13 Juni. N°. 137. 136e Jaargang. 1893 Dinsdag Middelburg 12 Jani. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regelJ Bij abonnement lager.' Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingenj van 17 regels 1.50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Reclames 40 cent per regel. Letteren en ftunst. ONDERWIJS. IIBIELM IGSOIIl IIIIIHM. Thermometer. Middelburg 12 Juni 8u. Tm. 62 gr. m. 12 a 68 gr., av. 4 u. 68 gr. F. Verwacht O. wind. Advertentiën Agenten te Vlissingen: P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen F. v.d. Peul, te ZierikzeeA. C. de Mooij, te Tholen W. A. j van Nietjwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de I moeten des namiddags te één uur j advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmak, te Rotterdam, de Gkbk. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de La Max Azn., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd zjjn, willen Hoofdagenten voor het Buitenlandte Par ijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. j zjj des avonds nog worden opgenomen. De Haagsche briefschrijver der Zaanlandsche Courant heeft natuurlijk niet nagelaten te antwoorden op onze bedenkingen, geuit in ons nommer van Maandag 5 Juni, naar aan leiding van zjjn aanval op de Liberale Unie. Dat hjj door onze opmerkingen van gedachten zou veranderen, hebben "wij geen oogenblik ons voorgesteld; zjjn antwoord getuigt echter van een eenigszins zachter en heuscher oordeel over de Liberale Unie dan uit zjjn eerste schrjjren bleek. Wjj willen de polemiek niet voortzetten. Alleen dit enkele moet ons nog van 't hart. Als de schrjjver aannemende dat het bestuur der Liberale Unie gepoogd heeft in het district Gouda een candidaat gesteld te krijgen, »wiens naam op politiek gebied" iets zegt, en in dat pogen niet geslaagd is daaruit het bewjjs put dat die Unie »niet den noodzakeljjken invloed, het onmisbaar prestige bezit, die een party-orgaan behoort te bezitten," dan vinden wjj zulk een beweren vrjj ongemotiveerd. By het stellen van candidaten heeft men met zooveel factoren, zooveel motieven, zooveel invloeden, zooveel persoonlijke consideraties en zooveel andere zaken te maken, dat het vaak reeds voor de leiders in een district zelf moeilyk is den geschikten persoon te verkrijgen hoe veel meer bezwaren heeft het dan in van buiten af in een district iets dergelijks ge daan te krygen! Het niet-slagen van zulk een pogen mag men allerminst wijten aan hem, die daarvoor zich de moeite getroostte maar in de negentig van de honderd gevallen uitsluitend aan toestanden en verschillende zaken, die geheel buiten hem omgaan en waaraan by met den besten wil vaak nietB veranderen kan. Die bewering van den schrijver houdt dus geen steekmaar zy verwondert ons ook niet van iemand, die zelf getuigt dat hy »van verkiezingspractjjken niet veel afweet, en aan den stembus-strijd steeds een zeer onderge schikt aandeel heeft genomen." Zou het dan echter van hem niet beter zjjn gehandeld, wan neer hy nief zulk een ongunstig oordeel had uit gesproken over eene vereeniging als de Liberale Unie, die veel nut kan stichten, maar waarvan men niet het onmogelijke moet vergenen van wie wy willen hopen dat eenmaal de tjjd moge aanbreken, waarin haar invloed zoo groot is als de schrijver dit voorspiegelt. Want dit zyn wjj volkomen met hem eensgewenscht zou het zeker zyn dat zy zulk een invloed bezat. Ten slotte nemen wy gaarne akte van de verklaring van den schrijver dat hij by zjjne bestrjjding dier Unie zich niet door »minder goede motieven" heeft laten leiden. Wy schreven hieromtrent slechts