N°. 47.
136e Jaargang.
1893.
Vrijdag
24 Februari.
Blijft Mrarlimi naar Amerita
ion aai te Mei?
Middelburg 23 Februari.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Telephoonnommer 139.
Letteren en KunMt,
■ttlÉ
MDDELBllHE (1)1 KIM.
Thermometer. Agenten te VlissingenP. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen P. v. d. Peijd, te Zierikzee A. C. de Mooiï, te Tholen W. A. Advertentiën
Middelburg 23 Febr. 8 u. vm. 34 gr. tan Nieuwenhuijzen en te Terneuzen: M. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de j moeten des namiddags te één uur
m. 12 u. 34 gr., av. 4 u. 34 gr. F. advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Rotterdam, de Geer. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam. 'i aan het bureau bezorgd zjjn, willen
Verwacht N. O. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cee., John P. Jones, opvolger. j zjj des avonds nog worden opgenomen.
door
V. d. B.
Na het lezen van mijn vorige opstellen
en na kennisname van hetgeen over de erva
ringen der kolonisten in de San Lnis vallei
hier en daar is geschreven, zal menigeen
zich wellicht laten afschrikken van landver
huizing naar Amerika. Ik zal de eerste zijn
om toe te stemmen dat mijn schrijven voor
emigratie niet bijzonder opwekkend is ge
weest, maar ook de laatste om te beweren,
dat men hier maar rustig moet blijven zit
ten in de hoop dat het in zaken nog wel
eens betereu zal, al valt er ook elk jaar
meer en meer achteruitgang waar te nemen.
Neen, ik schaar mij beslist aan de zijde van
hen, die de meening zijn toegedaan dal
emigratie hoogst wenschelijk is uit die lan
den, zooals Nederland, waar overbevolking
bestaat, naar elders, o. a. Amerika, waar zij
aan gebrek aan menscben kan te gemoet
komen.
Vooraf nog slechts een enkel woord over
den veel besproken mr T. C. Henry. Bij
nader inzien ben ik teruggekomen van mijn
plan om over hem nu nog uitvoerig te
schrijven. Ik las eenige brochures, waarin
over hem geschreven wordt, doch het zou
de lezers van dit blad te veel vermoeien en
te weinig hunne belangstelling gaande houden,
wanneer ik over hem nog eens in bijzon
derheden trad, waarbij ik allicht in herha
lingen zou vervallen. Omzichtigheid zij aan
geraden, wanneer men zaken wil doen met
mr Henry of zijne Maatschappij, die ik op
gezag van de Denver Republican rijk noemde,
wat het geval niet schijnt te zijn.
Voor het overige wil ik wel erkennen dat
ik mij geen bepaalde meening omtrent hem
heb gevormddaartoe ontbreken mij nog
te veel gegevens.
Ik keer liever tot het punt mijner be-
Bchouwingde emigratie weer.
Wanneer men den blik slaat op de alom
in de oude wereld beerschende werkloosheid,
op de wanverhoudingen, die er bestaan
tusschen vraag en aanbod, dan moet men
met mij wel tot het besluit komen dat
emigratie alle aanbeveling verdient naar een
land, waar in het algemeen geen ware
Werkloosheid, ergo, geen armoede, geen
ellende, maar algemeen e welvaart heerscht.
Amerika is niet meer het oord waar
het uitschot uit Europa met succes een heenko
men vindt. Het is een land geworden, dat zich,
dank zij het streven van een uiterst practisch
eu energiek volk, in vereeniging met zijne
vele natuurlijke hulpbronnen en zijne groote
uitgestrektheid, op allerlei gebied zoo krach
tig heelt ontwikkeld en steeds voortgaat dit
te doen, dat het voortdurend meer en meer
behoefte heeft aan flinke degelijke werk
krachten.
