N°. 61. 136" Jaargang. 1893. Maandag 13 Maart. Das Paradies li lie Peri. BUiTJBNliAJïD. Middelburg 11 Maart - Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1,50 iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Telephoonnommer 139. Bij dt Z5 courant behoort een Bijvoegsel- Mutioalia. UIT STAD EN PROVINCIE. Ueliiiopte MededeeliugenJ iTlH Tif "V tilDlllllSl lil.Sllir (III RANT. Thermometer. j Agenten te VlissingenP. Gr. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes A. A. W. Bolland, te Kruiningen F. v. d. Peijl, te Zierikzee A. C. de Mooij, te TholenW. A. Advertentie** Middelburg 11 Maart 8 n. vm. 42 gr. j van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te één uur m. 12 u. 51 gr. av. 4 u. 50 gr. F. advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmah, te Botterdam, de Gebh. Belineante, te 's Gravenbage, en A. de La Majr Azn., te Amsterdam. j aan het bureau bezorgd zijn, willen Verwacht Z. W. wind. j Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daijbe Cle., John F. Jones, opvolger. zij des avonds nog worden opgenomen. In het nommer van 19 December 1892 (bij voegsel) van ons blad werd door een geagreëerd klerk de toestand beschreven der klerken, werkzaam op kantoren van 's Rijksbelastingen, en daarbij de wenschelijkheid betoogd dien toestand te verbeteren. Zooals men weet laten de rijksontvangers zich in hun arbeid bijstaan dooi klerken, door henzelven aangesteld, doch door hen betaald met geld, daarvoor uit de staatskas hun toe gekend. Die klerken zijn dus niet recht streeks in dienst van den staat, missen de hoedanigheid van ambtenaar, hebben geen aanspraak op pensioen en kunnen elk oogen- blik broodeloos gemaakt worden. Het weekblad Nederland wjjst er thans ook op, dat zulk een toestand vroeger misschien geduld kon worden maar thans geheel onhoud baar is. In den laatsten tjjd hebben zich meer dan eens stemmen daartegen verheven en de mi nister van financiën heeft wel verklaard, dat de uitgave voor een reorganisatie niet zoo heel veel zou kosten, maar dat de verantwoor delijkheid der ontvangers dan anders geregeld zou moeten worden en dat die kwestie moei lijk is. Nederland meent dat dit bezwaar niet mag gelden de zaak kan geregeld worden, als men maar wil en men moet willen. Het blad schrijft ten slotte »De klerken hebben lang gewacht en ge hoopt. Zij hebben een bond opgericht. Het bestuur van dien bond heeft zjjn best gedaan. Doch aan geduldig wachten op het betrach ten van billijkheid komt een eind, vooral wanneer men al wachtende steeds een zwaard boven het hoofd ziet hangen werkloosheid en gebreken nu en dan zulk een zwaard ziet neerkomen op iemands hoofd. Het vertrouwen op de regeering is niet groot meer. Men zoekt elders hulp. Ten behoeve van een ondersteuningsfonds Worden door den Bond van klerken bijdragen gevraagd aan de boven hen gestelde rijks ambtenaren. Mocht dat niet baten, dan zal men zich ge noodzaakt zien zich te wenden tot het publiek, wat echter zeer noode zou geschieden. IL Gaven wij in een vorig opstel eene aanhaling üit hetgeen in 1884 omtrent dit schoone werk van Schumann in dit blad geschreven werd, Wjj voegen daaraan nog het volgende toe: Dat dit gedicht met zjjne melancholieke stemming en zjjn weelderig, romantisch coloriet Schumann moest bezielen, is te begrijpen; toch is het waarschijnlijk dat hij in onzen tijd dezen tekst niet meer gekozen zou hebben. Wat toch is het logische, het verheffende in het denkbeeld van een schuld (een kleine schuld wat kan de fout van een engel zijn die niet door eigen strjjd, maar door het brengen eener gave (een offer, door een ander gebracht) wordt geboet Erger is het dat de drie deelen, waaruit het gedicht bestaat, hoe verschillend ook hunne episoden zijn, in hoofdzaak denzelfden inhoud hebben. Er is in dit gedicht driemaal een begin en driemaal een climax. Dit moet nood zakelijk een verlammenden invloed uitoefenen op het werk als geheel. Dat Schumann dit zelf gevoelde, blijkt daaruit dat hjj, om de eentonigheid af te breken, aan het gedicht gedeelten toevoegde, die de hande ling verlevendigengedeelten, waarvan hjj zelf den tekst