N°. 205. 136" Jaargang. 1893 Donderdag 31 Augustus. Middelburg 30 Augustus. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager: Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte: Reclames 40 cent per regel. iiiii ii(,suii: Thermometer. Middelburg 30 Aug. 8u. vm. 66 gr. m. 12 a 70 gr-, av. 4 u. 68 gr. F. Verwacht N. wind. Agenten te VlissingenP. Gr. de Vey Mestdagh Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te KruiningenF. y. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Moou, te TholenW. A. van Nleuwenhuijzen en te TemeuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nwgh Van Ditmab, te Botterdam, de Gebe. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cna., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen. Over den nieuwen gouverneur-generaal van Ned. Indië schrijft de Javabode in zijn mail overzicht Die benoeming beeft hier algemeen verbaasd. Niet dat men voor den heer Van der Wjjck, echt Zondagskind als hjj altijd is geweest, niet ook wel eens de betrekking van gouverneur-generaal van Nederlandsch-lndië heeft weggelegd geacht, maar men meende zijn kans verkeken, nu hjj na zijn terugkeer in Nederland niet de loopbaan eens staatsmans had gekozen en zelfs als commissaris van de Koninkljjke Pakketvaart-Maatschappij een reis naar en door Indië bad gemaakt. Ook bad men van den minister Van Dedem verwacht, dat hjj een man zou uitzenden, die in Indië de richting zou volgen, welke door hem ge durende zjjn ministerschap en daarvoor is aan gegeven, een partijgenoot dus in de koloniale politieken nu is het wel waar, dat de heer Van der Wjjck dit kan bljjken te zjjn, maar men meende toch dat anderen met meer uit gesproken gevoelens eerder dan hjj in aan merking zouden zjjn gekomen. Intusschen, de nieuwe gouverneur-generaal heeft nog al den tjjd om met den minister van koloniën mondeling te overleggen en het omtrent de hoofdzaken eens te worden, zoo zjj het nog niet zjjn. Naar aanleiding van het gebeurde met de Raijah zal zegt hetzelfde blad de Koninklijke Pakketvaartmaatschappij uit voor zichtigheid, door het gebeurde geleerd, voor- loopig Edi en Telok Semawé maar niet aandoen, welke havens anders bjj de scheep- vaartregeling voor den algemeenen handel zjjn opengesteld, en elders, zelfs te Troemon, in de residentie Tapanoeli, die tot het gouvernement van Sumatra's Westkust behoort, zal aan hare schepen een gewapend geleide worden mee gegeven. Verder wordt, zegt hetzelfde blad, een deel der residentie Oostkust van Sumatra nog steeds door Atjehers onveilig gemaakt. Wel zjjn weel een paar hunner versterkingen genomen en heeft kolonel Van de Pol, dien zjj »orang setan" noemen, er den schrik in, maar telkens komen zjj in Tamiang terug en verontrusten zjj de onzen. De Penanff Gazette schrjjft nog over het gebeurde met de Raja: t De Atjehers schjjnen hunne wapens verbor gen te hebben in kussens, die zjj met zich aan boord brachten. Drie van de gevangen geno men passagiers ontsnapten te Telok Semawé. Kapitein Wood was iemand, die zeer gezien was bjj zjjne Europeesche passagiers en die altijd alles deed wat hjj kon om hun hetver- bljjf aan boord van dit tameljjk ongeriefeljjke schip zoo aangenaam mogeljjk te maken. Op het punt van Atjehers was hjj echter zeer zorgelooshjj bad al zoo vele jaren met hen omgegaan, dat hjj geen gevaar meer zag in hun verbljjf aan boord. De uit den Atjeh-oorlog bekende majoor J. B. van Heutsz, van het O.