Met het oog op de groote uitgestrektheid
land, welke in Amerika nog braak ligt, is
er vooral voor de beoefenaars van het
landbouwvak nog ruimschoots plaats.
Bij de voortdurend dalende graanprijzen,
bij den steeds grooter wordenden druk der
belastingen, en vooral bij de hooge productie
kosten, veroorzaakt door verdelging van
steeds welig groeiend onkruid, voorkoming van
schade aan den oogst bij regenweer, toeberei
ding van den grond enz., welke in het land-
bouwvak hier te lande zijn waar te nemen in
verband met de eigenaardigheden van bodem
en klimaat, worden onze landbouwers in on
gunstiger conditiën geplaatst om hun bedrijf
te doen rendeeren dan het geval is in Amerika,
waar de graanprijzen wel is waar eerder lager
dan hooger zijn; (volgens de Chicago market
bedroeg in 1891 de tarweprijs 0.85 doll,
per bushel of 6.375 per H. L.) maar waar
men niet gedrukt wordt door hooge belas
tingen, verder zeer lage productiekosten
heeft tengevolge van gunstiger klimaat en
den nieuwen maagdelijken bodem, en waar
men meer profijt kan trekken van machine
rieën, o. a. door gemeenschappelijk gebruik;
kortom waar wen ia verhouding tot do
oppervlakte veel goedkoopcr kan werken,
ook in verband met het eigenaardige karak
ter van bet bedryf, dat althans op nieuw
land extensief en op grooter schaal wordt
uitgevoerd.
Het land is hier schaarsch elk stukje
is als het ware in cultuur gebracht; in het
Westen van Amerika is het tegenovergestelde
het geval. Het gevolg hiervan is, dat, waar
men hier door uitoefening van intensieven
landbouw, d. i. door toepassing van allerlei,
vaak kostbare hulpmiddelen, welke weten
schap en praktijk aan de hand doen, den
grond als het ware moet dwingen tot het
geven van een hooge opbrengst op de een
heid van oppervlakte, d. i. bijv. een H. A.,
men in Amerika de ontwikkeling van bet
gewas meer aan de natuur overlaat, derhalve
die kostbare bijzondere middelen als
zware bemesting met kunst- en stalmest,
ingrijpende grondbewerking, zorgvuldig wie
den enz. tot eene bovennatuurlijke
opdrijving van den groei niet toepast, daar
door wel is waar niet meer dan de helft
van de opbrengst per H. A. verkrijgt
hier te lande, maar ook dubbel zooveel land
in cultuur brengt, zoodat ten slotte evenveel
wordt geproduceerd.
Waren de uitwendige omstandigheden
waaronder men hier boert, slechts zoo gun
stig als in Amerikakonden wij slechts
concurreeren, dan zouden wij als landbouwers
den strijd om het bestaan wel aan kunnen
gaan, mits wij dan ook uitgerust waren met
dezelfde wapenen. Dan zou emigratie naar
Amerika voor onze landbouwers niet noodig
zijn.
Is het echter geen onbegonnen strijd, wan
neer de afgeleefde grijsaard al houdt hij
het hoofd nog zoo trotsch en moedig om
hoog zich wil meten met den jongen
man, die, in ziju volle kracht en geïnspi
reerd door levensmoed en jeugdige energie,
zich van de overwinning verzekerd houdt
Dien jongen man zou men in den strijd om
het bestaan kunnen stellen in de plaats van
de nieuwe, dien grijsaard in de plaats van
de oude wereld.
Laat die oudjes, welke geen kracht meer
hebben om een nieuw, in den beginne vaak
moeilijk, leven in te gaan en daartoe ook
door niets overwegends meer gedreven wor
den, blijven waar ze zijn, maar laat hen, die
zich daartoe wel krachtig genoeg gevoelen,
die niet alleen voor zich maar ook voor
anderen leven moeten, gaan dóAr waar zij
voor het geluk van zichzelven en de hunnen
eene overwinning kunnen behalen, in plaats
van een nederlaag te lijden, in den strijd
om het bestaan.