dichtte. Deze zjjn het koor der »Genien des Nils" in het tweede deel, het koor der Houri's, het quartetPeri, ist es wahr dass du in den Himviel willst, de solo's Verstoszen, Gesunken war der goldne Ball en het slotkoor in het derde deel. Naar onze meening bestaat de groote schoon heid van dit werk voornamelijk in schoonheid van detail, in schoonheid en helderheid der melodische ideeën en vormen, in waarheid en innigheid van uitdrukkingin de lichte» etherische kleur, die over het geheel ligt. Moet het daartoe komen Wat zou men wel zeggen, als de rijke fa brikant, die millioenen verdient, enkele hon derden der voor hem werkende personen bp uitzondering en in treurige tegenstelling met andere dienaren zóo behandelt, dat zij de publieke liefdadigheid moeten inroepen Zal de regeering haar plicht gaan betrachten Ja, als het publiek eens kon worden wakker geschud Als b. v. een bekwaam novellenschrij ver iets wilde schrijven in populairen trant om te schilderen wat er soms omgaat in het gezin van een trouw, eerlijk, jjverig dienaar, die eensklaps broodeloos wordt omdat zijn patroon verplaatst werdals hij eens schilderde met hoeveel angst wordt tegemoet gezien dat de chef welverdiende bevordering krjjgthoe het geluk van den chef de ondergang is van zjjn getrouwen helper Dat zou misschien helpen. Het publiek zou wakker worden. Maar als zoo iets niet gebeurt dan ziet het er treurig uit. Vielen die arme klerken maar onder de arbeiders, werklieden in de gebruikelijke be- teekenis Wie weet hoe de publieke opinie zich aan hen zou laten gelegen liggen. Doch 't zjjn maarklerken En derzulken belangen schjjnen nog niet aan de orde te zjjn wjjze Delibes' Chanson Espagnole zingt, of Gou nod's Serenade, of het Air des Bijoux uit Faust zingten speelt, de manier waarop zjj door haar stem vol uitdrukking, waaraan zich nauw keurig een levendig gebarenspel aansluit, alle nuancen van het te vertolken lied weet weer te geven, verbonden met de gratie, die van de geheele persoonljjkheid uitgaat, vormen een genre, dat, zooals reeds gezegd, volmaakt schoon is. Het schoonst vonden wjj haar mis schien nog in hare extra-gave, het Zweed- sche liedje, waarvan zjj de verschillende uitdrukking der drie coupletten op waarljjk roerend muzikale wjjze zong. En de pianist, die ook nu en dan van achter het scherm verscheen Deze toonde reeds dadeljjk door de voor dracht van Handels Passacaglia een pianist van beteekenis tezjjn.Zjjne zeer muzikale voordracht, o. a. van de drie nommers uit de poëtische Stimmungsbildern van Dvorak, van Rubin stein's Barcarolle, van Schubert's Moment musical, zjjn fijne aanslag, zjjn techniek, die met alle moeiljjkheden spot, stempelen den heer Prohaska niet tot een virtuoos, maar tot een artist. Ook hjj werd luide toegejuicht, en liet zich tot een toegiftje bewegen. Zeer voldaan keerde het publiek huiswaarts. De concertzaal te Middelburg bood Vrjjdag avond een eigenaardig schouwspel aan. Een stampvolle zaal met een uitgelezen publiek, een leeg orkest, waarop een concert-vleugel en een onoogeljjk kamerscherm prijkten, van waar achter nu en dan een allerliefst persoontje verscheen, met een keurig costuum, een gra cieus figuurtje, met een sprekend gezichtje, dat, zoodra het zong, warmte en bezieling in de zaal verspreidde; dat plotseling het publiek tooneeltjes uit de opera voor oogen tooverde, en dat herhaaldelijk en luidruchtig terugge roepen werdzoodra het achter het scherm wilde verdwjjnen. Was het de coloratuur die bekoorde, de stem die helder en schoon is, maar broos en niet omvangrjjk, de actie die zich geheel aan den zang aansloot, de muzikaliteit, die uit haar voordracht, uit geheel haar wezen sprak Het was niets van dat alles afzonderlek, maar alles te samen, dat een volmaakt schoon geheel vormde. De zang, de voordracht, de verschoning van mad. Sigrid Arnoldson zijn niet van elkaar te scheiden. Hetzjj zjj op guitige, warme De orchestratie, in vele werken van Schumann zwaar, is hier helder en doorzichtig. Reeds de teedere, als uit lichte tonen geweven instrumentale inleiding brengt ons in het karakter van het werk. In den helderen toonaard E-majeur, is