Donderdag 27 Juli. N°. 175. 136" Jaargang. 1893 Middelburg 26 Juli. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.- Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager; Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Reclames 40 cent per regel. Uy deze courant behoort eeu Bijvoegsel- BURGH COURANT. thermometer. Middelburg 26 Juli 8u. Tm. 68 gr. m. 12 u. 71 <rr., av. 4 u. 71 gr. F. Verwacht W. wind. Agenten te YlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoo», te GoesA. A. W. Bolland, te KruiningenF. v. d. Peijl, te Zierikzee A. C. de Mooij, te Tholen W. A. van Nieuwenhuijzen en te TemeuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmae, te Botterdam, de Gebh. Belinïante, te 's Gravenhage, en A. de La Mab. Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Dadbe Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen. Nauwelijks zjjn de beraadslagingen over de aanhangige kiesrecht-ontwerpen aangevangen of er duiken allerlei geruchten op omtrent zeer ongunstige beslissingen die zouden vallen. Zoo doet thans in sommige bladen de ronde het bericht dat een combinatie van liberalen en katholieken de verwerping van die ont werpen zou bewerken het ministerie dan zou heengaan en een nieuw kabinet zou optreden, waarvan als leden o. a. worden genoemd de heeren Van Houten, Kooseboom, Boëll en Van der Kaay. Het ligt voor de hand dat bjj de regeling van dergelijke belangrijke vraagstukken, waar over de gevoelens zoo zeer zijn verdeeld, er een ruim veld open ligt voor allerlei geruch ten, vermoedens en on-dits. Maar waarde hechten wjj daaraan niet, en te minder aan het bovenstaande, omdat het zoo geheel in strijd is met den werkelijken toestand. Zoo gemakkelijk als de schrijver van dat bericht het doet voorkomen, zal het zeker allerminst gelukken het huidig ministerie tot heengaan te dwingen. Wie zich herinnert de pertinente verklarin gen, door de ministers Van Tienhoven en Pierson in de Tweede kamer en door eerst genoemde in de Eerste kamer afgelegd, weet hoe op het punt der kiesrechtregeling het kabinet homogeen is en vast aaneengesloten. De tegenwoordigheid van alle ministers bjj den aanvang der Kamer-zitting van Dins dag is ook reeds het bewjjs dat de collega's van den minister Tak van Poortvliet zich als éen man rond hem scharen. Het aannemen van een voor de regeering onaannemelijk amendement op art. 3 van het nu in behandeling genomen ontwerp betref fende de kiesbevoegdheid, waarvan in het be wuste bericht sprake is, zal stel al dat voor zulk een amendement eene meerderheid is te vinden, wat wjj sterk betwjjielen zeker niet het direct gevolg hebben dat het kabinet zijn ontslag vraagt. Het zal dan wel, wat meer voor de hand ligt, aan de koningin-regentes voorstellen de Tweede kamer te ontbinden. En wjj houden ons overtuigd dat men zich in de Hofkringen wel zeer ernstig bedenken zal, vóór men H. M. de koningin-regentes zal durven adviseeren aan het verlangen van het ministerie in dat geval niet te voldoen. Een hoogst gevaarlijk spel zou gespeeld wor den, wanneer men dezen eisch van het oogenblik niet inwilligdeeen spel waarbij het prestige der kroon zeer zeker schade lijden zouwant wie eenigszins op de hoogte is van de teeke nen der tyden weet dat er eene algemeene verontwaardiging ontstaan zou, die niet veel goeds voorspellen zou voor een nieuw kabinet, dat zeker allerminst tot krachtig handelen in etaat zou wezen. Er zou weêr een periode van stilstand op politiek gebied ontstaan, die wjj onder dit kabinet zoo gelukkig te boven zjjn gekomen. Wjj gelooven echter dat het desbetreffende