N°. 117.
136e Jaargang.
1893
Vrijdag
19 Mei.
4
Middelburg 18 Mei.
Een oude kwestie,
Deze courant verschijnt d a g e 1 y k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel.' Bij abonnement lager:
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte^
Reclames 40 cent per regel.
Bij deze oourant behoort een Bijvoegse'.
U rr STAD EN PROVINCIE.
b2g23ses8
wniT i'iür-.ifgpmy.
ÏIIDDIIIIIKGSI III COIJRANÏ.
w
jS§t
Tliennometer.
Middelburg 18 Mei 8 u. vm. 66 gr.
m. 12 u. 75 gr., av. 4 u. 66 gr. F.
Verwacht Z. wind.
Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te GoesA. A. W. Bolland, te Kr~
van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkanto1'
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmaii, te Botterdam, de Gebr. Belinfante, tf
Hoofdagenten voor het Buitenlandte Parjjs en Londen, de Compagnie générale
Peijl, te Zierikzee A, C. de Mooij, te Tholen W. A.
aren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
A,> A. de La Mas Azn., te Amsterdam.
=ïgère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zij des avonds nog worden opgenomen.
Het daarin voorkomend slot van het verslag
der Woensdag te Middelburg gehouden raads
zitting werd des avonds van dien dag aan
onze geabonneerden in de stad gezonden.
Maandag Tweeden Pinksterdag
verschijnt de Middelburgsche courant niet.
Voor de weduwe en kinderen van wijlen
N. P. Burghardt vonden wij heden in de aan
onB bureau geplaatste bus vande linnen
naaischool uit het Burgerweeshuis f 2.22B.
2 muntbiljetten, G. N. 01509 en G. B. 06505,
20H. f 2M. f 5A. D. f 1F. en J. en
C. f 8.50.
Totaal met de vorige opgaven 164.695.
maar die daarom nog niet verouderd is en
zich hoe langer hoe meer op den voorgrond
zal dringen, al naar gelang de kwakzalverij
nieuwe wegen en nieuwe middelen zoekt om
hare medicijnen of diensten ingang te doen
vinden, ia in den laatsten tjjd weer ter sprake
gebracht. Zjj betreft het opnemen door dag
bladen van advertentiën omtrent geneesmid
delen, die de wetenschap niet als zoodanig
erkent of die voor alle kwalen worden aan
geprezen.
Nu eens in den vorm van eene vriendschap
pelijke, vertrouwelijke vraag, dan weêr als een
lang niet van goede gezindheid getuigende
opmerking, elders weêr als een motief tot
vergoelijking van anderer optreden werd dit
vraagpunt togenover ons op het tapijt gebracht.
En tegelijkertijd werd als de eenvoudigste
zaak ter wereld ook hier het middel bjj de
kwaal gevoegd, een middel, dat men ons ook
als .universeel" wil aanprjjzen. Het bekende
recept luidde kort en bondig de dagbladen
bannen uit hunne kolommen alle kwakzalvers
annonces.
Vóór wij dit voorschrift eenigszins van na
derbij beschouwen, eene enkele opmerking,
ons zeiven betreffendeen wel deze Bp den
door ons dezer dagen gevoerden strijd hebben
wjj ons met opzet onthouden van elk oordeel
over de middelen, waarvan daarbjj sprake was
omdat zulk een oordeel geheel valt buiten
onze bevoegdheid en onze kennis van derge
lijke zaken. Wat wjj weten kan elk, die
een eenvoudig gezond verstand bezit, begrjj-
pen, dat er nl. geen enkel middel bestaat
voor alle kwalen, maar wat een speciaal
medicament voor de eene of andere ongesteld
heid aangaat, het zjj ons dit wordt aangepre
zen tegen rheumatiek of wel tegen koorts,
daarover zp het oordeel overgelaten aan be
voegden aan deskundigen.