-I. leger, is tot herstel van gezondheid hier te lande aange komen. Iia Société d'Hamonie des Cliar. Ibonuages de Mariemont et de Bascoup» Bjj gelegenheid dat onlangs bovengenoemde Harmonie in onze stad en te Vlissingen uit voeringen gaf, welke zoo algemeenen bjjval vonden, is zeker bjj menig hoorder en bewon deraar tevens wie zou dat niet geweest z jjn na het hooren van dit gezelschap de wensch gerezen iets naders omtrent het ont staan en de samenstelling van dat muziekge zelschap te vernemen. Wjj meenden daarom goed te doen aan dit verlangen te gemoet te komen; en welwillend werden ons, op ons verzoek, eenige mededeelingen en beschei den verstrekt, waaraan wjj de volgende bjj zonderheden ontleenen. Onder de verschillende instellingen voor haar arbeiders, door de Sociétés charbonnières de Mariemont et de Bascoup in bet leven geroepen en door eigen subsidiën en bjjdragen der mjjnwerkers in stand gehoudenhulp kassen, ziekenkassen, pensioenkassen, coöpe ratieve consumtie-vereenigingen, spaarbanken arbeiderswoningen enz., behoort ook de Ver- eeniging de Harmonie der kolenmijnen van Mariemont en van Bascoup, die niet alleen in haar eigen land maar ook daarbuiten een zeer goeden naam door haar uitvoeringen heeft verworven. I n 1841 werd de Harmonie opgericht. Toen ter tjjde was haar lokaal van bjj eenkomst te La Hestre, een gemeente, nabjj de kolenmijnen van Mariemont gelegen. Zjj ontving subsidies van deze onderneming en verheugde zich ook toen reeds in de bescherming der familie In lang hoorden we niets van de Zeeuwsche kolonisten te Colorado, tot nu onlangs in de Amerikaansche bladen de droeve mededeeling te lezen stond, dat het droeve einde van deze Colorado tragedie reeds gekomen was. Beeds spoedig nameljjk had de uitkomst geleerd, dat de bodem om en bjj Crook een voudig voor cultuur volstrekt onvatbaar was. Alle moeite, die onze kolonisten er aan besteedden, bleek verloren. De bodem weigerde weerbarstig. Het bleek in die streken geen bebouwbaar land, maar een dorre woestenjj te zjjn. Hand over hand nam dan ook de ellende onder onze kolonisten toe. Er kwam gebrek. Tot men eindeljjk de onmogelijkheid inzag, om te bljjven, en het kloek besluit nam, om naar beter oord te verhuizen. De Gereformeerde Classis van Iowa heeft op dat gerucht ijlings een som gelds saam- gebracht, om de kolonisten tegemoet te komen, en Ds Zwemer heeft zich hun aangeboden als leidsman. In Orange City zjjn thans reeds onder scheidene familiën en bekenden aangekomen en de genegenheid om hen verder te helpen, ontbreekt bjj de Nederlandsche kolonisten in Iowa en Michigan gelukkig niet. Alles zal zich dus ten slotte nog ten goede keeren, en onze moedige Zeeuwen zullen zich bjj hun landgenooten vestigen. Maar deze droeve afloop zjj dan toch tot waarschuwing, dat niemand het ten tweede male onderneme, om, zonder de noodige be voegdheid en kennis van zaken, zichten leids man over den Oceaan aan te bieden aan land genooten, die enkel op den goeden klank van zjjn naam afgaan. Emigratie kan uitstekend werken. Maar emigratie eischt een inzicht, een finan- cieele rjjpheid, en een kennis van land en volk, als slechts het deel kan zjjn van man nen van practische ervaring. (Standaard.) Bjj koninklijk besluit is tot plaatsvervangend lid van den geneeskundigen raad voor Zeeland en Westeljjk Noord-Brabant benoemd de arts F. D. Kolff van Oisterwjjk, te Kruiningen. De gewone audiëntie van den minister van binnenlandsche zaken zal op Zaterdag 2 Sep tember niet plaats hebben. Bjj beschikking van den minister van water staat enz. is bepaald dat, met ingang van 1 I September a. s., de adspirant-ingenienr van den rijkswaterstaat F. Baucke, thans te Dord recht, zal