N°. 34.
136" Jaargang.
1893.
Donderdag
9 Februari.
Middelbarg 8 Februari.
Deze courant verschijnt dagelijks;
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Telephoonnommer 139.
UIT STAD EEf PROVINCIE.
middelbmsche
num.
Thermometer.
Middelburg 8 Febr. 8 u. rm. 43 gr.
m. 12 u. 43 gr., ay. 4 u. 43 gr. F.
Verwacht Z. W. wind.
Agenten te Vlissingen P. G. de Vet Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen F. v. d. Peijl, te Zierikzee A. C. de Mooij, te Tholen W. A.
van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmab, te Botterdam, de Gebk. Belineante, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger.
Advertentiën
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zjjn, willen
zjj des avonds nog worden opgenomen.
Een paar dagen geleden werd gemeld dat
een sergeant van het regiment grenadiers en
j agers, die disciplinair gestraft was met 14
dagen provoost, om den anderen dag op water
en brood, omdat hjj de hand weigerde aan te
nemen, die zijn afscheidnemende bataljonscom
mandant hem toestak, bjj den krijgsraad in
beroep was gekomen.
Nu wordt weder bericht dat de sergeant
berust heeft in de straf en deze zaak dus niet
door den krijgsraad zal worden berecht.
Dat achten wjj jammer. Wjj zjjn volkomen
overtuigd dat in den militairen stand de dis
cipline streng dient gehandhaafd te worden
maar kunnen, wjj zjjn met de militaire
voorschriften niet bekend ons niet voor
stellen dat door het weigeren van een hand
druk daarop inbreuk gemaakt wordt.
Wjj beschouwen het geven daarvan meer
als een vriendschapsblijken 't is voor ons
licht te begrjjpen dat er bjj een onderofficier
tegen een superieur grieven kunnen bestaan,
t zjj die reden van bestaan hebben al dan
niet, die hem terughouden van een vriend-
B chappeljjke of kameraadschappelijke hande
ling, al hebben die geen invloed op de eischen
van ondergeschiktheid.
Zooveel is ons bjj geruchte van het mili
taire leven wel bekend dat daarin meermalen
klachten voorkomen over onverdiend opgelegde
straf, of, om een militaire uitdrukking te
bezigen, over het »zoeken" door den meerdere
van zjjn mindere soms ook vaak om redenen,
buiten den dienst gelegen. En die klachten
zjjn vaak niet ongegrond, al is het voor den
mindere menigmaal hoogst moeiljjk zich recht
de verschaffen.
Misschien was dit ook hier 't geval en
daarom hadden wjj gaarne gewenscht dat een
onderzoek voor den krjjgBraad meer licht had
gegeven dan nu is ontstoken.
Het is toch niet onmogeljjk dat de weigering
van den sergeant juist pleit voor zjjn karakter,
dat hem weerhield te huichelen tegenover
iemand, dien hjj wellicht verfoeit om onaan
genaamheden of onheusche bejegening, hem
aangedaan.
En al moge nu de zaak op zichzelf nietig
Söhjjnen, men bedenke dat wjj in een moeiljjken
tjjd leven, waarin de minderen zich meer en
meer op hun rechten laten voorstaanen de
meerderen geroepen zjjn zich tegenover hen te
wachten voor misbruik van macht,
En tevens verlieze men niet uit het oog
dat wil men bjj ons volk, dat toch al geen
militaire natie is, maar dat men wie weet hoe
■spoedig zal oproepen om algemeen den dienst
plicht te vervullen, den tegenzin tegen den
militairen dienst niet doen toenemen, het
z aak is den twjjfel aan eerljjkheid en rechtvaar
digheid en de overtuiging dat er vaak wille
keur plaats heeft in militaire kringen niet te
doen toenemen.
Tot zelfs in het kleine moet men toonen
dat men in deze den goeden, den eerljjken
Weg op wil.
Wie dit met minachting beschouwt of en
bagatelle behandelt, is zelf schuld, wanneer in
militaire kringen meer en meer een vrucht
baar veld wordt gevonden voor verkeerde
ideeën, die in den tegenwoordigen tjjd zoo
ruimschoots worden verspreiden die niet
door kracht en geweld, maar wel door de
macht der rechtvaardigheid zjjn te bestrjjden.
