N°. 41. 13 6e Jaargang. 1893.
Y rijdag
17 Februari.
Elk naar zijn behoefte.
Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50
iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.'
Telephoonnommer 139.
Middelburg 16 Februari.
UIT STAD EN PROVINCIE*
«IDIKLBI 1«£ III! KIM.
Thermometer.
Middelburg 16 Febr. 8 u. vm. 48 gr.
m. 12 u. 53 gr., av. 4 u. 55 gr. F.
Verwacht Z. wind.
Agenten te VlissingenP. G. de Vey Mestdagh Zoon, te Goes A. A. W. Bolland, te Kruiningen F. v. d. Peijl, te Zierikzee A. C. de Mooij, te TholenW. A.
van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmak, te Rotterdam, de Gebe. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Publieité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zijn, willen
zij des avonds nog worden opgenomen.
i.
Aan die leuze, welke volgens bewering der
socialisten in den heilstaat, dien zij ons voor
spiegelen, tot verwezenlijking zal komen,
herinnerde nog onlangs de heer mr H. Goeman
Borgesius in zijne belangrijke rede, te Mid
delburg gehouden. Hij wees er op, hoe de
leider van een deel der socialisten in ons
land zich er op beroemd had, dat hij slechts
weinig behoeften kende, zoodat men aan
hem een zeer goedkoop lid der gemeenschap
zou hebben. Maar wie veel behoeften had,
hetzy hij zichzelven die langzamerhand
schepte, hetzij deze een gevolg waren van
den toestand van zijn gestel, zou ook daar
voor bevrediging vinden.
Er zou dus ook in deze al spoedig onge
lijkheid wezeneen ongelijkheid die
wanneer zij voortkwam uit minder goede
oorzaken, waarbij eigenbelang, zucht om
van het vette der aarde zooveel mogelijk te
genieten een hoofdrol vervulden ook van
zelf aanleiding geven zou tot allerlei mis
noegen, ongenoegen en jaloezie.
Doch laten wij ons niet verdiepen in het
geen wezen zal, wanneer wij eenmaal zijn,
waar de "socialisten ons brengen willen
in een staat, waarin bet, dunkt ons, alleen
goed kan gaan, wanneer wij, menschen, allen
bijna volmaakt zijn en afstand hebben gedaan
van onze zwakheden en ondeugden.
Laten wij liever letten op onze heden-
daagsche maatschappij, met hare groote ge
breken, ontzaglijke nooden, diepe ellende
tegenover groote rijkdommen, hare vele mis
standen; en eens een oogenblik overwegen
of bij de regeling van het groote vraagstuk
der leniging van veler nooden het streven
om te voldoen aan elks behoefte wel prac-
tisch uitvoerbaar is, zelfs wel nuttig mag
heeten.
Wij leven het werd onlangs opgemerkt
in een gevoelsperiode. En dit valt
licht te begrijpen.
Wanneer men in onze maatschappij zooveel
treurigs ontmoetzooveel dat ten hemel
schreit} armoede aanschouwt als gevolg van
gebrek aan werk, dan, al is ook menig
droeve toestand een gevolg van eigen schuld,
dan ligt het voor de hand dat hij of zij, die
slechts een weinig gevoel bezit, naar de in
spraak van dat gevoel luistert en zint op
allerlei middelen om verbetering te brengen
in al het verkeerde, om hulp te verschaifen
waar zooveel onschuldigen vaak lijden door
anderer schuld of tengevolge van het nood
lot, dat hen vervolgt.
En het hart van velen doet hen dan grij
pen naar tal van middelen, zonder altijd
voldoende te luisteren naar de stem van
het verstand.
Het zou ook niet goed zijn, wanneer steeds
alleen het koele, kille, vaak gevoellooze
verstand aan het woord was.
Wat zou het er dan treurig uitzien in
Onze wereld!