bericht, waarbjj de noodige reserve in acht wordt genomen, niets meer is dan een ballon- d'essai om de stemming van het algemeen eens te verkennenal dunkt ons dat die in den laatsten tjjd, zoolang de kiesrechtontwer- pen aanhangig zjjn, duideljjk genoeg is ge bleken. Maar mochten er zjjn, die in een dergeljjke richting willen heensturen, dat zjj dan beden ken hoe gevaarljjk het is dien wog in te slaan. Het ministerie staat onwrikbaar pal. Alle pogingen om den minister van binnen landsche zaken van zjjne collega's af te schei den, zjjn tot heden mislukt. In de Tweede kamer is eene zeer sterke fractie die hei kabinet tham steunt; en in den lande heeft het niet ontbroken aan on dubbelzinnige bewjjzen van instemming met de plannen van den heer Tak van Poortvliet. In de onmiddeljjke omgeving van de ko /nngin-regentes zal het daarom, naar wij hopen, niet ontbreken aan een goed raad gever, die H. M. zal voorlichten dat de eenige verstandige en praktische weg om de moeilijke kwestie op te lossen, ingeval er een conflict mocht ontstaan tusschen het ministerie en eene meerderheid in de Tweede kamer, deze is, dat er een beroep gedaan worde op het huidig kiezerspersoneel. In dat geval zal, dunkt ons en wjj gron den onze meening op hetgeen in het laatste jaar viel waar te nemen duideljjk uit diens uitspraak bljjken dat de meerderheid der kiezers beslist partjj trekt ten gunste van het ministerie-Van Tienhoven-Tak. Dat hierop vooral bedacht zjjn die liberale afgevaardigden, welke tot verwerping van deze voordrachten mochten overhellen. Ontbinding staat te wachten en ér valt evenmin te speculeeren op aftreding van den minister van binnenlandsche zaken alleen als te rekenen op het aan het bewind komen van een ander liberaal kabinet. Ontbinding van de Tweede kamer en uit eenspatting van de liberale party moet, dunkt ons, de logische consequentie van eene even- tueele verwerping zjjn. Tot ons genoegen bemerken wjj dat het bericht, waarop wjj hierboven doelen als zou bjj de meerderheid der liberale kamerleden het plan bestaan met behulp van de katholie ken het wetsontwerp op het kiesrecht te doen vallen door middel van een voor de regeering onaannemelijk amendement, van betrouwbare zjjde op de meest besliste wjjze wordt te gengesproken. Integendeel zoo bericht men van die zjjde bestaat bjj de meerder heid der liberale kamerleden, waaronder ook, voor wie bet wetsontwerp, geljjk het daar ligt, gewichtige bezwaren oplevert, het ernstig streven om het in gemeen overleg met de te genwoordige regeering tot wet te verheffen. De minister van buitenlandsche Zaken brengt ter kennis van belanghebbenden, dat bljjkens mededeeling van harer Majesteits gezant te Brussel, bet grenskantoor de Klinge (station), den 22sten Juli 11. voor den invoer van rund vee uit Nederland gesloten en het hulpkantoor Kieldrecht met ingang van dienzelfden datum voor dien invoer opengesteld is. De invoer langs laatstgenoemden weg zal eiken Zaterdag morgen van 1012 uur mogen plaats hebben. De invoer van Nederlandsch vee langs het kantoor Arendonck, welke tot dusverre eiken Maandag was toegelaten, zal van den 27sten dezer af eiken Donderdag op dezelfde uren geschieden. (St. Ct.) Na de redevoeringen van de heeren Trava- glino en Bool, in de Dinsdag gehouden zitting der Tweede kamer, waarmee de alge meene beraadslagingen over de aanhangige kiesrechtontwerpen werden geopend, voerde tot verdediging dier ontwerpen het woord de heer mr H. Smeenge. In tegenstelling met de beide genoemde sprekers bracht hjj hulde aan den minister van binnenl. zaken voor de indiening