veronderstellender- wjjzeen willen gaarne aannemen dat hy behoort tot de vrienden, die louter uit vriend- b chap feilen willen toonenmits hy dan voor het vervolg, beier dan ditmaal, zich ook een rechtvaardig en billijk vriend toone. zeischap aantreft. Dat »het voorgestelde kiesrecht in de hofkringen tegenzin entegen- stand ontmoet, wekt [zyne] verbazing in niet geringe mate. Het is een dwaas, onhistorisch en onvoorzichtig bestaan van hen, dia er zich eene eer in stellen de lijfdienaren onzer dynastie te heeten, zich te kanten tegen een maatregel, die aan het eigenlyke volk een ruim deel in het bestel van 's lands zaken opdraagt". De dwaasheid en het onhistorische ziet de schrjjver in de afwjjking van de his torische ljjn, die het Huis van Oranje steeds heeft gevolgd als hoofd van het eigenlyke volk, waar 't noodig was zyne party nemende tegen de regeerende klasse van het oogenblik. Onvoorzichtig noemt hjj dit verzet, omdat er tydens de regeering eener vrouw, geen ge boren Nederlandsche, niet veel noodig ia om wantrouwen te wekken en eene spanning in het leven te roepen, die niet dan slechte gevolgen hebben kan. Men geve zich reken schap van dit niet denkbeeldig gevaar voor de dynastiemen spele niet met vuur." Met minder woorden kon dit teeder punt niet worden aangeroerd, en ofschoon wjj wel weten dat een beschouwing als deze in de hofkringen niet gelezen wordt, hopen wjj toch, dat onder een of anderen vorm dit denkbeeld onder de aandacht der belanghebbenden kan gebracht worden. Want aan de gegrondheid en wel gemeendheid van deze ernstige waarschuwing valt niet te twjj telen. (Arnh. Crt.) In het telegraphisch verslag in ons vorig Dommer omtrent de vergadering der Liberale Unie, Zaterdag te Amsterdam gehouden, is een abuis geslopen. Tot bestuursleden, in de plaats van de af tredende en niet herkiesbare heeren mrs S. J. Fockema Andrea, R. Macalester Loup, E. E. van Raai te en R. van de Werk, werden gekozen de heeren mr H. L. Drucker te Leiden met 59, mr E. Fokker te Middelburg met 50, mr A. C. Crena de Jongh te Dord recht met 42 en mr L. W. Ebbinge te Kam pen met 39 van de 62 stemmen. In de Juni-aflevering van de Tijdspiegel komt over de hangende kiesrechtregeling eene beschouwing voor, geteekend M. G., waarop wy de aandacht vestigen. De schrjjver stelt zich op het liberaal stand punt, het verzet door de voorstellen by con servatieven en reactionairen verwekt geheel in zyne waarde latende, en alleen en uitslui tend ten aanzien van één (althans beweerde) groep van tegenstanders verwondering te Hennes gevende, dat ijj dié in zulk een ge- Bjj kon. besluit zjjn benoemd tot gezworen van den Gouwe- veer en Zeikepolder L. Hagetot gezworen van den Onrustpolder J. Verhulst Pz.tot gezworen van den polder Heer Jansz D. Ver- burg tot gezworen van den polder Sophia A. van Damme tot gezworen van den polder Soelekerke L. Bierens en tot gezworen van den polder Jacoba L. Wisse is Matthaeus Philippus Ernestus Eloysius Hubertus Stoop, te 's Hertogenbosch, met al zyne wettige zoo mannelijke als vrouweljjke afstammelingen in den Nederlandschen adel verheven, met de praedicaten van jonkheer en van jonkvrouw is benoemd tot commissaris van politie te Leeuwarden A. P. Heg, thans commissaris van politie te Zalt-Bommel zyn benoemd tot voorzitter van den Hoogen Raad van Adel A. baron Schimmelpenninck van der Oye van de Poll en Nyenbeek, thans lid van dien Raad te Utrecht; tot lid van dien raad A. 0. baron Snouckaert van Schauburg, directeur van het Huisarchief en de bibliotheek van Hare Majesteit de Koningin, te 's-Graven- hage; zyn, met ingang van 