dienst doen onder de bevelen van den hoofdingenieur, belast met den algemeenen dienst, ter standplaats 's Gravenhage, en dat de adspirant-ingenieur H. L. van Hooff, thans te Terneuzen, zal dienst doen onder de be velen van den hoofdingenieur voor de rivieren, teneinde te worden toegevoegd aan den inge nieur in het 4e rivierarrondissement, ter stand plaats Dordrecht. Jhr mr Van Panhuijs, de nieuwbenoemde vice-president van den Baad van state, heeft in de Dinsdag gehouden vergadering van dat college zitting genomen. Staatsraad jhr mr De Jonge hield een wel komstrede, die door den nieuwen vice-president werd beantwoord. De minister van koloniën heeft een wets ontwerp ingediend, strekkende om het le hoofdstuk der Indische begrooting voor 1893 te verhoogen met f 85.400 ter bestrjjding van de uitgaven, verbonden aan de uitzending van den benoemden gouverneur-generaal van Neder- landBch-Indië en aan den terugkeer naar Nederland van den tegenwoordigen landvoogd. Wat den benoemden gouverneur-generaal betreft, wordt als naar gewoonte gerekend op f 60.000 wegens kosten van uitrusting en op f 20.000 voor reiskosten naar Indië en trak tement gedurende bet tijdvak tusschen zijn vertrek uit Nederland en zjjne aankomst in Indië, terwjjl ten behoeve van den aftredenden landvoogd wordt geraamd 5.400 voor pensioen en vergoeding der kosten van overtocht naar Nederland. Warocqué, die haar voortdurend bleef begun stigen. In 1859 verlegde zjj haar zetel naar het centrum der mjjnwerken van Mariemont en Bascoup, die gelegen zjjn tusschen Mons en Charleroi, en nam zjj den naam aan, welken zjj thans draagt. Haar directeur was de heer Bender, chef van het muziekkorps der Guides-, onder-direc teur was voorheen de heer Dagnelies. Na den dood van den heer Bender werd de heer Dagnelies zjjn opvolger; en, zooals men weet, vervult deze ook thans nog deze betrekking. Aan vankei jjk zag de Harmonie zich in kleine, enge lokalen gehuisvest; langzamer hand werden die vergroot en thans verheugt zjj zich in het bezit van een flinke zaal met bjjbehoorende lokalen en van een tuin met een muziektempel, waarin bjj gunstig wéér eiken Donderdag de repetitiën, die tweemaal per week worden gehouden, plaats hebben. Deze zjjn dan voor het publiek kosteloos toe- gankeljjk, en daaraan valt een zeer druk be zoek ten deel. Aan de vereeniging de Harmonie is een cursus v oor solfège en een voor instrumentale muziek verbonden. Deze cursussen zjjn kosteloos en worden vljjtig bezocht door de zonen der arbeiders en geëmployeerden van demjjnwer ken van Mariemont en Bascoup, voor zoover een commissie van toezicht aanleg bjj hen heeft gevonden. Tegenwoordig bedraagt bet aantal leerlingen 150. De onderwijzers wov den gekozen uit de beste musici der Harmo nie en worden door de Vereeniging bezoldigd; verscheidene van hen zjjn bekroond geworden aan de conservatoires te Brussel en Luik, welke zjj op kosten der Vereeniging bezóchten- Dinsdag was in de tweede bjj eenkomst van de Nederlandsche juristen-vereeniging. tp Utrecht gehouden, aan de orde de vraag ■Welke behooren de grondslagen te zjjn voor de samenstelling eener algemeene poli tiewet ten aanzien zoowel van de bevoegd heden als van de organisatie der politie Praeadviezen waren over dit onderwerp uit gebracht door de heeren mr J. C. Th. Hejjli- gers en mr H. J. Kist. Hierover en over het vraagpunt zelf werd het woord gevoerd door verschillende heeren, o. a. mr Van Geuns, ambtenaar van het O. M. te Zierikzee. Daarna kwamen in stemming de vragen 1. Is een algemeene regeling van de orga nisatie en de bevoegdheid der politie bjj de wet wenBcheljjk? Deze werd bevestigend beantwoord. 