zjj op eene kleine melo dische figuur, op fijne contrapuntische wjjze gebouwd, waarvan de doorwerking slechts even wordt afgebroken door een klein, karakteristiek motief in mineur, als eene aanduiding van de treurig aan Edens poort toevende Peri. De engel (alt), de verteller (tenor), de Peri (sopraan) in haar roerende soli: Wie glücklich sie ivandlen, die sel'gen Geister, in haar hartstochteljjke klachtivo findich sie, wo liegt die Gabe, die dem Himmel gnilgt, zingen alle als wezens, reiner dan wjj. In warme tonen wordt door vier solostemmen, gedragen door eene kleurrjjke instrumentaal begeleiding, de pracht van Indië's natuur ge schilderd. Het hieraan onmiddeljjk aanslui tende, gedeelteljjk unisono gezongen koor, met zjjne machtige declamatie op tremolo's in het orkest, met violenfiguren als flitsende pjjlen, verplaatst ons plotseling in de verschrikkingen van den krjjg op de aarde. Dit oorlogstooneel is krachtig geschilderd, Aangrjjpend is de klacht van het koor bjj den val van den jongen held. Het is een meester stuk van karakteristiek voor de uiting van smart eener angstig wachtende menigte Weh! er fehlte das Ziel Yier groepen van stem men antwoorden elkaar in eene symetrische opeenvolging van lang 'gerekte weeklachten waaraan de violoncellen door een krachtig en zangerig accompagnement vastheid en steun verleenen. Nu volgt een van die schoone details, zooals men er zoovele in Schumann' werk aantreft. In een paar maten slechts sober van toon en stemming, schildert de tenor ons hoe de Peri, gebogen over den jongen doode, den laatsten bloeddroppel opvangt, die uit zjjn wonde vloeit. Dan hoort men plot- Naar wjj vernemen zal op het laatst dezer maand, op uitnoodiging van de liberale kiesvereeniging Eendracht maakt macht, de heer mr H. Smeenge, lid der Tweede kamer, alhier als spreker optreden in een openbare vergadering, geljjk onlangs de heer Goeman Borgesius deed. De heer Smeenge, die hier bjj zjjn optreden steeds een talrjjk en dankbaar gehoor vond, zal spreken over het kiesrecht. Tot concierge van liet iniormatie-oureau van de Vereeniging tot het bevorderen van het vreemdelingenverkeer in Walcheren te Middelburg is benoemd de heer H. Belt, ge pensioneerd sergeant-majoor O.-I. leger, te Katendrecht. De nieuwbenoemde majoor Jonkheer A.C. J. Wittert van Hoogland heeft heden (Zaterdag) het bevel over het 2e bat, 3e reg. Infanterie aanvaard. Kapt. Opstelten, van het 3e reg. infan terie te Middelburg, wien wegens ziekte een verlof van twee maanden is verleend, zal bin nenkort den dienst met pensioen verlaten. Vad Doordien de trein van Londen naar Queenboro-pier Vrjjdag morgen te Holborn seling het trillend gezang der harpen, en de Peri, bevend van angst en van hoop tevens, heft vol verwachtig het hoofd op, fluisterende *Sei dies mein Geschenk III. Het tweede deel is van 't begin tot het einde een meesterstuk, dat op zichzelf' een geheel vormt. Schuchter treedt de Pen nader met het bloed van den jongen held, maar in de liefljjke, vreemdzame tonen, die de omgeving van het Paradjjs schilderen, hoort men zacht een hobo klagen. »Niet heilig genoeg is deze gave," zingt een engel, en een schaar van engelen herhaalt fluisterend die woorden. Zeer schoon wordt om weer een fijn detail te noemen door de bazuinen het treden van den engel uit de opengaande poort van het Paradjjs aangeduid. Teleurgesteld daalt de Peri neder ditmaal aan den oever van _den Njjl en om haar te begroeten snellen de watergeesten toe »Hervor aus den Wassern geschuind." Dit kleine koor is een meesterstuk van toonschil dering. De zestiende figuur van het strjjk kwartet verzinneljjkt de levendige beweging van het water, terwjjl de dxie koorstemmen (de zware bas rust in het geheele stuk) in een licht motief elkaar toeroepen nader te komen om het vreemde, liefljjke kind te zien, en naar haar klagenden zang te luisteren. Want steeds is de Peri van het verlangen naai den hemel vervuld, en ook nu mengt zich hare klacht met het gezang van het vroo- ljjk rond haar huppelende volkje. Met fijnen poëtischen tact geeft Schumann hier der Peri de bekoorljjke melodie in den mond Ach, Eden, wie