Daartegen is onze strjjd dus niet gericht
geweest) maar wel tegen de wjj ze van optre
den van hem, die zjjne middelen aan den man
wil brengen en meer nog tegen dat deel
Van het publiek, dat krachtens zjjn ontwik
keling en beschaving te hoog moest staan om
hem rechtstreeks of zijdelings te steunen. Dit
laatste kwam ons nog het bedenkelpkst voor.
bat een man, in dienst eener maatschappij
die een bepaald middel exploiteert, allerlei
reclame-middelen aanwendt, speculeert op de
iiebtgeloovigheid van het publiek en den geest
Onzer eeuw huldigt door de menscheljjke zwak
heden te prikkelen, is zeker verklaarbaar en
te verdedigen. Niet hem bestreden wjj, maar
tegenover het publiek, dat beschaafd en ont
wikkeld heeten mag, achtten wjj ons genood'
zaakt even te wijzen op de verplichtingen, die
wjj hebben aan de wetenschap, aan de medische
faculteit, met hare eminente mannen, wier
aantal gelukkig veel grooter is dan de beun
hazen, die men onder haar leden vindtop den
eerbied welken men aan den geneeskundigen
stand verschuldigd iseen eerbied die ons
weerhouden moest toe te juichen, wanneer hp
door het sljjk wordt gesleurd.
Staan wjj dus beslist aan de zpde der weten
schap, wjj willen aan den anderen kant niet
ontkennen dat men ook aan die zjjde vaak te
veel eischend is, en dingen vergt, die met den
besten wil niet uitvoerbaar zjjn.
En daaronder behoort de zaak, die wjj thans
willen behandelen, al deden wjj dit vroeger
ook meermalen.
Nog dezer dagen besprak het Maandblad
uitgegeven door de Vereeniging tegen de kwak
zalverijde opname van z. g. >kwakzalvers
advertenties" en betuigde de redactie daarvan
haar leedwezen dat het voorbeeld van een
enkel blad, dat zulke annonces weigert, niet
algemeen gevolgd wordt.
Dit gaf haar aanleiding tot deze verzuchting:
.Misschien komt men nu wedermet het oude
praatje dat het moeilpk uit te maken is wat
men onder kwakzalvers-advertenties verstaan
moet; dat de redacties niet verantwoordelijk
zpn voor de advertenties en haren inhoud, enz.
.Wordt er dan waarljjk zoovéél aan verdiend
dat ze niet gemist kunnen worden Of is het
onwildat het goede voorbeeld van De Fami
liebode niet gevolgd wordt?
.Komt, groote beeren van de groote pers,
durft gjj ook zoo flink U aan onze zijde scha
ren om te strpden tegen leugen, bedrog en
afzetterp
.When you durst do it, then you were a
man."
Deze boutade van het Maandblad klinkt
stout; maar brengt zp de kwestie een stap
verder? Wp kunnen gerust zeggen van niet.
Aan onze belangstelling voor de zaak, die
de redactie voorstaat, zal zp wel niet twjjfelen
van onzen lust tot medewerking, zooveel moge-
ljjk, zal zjj wel overtuigd zpnmaar om nu
haar te volgen op den weg, dien zp ons aan-
wjjst, daartegen hebben wp ernstig bezwaar.
Wp willen dit nader ontvouwen.
De redactie van het Maandbladhet bestuur
der Vereeniging tegen kwakzalverij zullen ons
moeten toestemmen dat zp geen van beiden
een officieel erkend lichaam vormendat wp,
noch een andere redactie, ooit ons beroepen
mogen op hun oordeelen in rechte het ons
al weinig baten zou, wanneer wjj ons beriepen
op hunne verklaring.