Maar aan den anderen kant dienen wij
ook ons te-wachten voor overdriving, waar
het geldt te voldoen aan de inspraak van
ons hart, waardoor men zoo licht ook veel
kan bederven en waardoor men ook vaak
onrechtvaardig en onpractisch wordt.
Tegenover den ijskouden, wettelijken arm
verzorger, die eenvoudig, met de wet in de
hand, uit strikte noodzakelijkheid bulp ver
leent staat de onpractische particulier
die zonder onderzoek overal, rechts en links
helpt; eenvoudig handelend naar de oogen-
blikkelijke opwellingen van zijn hart.
Tusschen beiden staan zij, die trachten te
helpen met liefde, maar ook met overleg, zóo
dat de hulp voor de betrokken personen niets
beleedigends heeft en voor het vervolg ook
zijn energie en levenskracht niet worden
gedoofd.
Dit laatste is in den tegenwoordigen tijd
het hoofdstreven van zeer velen.
Gaat men daarin echter niet te ver?
Ja, zou men zeggen, als men kennis neemt
van hetgeen in het jongste nommer van de
Mededeelingen der Vereeniging tot verbetering
van armenzorg te Rotterdam wordt geschre
ven als antwoord op de vraagWa t is
bedeeling?
Daarin wordt gewezen op aen levendigen
wensch, die bij menigeen bestaat om den
kring der bedeelden zoo nauw mogelijk te
maken en voor onafhankelijk te verklaren
al wie buiten dien kring gesloten is.
„Lezen wij" zegt de schrijver„zelfs
niet in de memorie van toelichting bij het
kiesrechtontwerp, dat de minister van bin-
nenlandsche zaken genees- en heelkundige
hulp niet als onderstand kan beschouwen,
omdat zij tot veel verder strekkende doel
einden dient
„Wordt niet in het openbaar met voor
liefde de stelling verkondigd dat zoogenaamde
schoolvoeding geen bedeeling is, en alleen
een middel om het onderwijs voor gebrekkig
gevoede kinderen teogankelijk te maken
„Wil men niet de pensionneering van
ouden van dagen, die rijk of gemeente
rechtstreeks nooit eenigen dienst hebben be
wezen, bij het publiek als een daad der
rechtvaardigheid aanbevelen, omdat hun
vroegere arbeid moet worden beschouwd als
een indirecte, te slecht beloonde bate voor
de gemeenschap
„Eenstemmigheid omtrent het begrip be
deeling bestaat dan ook niet meer.
„De man, die in de dagen van ziekte van
vrouw of kind de hulp van het gemeente
lijk armbestuur inroeptde vader, die de
voeding van zijn kinderen aan anderen over
laat de oude werkman, in wiens onderhoud
de schatkist ten deele moet voorzien die
allen mogen naar de laatste opvatting niet
bedeelden heeten, ook al is hun onvermogen
zonneklaar gebleken, en al worden zij door
vreemde hulp bijgestaan.
„Het aantal personen, dat in die eenigs-
zins zonderlinge positie verkeert, groeit met
den dag aan, want steeds worden nieuwe
vormen bedacht en aanbevolen, waarin de
ouderwetsche liefdadigheid wordt omgezet.
Wat gisteren bedeeling was, is het heden
niet meer; waar men voorheen meende dat
in het een of ander geval aan verzuim
door den persoon zeiven, hetzij met opzet,
hetzij zonder opzet, moest worden gedacht,
verneemt men thans dat plichtverzaking ge
zocht moet worden bij werkgever of ge
meenschap, dat van bedeeling geen sprake
is, wel van rechtmatige eischen en van
veronachtzaamde verplichtingen tot inwilli
ging van die eischen.