16 September 1893, be noemd aan de Cadettenschool 1°. tot hoofd van onderwijs in de letterkun dige vakken, met bepaling dat hjj tevens wordt belast met het geven van onderwjjs indeNe- derlandsche en Hoogduitscbe talen, de beer J. Leopold, thans hoofd van onderwjjs in de let terkunde, met den titel van lector, aan de Kon. Mil. Academie 2° tot leeraar in de Fransche en Engelsche talen de heer J. N. van Beek. thans leeraar in de Fransche en Engelsche talen aan de Kon. Mil. Academie 3°. tot leeraar in het handteekenen de heer Cock, thans leeraar in het handteekenen aan de Kon. Mil. Academie 4°. voor den tjjd van één jaar, tot leeraar in de scheikunde, de heer D. M. Kooy, docter in de scheikunde te Amsterdam; is de heer H. Evertsz benoemd tot lid van den Kolonialen Raad in de kolonie Curacao. Ingevolge Kon. besluit van 7 dezer wordt Hr. Ma. flottielje-vaartuig Borneo den 21n Juni a. s. in dienst gesteld, met bestemming voor de Indische militaire marine, en het bevel over dat vaartuig opgedragen aan den luit. ter zee le kl. H. Yelthuyzen. Voorts worden aan boord van dien bodem geplaatst de luits.Jter zee 2e kl. C. A. Dominicus, A. J. M. A. ridder Van der Does de Bye en C. Kasteljjn, eerstgenoemde als oudste officier, de off. v. gez. 2e kl. W. Schilperoort en de off. van adm. 2e kl. J. Van den Hurk. zoo men zjjn sohryven daarin niet kende, be reid om de nummers toe te zenden en hoorde verder van niets. De heer Brummel- kamp werd candidaat gesteld. Verder verklaart de heer De Savornin Lohman dat, zoo hem de candidatuur was aangeboden, het in zjjn bedoeling lag, om met dr Kuyper en de voornaamste kamerleden een conferentie te hebben, ten einde een gedragsljjn vast te stellen, van het tot stand komen waarvan hy de aanneming van de candidatuur afhankelijk zou hebben gemaakt. Om tydig gereed te kunnen zjjn, had hjj reeds in dien zin by een der kamerleden stappen gedaan, daarby, in overeenstemming met hetgeen maanden lang door hem in de Noord-Brabander was betoogd, uitgaande van het denkbeeld, dat men moest trachten het bestaande kiesrecht, mits zonder verkrachting der grondwet, zóóver uit te breiden als art. 80 dier wet toelaat. De St. Ct. bevestigt het particuliere bericht uit Atjeh van een paar dagen geleden dooi de volgende mededeeling Den 6den dezer is van den commandant dei- zeemacht enz. in Nederlandsch-Indië by het ministerie van marine ingekomen het navol gende telegram »Schjjfschieters Lombok Segli overvallen, omgekomen stuurman Prins 19826, gewond luitenant Fock licht en twee minderen." De Eerste Kamer heeft tot rapporteurs over het ontwerp-faillietrecht gekozen de heeren Pjjnappel, Vlielander Hein, Lohman, Rahusen en Njjsingh. By het eindexamen le afd. der krjjgsschool te Breda zjjn onder andere geslaagd de 2e luit. der artillerie h. t. 1. L. Verschoor en W. H. baron van Heerdt. Bjj het eindexamen der cadetten 4e studiejaar aan de koninkljjke militaire academie zjjn o. a. geslaagd voor de infanterie h. t. 1. J. P. van der Meulen, voor de cavalerie h. t. 1. C. F. R. baron van Hardenbroek van Lookhorst en voor de artillerie b. t. 1. A. E. Kist. De heer jhr mr A. F. de Savornin Lohman deelt in de Prot. Noord-Brabander mede wat er tusschen hem en het bestuur der centrale a.-r. kiesvereeniging is verhandeld bjj ge tegenheid der jongste verkiezing te Gouda- Daaruit bljjkl, dat de heer S. L. twee brieven ontving van a.