N°. 104.
136" Jaargang.
1893
Woensdag
3 Mei.
J. YEftklIJL QUAKKELMR,
Middelburg 2 Mei.
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Telephoonnommer 139.
B\j deze courant behoort een Bijvoegsel.
KERKNIEUWS.
UIT STAD EN PROVINCIE.
Thermometer.
Middelburg 2 Mei 8 u. vm. 60 gr.
m. 12 u, 66 gr., av. 4 u. 65 gr. F.
Verwacht Z. wind.
Agenten te Vlissingen: P. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen F. v. d. Peijl, te Zierikzee A. C. de Mooij, te Tliolen W. A.
van Nieuwenhuijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
advertentie-bureau's van Nijgji Van Ditmar, te Rotterdam, de Gebr. Belinpante, te 's Gravenhage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cif,., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zij des avonds nog worden opgenomen.
Voor de verkiezing op Vrijdag 5 Mei
a. s. voor een lid der Provinciale Staten
in het district Walcheren bevelen wij by de
kiezers ten dringendste aan den heer
■wethouder te Vlissingen.
1 VIII 1893.
„Don len Mei 1893 treedt deze wet in
werking," zoo luidt het slotartikel van de
wetten tot invoering eener vermogensbelas
ting, tot afschafiiag van de zeepbelasting,
tot vermindering van de zoutbelasting op
1/3 en van de belastingen by overgang van
vast goed op ongeveer 1/3. Helaas ook tot
verhooging der belasting op het gedistilleerd
met 3 per H. L., ofschoon de rijks-tollen
te water en te land nog voortbestaan en de
beloofde afschaffing daarvan nog niet in 't
gezicht is.
Gebroken is met de practijk van het
despotisme, volgens welke de beste belas
tingen die zijn, welke men ongemerkt be
taalt in den prijs der levensbehoeften en in
den door overgangsrechten verminderden
prijs van vast goed. Gebroken met het
denkbeeld, dat het een gevaar oplevert voor
den Staat, wanneer het volk weet, wat het
den Staat betaalt en daardoor wordt genoopt
om toe te zien op de daden zijner bestuur
ders. Gebroken met de dwaalleer, dat de
belastingen op eerste levensbehoeften de
loonen doen stijgen en dat men dus zonder
gewetenswroeging den werkman zou mogen
belasten, omdat hij toch het bedrag der be
lasting in een verhoogd loon op den werk
gever verhaalt. Tot stand gekomen eene
vermindering der belasting op den overgang
van vast goed, die in den regel slechts hen
trof, die door sterfgeval of achteruitgang
hun vast goed moesten verkoopen, terwijj
Bij feitelijk de gegoeden vrijliet.
Daartegenover eene progressieve belasting
naar het bedrag van het vermogen, met eene
kleine heifing, beginnende bij 13.000, on
gerekend meubilair en sieraden, en opklim
meude tot ten hoogste 2 per mille, met eene
geraamde opbrengst van pl. m. 8.G00.000
en eene verhoogiug van het gedistilleerd
met ƒ3 per H. L., geraamd op 1 200.000
vermeei deriug van opbrengst.
Met fierheid mag de liberale partij den
dag van 1 Mei 1893 in hare geschiedrollen
aauteekenen, die een jaarlijkscben laat van
meer dan 8 millioen gulden van zwakke
schouders afwentelt en op sterke overbrengt,
al is het jammer, dat niettegenstaande
den tegenstand o. a. ook van twintig libe
ralen in de Tweede kamer ook weder
het gedistilleerd heeft moeten dienst doen
tot aanvulling van een geiaamd, niet eeus
bewezen tekort in het equivalent. Al denkt
men er met schaamte aan, dat eene hervor
ming als deze ook wel reeds tijdens het
eerste ministerie-Thorbccke had kunnen zijn
tot stand gebracht, het strekt den liberalen
tot absolutie dat steeds alle anti-liberalen
eendrachtig elke hervorming tegenwerkten
en dat zij bij deze wetten den tegenstand
hadden te overwinnen van alle anti-revolu-
tionnairen, 2/3 der katholieken en van de
radicalen, voor zoover zij door hunne pers
invloed konden uitoefenen. Yan de katbo-
litken stemden vóór de vermogensbelasting
de heeren Haffmans, Van Beickel, Van
Vlijmen, Van Nnnen, Schaepman, Clercx,
Kolkman, Harte en De Ramvan de anti-
revolutionnairen geen enkel, en ter eere van
den beer Tydens dient gezegd, dat hij zich
door Je radicalen buiten de kamer niet heelt
laten weerhouden zijn stem aan deze belas
tinghervorming te geven.