„Niet dringend en ernstig genoeg kan
gewezen worden op de ver-reikende gevolgen
van zulke gewijzigde opvattingen. Een
oogenblik nog in het midden latende, in
hoever de nieuwe zienswijze juist of onjuist
is, mag men zich niet ontveinzen, dat de
individueele en onderlinge verplichtingen van
ieder, die in onze maatschappij leeft, gaan
deweg geheel van karakter zouden veran
deren dat het weleer zoo krachtig verde
digde beginsel van self-kelp op zeer beden
kelijke wijze zou worden aangetastdat
daartegenover de offers, die eene minderheid
zich voor de groote meerderheid heeft te
getroosten, op nog onberekenbare wijze
zouden worden verzwaard. Of op goeden
grond het oude beginsel wordt prijsgegeven,
tot welke gevolgen dit zal leiden;met zulke
abstracte, half-pbilosophische beschouwingen
houden zich de voorstanders der nieuwere
richting zelden opzij verdedigen elke be
scherming van den zwakke, zij juichen eiken
maatregel, die inbreuk maakt op het oude
beginsel, toe.
„Hoe komt het toch, dat zooveel warme
voorstanders van vrijheid en vooruitgang
door individueele krachtsinspanning, zich tei
nauwernood meer laten hoorén, waar hunne
beginselen worden aangerand en hun vroeger
streven in minachting wordt gebracht Zeer
waarschijnlijk is de geleidelijke voortgaug
der reactie daarvan hoofdoorzaak. Van de
oude vesting worden langzaam zoo nu en
dan stukken afgebrokkeldzij wordt niet
bestormd, er worden kleine, onaanzienlijke
bressen geschoten; het vertrouwen in het
weerstandsvermogen der vesting is nog niet
geschokt, lijdelijk wordt toegezien en nog
wordt «iet bedacht, dat wel eens dat ver
trouwen zou kunnen worden beschaamd, en
dat, wanneer eenmaal de hu'ptroepen ter
verdediging worden opgeroepen, de meesten
naar den vijand zouden blijken te zijn over-
geloopen.
„Het is een zeer ernstige vraagt wat meD
als bedeeling beschouwen wil en wat niet;
of in eene op het familieleven gegrondveste
maatschappij de vader voor zichzelven en
voor zijn toekomst, voor zijn gezin en voor
diens toekomst verantwoordelijk is, ja dan
neenof hij slechts ten deele verantwoor
delijk is, en waaromin hoever die verant
woordelijkheid mag overgaan, en op wie
waar de grens is, of dat de grens is volmaakt
willekeurig, afhankelijk van het welmeenen
der gezaghebbende meerderheid
Aldus de schrijver in genoemde Mededee-
lingen.
Men zal moeten erkennen dat het zeer
ernstige bedenkingen zijn, die bij tegen de
huidige richting op het gebied der philan
thropic opperten dat de door hem gestelde
vraag wel waard is overwogen te worden.
„Waar bescherming der zwakken, door de
verplichtingen der gemeenschap opgelegd
gebiedend noodzakelijk wordt geacht, is het"
zoo zegt hij verder „wel de moeite
waard om ons althans rekenschap te geven
van aard en strekking dier verplichtingen.
Gemeenschapsgevoel is een zeer fraai woord,
maar dat woord heeft voor ieder, die tot de
maatschappij behoort, niet dezelfde beteekenis.
Dezelfde beteekenis heeft het eerst dan,
wanneer allen daaraan ook dezelfde behoefte
gevoelen, wanneer bij den hoogste en den
laagste, den rijkste en den armste aan de
eene zijde de ontwikkelende kracht van het
gemeenschappelijk verband wordt gevoeld,
aan de andere zijde ieders verplichting om
het verband te versterken wordt erkend, de
offervaardigheid wordt verhoogd, de lust
om ook tot de gemeenschap bij te
dragen wordt geprikkeld. Maar onze
maatschappelijke toestanden vertoonen een
gansch ander beeld aan ons oog. Slechts
voor een klein deel geniet ieder dezelfde
voordeelen, vervult hij dezelfde verplichtin
gen in de meeste gevallen zijn voordeelen
en verplichtingen zeer ongelijk verdeeld, en
waar men er op uit is, den sterke verplich
tingen op te leggen om den zwakke te be-
voordeelen, behoudt het gemeenschapsgevoel
wel voor den sterke zijn zedelijke beteekenis,
maar voor den zwakke rijpen slechts vruch
ten van meer stoffelijken aard. Door en
voor dezen wordt meestal op het gemeen
schapsgevoel een beroep gedaan. Door en
voor hen wordt daarbij getracht, om aan wat
eenmaal bedeeling genoemd werd, het odium
te ontnemen, terwijl door hen niet anders
wordt gewenscht dan bevoorrecht te worden
ten koste Tan een klein deel der gemeen
schap".