-r. kiesvereenigingen, met de vragen of hjj genegen was om candidaat te zyn, »of hjj in Chr. dem. richting wilde sturen" en hoe hy dacht >over de kieswet Tak". De heer Lohman verwees naar zjjn schrjjven in de Prot. Noord-Brabander, verklaarde zich, Naar men ons uit Amsterdam meldt zal de tachtigjarige oud-hoogleeraar J. C. G. Boot in December e. k. zyn betrekking van secretaris der Koninklijke Academie van Wetenschappen, afdeeling letterkunde, nederleggen. Mossel speelde tjjdens zjjn verbljjf te Londen ook in een matinée musicale bjj George Henscheltot de circa honderd gasten behoorden Alma Tadema, Saint-Saëns, Tschai- kowsky, Villiers Stanford, Mackenzie, Kosman. Mossel speelde het concert van Saint-Saëns, door den componist zelf begeleid, daarna met hem het Andante uit zyn sonate voor piano en viool en met Kosman en den componist Saint- Saëns' trio voor piano, viool en cel. Onze landgenoot had zeer veel succes en hjj moest beloven in den winter terug te komen, Op de voordracht voor hoofd der school met den bjj bei te Hilversum komt voor de heer L, C. Breebaart, hoofd der bjjzondere school te Middelburg. In de Zaterdag te Krabbendijke gehouden vergadering van het onderwjjzersgezelschap Krabbendijke werd voor de tweede maal eene poging gewaagd om de bepaling, dat de voor zitter en de viee-voorzitter by periodieke af treding niet terstond herkiesbaar zjjn, uit het reglement te lichten. Het daartoe strekkend voorstel werd evenwel met eene groote meer derheid (14 tegen 3 st.) verworpen. Daarna werd de heer P. Janse, hoofd der school te Schore, die aan de beurt van aftreden was, als voorzitter vervangen door den heer J. van der Slikke, hoofd der school te Hansweert. De lezer op die vergadering was van mee ning dat de openbare onderwjjzer ziet te ver van de kerk, de openbare school zich te ver van de godsdienstige stemming des volks ver wijderd had en hjj was zoo overtuigd van de nadeelige werking daarvan, dat hjj op den verlaten weg wenschte terug te keeren. Geljjk te verwachten was zegt onze berichtgever vond hjj al zeer weinig instemming, terwjjl een paar der aanwezigen, in het midden la tende of de christelijke school gunstig of on gunstig werkt, meenden dat de gewetensvraag en de eischen der wet voor den onderwjjzer overwegend moeten zjjn. Overlading- bij liet onderwijs. De Zaterdag door de Onderwijzers-vereeniging in 't kanton Oostburg gehouden vergadering werd gepresideerd door den heer J. G. Gerritsen arrondissements-schoolopziener en dooreen zeer groot aantal leden bezocht. De feestvergade ring zal gehouden worden op 20 Juli a. aan het badhuis te Cadzand. Als bestuursleden van de vereeniging werden herkozen de heeren De Graaf en Wisse, res pectievelijk hoofd van scholen te Waterland kerkje en Breskens. De heer G. A. Vorsterman v. Oyen besprak de ^Overlading hjj 't onderwjjs." Na een terugblik en een vergelijking van het verleden met het heden, waarbjj hy er op wees, hoe de wetenschap reuzenschreden heeft gedaan, uitte hjj den twijfel of de wetenschap met de volksontwikkeling geljj ken tred heeft gehouden en kwam hy tot de conclusie dat de verhouding tusschen hen, die een groote ontwik keling deelachtig zyn en deze ten algemeenen nutte aanwenden, en dezulken, die van die ontwikkeling verstoken bleven, niet gunstiger is dan voor 50 jaren. Wel is het getal onder hen, die gebrekkig lezen en schrjjven kunnen, grooter dan vroeger; maar de vraag bljjft nog altjjd, of dit een maatstaf is om de ontwikkeling van een volk te bepalen. Wel hebben we vele en groote schoolgebouwen, sieraden voor de gemeenten, maar slechts op architectonisch gebiedwel is 't aantal onderwijzers vermeerderd wel heeft elke wet ons verkondigd, dat het schoolonderwijs onder het aanleeren van gepaste en nuttige kundigheden dienstbaar zal gemaakt worden aan de ontwikkeling