Men sla een blik in de praktijk en men
zal het niet kunnen loochenen, dat zooveel
bekwame, werkzame landbouw-vakmannen
hier betrekkelijk blijven voortsukkelen, ter
wij] zij in Amerika met dezelfde inspanning
een goed middel van bestaan zouden vinden.
Hoeveel flinke, jonge lieden ziju er niet in
onzen landbouwersstand, die vroeger het
uitzicht hadden een boerderij in eigendom te
krijgen of te pachten, maar die èn door
finaucieelen achteruitgang èn door de don
kere vooruitzichten in het landbouwvak
zelf, werkeloos rondloopen zonder eigenlijk
te weten wat te beginnen. Zij kunnen er
zich wel is waar bij nêerleggen om geen
eigengeërfde boer of geen pachter te worden;
en te gaan werken voor anderen, hetzij als
zetboer, opperknecht of in welke onderge
schikte betrekking dan ook, doch daarvan
worden zij door misplaatsten trots vaak
weerhouden. Zelfs al mocht dit bij enkelen
niet het geval zijn, al wil men zich schik
ken in het harde lot: „verlaging van positie",
dan is het niet te ontkennen dat zulk een
toestand het onwrikbare bewijs levert van
sterken achteruitgang.
Er zijn nog landbouwers, die zich troosten
bij de gedachte, dat het overal in de wereld
wel eens eb en vloed is, dat waar wi
nu sedert een aantal jaren reeds eb hebben
gehad deze niet stand kan blij ven houden
en dus binnen korter of langer tijd de vloed
wêer intreden moet.
Gelukkig degenen, die dit geloof hebben
Zij zullen daaidoor tenminste meer kracht
hebben om moed te blijven houden, al ziet
men elk jaar dat het in het landbouwbedrijf
[lier al meer en meer achteruit gaat.
Maakt een bepaald geloof iemand gelukkig
en sterkt dit in tegeuspoed, dan zou het on
barmhartig zijn, dit uit te dooven. Maar men
kome tot inkeer vóór het te laat is. Amerika
houdt ons met zijne concurrentie omkneld en
het zal ons nog meer knellen, misschien
wel zoolang totdat wij dood zijn.
Ia strijd met al wat ik van de landbouw-
praktijk in de Westelijke Staten van Amerika
gezien, gehoord en ervaren heb, zou het
zijn, wanneer ik ten aanzien van de verla
ging der graanprijzen, met het oog op de
toekomst, optimist was. Toch wil ik niet
beweren dat er niet eens jaren kunnen
voor komen, waarin de tarweprijzen goed
zullen worden, maar zulk een verbetering
beschouw ik van voorbijgaanden aard.
Onwillekeurig komt mij bij dezen in her
innering een bedrijf inCalifornië. De akker
bouw bestaat daar uit niet veel meer dan
zaaien en oogsten. Het zaaien geschiedt
er door éen werktuig, dat den grond opper
vlakkig wat los maakt, vervolgens het zaad
inbrengt en dekt. Daarna laat de land
bouwer zijn graan aan den goeden wil van
de natuur, die nooit faalt, over, totdat hij
weder tusschen beide moet komen, wanneer
het tijdstip van den oogst is aangebroken.
Hij komt dan niet met een leger van arbei
ders, maar hij brengt zijn combined harvester
(oogster) in het veld, eene machine die, ge
trokken door 24 muilezels en bediend
door slechts 4 personen, het graan snijdt en
dorscht tegelijkertijd. Eiken dag ziet men
nu pl. m. 35 acres golvend graan overgaan
in zakken, die, netjes toegenaaid, regelmatig
op zware wagens, door 6 a 8 muilezels be
spannen, naar huis worden gebracht. Bij
deze wijze van werken, zonder daarbij nog
te bespreken hoe in Californië éen persoon
door middel van stoom acres en acres per
dag omploegt, zal men licht inzien dat de
productiekosten er bekuTgrijk lager moeten
zijn dan hier, terwijl het graan wegens het
vaste, warme klimaat, waarin de gelijkmatige
rijping nooit door koud of nat weder wordt
gestoord, steeds van uitnemende kwaliteit is.