Het Maandblad weet zelf bp ondervinding
boe licht men in groote moeilijkheden kan
geraken. Het heeft zich voor de zaak, die het
voorstaat, al heel wat offers getroost. En nu
willen wp niet eens vragen of die offers
vruchten hebben gedragen, of het doel, dat
beoogd werd, meer of minder bereikt is, zoo
vaak zjjn die vruchten niet zichtbaarmaar
een niet te ontkennen feit is het dat een ge
woon dagblad toch onmogeljjk alleen voor
deze kwestie zich ieder oogenblik in moeilijk
heden kan steken.
De ervaring leert dat zp, die z. g. geheim
middelen verkoopen, vooral wanneer zjj dit
eenigszins op groote schaal doen, alles aan
wenden om reclame te makenen zelfs een
proces vaak ook een allergeschiktst en zeer
gewenscht middel daartoe vinden.
Weigert dus een blad een annonce, dan
zou men ktinnen vragen die weigering te
motiveerenen het opgeven van zulk een
motief zou, als zjjnde benadeeling der zaak.
als aanleiding gebruikt kunnen worden om
bezwaren te opperen, schadevergoeding te
eischen.
Zoolang er niet een officieel lichaam is,
bestaande uit mannen, van regeeringswege
aangesteld, Waarop de administratie of de
redactie eener courant zich beroepen kan
zoolang staat zjj ieder oogenblik bloot aan
vergissingen, die baar in moeilpkheden kunnen
brengen.
En zelfs dan nog - wjj hebben het onlang!
kunnen lezen in eene mededeeling uit Duitseh
land is het voor een redacteur onmogeljjk
zich buiten allerlei bezwaren te houden. Welke
goede inzichten het optreden der Berlpnsche
politie tegen de kwakzalverij ook heeft, zij
houdt alle dagbladredactie's op de hoogte
van haar onderzoek van de .geheimmiddelen"
en dan mogen geen reclames of annonces van
de door haar aangegeven middelen meer wor
den opgenomen toch heeft deze strjjd van
de politie tegen de kwakzalverij nog al eens
onaangename gevolgen voor de journalisten
Nu en dan schuift toch een .geheimmiddelen",
advertentie tusschea de andere door en dan
wordt er tegen den verantwoordelijken of
»zit"-redacteur proces-verbaal opgemaakt..
Bljjkens officieele mededeelipgen geschiedde
dit in 1889-91 zelfs 826 keertji.
Men zietzoo slim kan eene politie of
redactie niet zijn of een kwakzalver weet wel
een middel om haar te verschalken.
En laat ons dan toch de kwestie ook nog
eens van een ander standpunt beschouwen.
Dat er door tal van dokters en apothekers
zeiven ook gekwakzalverd wordt, valt niet te
loochenen, maar is het eveneens te ontkennen
dat menig middel, uitgekreten als een kwak
zalversmiddel, wel degeljjk genezing heeft
aangebracht en later bleek een uitstekende
medicjjn te zjjn.?
Eene andere vraag is nog deze Wordt er
alleen gekwakzalverd op het gebied der ge
neeskunde
Wp verstaan onder kwakzalverij bedrog,
grootspraak, het aanprjjzen met allerlei kunst
middelen van koopwaren.
Welnu, wie slechts een weinig menschen
en wereldkennis bezit, weet maar al te goed
dat èn op financieel èn op rechtsgebied èn op
handelsgebied ja, op welk terrein niet
gekwakzalverd wordt.
En moet nu een dagblad alleen op het
gebied der geneeskunde als controleur optreden,
en daardoor als vanzelf de waarde van andere
annonces, die het wel opneemt en waarvan
de inhoud door zjjn redactie evenmin gecon
troleerd kan worden, verhoogen 1 Want dit
toch ligt als natuurlijk gevolg van zulk
een contröle voor de hand. Zoodra wp als
redactie deze of gene annonce weren, omdat
zjj schadelijk ons voorkomt, drukken wp van
zelf op de andere advertentiën een cachet van
betrouwbaarheid.
En dit is een gevaarlijke zaak, die niet te
licht geacht mag worden.