van de verstandelijke vermogens der leerlingen en aan hunne oplei ding tot alle christelijke en maatschappelijke deugden, maar weer rest de vraag, of die ont wikkeling der verstandelijke vermogens den kinderen, eenmaal grooter geworden, in staat zullen stellen, beter dan vroeger, in hun on derhoud te voorzien, en of het volk beter, de gelijker, zelfstandiger is geworden. Het onderwjjs heeft volgens den heer Van Oyen tot nu toe niet voldaan aan de rerwach- tingen, die men daarvan gekoesterd heeft. Overlading bij 't onderwjjs is van die tekort koming een der eerste oorzaken, Veel te groote uitbreiding werd gegeven aan de nuttige en gepaste kundigheden, zonder te letten op het feit, dat slechts die kennis moet worden aangebracht, welke voor 't latere leven onmisbaar is. Wel zjjn alle vakken van wetenschap nuttig, maar ze zjjn daarom in 't latere leven niet altjjd onmisbaar, en nu is het zeer te betreuren, dat aan de meeste leerlingen de inleider sprak van de volksschool zeer veel tijd ontroofd wordt voor vakken zonder eenig practiscb belang. Men diene 1° te letten op de bruikbaarheid dier vakken en 2° na te gaan over hoeveel tijd men te beschikken heeft, om de gewenschte kennis aan te brengen. Het is zaak voorzichtig te zjjn met de keuze der leerstof, want langer dan tot 12jarigen leeftijd komen kinderen van den minderen burger en van den arbeider niet ter school, terwjjl menig gemeentebestuur, om een hulp onderwijzer minder te bekostigen, de schooldeur sluit voor leerlingen, die den 12jarigen leeftijd bereikten. Wat de mensch in 't maatschappelijk leven 't meest noodig heeft is zeker wel, dat hjj anderer gedachten begvjjpt en zjjn eigen denk beelden mondeling en schriftelijk aan anderen begrjjpeljjk kan maken. Lezen en schrjjven moeten dus op den voorgrond staan. Eenmaal in de maatschappij verkeerend, ziet het kind reeds dat aan alles een waarde is toegekenddat de geheele samenleving zich beweegt om 'tkoopen en verkoopen van goederen en dienstbetoon. Het kind moet dus ook rekenen leeren. Spreker toonde verder aan, dat de tjjd?daar toe te kort is, wanneer naast die hoofdvakken nog acht andere vakken het hunne vragen en een negende ons als een Damocles zwaard boven 't hoofd hangt. Van alles een proefje, een snuifje, niets degelijks. De heer Van Oyen trad verder in bijzon derheden omtrent de onderwijswet van 1857, waaronder niets buiten de drie hoofdvakken werd onderwezende geschiedenis werd aangeleerd, terwjjl boeken van vaderlandse he en bjjbelsclie geschiedenis niet ontbreken. Die laatste is verbannen, zeer ten nadeele van de volksontwikkeling; want een Nederlandsch schrijver is niet te verstaan, zonder een vry uitvoerige kennis der bjjbelsche geschiedenis De .avondschool" werd trouw bezocht door leerlingen van 14—18 jaar en was van groot nut. Wat in de jeugd geleerd wordt, vervloeit licht, wanneer het niet wordt onderhouden wordt het voortgezet tot men de jongelings jaren bereikt heeft, dan bljjft het bjj tot in den verst gevorderden ouderdom. Maar ziet, na de vaststelling der jaarwedden voor de onderwyzers werden de avondscholen overbodig, zelfs schadelijk genoemd. Dit nu is te betreuren. De herhalingsschool, die in de plaats trad, heeft niet veel heil aangebrachteerst dan zjjn daarvan volgens den heer Van Oyen vruchten te verwachten, wanneer het bezoeken daarvan verplichtend zal worden. In het 4e decennium onzer eeuw was de algemeene klacht, dat het niet voldoen van 't on derwjjs aan de gestelde eischen was toe te schryven aan gebrek aan onderwijzend per soneel. Het aantal onderwjjzers werd uitge breid, maar men