van deze wetsontwerpen. De heer Travaglino achtte deze ontwerpen ontjjdig, met het oog op het regentschap. Maar in 1884 heeft men zelfs onder een regentschap de grondwetsherziening mogeljjk gemaakt. In atrjjd met de heeren Travaglino en Bool, begroette spreker met gejuich deze ontwerpen, waardoor voldaan wordt aan een verlangen des volks en de kiesrecht-quaestie voor langen tjjd van de baan zal zjjn. Het volk is niet over tuigd dat de bestaande volksvertegenwoordiging zjjne belangen kent en behartigt. Er zjjn in de laatste jaren misstanden aan het licht ge komen die noodzakelijk verbetering eischen, De drukpers heeft daartoe het hare gedaan, en een gevolg daarvan is geweest dat het volk is gaan spieken van overhcersching van het kapitaal. Zjjn nu alle klachten tegen d-e be staande vertegen woordiging gegrond? Vol strekt niet. Wel moge hier eens lang gewikt en gewogen worden, maar niemand zal kunnen ontkennen dat hier de belangen des volks be hartigd worden. Maar wat is de eigenljjke grief des volks Dat zjj, die bier zitting hebben, behoorende tot de meer bevoorrechten des volks, de noo- den van het volk niet kennen, niet geleefd hebben te midden van den druk. En hebben zjj daarin zoo groot ongeljjk Indien men nu echter het volk laat medewerken in de keuze der Volksvertegenwoordiging, zal het de verantwoording van hetgeen tot stand wordt gebracht, zelve meedragen. Dit gevoelt het volk, getuige hetgeen daaromtrent gezegd werd in de meeting Zondag jl. door een een voudig bakkersgezel, die helder en duidelijk de toestanden schetste en er aan toevoegde hebben wjj deel aan de keuze, dan zullen wjj de verantwoordelijkheid niet meer van ons af kunnen schuiven". Een feit is het, en ook daaraan werd in be doelde meeting herinnerd, dat op wetgevend gebied meer had kunnen worden tot stand gebracht, maar men zag zelf in, dat uitbreiding van kiesrecht daaraan moest voorafgaandat de Staten-Generaal in werkelijkheid »het Nederlandsche volk" moeten vertegen woordigen. Ontjjdig zjjn deze ontwerpen aller minst. In plaats van gevaarlijk, zjjn zjj in het belang van Kroon en vaderland. Deze kieswetregeling voldoet naar sprekers inzien aan een zeer groot aantal eischen. Ook in 1887 was men van oordeel dat het kiesrecht van den census moest worden losgemaakt daar deze elke goede regeling tegenhield. Juist door de noodzakelijkheid der betaling van belasting zjjn schromelijke misstanden in het leven geroepen, en is een overwicht ontstaan van de steden op het platteland, zjjn velen van de stembus geweerd die hadden moeten worden toegelaten. Het betalen van belasting moet nimmer worden aangenomen als een kenteeken van maatschappeljjken welstand, want het werkt ongeljjk. Van groot belang is dus eene regeling die voor allen geljjk werkt. En niemand zal be weren dat de minister geen criteria heeft gekozen dat bereikbaar is. Het kenteeken van geschiktheid »lezen en schrjjven" is voor iedereen bjj na bereikbaar en de beer Smeenge hoopte dat de tjjd niet meer verre zal zjjn dat, bjjna zonder uitzonde ring, iedereen lezen en schrjjven kan. Ook wat het onderhoud van eigen gezin betreft zal iedereen trotsch zjjn om daarin te kunnen voorzien. Waartoe bjj het schrjjven en lezen ook het rekenen nog gevoegd moet worden, begreep spreker niet. Welke regeling wil men dan Die van den heer Van Houten, vasthouden aan den census of 50 op het spaarbankboekje Spr. wenschte dat de heer Van Houten Zondag jl. den spreker uit Workum eens hadde gehoord over het bezit van zulk een spaarbankboekje. Kiezersteelt is bjj het stelsel van het spaar bankboekje