Dit alles stelle men nu eens tegenover
het oogsten hier te lande en een natten
zomer, waarin door veel extra werken
(openleggen, spreiden en weder opbinden
der graanschoven enz.) de reeds hooge pro
ductiekosten nog stijgen moeten, wil men
vermijden dat het graan niet bederft.
Ik behoef niet meer aan te halen om te
verklaren dat de wijze, waarop men in
Amerika werkt en nog jaren kan werken,
de voordeelige voorwaarden, die den land
bouwers te hulp komen voor de uitoefening
eener extensieve, weinig wisselvallige en
zeer loonende cultuur, bij mij de overtuiging
hebben gevestigd, dat de landbouw in de
old country (Europa) een donkere toekomst
te gemoet gaat, tenzij daarin door de droog
making van de Zuiderzee of andere ingrij
pende maatregelen, te nemen van regee-
ringswege, eenig licht wordt gebracht.
Het is onnoodig verder te verklaren hoeveel
motieven er volgens mijn bescheiden meening
zijn aan te voeren om in emigratie naar
Amerika voor landbouwers veel heil te zien.
Het is dus geenzins, dat ik door mijne me-
dedeelingen omtrent de kolonisatie in de
San Luis-vallei emigratie van uit ons land
heb willen tegenwerken.
Het tegendeel is waar; want juist door mijne
poging om een steentje bij te dragen tol
verhooging van de kennis, die men nood
zakelijk moet hebben, teneinde aan eene
emigratie in den vorm van kolonisatie meer
kans van slagen te verschaffen hetgeen
ik heb getracht te bereiken door te wijzen
op allerlei punten, die bij eene vestiging
als landbouwer in Amerika ter sprake moeten
komen, heb ik gemeend de zaak der
landverhuizing te bevorderen.
Het zal mij verheugen, wanneer de emi
gratie naar het grootsche en machtige Amerika
hier te lande levendig blij ve, en wanneer men
zal voortgaan, hetzij door tusschenkomst van
corporaties of particulieren, hetzij door tus
schenkomst van de regeering, door midde
van hare consuls bijv., den landbouwers de
gelegenheid te verschaffen zich te verplaatsen
naar de Nieuwe wereld, waar volgens mijne
innige overtuiging meer vooruitzicht bestaat
op een goede toekomst dan hier te lande.
Het lid van den raad van state mrHeijden-
rjjck, heeft aan 't slot eener rede, dezer dagen
door hom te Helmond over het pausdom ge
houden, eenige opmerkingen ten beste gegeven
over den tegenwoordigen politieken toestand.
Nog steeds bleef hij de jongste grondwets
herziening als een bron van onheilen be
schouwen, terwijl door hem ten zeerste werd
betreurd, dat de eenheid der Nederlandsche
katholieken, die in geloofszaken wel aange
troffen werd, in de politiek evenwel niet
bestond.
Hij richtte daarom de bede tot God, dat Hij
de politieke mannen, die voor de rechten dei-
katholieken te waken hebben, met den geest
van eenheid, kracht en liefde mocht bezielen.
Men toone eerbied voor elke oprechte over
tuiging en schare zich eendrachtig rondom
het hoogwaardige Episcopaat. Doch éen zaak
moest spreker van het hartnooit kan de
Christus van Kuyper de Christus der katho
lieken zijn.