Deze beschouwing gaf ons ongezocht aan
leiding enkele opmerkingen te maken, die
reeds lang bij ons opkwamen in verband
met verschillende pogingen, welke worden
aangewend om de zorg van den staat of
van de gemeente zich te doen uitstrekken tot
enkele goede middelen, die tegenwoordig
door de particuliere liefdadigheid, met meer
of minder succes, worden aangewend om den
nood der niet-bevoorrechten te lenigen
Daarover in een volgend opstel.
beid, tegen 171/, dollar per acre, zouden
hebben aangekocht.
Aan een particulieren brief uit Almosa,
waarvan taal en spelling de letterljjke over
neming beletten, ontleenen wij de volgende
bijzonderheden
De schrjjver is verleden jaar daarheen ge
gaan met 200 andere Hollanders. Wij boorden,
zegt bij, dat er in Nederland over ons geklaagd
wordt, maar dat is heel onredelijk. Onze
heeren liggen wel een beetje in kwestie met
ons land, maar daar hebben kwade mannen
tusschen gezeten, zoodat er wat van onze
immigranten naar de Kanaalmaatschappij zijn
overgegaan, maar wjj zjjn bang dat zij bedro
gen uitkomen. Nu, wij met nog meer andere
menschen hebben de komst van den heer
Noordtzjj afgewacht.
Deze kwam den 13den Januari bjj ons om
de zaak te onderzoeken. Hij vroeg of de landen,
waar wjj waren, den menschen aanstonden.
Toen antwoordden de menschen gezamenlijk,
dat zjj liever wat warmer streek zouden willen
hebben, waar wjj ook fijne vruchten konden
verbouwen en daar zijn de heeren nu op uit
om dat te beschikken.
Nu, de verdiensten zjjn hier nog niet veel,
daar de Amerikanen erg bang zijn voor de
ziekte. (De schrjjver had reeds melding ge
maakt van roodvonk en keelziekte, die onder
de immigranten heerschten). Anders zou dat
wel gaan. Daar verdienen de mannen ander-
halven dollar met de kost. Nu reeds verdienen
wjj bjj de heeren van de Maatschappijzij
zorgen dat wjj genoeg te eten hebben. Wjj
krjjgen alle dagen heerljjk eten met goed wat
rundvleesch erbjj. Wjj zjjn nog niet een dag
zonder eten geweest, zooals de menschen
vertelden, terwjjl wjj in Oosterbeek geen droog
brood genoeg hadden. Hier iB het heel anders
de verdiensten zjjn veel en de voeding en
kleeding goedkoop. Men koopt het beste rund
vleesch voor 5 a 6 cents het pond. Vet kost
1 cent het pondde beste koffie 25 cents het
pond, en tarwebloem, waarvan wjj brood
bakken, 4 cent.
De Amerikanen zjjn zeer welwillend voor
ons. Toen wjj des avonds te Almosa aankwa
men en eerst den anderen dag verder konden
reizen, toonde de burgemeester zich zoozeer
met ons ingenomen, dat hjj een zaal voor ons
deed inrichten, waar wjj en onze kinderen
het lekkerste eten in overvloed kregen. Een
ander gebouw was in gereedheid gebracht
om daarin te slapen en den volgenden morgen
werd ons weder ontbjjt verschaft,
De brief is zoo ongekunsteld en eenvoudige
dat men niet aarzelen kan er volle vertrou
wen in te stellen, Hjj is gericht aan een
ingezeten van Oosterbeek, die in de kosten
der landverhuizing had voorzien, maar ons
mededeelt, dat die kosten te hoog zjjn om meer
dan enkele gezinnen op die wjj ze te helpen.