Door het hoofdbestuur der Ned. vereeniging
tot bescherming van dieren is aan den
minister van waterstaat eene nota aangeboden
betreffende de regeling van het veevervoer
hier te lande, met verzoek verbetering in den
bestaanden toestand te brengen.
I n die nota wordt door feiten aangetoond
dat hier te lande ten dezen werkeljjk veel te
verbeteren valt en dat Nederland, wat rege
ling van dit onderwerp betreft, in vele opzichten
bjj het buitenland ten achter staat.
Daarna wordt besproken_ de inrichting der
wagen», de zorg tjjdens het vervoer en den
jluiir en de kosten van bet véryoer,
Wat de inrichting der wagens betreft, mag
als redeljjke eisch gesteld worden dat zjj zjjn
overdekt, van goede veeren voorzien en dat
voorts de koppeling doelmatig zjj aangebracht
om het slingeren en stooten zooveel mogeljjk
tegen te gaan.
Hier te lande worden nog te veel gebruikt
de geheel open wagens, waartoe bekooren de
zoogenaamde latwagens, welke geregeld in
veetreinen worden aangetroffen. Deze wagens
zjjn zeer ongeschikt.
Voldoende zjjn te achten, wat de bescher
ming tegen de invloeden van het weder be
treft, de overdekte wagens met hetzij gedeel-
teljjk gesloten zjjwanden, mits van goed slui
tende deuren voorzien.
Bjj de geheel gesloten wagens dient voor
behoorljjke luchtverversching gezorgd te wor
den. Ook dit laat hier menigmaal te wenschen
over.
Ook bjj de overlading der veewagens ont
breekt voldoende toezicht.
Verder zullen de wagens zoodanig ingericht
moeten worden, dat bjj het vervoer van groot
vee, in het bjjzonder van paarden, wanneer de
wagen niet geheel gevuld is, deze door schutten
in afdeelingen kan worden verdeeld, zoodat
de paarden afgescheiden van elkaar komen te
staan.
Voorziening op dit punt is dringend noodig,
om te voorkomen, dat, wanneer één of meer
der dieren tjjdens het vervoer mochten komen
te vallen, het niet door de overigen gewond
of doodgetrapt wordt.
Wat de zorg voor voedsel en water en den
duur van het vervoer aangaat wordt er op
gewezen dat het noodig zou zjjn dat in het
algemeen reglement op de spoorwegen afzon-
derljjke bepalingen worden opgenomen omtrent
het veevervoer. Daarbij moet worden gebro
ken met het stelsel, waarbjj vee, wat den duur
van het vervoer betreft, met gewoon vracht
goed wordt gelijk gesteld.
Vervoer per gewonen trein, zonder dat daar
door de vrachtprijzen te hoog werden, zou in
dit opzicht reeds veel verbetering aanbrengen.
Wordt aan den eisch van meerdere snelheid
voldaan, dan kan voor ons land eene regeling
omtrent de verzorging onderweg (verschaffen
van voedsel en water) achterwege .bljjven,
wanneer slechts, en dit is noodig, aan de sta
tions, vanwaar geregeld veevervoer plaats heeft,
de noodige inrichtingen worden gemaakt om
het vee aldaar van water te voorzien.
Op de terreinen, voor lading en lossing van
vee aangewezen, zullen ruime, steeds van zuiver
water voorziene, drinkbakken aanwez'ig moeten
zjjn, opdat het vee direct na adnkomst, voor
dat het naar de markt wordt vervoerd, na eene
langdurige reis verfrischt ban worden. Slechts
dan wanneer de noodige inrichtingen op het
emplacement aanwezig zjjn, is het mogeljjk
bij het lossen of voor het inladen het vee te
laten drinken. Bjj groote transporten is het
natuurljjk niet mogelijk de beesten stuk voor
stuk uit emmers te laten drinken. In Duitsch-
land is voor stations, vanwaar geregeld een
groot veevervoer plaats vindt, het maken van
zoodanige inrichtingen op of in de nabijheid
van het emplacement voorgeschreven.
Bovendien moeten daar inrichtingen
overdekte plaatsen zjjn, om het vee bjj
aankomst tjjdeljjk te kunnen onderbrengen.
Eindeljjk wordt nog het vervoer van ge
vogelte besproken.