Voor hen, die steeds den overwegenden
invloed van de bezittende klasse op wetge
ving en staatsbestuur hebben betreurd en
bestreden, en die ook vooral met leedwezen
de liberale partij aan kapitalisme zagen
lijden, is de vermogensbelasting een symp
toom van hare genezing. Eene belasting,
4)0 feitelijk slechts da upper (en thousand
treft, is uniek in de geschiedenis der belas
tingen.
Aan Pierson komt de lof toe, tot daad te
hebben gemaakt het fiere woord, waarmede
hij de gevoelens van vele bevoorrechten
vertolkte, voor dat hij kon denken zelf met de
leiding dezer hervorming te zullen worden
belast„het is een dwaliDg, dat de rijken
vrijdom van lasten begeeren j zij betreuren,
veeleer, dat telkens en telkens de pogingen,
om hen meer te doen bijdragen, mislukken."
Ongetwijfeld telt de liberale partij tegen
woordig vele gegoeden in haar midden, be
trekkelijk meer dan andere staatkundige
partijen. Des te meer strekt het haar tot
eere, het 9richesse obligein toepassing te
hebben gebracht.
Te meer omdat ieder weet, dat in het tot
stand brengen van hervormingen als deze
in staatkundig opzicht gevaar schuilt. Met
de heffing, waarin men berust, gaan onder
zoek en controle gepaard, die onaangenaam
zijn. En ook niet allen vinden met den mi
nister Pierson het betalen zoo billijk, en
daarom een niet onaangenamen plicht.
De bauk-directeur Quack b. v. moet,
blijkens zijn laatste GiJi-artikel, heel andere
ervaringen gemaakt hebben, dan de voorma
lige bank-president. Er zijn ook in liberale
kringen vele ontevredenen en tegenover die
ontevredenen staat geen vermeerderde steun
bij de massa, die van onbillijke belastingen
wordt bevrijd. De opgeheven of vermin
derde belastingen waren geschoeid op de
leest der aloude financiekunstder zakke-
rollers-kunstvaardigheid, die van het nationaal
vermogen een ruim deel in de schatkist wist
te doen vloeien, zonder dat de burgerij be
merkte wat zij betaalde,- der fiscaliteit, die
de bevolking bloedarm maakte, zonder dat
zij hare bloedzuigers ontdekte. De nieuwe
last zal dus veel zwaarder worden gevoeld,
dan de ontheffing bevrediging geelt.
Wel verre van persoonlijk of partijbelang
na te jagen, heeft de liberale partij het
eerste ter zijde gesteld en baar herkregen
politiek overwicht in de waagschaal gesteld
ter wille van hetgeen het volksbelang en
de rechtvaardigheid naar hare opvatting
eischten. Zij beeft in de staatkunde een
zedelijk beginsel in toepassing gebracht.
Mocht haar als gevolg daarvan beschoren
zijn opuieuw het veld voor de gecombineerde
clericalen en radicalen te moeten ruimen
niettemin zal het volk van baar werkzaam
heid wederom een blijvende vrucht genieten.
Aan 't geen is tot stand gebracht, zal geen
reactie durven tornen.
gunning verleend tot het waarnemen van eene 30 April, een extra nommer uit, waarin in een
particuliere betrekking voor den tijd van een
jaar, onder stilstand van non-activiteitstrakte
ment en zonder opklimming in de rangljjst;
is aan den tweede-luitenant A. A. Walraven
Holle, van het 4e reg. infanterie, op verzoek,
eervol ontslag uit den militairen dienst ver
leend.