ook zeer wel mogeljjk. De eisch, aangeprezen door een onbekende, van f 3 te storten in de rjjks- of gemeente kas voor eiken kiezer, achtte spreker al even slecht, of nog slechter en ook daardoor zou kiezersteelt in de hand gewerkt worden. Men zegter is geen belangstelling bjj het volk voor het kiesrecht, getuigen de verkie zingen. Maar men mag de aanstaande kiezers niet van lauwheid beschuldigen, zonder dat die gebleken is. Onjuist is ook de meening dat het kiesrecht alleen gevraagd wordt om de bestaande orde van zaken omver te werpen. Juist wanneer men aan den breeden zoom van werklieden het kiesrecht geeft, zal men aan de sociaal democraten een geducht wapen ontnemen, terwjjl de ontevredenheid zal toenemen, juist wanneer men het volk achter de kiezers niet tegemoet treedt en het bestaande wantrouwen niet wegneemt. Wat de praktische zjjde van het vraagstuk betreft, zeide spreker dat door het couloir stelsel vele thans bestaande misbruiken zullen verdwjjnen. En wat zullen de gevolgen zjjn van de verwerping dezer voorstellen Zooals in de meeting Zondag terecht gezegd werd de ontevredenheid zal er door atjjgen. Komt er eene andere minder uitgebreide regeling op grond van bezwaren aan de grondwet ont leend dan zal de drang naar grondwether ziening toenemen. Hier viel de heer Van Houten den spreker in de rede door te zeggen »dat zou nog zoo kwaad niet zjjn", waarop de heer Smeenge antwoordde dat de heer Van Houten niet moet vergeten dat tjjdens eene grondwetsherziening niets tot stand komt. Ten slotte bracht de spreker nogmaals warme hulde aan deze regeering voor de indiening dezer wetsontwerpen. De heer Michels van Verduynen deed opmer ken, dat men natuurljjk van deze regeering een voorstel tot uitbreiding van het kiesrecht kon verwachten, doch zjj was niet verplicht eene regeling voor te stellen zoo uitgebreid als deze, getuige het advies van mannen als wjjlen Buys en den heer Van der Kaay, welke laatste zelfs zeidenóch bjj benadering nóch zuiver het algemeen kiesrecht te willen zien ingevoerd. Van een kabinet als dit had men dan ook een gematigder voorstel kunnen en mogen verwachten en wanneer dit ontwerp niet wordt aangenomen, belemmert dit kabinet daardoor de taak voor zjjne opvolgers. Thans de vraaghoe moet men handelen tegenover dit ontwerp om de gevaaiijjke gevolgen te voorkomen Spreker verklaarde geen groot voorstander van de uitbreiding van het kiesrecht te zjjn maar hjj zou er toe kunnen komen wanneer deze wet een nationale wet ware. Hjj kon zich echter niet vereenigen met een ontwerp dat niet is overeentebrengen met den geest van de grondwet. Daarna de kenteekenen van geschiktheid en maatschappeljj ken welstand behandelende, be streed spr. die als strjjdig met de grondwet. Doch zelfs al bestonden die grondwettige bezwaren niet, ook dan zou hjj tegen deze ontwerpen stemmen omdat hier de getal sterkte der kiezers zal domineeren. Zjjns in ziens moest belastingsplicht bljjven bestaan als kenteeken van geschiktheid en maatschap- peljjken welstand, en geschiedt dit niet dan achtte hjj zich verplicht tegen kiesrechtuit breiding te stemmen. Vrees achtte spreker in deze een slechten raadsman, want ook bjj aanneming van deze voorstellen zal de agitatitie tot grondwets herziening en opheffing van het privaatbezit bljjven voortduren. Ook werkstakingen zullen bjj het bezit van een stembiljet niet verdwjjnen getuige Duitscbland. Spreker herinnerde aan de woorden van den minister Kappeyne, die niet wenschte mede te werken tot algemeen kiesrecht en hjj hoopte dat de woorden van dien minister ingang mogen vinden