sehnt sich nach dir, die zjj bjj den aanvang van het werk in haar eerste solo zingt. Die vriendeljjke ontvangst stelt haar niet gerust; peinzend snelt zjj voort, derailleerde, kon de mailboot Engeland niet op tijd vertrekken. Toch kwam ze nog te 6.10 uur 's avonds van dien dag te Vlissingen binnen, zoodat de mail, bestaande uit 316 zakken, (het grootst aantal dat tot nog toe vervoerd werd) wegende 7500 KG., en passagiers met den trein van 6.37 uur konden doorgezonden worden. Door de commissie uit den schuttersraad te Vlissingen is aan den heer J. H. Houbaer gegund de levering van de uniform-kleeding (jassen, pantalons en Bchouderpassanten) en aan den heer L. F. Dert die van de chacots. Men meldt ons uit Goes Het was een goed idee van het bestuur der Werkverschaffing om den gemeenteraad te verzoeken een sommetje beschikbaar te stellen voor het aanleggen van een wandelpad aan den Oostwal. En zeker niet minder goed van den raad om aan dat verzoek te voldoen. Thans toch is langs den waterkant, met twee armen, in het midden tusschen het plantsoen genoemd pad aangelegd en lokt het als nieuwigheid vele wandelaars. Dat getal zal zeker, als het plantsoen met een frisch groen prjjkt, belangrijk toenemen. Waar nu nog slechts het rechtsstrekkende gedeelte van den djjk tot bjj de eerste krom ming in orde gemaakt is, moet het plan be staan om in den volgenden winter het werk voort te zetten en de verdere krommingen van den wal tot tegenover de Voorstad, in orde te maken. Van wege het gemeentebestuur zjjn nu ook de buitensingels door bestrating van het rjj- pad belangrjjk verbeterd en tevens de gas verlichting, die daar vroeger zeer spaarzaam was, uitgebreid. Al te maal zeer te waar- deeren verbeteringen. De handel in leverbare oesters is op 't oogenfclik slap, de belangrijke prjjsverlaging heeft nog geen duurzamen invloed op de af name uitgeoefend. De omzet is beneden het middelmatige. Het is moeiljjk een marktprjjs op te geven, daar de prjjzen zeer varieeren. De mosselverzending is ook niet aanzienljjk, alhoewel de prjjs van dit artikel constant blijft en tameljjk goed te noemen is. Het ruwe weder werkt zeer belemmerend op de wachtende werkzaamheden, zooals op het afsteken der aangeslagen pannen, waarmede sommigen verleden week begonnen waren, doch weder moesten staken. De laatste dagen heeft men dit werk hervat. Ook het korren naar de' zoogenaamde Maartsche bitter zou veelvuldig geweest zjjn, indien het ruwe weer geen hinderpaal hiervoor geweest ware. De handel in afsteeksel, zaaigoed en aan geslagen pannen staat geheel stil. Vermoede- ljjk zal de trage verzending der leverbare hierop wel invloed hebben. (Yers. en Th. Cri Door ingelanden van den Nieuw-Noord- Bevelandpolder is besloten tot het maken van een inlaagdijk in dien polder. De kosten van dit werk worden op ongeveer f 20.000 ge raamd. Het voorstel werd met twaalf tegen 3 stemmen aangenomen, nadat eene wjjziging gebracht was in de richting. Hierdoor zal gedurende geruimen tijd heel wat werk verschaft worden aan den grond werker. (G. Ct.) Tot opzichter bjj den polder Anna Jacoba onder St. Philipsland is benoemd de heer M. W. Berrevoets te Cadzand. In de Vrjjdag gehouden vergadering van den gemeenteraad van Terneuzen werd, zooals reeds in kort gemeld is, tot tweeden gemeente- geneeskundige benoemd de heer A. Spruiten- burg, arts te Hoedekenskerke, op eene jaarwedde van /'400 en f 400 per jaar extra toelage voor de eerste drie jaren. Daar Gedeputeerde staten van Zeeland som mige bepalingen der bouwverordening ter ver nietiging aan de regeering hebben voorgedra gen, benoemde de raad een commissie uit zjjn midden, om het goed recht van den raad en de belangen der gemeente ten dezen bjj den betrokken minister te gaan bepleiten. Daarvoor zjjn afgevaardigd, met den burge meester-voorzitter, de heeren van Ysselstejjn en Moes. Op een schrjjven van het gemeentebestuur aan den minister van oorlog, betrekkeljjk de verlegging van de Westeljjke kanaalbrug, ia een antwoord ontvangen, luidende dat da minister de bezwaren tegen de door den raad gewenschte verlegging bljjl't handhaven, terwjjl voorts ter