Voor twee vacatures voor raadsheer in het
hof te 's Hertogenbosch zijn opgemaakt de
volgende aanbevelingslijsten
le mrs jhr A. F. O. Van Saase van IJaselt,
R. H. Van Schaik en A. J. J. baron
Van Styrum, reap, rechters te Roermond, te
Maastricht en te 's Bosch
2e mrs A. C. C. Folkersma, J. Van Wulfften
Palthe, rechters te Groningen en Almelo, en
jhr O. De Marees van Swinderen, raadsheer
in het hof te Leeuwarden.
(Deze aanbevelingslijsten zijn Maandagavond
nog in de stad bekend gemaakt.)
De minister van waterstaat enz. brengt ter
kennis van belanghebbenden1. In de maand
Juni 1893 zal te 's Gravenhage een vergelijkend
onderzoek plaats hebben van personen, die
wenschen te dingen naar de betrekking van
klerk, om, naar mate van de behoefte, voor
den post- en telegraafdienst te worden aange
wezen. 2, Aanstelling van klerken geschiedt
op eene jaarwedde van 400 gulden, welke
belooning tot 1200 gulden kan klimmen. Zij,
die zich aan het sub 1 bedoelde onderzoek
verlangen te onderwerpen, moeten zich daar
toe vóór 16 Mei 1893 aanmelden bjj het
departement van waterstaat, handel en nijver
heid door een op zegel geschreven verzoek,
met nauwkeurig opgaaf van naam, voornamen
en woonplaats.
Voor nadere inlichtingen verwijzen wjj naar
e St. Ct, van heden.
Bjj kon. besluit
zjjn benoemd tot directeur-generaal der
posterjjen en telegrafie de heer J. P. Have
laar, oud-minister van waterstaat, die heden
reeds in functie is getreden tot administrateur
bij het hoofdbestuur dér posteryen de heer
M. G. de Bloeme, referendaris bij het minis,
terie van waterstaat, en tot hoofdinpecteur by
de posterjjen de heer Herwejjer, directeur van
het postkantoor te Amsterdam, üit welke be
trekking hem gelijktijdig eervol ontslag wordt
verleend,
(Deze benoemingen zijn Maandagavond nog
in de stad bekend gemaakt.)
is benoemd
tot inspecteur der posterjjen voor de provin
cie Zuid-Holland de beer J. J. Doffegnies
thans inspecteur der posterjjen, werkzaam bij
het hoofdbestuur, van welke betrekking bjj
eervol wordt ontheven
is benoemd tot Broeder der orde van den
Nederlandschen Leeuw J. Ziegeler, concierge
van bet gerechtsgebouw te Almelo
is aan jhr mr G. van Suchtelen van de Haere
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als
rechter in de arrondissements-rechtbank te
Leeuwarden
zjjn benoemd tot notaris binnen het arr
Haarlem, ter standplaats Haarlem, P. Bruyn Pz,
te Haarlem, B. E. C. Seignette, te den Helder
en P. F. de Bordes, te Haarlem, allen candi
daat-notaris; tot notaris binnen het arr. Dor
drecht, ter standplaats Gorinchein, mi V. G, A
Boll, candidaat-notaris aldaar;
is aan den adelborst le kl. jhr ,L E, Cbvon
Schmidt jmf Altenstadt, op zjjn verzoek, ver-
fraaie Afbeelding hulde gebracht wordt aan
die vereeniging.
Verder bevat dit nommer een oorkonde ter
herinnering aan dit belangrijk feit, een over
zicht van het ontstaan en den levensloop der
vereeniging, eene dichterlijke ontboezeming
en meer andere, op de zaak betrekking
hebbende, bijdragen.
De heer Justus van Maurik schjjnt plan
te hebben spoedig onze tooneellitteratuur met
een nieuwe klucht a, la Janus Tulp te verrijken.
Zondagochtend werd te Wissekerke de
heer M. W. Snoep, nieuw beroepen predikant
aldaar, in zjjn ambt bevestigd door den heer
W. A. de Veer, predikant te Middelbui'gi
met eene Tede naar aanleiding van Psalm 134
vers 3.