in deze vergadering. De heer Van Karnebeek stelde de vraag mogen wjj deze wetsontwerpen aannemen In de eerste plaats moeten zjj daarvoor ge toetst worden aan de eischen der grondwet. Voldoen de kenteekenen van geschiktheid en maatschappeljjken welstand aan de eischen der grondwet Zjjns inziens doen deze ken teekenen in deze ontwerpen dienst als een soort tooneelscherm als tooneel-décor. De werkeljjke kenteekenen werden verborgen, nameljjk het niet bedeeld zjjn. En nu kan het bedeeld zjjn wel reden zjjn van uitslui ting volgens de grondwet, maar niet tegeljjk als kenteeken worden aangemerkt. Wel be roept de regeering er zich op dat men op het bevolkingsregister moet voorkomen, maar dat is geen kenteeken, want elk Neder lander moet daarop voorkomen. Wat het kenteeken van lezen en schrjjven betreft hoe zal men kunnen beweren dat het invullen van een stembiljet, zooals de minister dit wil, een waarborg geeft voor de geschiktheid van den kiezer? Op dien weg had spreker geen vrjjheid om den minister te volgen. Ook de iedeneeringen van den minister in de Mem. v. Antw. had hjj met leedwezen gevolgd en hjj kwam tot de conclusie dat deze ontwerpen onaannemeljjk zjjn en de regeering ze niet had mogen indienen. Verder zeide spreker, dat de regeering zelve erkent, dat de Grondwet algemeen kiesrecht niet toelaat en van deze regeering had men dus geen voorstellen mogen verwachten, die algemeen kiesrecht zoo nabjj komen. Zjjne innige overtuiging is, dat het stembiljet geen lotsverbetering voor den werkman zal aan brengen. Hjj achtte het in 's lands belang met de kiesrecht-uitbreiding niet zoover te gaan als de regeering wil. Ook de ervaring in andere landen heeft geleerd, dat algemeen kiesrecht niets dan nadeel en slechte wetten voortbrengt. Wat de détails betreft, een minimum-leeftjjd van 25 jaar zou spreker nog te laag achten. Hjj betwjjfelde of de wjjze van candidaat-stelling overeenkomstig de Grondwet is. De keuze wordt daardoor beperkt. Aan de ministerstafel waren bjj den aan vang der zitting alle ministers gezeten. Na acte de présence te hebben gegeven, gingen allen, behalve de minister van binnen landsche zaken, elk naar zjjn eigen arbeid terug. Bjj kon. besluit is benoemd tot schoolopziener in het arron dissement Groenlo dr F. Eockens te Zutphen; is benoemd tot directeur en leeraar der rjjks hoogere burgerschool te Sappemeer H. Bol, thans leeraar aan die school is bevorderd tot Iste-luitenant bjj het korps mariniers de 2de-luitenant van dat korps J. van der Kop is benoemd tot ridder in de orde van Oranje Nassau E. H. M. Leurs, ontvanger der sue. cessierechten n° 1 te Botterdam, aan wien tevens eervol ontslag is verleend uit die be trekking is in zjjnen rang overgeplaatst bjj het reg. grenadiers en jagers de eerste-luitenant A. H. Bink, van het 5e reg. inf., gedetacheerd bjj het 2e reg. veld-art. zjjn benoemd bjj het wapen der infanterie, tot tweede-luitenantbjj het 1ste reg. de cadet A. Ferf; |bjj het 2de reg. de cadets H. van Maaren, J. H. I. Ie Cocq d' Armanville en G. H. E. Dierkens bjj bet 3de reg. de cadet H. G. Thieme bjj het 4de reg. de cadets G. B. Noot hoven van Goor, H. K. Hardenberg en P. J. G. Steenberghebjj het 5de reg. de cadets J. P. van der Meulen, J. P. J. Verberne, Jhr.E. W. van Holthe, H. Wjjnaendts en H. Meywert; bjj het 6de reg. de cadets B. J. W. van der Meer en jhr. V. E. A. Boreëlbjj bet 7de reg. de cadets A. A. van Mourik, C. C. de Gelder, H. Polvliet, K. Koning en J. J. Blussébjj het 8ste reg. de cadet jbr. A. G. van Nispen zjjn benoemd bjj het wapen der cavalerie, tot tweede-luitenantbjj het le reg. huz. de cadets G. J. Blokhuis, C. F. B. baron van Hardenbroek van Lookhorst, C. J. Nierstrasz, E. L. G. Marcus en W. O. T. van Oudheusden bjj het 2e reg. huz. de cadets jhr M. C. F. J. de Botte, jhr P. A. C. M. van Haeften, L. H. Eberson en H. van Aismabjj het 3e reg. huz. de cadets A. Maas Geesteranus, G. W. Vreede, J. C. A. van den Heuvel en L. C. Beynen; zjjn benoemd bjj het wapen der artillerie, tot tweede-luitenantbjj het 1ste reg. vest.