2. Moet in beginsel de gemeente-politie, als zelfstandig deel der politie, vervallen en in de rijkspolitie worden opgelost Ook deze vraag werd met 46 tegen 19 stem men bevestigend beantwoord. 3. Moet de leiding der rijkspolitie worden toevertrouwd a. aan den minister van justitie? of b. aan den minister van binnenl. zaken c. aan een afzonderlijken minister van politie Het antwoord luiddeaan den minister van justitie. 4. Moeten voorts als hoofden der rjjkspolitie worden aangewezen a. de hoofden van het O. M. bjj de hoven en rechtbanken b. afzon derlijke ambtenaren Het antwoord luidde: de hoofden van het O. M. De vraag, nog door het bestuur gesteld of ook bjj enkel rjjkspolitie den burgemeester een passende plaats in de organisatie moet worden aangewezen, werd met 40 tegen 18 stemmen bevestigend beantwoord. 5. Moet, als naast de rjjkspolitie een ge meente-politie in stand bljjf't, de werkkring van deze in beginsel worden beperkt tot handhaving van de plaatselijke verordeningen en de belangen van bloot plaatseljjken aard Dit vraagpunt verviel. 6. Is het wenscheljjk aan den commissaris der koningin toe te kennen1. toezicht over de gemeentepolitie 2. bevoegdheden ten aan zien der rjjkspolitie Punt 2 werd ontkennend beantwoord. 7. Moet voorts, bjj instandhouding eener ge meentepolitie, in buitengewone omstandighe den 1. het gansche beleid worden opgedragen aan den burgemeester 2. dit door hem ge voerd worden onder toezicht van den Commis saris der Koningin 3. het oppergezag dan worden toegekend aan den Minister, hoofd der Bjjkspolitie Ook dit vraagpunt verviel. 8. Moet de wettelijke regeling van de be voegdheid der politie geschieden door middel van a. een nauwkeurige omschrijving van de bevoegdheden, haar verleend b. een nauw keurige algemeene omschrjjving en van de be perkingen harer bevoegdheid bij de vervulling van üe taak Deze vraag werd bevestigend beantwoord. In de pauze werden tot leden van het be stuur gekozen de mrs.Mom Visch, Eyssell en Bolhuis, en tot secretaris-penningmeester mr G. A. van Hamel. Aan de toespraak, waarmede de voorzitter, de heer dr L. H, Slotemaker, Dinsdag ochtend in de nieuwe concertzaal van Musis Sacrum te Arnhem het congres opende, ontleenen wjj het volgende Na de leden welkom geheeten te hebben, herinnerde de redenaar eraan dat Arnhem niet geheel onwaardig was dit congres te ontvangen, al zoekt men den roem, die van de Geldersche hoofdstad uitgaat, niet bij voorkeur in bare verdiensten voor de republiek der letteren Maar er zjjn Arnhemsche namen, die een goeden en aangenamen klank hebbenGerard van Hasselt, Isaac Anne Njjhoff en Hoet, J. J. Cremer, J. P. de Keyzer, bovenal Jan Hendrik Hooye.r, wiens boeiende karakterschetsen van diepe menschenkennis en gevoelvollen humor Streng toezicht wordt gehouden op het ge regeld bijwonen der lessen en repetities. Aan hen, die niet dan uit noodzakelijkheid ver zuimen, kunnen jaarljjks premiën worden uit gereikt maar eveneens wordt onherroepeljjk het instrument teruggevorderd van hem, die zonder wettige reden de repetities verzuimt of om een of andere reden ophoudt lid van het orkest te zijn. In het getal executanten is weinig afwisse ling tegenwoordig telt de Harmonie er zeven en tachtig, in 1889 bedroeg het ruim zeventig. De instrumenten worden hun gratis verstrekt door de Vereeniging, terwjjl zjj geenerlei bjj- drage verleenen of betalen alleen ingeval door nalatigheid een instrument reparatie behoeft, is de executant daarvoor