Des middags hield de heer Snoep zijne in
treerede, sprekende over 2 Corinthen 5 vers 20.
Zondag avond heeft de heer C. B. Oort-
hujjs, jongste predikant bjj de Ned. Herv.
gemeente te 's Hage, zjjn afscheidsrede gehou
den. De kerk was zoo overvol, dat reeds te
zes uren honderden de kerk weder verlaten
moesten en toen de geheele kerkeraad den
leeraar naar den kansel geleidde, was er voor
velen hunner geen zitplaats meer over. De
leeraar hield zjjn afscheidsrede naar aanleiding
der woorden van Romeinen 8 vers 35a.
Bjj het uitgaan der kerk werd de heer
Oorthuys, die vroeger in een Zuid-Beveland-
sche gemeente, wjj meenen 's Heer Abtskerke
als predikant stond, door honderden opgewacht
die door een handdruk nog trachtten afscheid
van hem te nemen.
De heer Oorthujjs zal Zondag a. teKatwjjk-
aan-Zee zjjn intreerede houden.
Op last van H. M. de Koningin-Weduwe,
Regentes brengt de referendaris, tjjdeljjk be
last met het beheer van het kabinet der Ko
ningin, ter algemeene kennis dat, gedurende
Hoogstderzelver verbljjf in het buitenland, alle
aan het adres van H. M. gerichte brieven moe
ten bezorgd worden aan het Kabinet der Ko
ningin, alwaar voor een geregelde opzending
dier stukken aan H. M, zal worden zorg ge
dragen.
Burg. en weth. van Schoterland hebben aan
den gemeenteraad het voorstel gedaan
«De gemeenteraad, in aanmerking nemende
dat in de gemeente Schoterland een groot
aantal arbeiders zjjn gevestigd, waarvan de
meesten een geruimen tjjd van het jaar geen
arbeid kunnen bekomen, en daardoor gedu
rende de vier wintermaanden, omdat particu
liere liefdadigheid te kort schiet, de hulp van
het burgerljjk armbestuur moeten inroepen
«overwegende, dat het wenscheljjk is aan
dien toestand, zoo mogelyk, een einde te ma
ken en dat als eerste middel daarvoor kan
strekken de aan de gemeente Schoterland en
haar dorpen behoorende woeste gronden te
ontginnen tot bouwland of bosch, waarvoor
de meeste zeer geschikt zjjn, en daarna, wat
de.tot bouwland aangelegde gronden betreft,
aan de hoofden van gezinnen in huurgebruik
te geven;
«overwegende, dat de gemeente Schoterland
evenwel zonder financieelen steun van anderen
niet bjj machte is daaraan gevolg te geven
«overwegende, dat daarvoor ook de particu
liere krachten te kort schieten
«overwegende, dat uit de gewisselde stukken
en de gehouden beraadslaging ter vaststelling
der staatsbegrooting voor 1893 is gebleken
dat de regeering niet ongenegen is een zoo
nuttige onderneming te steunen
v Besluit
«De aan de gemeente Schoterland en haar
dorpen behoorende woeste gronden te ontgin
nen overeenkomstig de bepalingen eener vast
te stellen verordening, waarbjj tevens het ge
bruik dier gronden daarna wordt geregeld."
Bjj het voorstel werd een plan overgelegd
betreffende de aanyankeljjke ontginning van
7 perceelen, gelegen in het dorp Jubbega,
Deze ontginning zou op ongeveer f4200 te
staan komen. Burg. en weth. wenschen dat
de Raad van het rjjk voor de kosten dezer
ontginning een renteloos voorschot zal vragen
dat in dertig jaarljjksche termjjnen zal wor
den terugbetaald.
Letxex-en en iAunst.