voorziening in bedoelde bezwaren zjjnerzjjds geen maatregelen kunnen genomen worden. In verband hiermede besloot de raad aan den minister te vragen om, wanneer Ter neuzen de lasten van het vesting-zjjn moet bljjven ondervinden, daaraan ook de lusten te schenken, b. v. het verschaffen van gar nizoen. Tot leden der commissie van beheer voor den grintweg TerneuzenHoek werden her* benoemd de heeren Joz. de Fejjter en P. Moes' Zacht gedragen, afwisselend in 't strjjkkwar- tet en in de blazers spelende, akkoorden schil deren het warme land Egypte. De hooge, regelmatig terugkeerende tonen der fluit geven den indruk van eenzaamheid, van ver latenheid, van eene wjjden horizon, leeg en ver. De akkoorden der beide instrumenten-groepen worden dissoneerend, drukkend, loodzwaar de pest verwoest het land. De muzikale be- schrjjving hiervan vindt haars geljjke niet. Tranen stort de Peri bjj dezen aanblik, en de weldadige macht van deze tranen, uit mede- ijjden vloeiend, schildert de toondichter in eene liefeljjke compositie voor vier Bolostem men, met een uiterst teedere instrumentale begeleiding. Sober en aangrjjpend wordt het tooneel van den jongen stervenden man in een treurzang- van drie strophen beschreven. De jongeling- zelf zingt de laatste woorden, en na iedere strophe hoort men de lange klagende tonen in het orkest. Een schoon lied voor mezzosopraan toont ons de bruid veilig in het paleis haars va ders, bjj de verfrisschende koelte der fonteinen. Plotseling wordt dat lied bezield, het jonge meisje snelt toe en werpt zich in de armen van haar stervenden bruidegom. Het is of het leven toesnelt om den doode te redden. Men voelt het bruischen in haar hartstochteljjken zang, in het bewegend orkest. Haar eerste woorden o, lass mich von der L/uft durch dringen zjjn overweldigend, vurig, en hare laatste woorden sterven weg in een kus. Lang zaam zinkt zjj neder, de verwoestende ziekte heeft ook haar aangegrepen. In elkanders armen slapen zjj in, en eerbiedig vormt het orkest in zachte harmonieën een ljj kwade over hen. De tinten verbleeken, het orkest wordt kleurloos, de beweging stokt, onmerk baar is het leven gevloden, Dan knielt de Peri neder en begint zacht een ljjkzapg te .zingen, vie schoonste Voor het Algemeen Overzicht zie men het Bijvoegsel. Het comité der Ligue libérale te Brussel bladzjjde misschien uit de partituur. Prachtig is hierin de zachte klank der bazuinen, ter wjjl het strjjkkwartet, dat eerst met de blazers eenvoudig de harmonie bjj den zang aangeeft, later, bjj het intreden van het koor, eene licht zwevende beweging tot aan het slot vormt. I V. Het derde deel kan met het eerste en tweedd ten opzichte van den indruk niet wedijveren, ofschoon het veel schoons bevat. De reden hiervan ligt geheel in de stofj die, zooals wjj reeds zeiden, de noodige spanning mist, om de belangstelling weer op te wekken of toch tot op eene zekere hoogte gaande te houden. Afgezien daarvan, dat dit deel eene belang rijke handeling mist, is ook het feit ongunstigj dat de Peri, die natuurljjk ook hier de hoofdrol vervult, zich geheel in denzelfden toestand ais vroeger bevindt. Zij gelooft door de gave van het offer dei- trouwe liefde den terugkeer in den hemel gewonnen te hebben, en wordt weer teleur gesteld. Met deze scène zouvolgens het gedicht, het derde deel moeten beginnen, dit had dan echter eene bedenkeljjke geljjkvor- migheid met de twee eerste deelen gekregen. Om die te vermjjden, plaatste Schumann eerst het koor der Houri's Schmücket die Stuf en zu Allah's Thronwaarvan het vrooljjke karakter- den reeds eenigszins matten geest van het gedicht verlevendigt. Bjj het aanvangen van haar derden zwerf tocht geeft de Peri in een aria, (een bezield allegro, ook door Schumann gedicht), in harts tochteljjken gloed uiting aan haar wenschhet kleinood te willen vinden»Doch will ich nicht ruhn, will ohne Bast von einem Pole zum andern pilgern" Een quartet van vier Peri's met eigen aardig springende rhythmus en pikante kleur die de Peri spottend toeroepen haar mee te: nemen naar den hemel, verfrischt wel hej

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1