Bjj de behandeling van hoofdstuk Y der
staatsbegrooting voor dit jaar werd in de
Tweede kamer gewezen op de onvoldoende
vervoermiddelen in verscheidene gemeenten
voor het transport van zieken, gewonden,
drenkelingen, enz. en de wensch uitgesproken,
dat daarbij meer gebruik zou worden gemaakt
van de raderbrancards, zooals die bij het leger
in gebruik zijn, hetgeen, naar men meende,
in sommige gemeenten reeds plaats vindt.
Naar aanleiding hiervan heeft de minister van
binnenlandsche zaken den commissarissen dei-
koningin in de onderscheidene provinciën
verzocht, naar de aanwezigheid en den staat van
bovenbedoelde vervoermiddelen in de gemeen
ten hunner provincie een onderzoek in te
stellen en verbetering daarvan, is die noodig,
zooveel mogelijk te bevorderen, en wijders
bekend te worden gemaakt met de uitkomsten
van dit onderzoek en met hetgeen naar aan
leiding hiervan door hen zal zjjn verricht.
Bjj kon. besluit
is aan mr J. J. de Reus, op zjjn verzoek,
eervol ontslag verleend als president der arr.-
rechtbank te Dordrecht, met dankbetuiging
voor de door hem in rechterljjke betrekkingen
bewezen diensten
benoemd tot officier van justitie bjj de arr.-
rechtbank te Amsterdam mr B. Ort, thans
officier van justitie bij de arr.-rechtbank te
Winschoten
is aan den tweede-luitenant D. Zeper, van
het 7de reg. inf., op zijn verzoek een eervol
ontslag uit den militairen dienst verleend en
is benoemd tot directeur van het postkan
toor te Raalte C. W. C. van Rietschoten, thans
klerk der posterjj en 1ste kl.
Zooals wij met enkele regelen meldden
heeft het bestuur van den Radicalen Bond
een circulaire verspreid, waarin bjj een ieder
wordt aangedrongen zich bjj den Bond aan te
sluiten, die hervorming der maatsehappeljjke
organisatie bedoelt op den bestaanden grond
slag. Het bestuur herinnert, na eenige wel
wat sterk klinkende woorden en voor 't oog
flikkerende letters, welke het doel is, door den
Bond beoogd.
Wij laten dit gedeelte hier volgen
»Ter bereiking van dit schoone doel komen
wjj tot u met een program, waarin wij zoo
zorgvuldig mogeljjk alle dubbelzinnigheid
hebben trachten tevermjjden; met beginselen,
die wjj zoo nauwgezet mogeljjk in woorden
hebben gebracht.
Die beginselen, waaraan volgens art. 1 onzer
statuten de hervormingen van de naaste toe
komst moeten worden getoetst, zjjn
I. gelijkstelling der meerderjarige Neder
landers ten aanzien van de uitoefening van
staatsburgerlijke rechten
II. bestrijding van de sociale afhankeljjb
heid en verhooging van het stoffeljjk en zede
lijk welzjjn der niet- en minvermogenden
door
a. afschaffing van die wetteljjke bepalingen,
welke opeenhooping van kapitaal in de han
den van enkelen bevorderen
b. invoering van wetten, dielo met be
houd van het beginsel van den persoonlijken
eigendom de uit dien eigendom voortvloeiende
bevoegdheden binnen engere grenzen beperken
en een meer gelijkmatige verdeeling van het
maatschappelijk inkomen in de hand werken
2o de nadeelige gevolgen der werking van
vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zooveel
mogelijk tegengaan.
Met de bovenstaande beginselen tot grond
slag heeft de radicale bond zjjn politiek pro
gram in art. 2 der statuten nader ontwikkeld,
Al is nu omtrent de vele punten van dit
program algeheele overeenstemming niet te
verwachten, instemming met bovenstaande
beginselen eischt de partij van allen, die zich
bij haar wenschen aan te sluiten. Dit is
noodig, zal de partjj niet worden tot een partij
in naam, die_ door innerlijke verdeeldheid
omtrent principiéele punten zich onmogelijk
krachtig zou kunnen doen gelden."