kreeg tegelijkertijd een onevenredige vermeerdering van leervakken. Vormleer, Vad. geschiedenis, aardrijkskunde» kennis der natuur en zingen werden naast nuttige handwerken voor meisjes verplichtend gesteld. Het teekenen werd almede er bjjgevoegd, en ook de gymnastiek kwam tot haar recht. Gelukkig voor hen, die thans Dog de school bezoeken, dat men met de invoering van dit verplichte vak niet te haastig is, want al weer zouden een paar uren per week geofferd worden op het altaar van het veel leeren. En nu is Slöjd nog in aantocht. Verscheidene stemmen gaan op om te beweren, dat ook dit vak op de lagere school behoort onderwezen te wor denzy, die daarvoor hun diploma verwierven, doen hun best aan te toonen, dat dit het vak is bjj uitnemendheid en straks wordt ook daaraan een plaats aangewezen en zal het ook uren ontnemen aan het meest noodige -. het leeen. Aan dat lezen moeten groote eischen worden gesteld. Verstaat gjj wat gjj leest?" Die vraag zjj de onze, en men late een leerling toonen door vertellen dat hjj het gelezene begrijpt. Lezen, dicteeren, taaloefeningen, gepaard aan vertellen en aanschouwingsoefeningen, moeten het leeuwendeel hebben in de schoolschrjjven en rekenen ter afwisseling en dat nog wel met het oog op 't dageljjksch leven; een duideljjk handschrift, en het oplossen van vraagstukken, in 't dageljjksch leven voorkomende. Hilde- brand noemt de makers van rekenboeken af stammelingen van koning Herodus." »Op mjj," zeide spreker, »hebben ze vaak den indruk ge maakt, of ze ontkomen waren aan krankzin nigengestichten en hun krankzinnigheid in de geheele schoolwereld hebben overgestort". Met tal van voorbeelden staafde de heer Van Oyen zyn beweren. Alles wat op de volksschool meer wordt on derwezen dan 't genoemde is in zjjn oog te veel, is overlading en voert tot niets bljj vends. Het opgegevene leidt tot ietsmaar is daarom in zjjn oog nog niet voldoende. Het herhalingsonderwys zjj verplichtend, ge durende 4 jaar, 4 maanden per jaar. Daar zullen, naast lezen, ook andere vakken, vooral natuurkunde, practische meetkunde en teeke nen, tot hun recht kunnen komen, maar dan ook door onderwjjzers, die hun vak verstaan. Want niet alleen de leerlingen worden overladen, nog zwaarder wicht legt men op de schouders der onderwjjzers. De behoorljjke en noodige tjjd ontbreekt. Wil men ware volksontwikkeling, dan moet het onderwjjs vereenvoudigd en vele vakken moeten uit de volksschool verwjjderd worden. Spreker stelde ten slotte voor de drie volgende stellingen 1. Op de lagere school (volksschool), be zocht door leerlingen van 612 jaar, moet alleen onderwjjs gegeven worden in lezen, schrjjven en rekenen. Voor aardrijkskunde bljjve daar eenige tyd over. Op de lagere school, voorbereidingsschool voor voortgezet onderwjjs, kunnen daaraan toegevoegd worden de beginselen van een of meer talen. 2. Het onderwjjs in het teekenen en in de gymnastiek, later wellicht ook Slöjd moet gegeven worden door deskundigen buiten de gewone schoolurenkleinere gemeenten kunnen zich vereenigen om daartoe voor gemeenschap pelijke rekening een bevoegd onderwjjzer aan te stellen. 3. Het bezoek van het herhalingsonderwijs voor hen, die geen voortgezet onderwjjs ont vangen, is van 12—17 jaar verplichtend tjjdens de maanden Nov., Dec., Jan. en Febr. gedu rende 10 uur in de week. Deze rede gaf tot levendige en opgewekte discussie aanleiding. De voorzitter bracht den heer Vorsterman van Oyen den dank der vergadering, evenals aan den heer P. Risseeuwvoor zjjn wel door wrochte rede over verdraagzaamheid.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1