Maar zal de redactie van het Maandblad
en zpn aanhang ons toeroepen door die
geheimmiddelen wordt de gezondheid zoo zeer
benadeeld.
Aangenomen dat dit waar is, wat men echter
priori toch niet van al die middelen kan
verklaren, vragen wij hoevelen zpn door
kwakzalverij op financieel gebied ten gronde
gerichthoevelen hebben, door minder goede
of slechte eetwaren, welke in de krant waren
te koop aangeboden tegen geringen prjjs,
ernstige schade aan hun gezondheid geleden
Hoevelen werden door deze of gene, die
zonder kennis van wetten advies gaf, op den
verkeerden weg gebracht en zagen hun gan-
sche bestaan, hun geluk verwoest? Wie telt
hen die, afgaande op aankondigingen in Bladen,
in schoone vormen gehuld, hulp en raad zochten
bij hen, die later bleken gewetenlooze schurken
te zjjn, die bun kennis misbruikten om zich
zeiven te verrjjken en anderen ongelukkig te
maken
Weegt dat alles niet?
Is bp dat alles het algemeen belang niet
evenzeer betrokken
Ons dunktde ellende, daardoor teweeg
gebracht, is even groot als, ja vaak nog grooter
dan die, welke het gebruik van dit of dat
middel teweegbracht, dat het Maandblad
zegt het zoo vaak dikwijls uit niet schade
lijke, soms uit zeer onschuldige bestanddeelen
bestaat j en waartegen veelal het hoofdbezwaar
is dat men het zoo duur laat betalen.
Eilieve zouden wij vragen wat zou
dit baten j
De vindingrijkheid van hen, die hunne waren
aan den man willen brengen, is grenzenloos.1
Sluit men hier de gelegenheid om het publiek
in kennis te stellen met die middelen elders
zoekt men daartoe nieuwe wegen.
Kan men ze niet in de bladen annonceeren
men publiceert ze per strooi- of aanplak-i
biljet. De persen kan men voor hen niet
sluiten. En al deed men ditdan nog zou
men tot dit doel middelen aanwenden, zooals
men ze nu toch al genoeg kent: rijtuigen met
vier paarden, sjeezen met éen rosinant, vélo-
cipèdisten, Sandwich-mannen, ja wie weet wat
men al verzinnen zal.
Daarom komt het ons zelfs niet verstandig
voor, wanneer bladen hunne kolommengingen
sluiten voor zulke middelen wan t door opna
me ervan vallen die aankondigingen juist
onder controle van het algemeen en haar
inhoud geeft dan wellicht aanleiding tot op
merkingen en waarschuwingen.
Ook aan deze dienen de bladen echter ruim
schoots plaats te verleenen. Dit zal zpn in
het algemeen belang, maar zeker niet in dat
van henzelven, want de zgn. kwakzalvers
zullen ten slotte vanzelf hunne aankondigingen
wel achterwege houden in bladen, die op
andere wpze trachten het publiek de oogen
te openen.
Doch ook in deze zouden wp willen zeggen
niet al te veel jjver. IJver voor eene
goede zaak is goed, maar bp bestrijding op
bet gebied der kwakzalverij vervalt men ook
zoo licht in eene overdrijving, die bef op zich
zelf te prjjzen streven belachelijk maakt en
meer ten goede komt aan hen, die men be
strijden wil, dan aan de nuttige zaak, welke
men voorstaat.
Het gezond verstand van het publiek zal
ten slotte de bovenhand behouden, mits men
door overdreven agitatie dat publiek niet
al te veel prikkelt en zoodanig opwindt dat
het voor geen rede vatbaar is.
Een enkel woordje juist van pas sticht vaak
meer ntit dan het telkens hameren op éen en
hetzelfde aambeeld, wat de belangstelling
uitdooft.
En vooral toetse men daarbjj de theorie aan
de eischen der praktjjk.