aansprakeljjk. De Harmonie wordt bestuurd door eene commissie van 12 leden, waarvan 6 benoemd worden door de administratie der kolenmjjnen, door de werkende leden en 3 door de honoraire leden. Vjjf leden dier commissie, door haar zelf benoemd, vormen bet comité van toezicht. Een kostbare schat voor de Vereeniging de Harmonie is haar bibliotheek die alles bevat wat voor groote harmonie-orkesten is uitgegeven bovendien vindt men er opera-partituren en een collectie manuscripten van bekende kun stenaars, die voor baar werken hebben gecom poneerd of gearrangeerd. De inkomsten der Vereeniging, die bestaan uit bjjdragen van eereleden en begunstigers, subsidies, door de beide mijnondernemingen en door den heer Georges Warocqué verleend, zjjn voldoende om de onkosten te bestr jjden en de Vereeniging in staat te stellen haar leden executanten zoowel als eereleden jaar Het letterkundig' congres. ljjks een uitstapje aan te bieden. Tjjdens de wereldtentoonstelling te Parjjs in 1889 nam de heer Georges Warocqué de vrjj aanzienljjke onkosten voor een reis naar Parjj voor zjjn rekening. De Harmonie gaf in den Dome central van het paleis op het Champs de Mars een concert en oogstte hier, evenals elders, een groot succes. De heer Dieudonné Francis Dagnelies, de directeur van het gezelschap, van wien wjj hierboven reeds met een enkel woord melding maakten, is uit eene arbeidersfamilie gesproten. Zjj bestond grootendeels uit werklieden in een schoenenfabriek en het kostte hem heel wat moeite om op de scholen, niet zoo talrijk en niet zoo gemakkelijk te bezoeken als tegen woordig, het onderwjjs te ontvangen, dat hjj voor zjjn volgend leven noodig haden nog heden ten dage betreurt hij het dat de om standigheden hem niet toelieten meer kennis te verzamelen. Op 17jarigen leeftijd volgde de in 1827 ge boren heer Dagnelies de muzieklessen van de heeren Fauconnier, vader en zoon, die toen te Thuin gevestigd waren. Hjj debuteerde met de cornet bjj de Harmonie van Mariemont en spoedig waardeerde de toenmalige directeur de heer Bender, het talent van Dagnelies zoo zeer dat hij hem, niettegenstaande zjjn jeug digen leeftijd, tot onder-directeur koos. Van tal van muziekgezelschappen was Dag nelies de leider en met de meesten hunner behaalde hij groote en vele triomfen en onder scheidingen. Onder meer is hjj officier de Vacadémie frangaise. Dapper gaat Dagnelies sedert jaren op den ingeslagen weg voort en het sehjjnt dat het klimmen zjjner jaren geen invloed heeft op eveneens getuigen als van een verwonderljjke meesterschap over de taal. In een terugblik over de beide vorige jaren bracht spr. allereerst een warm woord van diepgevoelde hulde aan de betreurde nage dachtenis van Matthjjs de Vries, den Bcherp- zinnigen taalvorscher, de ziel van het Woor denboek, den vriendeljjken, hulpvaardigen, edelen mensch. Voorts hei-dacht hij de dooden Prof. L. Boersch in Luik, mej. De Goeje, prof. Cornelissen, W. P. Wolters, D. M. Maaldrink, prof. Beckeringh Vinckers, P. H. Witkamp, J. van Deventer, G. D. J. Schotel, Worp, J. S. Habets, pastoor Brouwers. Hooyer, Verhulst, Kuenen, Buys, Opzoomer en anderen. De redenaar besprak vervolgens het arbeids veld der congressen en achtte het wjjseljjk dat men zich in de uitvoering van het groote programma wist te beperken. In het bjjzonder vestigde hjj de aandacht op de banden, welke Noord- en Zuid-Nederland vereenigden en welke, grootste bekoring dezer congressen, steeds nauwer werden toegehaald in de over tuiging dat zjj, schoon staatkundig gescheiden, door dezelfde moedertaal innerlijk