De Meierijsche Courant geeft ter ge
legenheid van de opening van de tentoon,
stelling der vereeniging De bouwkundige
vakken te Eindhoven en daaraan verbonden
De tegen Maandag avond op de boven
zaal der sociëteit De Vergenoeging door het
bestuur der afdeeling Middelburg van den
Sociaal Democr. Bond belegde openbare ver
gadering, was vrjj druk bezochtnaar onze
schatting bedroeg het aantal aanwezigen, hoofd
zakelijk arbeiders, een paar honderd.
Als spreker trad op burger J. K. van dei-
Veer, die als onderwerp had De internationale
beweging voor den aehturigen werkdag.
Hij begon met te herinneren dat, sedert
het in 1889 te Parijs gehouden arbeiders
congres daartoe bet besluit nam, op den 1 Mei
van ieder jaar in alle deelen der wereld de
arbeiders in meer of minder grooten getale
in meetings of bjj betoogingen hunnen eisch
het verkrjjgen van lotsverbetering doen hooren.
Daarna ving spreker aan te bewjjzen dat de
arbeiders het recht hebben tot klagen en zjj
de waarheid huldigen, wanneer zjj beweren
dat de kapitalisten hen uitzuigen en uithuiten
eene waarheid die zelfs reeds onderschreven
wordt door velen van hen, die de bestaande
orde van zaken willen behouden. Mr Smeenge
a. sprak het niet tegen, mr Van Houten
erkende het reeds jaren geleden en het hoofd
der katholieken heeft ook op dit feit in zjjne
jongste encycliek gewezen.
Daarna toonde Van der Veer aan dat de
arbeidsduur te lang is en den werkman ver
hindert deel te nemen aan het familieleven
hem huiseljjk genot te doen smaken. Hij nam
om dat te bewjjzen, als voorbeeld een te Mid
delburg wonend werkman der maatschappij
de Schelde te Vlissingen, Deze moet werken
van 's morgens 6 tot 's avonds 7 a 8 uur,
zoodat lijjom tijdig aan de tram te zjjn, te
uur moet opstaan en hjj keert, na afgewerkt te
zjjn, eerst 's avonds laat huiswaarts, 's Mor
gens hij zjjn vertrek slapen de kinderen reeds
's avonds bij zijne thuiskomst slapen ze weder
Kan hij dus met de opvoeding zjjner kinderen
zich niet bezighouden, ook om zich met zijne
vrouw aan de huiseljjke belangen te wjjden
en haar en zichzelf door voorlezen te ontwik
kelen, ontbreekt hem de tjjd. Hoe prozaisch
is dus het leven van zulk een arbeider
Naast dien treurigen toestand staat, zooals
spreker door, aan een Duitseh tijdschrift ont
leende, cjjfers aantoonde, dat de arbeider op
een vroegeren leef tjjd sterft dan de rjjke. Zoo
bereiken van de 1000 armen slechts 283 den
50jarigen leeftjjd.
Spreker wees met instemming erop dat zich
vereenigingen tot dierenbescherming gevormd
hebben en dat die dierenmishandeling, tegen
gaan, maar hjj was van meening dat het beter
ware bescherming te verleenen aan de men
schen, die men mishandelt doordat men
door het werk vermoordt. De dierenmishande
laar wordt somtijds vrij streng gestraft; van
ze
werken en zoodoende mishandelt, vernam
spreker nooit dat hjj straf onderging.
Hjj concludeerde ten slotte dat het wensche
ljjk wezen zou dat de wet de werkgevers dwong
tot invoering van een acht urigen werkdag en
bestraffing van de onmenscheljjkheid om ar
beiders 12 tot 13 uur werkzaam te doen bljjven.
Daarna stelde Van der Veer de voordeelen
van den aehturigen werkdag in het licht.
In de eerste plaats zou de arbeider daardoor
gelegenheid verkrijgen zich meer te ontwik
kelen en te beschavende te weinige ontwik
keling toch onder dien stand is te wjj ten aan
te langdurigen arbeid.
Verder zou dronkenschap afnemendeze toch
ook een gevolg van te langen arbeid, zoowel
als van onvoldoende voeding.
In de derde plaats zou het aantal werkloo-
zen afnemen en de ontwikkeling der industrie
een hooger vlucht nemen.