Dit is een wenk, dien wp wederkeerig, uit
contra-beleefdheid tegenover den raad, dooi
de redactie van het Maandblad den grooten
bladen gegeven, zoo vrp zpn haar aan te
bieden.
Wp meenen voldoende aangetoond te hebben
dat de kwestie niet zoo gemakkelijk is op te
lossen als het Maandblad het zoo dikwpls
doet voorkomenen dat het waarlpk niet
louter aan onwil of winstbejag behoeft toege
schreven te worden, wanneer redacties van dag
bladen bezwaar maken stel dat zjj daartoe
altjjd tegenover de administraties de bevoegd
heid hebben den weg te volgen, door het
Maandblad aangegeven.
Eén opmerking wachten wij echter nog van
die zjjde. Al is zoo zal zij luiden het
onmogeljjk om op elk gebied de kwakzalverij
te bestrpden, doe het dan ten minste op dat,
waar het te bereiken valt, op dat der geheim
middelen, waarvan duidelpk kenbaar is dat
zjj onmogelijk kunnen geven wat men eyvan
Donderdag 25 dezer zal de heer H.
de Leeuw, hofmeester der spoorboot no. 1,
in de groote zaal van bet Schuttershof alhier
eene sciopticon-voorstelling geven, waarvan
de opbrengst strekken zal ten voordeele van
de wed. Burghardt en hare kinderen.
Waar bet doel dezer voorstelling veler sympa
thie zal hebben, mag de beer De Leeuw zeker wel
op een goed bezette zaal rekenen, te meer omdat,
bljjkens berichten in andere bladen, wat de
sciopticonnist te zien geeft zeer fraai is en
men dus, terwjjl men eene weldaad bewjjst,
zich een aangenamen avond bezorgt.
Maandag, tweeden Pinksterdag, wordt,
zooals vroeger reeds in 'tkort gemeld is, te
Veeve door de zangvereeniging Uitspanning
door Inspanning een zangeisfeest gegeven.
Daaraan wordt, behalve door genoemde
vereeniging, deelgenomen door Oefening kweekt
kunst van Westkapelle, Uitspanning door
Inspanning van Oost-en West-Souburg, Voor
uit van Waarde, Hamonie van Krabbendijke
en Vooruitgang zig ons doel van Gapinge
De deelnemende gezelschappen vereenigen
zich des morgens te elf uur op den Camp-
veerschen Toren en gaan van daar in op
tocht naar het feestgebouw.
Daar opent de Yeersche vereeniging het
feest door het zingen van een welkomstgroet
en houdt de voorzitter van U. d. I. eene
feestrede, waarop de aanbieding van den eere
wpn volgt.
Hierna wordt door alle vereenigingen onder
directie van den nestor der directeuren geza
menlijk het Nederlandsche Volkslied gezongen
en treden achtereenvolgens de verschillende
vereenigingen op,
Nadat deze hare nommers hebben gezongen
worden herinnerings-rnedailles uitgereikt en
houdt de voorzitter van de Veersche vereeni
ging een feestrede.
De gezelschappen, die aan het feest deelne
men, zullen gelegenheid hebben het hospitaal
en de oudheidskamer te bezoeken, terwjjl zjj
ook op het platform van den Campveerschen
Toren een kjjkje nemen kunnen.
Wjj vestigen de aandacht onzer lezers in
Walcheren op dit eigenaardig feestje, dat, alshet
weder medewerken wil, een zeer.aangenamen
dag belooft.
—De bevolking derprovincie Zeeland bedroeg
up 1 Januari 1892 99,820 M. 102,276 V. 202,096
T. en is alzoo in den loop van 1892 toegeno
men met: 349 M. 264 V. of samen 613.
De loop der bevolking was in 1892 als volgt
geboren werden 3410 M. 3325 V. 6735 T., ter
wjjl stierven 2000 M., 1986 V., 3986 T., ver
schil 1410 M., 1339 V., 2749 T.