Nauwelijks is de inkt droog van een
bericht, waarin wjj onze lezers wezen op een
nieuwe (goedkoope uitgave van Walter Scotts
meesterwerken door de firma Cohen, of van
den heer D. Bolle, uitgever van goedkoope
boeken te Rotterdam, ontvingen wjj met het
zelfde doel een prospectus en de eerste afleve
ring van een eveneens goedkoope en eveneens
geïllustreerde uitgave dier werken, waarvan
Ivanhoe als proef moet dienen.
Voor deze onderneming wordt gebruik ge
maakt van de vertaling van dr M. P. Lindo
en het werk is herzien en ingeleid door dr
Jan ten Brink.
Ivanhoe, voorzien van 157 oorspronkelijke
teekeningen, zal compleet zjjn in 18 afleverin
gen a f 0.15 elk. De uitvoering der proefaf-
levering is alleszins keurig.
Aan het publiek de keuze aan welke onder
neming het de voorkeur geeft.
Binnen kort zal bjj den heer J. Hoekstra
te Amsterdam verschijnenHet Boek der
Menschheid door P. P. Oudens, van Arnemui-
den, waarin op eenvoudige, bevattelijke wijze
het ontstaan der aarde, van den mensch, der
godsdiensten en van de klassen of standen
der maatschappij aan dn band der wetenschap
zal worden uiteengezet.
Naar het H.blad verneemt) is de heef
Brondgeest, echtgenoot van mevr. Theo
FrenkelBouwmeester, en sedert eenigen tjjd
onder den naam Van Amstel deel uitmakende
van het Rotterdamsch tooneelgezelschap van
De Vos en Van Korlaar, tegen 1 October a. s»
bjj het Ned. Tooneel geëngageerd.
Woensdag avond woonde H. M. de konih-
gin-regentes in het Gebouw voor kunsten en
wetenschappen te 's Gravenhage het Diligentia-
concert bjj.
Het orkest van Kes, onder leiding van
Richard Hol, opende het concert met de uit
stekende uitvoering der eerste suite van
Mosskowsky.
Als solisten traden op mevrouw Julia
Uzielli, zangeres uit Frankfort, die vooral
met haar liederen veel succes had) en Gesar
Thomson, de violist uit Luik, die zeer werd
toegejuicht maar te kampen had met de hitte
in de zaal.
Henri Vollmar accompagneerde verschillende
nummers.
De koningin-regentes kwam na het 2e
nummer en vertrok vóór het slotnummer. Het
publiek rees op bjj de komst en het vertrek.
Aan de Zwolsche Crt schrjjft men uit
Rotterdam
Er is reeds meermalen geschreven over de
door den heer Pop Smit Jr te Rotterdam nage
laten verzameling schilderjjen en menig onjuist
bericht is er verspreid over de bestemming, die
aan de stukken van eerste qualiteit en van die
van tweede qualiteit zou gegeven zjjn. Het is
waar, dat eenige van de beste schilderjjen ons
land verlaten hebben, maar het past den Rot
terdammers allerminst daarover eenige ge
belgdheid te toonen. Fop Smit was een zeer
rjjk man, zjjn kabinet stond open voor iedereen
die toegang vroeg en meermalen gebeurde
het, dat vreemdelingen hunne route over
Rotterdam namen, opzettelijk om de verza
meling van Fop Smit te gaan zien. Dat hjj
menigmaal metaalvrjje schilders heeft geholpen
door hun werk te koopen, is van algemeene
bekendheid, maar in plaats van met waardee
ring over deze hulp te gewagen, hoorde men
in de Maasstad zoodva er sprake was van
het kabinet-Smit bjj na nooit anders zeggen
dan dat Fop Smit niets dan prullen kocht en
zich (men vergeve ons die onparlementaire
uitdrukking) voortdurend in den nek liet zien;