onder waarborg dat zij goede en geen ver-
valscbte waar krijgen, kunnen bekomen
Wie in deze goed en practisch handelen
wil houde juist in de cantines de gelegen
heid open om daar, zooals thans gewoonte
is, op gezette lijden en tot eenc beperkte
hoeveelheid, te bekomen, wat, volgens man
nen van gezag, bij matig gebruik geen
nadeel berokkent.
Tegen drank-wisèrwii willen wij helpen
strijden, mits men dat doe laDgs den weg,
dien de kracht van het individu staalt;
dien de mensch tot de overtuiging brengt
van de waarheid der schoone woorden, door
monseigneur Darboy, aartsbisschop van Pa
rijs, in zijn Gouvernement de soi-méme genit,
dat geen mensch vrij is, die aan zijne lusten
botviert. La liberté ne consiste pas du tout
a faire ce qu'on veut, la liberté consiste a
faire ce qu'on doit. Quand un homme fait tout ce
qu'il veutn'a-t-ilpas autant de maltres qu'il
a de caprices Chacun de ees caprices régne
sur luile captive et le bafoueil est lejouet
de tout ce qui se passe dans son intelligence
dans dsn coeurdans ses sens. Comment eet
homme ose-t-il se dire libre, lui qui est l'esclave
des choses les plus opposêes II n'y a d'hom
me vraiment libre que celui qui relive de la
r ai son, de la vèrité, de Dieu, qui ne recon-
nait pas d'autre maitre."
Verheffing van den mensch, hem zijne
waarde en zijne kracht doèn gevoelen,
dat moet de grondtoon zijn van de bestrij
ding van bet drank misbruik.
En op dien grond scharen wij ons be
slist aan de zijde van den Nederlandschen
Volksbond, omdat deze vele uitste
kende middelen toepast, waardoor het belang
van tal van personen wordt bevorderd
omdat door dien Bond gestreefd wordt naar
verbetering van arbeiderswoningen, ophef
fing van toestanden, die het individu tegen
z ij n zin dwingen op plaatsen te komen, waai
hij noodeioos aan verleiding blootstaatom
dat die Bond in onze maatschappij tal van
nuttige zaken wil tot stand brengen, die op
het familieleven van den arbeider gunstigen
invloed kunnen uitoefenen, en weg nemen wat
zoo licht tot armoede en ellende voert, die op
haar beurt weer aanleiding geven tot drank-
rtdsbruik.
Op dien weg is nog veel te doenmaai
ook langs dien weg alleen is, naar onze
overtuiging, het doel te bereiken dat men
moet najagen den mensch krachtig te maken
tegen den strijd des levens, en dus ook tegen
een misbruik, dat zooveel jammeren met zich
voert.
Ook andere bladen maken enkele opmer
kingen naar aanleiding der onderscheidingen
bij gelegenheid van den jaardag der koningin.
Zoo juicht de Tel. het toe dat geen namen
van kamerleden onder de gedecoreerden voor
komen. Dit toch zou aanleiding hebben kunnen
geven tot opmerkingen die noch der regeering
noch der kamer aangenaam konden zjjn. Het
blad betreurt het echter dat niet een vrouw
een onderscheidingsteeken heeft ontvangen.
Het anti-revolutionnaire blad te Goes vraagt,
waarom de voorzitter van Patrimonium, de
jjverige Kater, voorbijgegaan werd voor den
heer Pastoors, den voorzitter van den Ned.
R.-K. Volksbond, die in dienstjaren verre
achter hem staatwaarom juist de predikant
Bavinck gelauwerd moest in plaats van zijij
collega Abels, die, de oudste der dienstdoende
predikanten, zjjn halve eeuwjubilé reeds heeft
gevierdwaarom de theologische school juist
in de decoreering van Noordtzij moest geëerd
worden, waar toch zjjn ambtgenoot Wielinga
vóór hem in dienst getreden en vrijgebleven
was van de weinig eervolle Colorado-operatiën.
De tegenwoordige zitting van de staten-
genéraal zal op Zaterdag 16 dezer, des na
middags te 3 uren, op de gebruikeljjke wjjze
dóór den minister van binnenlandsche zaken
worden gesloten.
Bij kon. besluit van 30 Augustus is tot
voorzitter van de Eerste kamer der Stateh-
generaal, gedurende de zitting die zal aan
vangen op den derden Dinsdag in September,
benoemd mr A. van Naamen van Eemnes, lid
van die Kamer.
Bjj beschikking van den minister van water
staat, handel en njjverheid zjjn, met ingang
van 1 dezer, bij den rijkswaterstaat bevorderd
tot opzichter 2de klasse L. Kuiler, thans
opzichter 3de klasse, en tot opzichter 3de kl.
J. N. O. Mink, thans opzichter 4de klasse.
Door burg. en weth. van Middelburg
is aan den heer W. van Enst, op zjjn verzoek
wegens vertrek naar elders, eervol ontslag ver
leend als assistent bjj het onderwjjs in het
hand- en rechtljjnig teekenen aan de burger
avondschool alhier, en is in diens plaats be
noemd de heer P. C. de Does, opzichter bjj de
gemeentefabricage alhier.