verbonden zjjn. De Vlaamsche taalbeweging werd vervolgens behandeld en daarbij herrinnerd aan het hulde betoon aan Jan van Beers, aan de feesten ter eere van Peter Benoit en Max Booses, aan het monument ter herinnering van Karei Miry, laatstelijk nog aan de huldiging, te Dender- monde, van den dichter Prudens van Duyze. In het bjjzonder nog het feest ter eere van J. F. Willems, den vader der Vlaamsche be weging. Spr. gat voorts eenige bewjjzen van den voortgang, zoo o. a. de vermeerdering der col leges in het Nederlandsch, de invoering in Vlaanderen van university extension, de be noeming van mr Jan van Kijswjjk als burge meester van Antwerpen, zelfs de invoering der tweetalige postzegels, de stichting van een Nederlandschen boekhandel te Antwerpen. De redenaar behandelde hierop den toestand in Zuid-Afrika, waar de benoeming van prof. Mansveld in Transvaal althans goeds beloofde; hij herinnerde aan de grootsche plannen van den heer Meert te Ieperen, die voor den Ne derlandschen taalman nieuw gebied zoekt over zee. Terugkeerende naar vaderlandschen bodem, bracht de heer Slotemaker in het bjjzonder de spelling-quaestie ter sprake en behandelde daarbij de eischen van Dr. Kollewjjn en de zjjn en en de voornaamste argumenten zjjner bestrijders, ook die in Zuid- Nederland. Een andere zaak is de niet ongegronde klacht, onlangs meer met nadruk geuit, dat het Ne derlandsch zoo jammerljjkgesproken en geschre ven wordt, niet alleen door de minder ont wikkelden. »En zelfs in de wereld der letterkun digen hebben zich sommige naar voren gedron gen en overmoedig het oude smadeljjk op zjj geschoven, om onze schoone taal in de won derbaarlijkste kreukels te wringen en een lied ons voor te zingen, dat somwijlen op parodie meer gelijkt dan op poëzie." Maar spr. zag toch bemoedigende teekenen de vorderingen van het woordenboek, de doel matiger methoden van het onderwjjs, nieuwe taalkundige tijdschriften en het schoone en *oede dat de jongste letterkundige bent aan biedt nevens verbjjsterende vernuftspelingen en onverstaanbaar woordgeknutsel en dat zijn jjver en toewijding voor het gezelschap, dat trotsch mag zjjn op zulk een directeur, maar dat ook zoozeer toont van zjjne leiding uitstekende vruchten te plukken. De bestuurders van het gezelschap zjjn de eere-presidenten, de heeren Georges Warocqué, gedelegeerd-administrateur der mjjnen, en Lu- cien Guinotte, administrateur, directeur-gene raal, de president, de heer Alphonse Briart, ingenieur der exploitatie, de vice-presidenten de heeren Julien Weiier, ingenieur van het materieel, en Edmond Peny, ingenieur der spoorwegen en constructie, benevens de secre taris, de heer Auguste Deltenze. Vermelding verdient hier zeker wel dat de uitgestrektheid der terreinen, waarvoor de maatschappijen concessie hebben, in 1890 be droeg wat Mariemont betreft 1663 en wat Bascoup aangaat 2400 hectaren de oppervlakte der eigendommen is van de eerste sociëteit 430 en van de tweede 85 hectaren. Het personeel bestond voor Mariemont uit 3200 en voor Bascoup uit 3100 man. Arbeiderswoningen telde men 295 in Marie mont en 260 in Bascoup. De jaarljjksche kolenproductie uit de mjjnen van Mariemont bedroeg in dat jaar 500.000 en uit die van Bascoup 650.000 tonnen. Dit overzicht besluiten wjj met den wensch dat wjj nog meermalen in de gelegenheid mogen gesteld worden dit uitstekende muziek gezelschap te hooren. Wjj zijr. overtuigd dat de mededeeling van zjjn wederkomst in ons midden met groote ingenomenheid zou worden begroet.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1