»Het ware goed, dunkt mjj," zoo lezen wjj in
den geleidenden brief) »zoo de regeering er
zich mede bemoeidede duizenden, die uitge
geven worden voor kunstmatig gezochte werk
verschaffing, zouden beter besteed worden om
gezinnen naar Amerika of Suriname te doen
vertrekken onder de noodige waarborgen."
(Arnh. Crt.)
Ten vervolge op het bericht, voorkomende
in de Ned. Stct. van 26 Januari 11., brengt
de minister van buitenlandsche zaken ter
kennis van belanghebbenden, dat, bljjkens bjj
hem ingekomen berichten, de Nederlandsche
kolonisten die verleden najaar, onder leiding
van de Nederlandsch-Amerikaansche Land- en
Emigratie-maatschappij te Utrecht, naar Colo
rado zjjn vertrokken, bij aankomst geen bezit
hebben kunnen nemen van de hun, tegen 26 dol
lars per acre, in uitzicht gestelde landerjjen; dat
zjj echter door personen, met genoemde maat
schappij niet in betrekking staande, zooveel
mogelijk zjjn voortgeholpen, en dat zjj thans
op eigen gelegenheid goed land in de nabjj-
Uit Batavia wordt aan het Handelsblad ge
schreven
Het is dan nu (eindeljjkzeker dat er
binnenkort twee vacatures zouden komen in
den raad van Indië. De heer Prujjs van der
Hoeven van wien de majoor Yan Houten
onlangs in het Indisch Militair Tijdschrift
verklaarde, dat hjj in Atjeh »deed wat hjj
later niet schreef en weinig deed van hetgeen
hjj later wel schreef, en daardoor het schoone
door den generaal Yan der Heijden opge
trokken gebouw in korten tjjd sloopte" zal
den aftocht blazen, en de heer Bergsma volgt
hem. Daarmede zullen dan de laatste sporen
van het bestuur der hh. Sprenger van Ejjk en
Yan Rees verdwenen zjjn, altjjd wat onze
»hooge" regeering betreft.
Bjj kon, besluit;
is aan J. M, van Woerden, op zjjn verzoek
eervol ontslag verleend uit zjjne betrekking
van hoofdcommies bjj het departement van
financiën, behoudens aanspraak op pensioen;
is de ritmeester jonkheer W. F. H. van de
Poll, van den grooten staf, adjudant van hare
majesteit de koningin; op zjjne aanvrage, op
•pensioen gesteld, ad f 1495 'sj aars
is hem de rang verleend van majoor, terwjjl
hjj, onverminderd zjjne hoedanigheid van ge-
pensionneerd officier, gehandhaafd bljjft in
zijne betrekking van adjudant van hare ma»
jesteit de koningin in gewonen dienst.
De minister van financiën brengt ter kennis
van ambtenaren der directe belastingen, in
voerrechten en accjjnzen, die volgens de be
staande bepalingen voor de vervulling van
ontvangkantoren in aanmerking kunnen komen
en verlangen benoemd te worden te Axel, dat
zjj daarvoor nog tot 28 Februari e. k. een
adres kunnen indienen, onverschillig of zjj
overigens tot mededinging naar kantoren dei-
zevende klasse bevoegd zjjn.
Door de arr.-rechtbank te Rotterdam is(
ter vervulling van eene vacature van rechter
in dat college, opgemaakt de navolgende
alphabetische Ijjst van aanbevelingmr J. F.
van der Lek de Clercq, substituut-griffier bjj
gemelde rechtbankmr M. Enschedé, laatste
lijk landsadvocaat te Soerabajja, verbljjf hou
dende te Groningen, en mr J. H. van Meurs,
substituut-griffier bjj de arr.-rechtbank te
Hertogen bosch.