Invoering van een aehturigen arbeidsdag
zal echter de moordende concurrentie onder
de arbeiders niet wegnemen en daarom is het
noodig dat ook een minimum-loon bjj de wet
worde vastgesteld, opdat de arbeider zich kan
verschaffen waarop hjj recht heeftflinke
voeding, voldoende kleeding, voldoende huis
vesting en ook voldoende afwisseling en genot.
Dit alles in het breede toelichtende, wees
ten slotte de spreker erop dat niet door den
aehturigen werkdag en niet door loonsverbe
tering alleen de sociale kwestie zal worden
opgeheven. Om daartoe te komen, moet het
privaat eigendom verdwjjnen.
De achturige werkdag en de wetteljjke
loonsregeling zjjn slechts voorbereidende maat»
egelen om den werkman krachtiger te maken
in zijn strjjd tegen het kapitaal.
Spreker besloot met op te wekken tot ver»
broedering en de hoop uit te spreken dat het
een volgend jaar mogelyk zjjn zal een meeting
de open lucht alhier te kunnen houden,
waarbjj vele honderden tegenwoordig zjjn.
Hierop werd gelegenheid gegeven tot debat,
Aangezien de wjj ze, waarop van die gelegen
heid door een werkman en twee »christeljjke'',
jongelingen gebruik gemaakt werd, ons te
veel op eene parodie geleek van een Werkeljjk
debat, hebben wjj die gedachtenwisseling niet
gevolgd.
Uit Vlissingen schrjjft men ons i
De Maandag avond gehouden negende alge*
meene vergadering van Hulp in Nood werd
bijgewoond door 32 leden.
Uit de rekening van den penningmeester,
die op advies der financieele commissie goed*
gekeurd werd, bleek dat het bestuur zich
ruimschoots in den geldel jj ken steun der in*
gezetenen mocht verheugen, al was dan ook
tengevolge van de werkloosheid de kas geheel
geledigd.
Als altjjd werd door den secretaris een uit*
voerig verslag uitgebracht over den toestand
der vereeniging en over de verrichtingen van
het bestuur.
De aan de beurt van aftreding zjjnde be*
stuursleden A. F. Krahmer, I. Harder en J;
Krul werden met nagenoeg algemeene stemmen
herkozen; zoo ook de leden der financieels
commissie J. le Sage van Hoeve,- P. L. Mets
en J. W. H. Brouwer.
Aan het einde der vergadering bracht dë
heer Tutein Nolthenius hulde aan het bestuuf
voor de wjjze, waarop bet vooral in den afge3
loopen winter den toestand van zoovelen had
ter harte genomen;
Hjj hoopte dat het op denzelfden weg zdd
voortgaan en gaf de verzekering dat het dan
zeker op den steun en de sympathie van alle
weldenkende ingezetenen zou kunnen reke*
nen.
De heer Talma gaf het bestuur in overwe*
ging om de redactie van enkele artikelen der
statuten zoodanig te wjjzigen, dat voor altjjd
eiken twjjfel of de vereeniging behoort tot die
welke vallen onder de bepalingen der armen
wet, voor goed wordt weggenomen.
De voorzitter dankte den burgemeester voor
zjjne goede meening en zegde den heer Talma
toe dat het bestuur zijn aandacht zou wjjden
aan zijne bedenkingen.
Tot gemeenteveldwachter te Aagtekcrke
is benoemd P. Westerbeke te Westkapelle.
Men niet een onzer gewone correspon
denten schrjjft ons uit Goes
Op actie volgt reactie.
Nadat met veel bluf en ophef gewag ge*
maakt was van rheumatiekljjders, die door den
bekenden «wonderdokter" genezen zjjn en
vóór dien tjjd ozoo ellendig waren mede*
deelingen, die in onze locale bladen eene
eereplaats, bjj een daarvan zelfs aan het- hoofd
van de courant, vonden, alsof het de belangd
wedstrjjd van bandwerksnjjverheid, op den den fabrikant; die zjjn werkvolk tg lang laaj rjjkste tjjdingen uit Jjgt hin»£n« piket bvutesf
i'