Voorts is de heer Th. I. Pas voor den cursus
1893/94 gecontinueerd als tjjdeljjk assistent bjj
het teekenonderwjjs aan genoemde school.
Tot lid van den schuttersraad alhier
is ter vervanging van den heer P. H- van
Rotten, wegens zjjn overgang tot de reserve
eervol ontslagen, door burg. en weth. benoemd
de heer 1. van Ham, schutter.
Maandag middag te half drie uren houdt
de kamer van koophandel en fabrieken alhier
een openbare zitting.
Door het provinciaal kerkbestuur van
Zeeland is aan den heer J. J. Six Djjkatra,
pred. te Cadzand, na meer dan vjjftigjarigen
diensttjjd eervol emeritaat verleend met in
gang van 1 October.
De heer N. J. van der Dujjn te Middel
burg is benoemd tot onderwjjzer aan de bjj-
zondere school te Kapelle a/d. IJsel.
De collecte voor de scholen met den bijbel
bracht dit jaar op te Axel 215.53 en te Oost- en
West-Souburg m et Groote Abeele (ger. kerk) f 20.
Deze week trokken alhier verschillende
groote of minder groote pleizierjachten de aan
dacht der wandelaars langs de Loskade.
In de haven van Vlissingen ligt thans
een groot Amerikaansch plezier stoomjacht,
genaamd Roxana, laatst komende van Grimsby.
De zich aan boord bevindende eigenaar is de
zoon van den bekenden naaimachine-fabrikant
Singer. Aanvankeljjk naar Antwerpen bestemd,
besloot bjj, wegens te duchten oponthoud door
quarantaine-maatregelen, te Vlissingen binnen
te komen en verder de reis per spoor te doen.
Vrjjdag werd het bevel over Hr. Ms.
stoomkanonneerboot Dog te Vlissingen
overgenomen door den luit. t/zee le kl. De
Brujjne, tengevolge van het vertrek van den
op non-activieteit gestelden luit. t/zee le kl.
K. J. Bal.
Door het bestuur van den Spieringpolder
werd heden morgen, ten kantore van den heer
J. J. Ochtman te Goes, in het openbaar aan
besteed het uitvoeren van zink- en stort-
werken aan den oever van den polder langs
de Zandkreek.
De begrooting bedroeg f 19.800.
Hiervoor werd ingeschreven door de heeren
M. v. d. Hoek te Terneuzen voor f 22.300;
J. de Jonge te Biezelinge voor f 21.878J. de
Bree Fz. te Terneuzen voor f 21.500j. F.
Polfiiet te Walzoorden voor f 21.287B. den
Exter v. d. Brink te Krabbendjjke voor ƒ21.145
J. v. d. Plas te Hardinxveld voor 21.133
C. de Wilde Az. te Kattendjjke voor ƒ20.987;
en F. J. Visser te Hansweert voor f 20.855.
Het werk is niet gegund.
VISSCHEBUE1V.
Aan het verslag omtrent den toestand der
visscherjjen in de Schelde en Zeeuwgche stroo
men in 1892 is het volgende ontleend.
In de vaart zjjn zes politievaavtuigen, te
weten de stoomboot Argus, de boeier Schelde,
de botters Valk, Sperwer, Zwaluw en Arend,
terwjjl bovendien esn huurvaartuig tjjdèljjk
in dienst is, tengevolge van de uitbreiding,
die bet bewakingsgebied der visscherjj-politie
heeft verkregen in verband met het hierna te
vermelden nieuwe reglement,
Het personeel der visscherjj-politie gaf dit
jaar over 't algemeen reden tot tevredenheid.
De vaartuigen voldeden alle goed en ver
keerden in goeden staat.
Door de ambtenaren, belast met het toezicht
der visscherjjen, werden Opgemaakt 153 pro
cessen-verbaal ter zake van overtreding van
bet reglement en diefstal van visch of vi'scti-
tuig, waarvan 106 door de beambten der vis
scherjj-politie.
Bjj Kon. besluit van 11 Aug. 1892 (Staats
blad no. 198) is vastgesteld een nieuw regle
ment op het bevissehen der Schelde en
Zeeuwsche stroomen, welk reglement in wer
king is getreden den len September d. a. v.,
terwijl de vervanging va» het kon. besluit van
17 Juli 1875 (Staatsblad li0 134) door een
nieuw kon. besluit, regelende het beheer, wordt
tegemoet gezien. Bjj het nieuwe reglement is
o. m. bepaald, dat onder Schelde en Zeeuwsche
stroomen ook worden verstaan de tot de
provincie Zuid-Holland behoorende gedeelten
van het Brouwershavensche gat, het Springers-
diep, de Vlieger, de Hals, de Biejiingen of
G re velingen en de Krammer, oostwaarts to4