Den 14den Februari 1893 is door den minister
van buitenlandsche zaken en de vertegen
woordigers van België, Denemarken, Duitsch-
land en Groot-Britannië onderteekend een
protocol, betreffende de uitvoering van de, bjj
de wet van 7 Augustus 1888 Stbldno. 123)
goedgekeurde overeenkomst, op 16 November
1887 te 's Gravenhage gesloten, tot het tegen
gaan der misbruiken, voortvloeiende uit den
verkoop van sterken drank onder de visschers
op de Noordzee buiten de terrioriale wateren.
Te Bern zal met 1 Maart 1893 eene ge
meentelijke verzekeringskas tegen werkloosheid
geopend worden.
De gemeente zal deze kas administreeren,
en haar verbinden aan hare arbeidsbeurs.
Eene commissie van zeven leden is belast
met het toezicht, en bepaalt het bedrag der
te verleen en ondersteuning.
De geldmiddelen worden gevonden uit con-
tributiën der verzekerde werklieden, uit bjj-
dragen der werkgevers en der gemeentel
zoomede uit vrjj willige giften.
De werklieden-leden betalen 50 centimes
per maand.
De gemeente-subsidie mag ten hoogste frs 5000
in het jaar bedragen.
Ieder in de gemeente werk verrichtende
arbeider kan lid worden.
Men heeft recht op ondersteuning, indien
men ten minste zes maanden lang lid is, zjjne
contributie geregeld betaald heeft en reeds 14
dagen zonder werk is,
De ondersteuning bedraagt ten hoogste 1
franc per dag voor ongehuwden en 1.50 franc
voor gehuwden.
Het reglement bepaalt in welke gevallen;
wegens werkloosheid door eigen schuld, geene
ondersteuning verleend wordt.
In de commissie van toezicht benoemt dó
gemeenteraad drie leden en kiezen de werk
gevers en de centrale commissie der vakver-
eenigingen ieder twee leden.
De commissie moet zooveel doenljjk werk
zoeken voor de werkloozen
In Nederland zoude zulk een zaak door
het particulier initiatief dienen aangevat te
wordenmaar verdient het geene overweging
eene poging in het werk te stellen om, op
het voetspoor van Bern, in onze groote gei
meenten tegen den winter 1893/4 eene der-i
geljjke proef te nemen? Zoo ja, dat moet
men vóór Paschen georganiseerd zjjn.
Welk departement onzer maatschappij geeft
het goede voorbeeld? vraagt De Nijverheid
orgaan van de Nederlandsche Maatschappij
ter bevordering van Nijverheidwaaraan het
bovenstaande is ontleend.
Prov. blad no 18 bevat eene circulaire
van den commissaris der koningin, waarin deze
de burgemeesters mededeelt dat de minister
van oorlog hem heeft gemachtigd voortaan
de toestemming tot het aangaan van eene
verbintenis voor de buitenlandsche zeevaart
(bedoeld in art. 129 der militiewet) te ver-
leenen aan verlofgangers der militie te land
plaatsvervangers uitgezonderd die, hetzjj
reeds vóór hunne inljjving bij de militie hun
beroep van die zeevaart maakten, hetzjj zich
overeenkomstig art, 150 van genoemde wet
voor de zeemilitie hebben aangeboden.
Voorts heeft de minister, met uitbreiding
van de aanschrijving, medegedeeld bjj Prov.
blad no 79 van 1876, ook voor de nummer,
verwisselaars de bepaling ingetrokken, dat zjj
tot het erlangen van vorenbedoelde toestem
ming hunne bjj het korps achtergelaten schuld
op het kleeding- en reparatiefonds (uitrusting
en reserve-rekening) moeten aanzuiveren,
Bjj Prov, blctd po, 19 vestigen Ge4ejw