Het aantal personen, die zich gedurende
1892 in de gemeenten vestigden, bedroeg
6412 M,, 6131 V., 12543 T., terwjjl vertrokken
7473 M., 7206 V., 14679 T., verschil min 1061
M., min 1075 V., min 2136 T.
De bevolking op 1 Januari 1893 bedroeg
alzoo 100,169 M., 102,540 V. of totaal 202,709
personen.
Na een droogte van acht weken werden
wjj in onze omgeving Woensdagavond ook
verkwikt door een heerlijke regenbui. Een
onweer, dat dreigde, barstte hier dien avond
niet los wel heden (Donderdag) middag. Ook
toen viel een vruchtbare regen.
Ook uit andere deelen der provincie bericht
men ons dat hier meer en daar minder
regen viel.
Door de politie alhier werd dezer dageö
een soldaat van het koloniaal werfdepot, die
sinds 10 dezer van een hem verleend verlof
was achtergebleven, gearresteerd. De man is
onder geleide naar zjjn garnizoen terugge-
bracht.
Woensdag namiddag ten ongeveer zea
uur is, bjj eene plotseling opkomende hevigs
windvlaag of hoos, de Nederl. fjalk Drie Ge
broeders, schipper F. SponSelie, komende van
Boom (België), geladen met steenen, op de
hoogte van Rammekens overvuld geraakt en
gezonken.
De opvarenden wisten zich gelukkig mei
hun eigen bootje te redden.
Het wrak ligt op 2 a 300 meter afstand van
de zwarte boei der kaloot.
Vrjjdag middag te twee uren vergadert
de geineenteraad van Vlissingen.
In die zitting zullen mededeelingen en
overleggingen plaats hebben en is ook de be
noeming van een gemeente-secretaris aan d0
orde. Verder worden behandeldeen voor
stel tot bet geven van namen aan enkelö
straten en een betrekkelijk de verlenging van
het contract met de gasfabriekeen adres
van J. W. H. Brouwer om vergunning tot het
aanbrengen van losse zomerschermen aan per
ceel H 195 een adres van G. L. van Agtetó
om vergunning tot bet maken van bangstok-*
ken voor het ophangen van vleesch vóór per
ceel H 34 en een adres van de firma Van
Boven en De Koning, om grond in gebruik
aan het »de Rujjterplein", tot het plaatsen
van een pakhuiseen voorstel betrekkeljjk het
aanschaffen van straatkeien enz, voor den ge*
wonen dienst.
Nog is aan de orde de uitloting van 268
obligatiën der leening, groot f 400.000een
voorstel tot verkoop van gemeente-grond aan
de Badhuisstraat aan J. Warren en L. Claus
en een voorstel betreffende het in erfpacht
nemen van rjjksgrond aan den mond der
Marinehaven, henevens voorstellen tot goed
keuring der rekeningen, a. van den Koudekerk-
schen straatweg, b. Zeemans- en Visscbersbeurs,
der aanbesteding, schilderen badkoetsentot
af- en overschrijving op de gemeente-begrooting
voor 1892tot lo wjjziging der gemeente-
begrooting voor 1893 en tot vaststelling van
bet kohier hoofdeljjken omslag 1893.
Naar de Z. N. verneemt zouden de séances,
door den heer Davenport te Zierikzee te geven,
tot nadere aankondiging zjjn uitgesteld. Hét
publiek stond daar telken avond in grooten
getale de spoorboot af te wachten in de hoop
dat de langverwachte komen zou. Maar te
vergeefs. De politie had dan veel werk om
de orde te handhaven.
In verband met den brand op het Hoog"
huis nabij Hulst maakt een onzer correspon
denten de volgende opmerking
De vijftienjarige dader moest 's morgens om
twee uren opstaan om de koeien te melken,
eene bezigheid die hjj samen met de meid
verrichten Jjftd. Men zegt dat fie jonge» aatj
ri