- avt. de cadets H. G. Bambonnet en D. C. M. André de la Portebjj het 2de reg. vest.-art. de cadet H. A. van Zwjjndrecht; bjj het 3de reg. vest.-art. de cadet J. C. J. Kempeesbjj het 4de reg. vest.-art. de cadets J. U. H. Feikema, M. C. van Hoboken en A. E. Kist zjjn benoemd bjj het wapen der genie, tot tweede-luitenant, bjj het korps genietroepen, de cadets T. Bodenhausen, L. H. van Wely, W. Sturms en A. Gobee zjjn benoemd tot tweede-luitenant, bjj het wapen der inf. van het leger in N.-l., de cadets M. J. Nix, J. Ph. de Josseling de Jong, A. A. Djjkstra, J. M. Engel, N. W. van Gelder, A. Hoorweg, H. Pek, Ph. G. Bamaer, G. J. H. van Steyn van Hensbroek, B. B. Visscher, A. F. Stemfoort, H. M. Boukens, C. M. J. van Hoogstraten, E. Franken, H. A. Ch. van der Heyden, A. W. A. Michielsen, H. A. van Marie, J. F. H. Schoemaker, P. van Genderen Stort, A. E. J. Cavaljé, M. J. M. van Woerkom, B. C. M. Smelt en Th. H. Wefers Bettink zjjn benoemd tot tweede-luitenant, bjj het wapen der cavalerie van het leger in N.-I., de cadets J. J. de Wit, K. W. Bauh, J. de Koningh en A. M. B. Tergast zjjn benoemd tot tweede-luitenant bjj het wapen der art., van het leger in N.-L, de cadets J. C. Stuffken, H. E. Visscher, J. C, Pabst, A. van Lith en C. A. ter Cock; zjjn benoemd tot tweede-luitenant bjj het wapen der genie, van het leger in N.-I., de cadets J. 1. Goudswaard en W. H. Hioolen. Allen herkomstig van de Koninkljjke Mili taire Academie. Tegen de overeenkomst betreffende de G e 1- dersch-Ove rjjselsche locaal-spoor- wegen en den locaalspoorweg van E n s c h e- d e naar Oldenzaal hadden, bjj het sectie- onderzoek in de afdeelingen der Eerste kamer, vele leden bezwaar. Het mogeljjk voordeel voor den Staat werd te onzeker geacht om noemenswaardig gewicht in de schaal te leggen. Gewezen werd op de zeer ongunstige omstan digheden, waarbjj de Staat in geval van naasting kan komen en over het algemeen werd reeds op dien grond niet wensehelijk geoordeeld het obligo van den Staat te ver meerderen. De over te nemen ljjnen hebben tot -nu toe een gemiddeld verlies van ruim ƒ74,000 per jaar opgeleverd en de verwach tingen dat hierin verandering ten goede zou komen, werden niet gedeeld. Ook uit een oogpunt van spoorwegexploitatie werd door vele leden de noodzakeljjkheid der overneming niet ingezien. Ook de prjjs der overname was niet geschikt om in deze be schouwingen verandering te brengen. Enkele leden konden zich daarentegen wel met de voordracht vereenigen en zjj betoogden de wenscheljjkheid der overneming. In een afdeeling werd verwondering uitge sproken dat, als de regeering zwanger gaat van het denkbeeld om de spoorwegen en ook locaalljjnen te naasten, zjj dan geen maat regelen neemt tot eventueele naasting van een der hoofdljjnen van ons land die voor het gvjjpen ligt, nl. van de ljjn Boxtel—Wesel, voor zoover die op Nederlandsche bodem ligt. Omtrent het voorgevallene met het stoom schip Rayah Kongsi Atjeh aan de kust van Edi deelt de Haarl. Ct. nog het volgende mede j Genoemd stoomschip is een zusterschip vajj

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1