Het vervoer van gevogelte, in het voor- en
najaar niet onbelangrjjk, geschiedt thans in
de meest ondoelmatig ingerichte manden en
hokken, zoodanig dat alle denkbeeld van
ruimte en lucht is uitgesloten terwjjl voor
voedsel zelden, voor drinken in den regel
nooit is gezorgd.
Ook hier zou het echter zeer noodig zijn,
dat een voorschrift werd uitgevaardigd, zooals
dit voor de Italiaansche spoorwegen geldt, nl.
dat de manden, kooien of hokken, waarin het
vervoer geschiedt, voorzien moeten zjjn van
drinkbakken, welke aan de stations, waar over
lading of eenig langdurig oponthoud plaats
vindt, gevuld kunnen worden.
Ook bij het vervoer van deze dieren is echter
hoofdzaak dat de overtocht zoo snel mogeljjk
plaats vindt, dat oponthoud aan tusschensta-
tions vermeden wordt, en dat daarnaast de
spoorwegbeambten uitdrukkeljjk worden aan
geschreven, manden, kooien of hokken, waarin
zich dieren bevinden, met de meest mogeljjke
zorg te behandelen.
Onder het opschrift: »Een werkelijk
schandaal tegenover den nationalen arbeid,"
wordt het in Ons Zuiden gewraakt, dat onze
regeering den bouw eener brug over de Dieze
vergund zou hebben aan een Belgische Maat
schappij voor f34,439, terwjjl de Nederland.
sche firma Enthoven te 's Hage voor slechts
f 400 minder inschreef.
De Standaard gelooft dat het blad hier wat
te vroeg klaagt. Terstond na de inschrjjving
heeft de directeur-generaal der Staatsspoor
aan de regeering geadviseerd om, vooral met
het oog op de heerschende werkloosheid, dien
bouw te gunnen aan de vaderlandsche industrie,
en, als hët blad wel ingelicht is, dan is daarop
nog geen beslissing genomen en dus het werk
ook nog niet aan de Belgische maatschappij
gegund,
Bjj kon. besluit
zjjn benoemd tot ontvanger der registratie
voor de burgerlijke akten no. 3 te Amsterdam
L. van Assen, thans ontvanger voor de bur
gerlijke akten en successierechten te 's Her
togenbosch en
tot ontvanger der registratie en domeinen
te Utrecht E. Groeneveld de Cock, thans in
geljjke betrekking te Breda.
De gemeentelijke universiteit te
Amsterdam.
Door den heer Wüste, lid van den raad der
hoofdstad, is het voorstel gedaan die instelling
op te heffen. In de afdeelingen van den ge
meenteraad gaf dit voorstel, volgens het D. v. N.,
aanleiding tot de volgende beschouwingen
De heer Wüste woonde elk van de beide
afdeelingsvergaderingen bjj en wees er o. m.
op, dat de uitgaven en ontvangsten van de
universiteit een nadeelig saldo aanwijzen van
f 253.000, waarbij nog gevoegd zouden moeten
worden de rente en aflossing van ten behoeve
der universiteit gesloten leeningen.
Wanneer^ men echter de indirecte baten van
dat nadeelig saldo uitrok,dan meende de heer
Wüste toch nog altijd het tekort op ongeveer
2'/3 ton te moeten vaststellen. De omstan
digheden zullen er verder toe voeren, dat de
uitgaven nog voortdurend zullen stjjgen.
De heer Wüste, wjjzende op zjjn motie de
gemeenteraad, overwegende dat de toestand
der stedeljjke financiën een instandhouding
der universiteit niet gedoogt en derhalve haar
opheffing als gemeenteljjke instelling noodza
kelijk is, noodigt burg. en weth. uit, ter voor
bereiding van die opheffing den Baad voor
stellen te doen", meende dat deze aanleiding
gaf tot een geleideljjken overgang. Het tij d-
perk alleen zou moeiljjk zijn, omdat er nog
lang wachtgelden moeten worden betaald. Van
twee kwaden diende men echter het minste
te kiezen. Zoo kon het niet langer.
Bjj de daarop gevolgde gedachtenwisseling
werd door enkelen, die te kennen gaven dat
zjj voor het voorstel-Wüste zouden stemmen,
medegedeeld dat zjj dat doen zouden ook om
andere redenen. Zij toch hadden principieele
bezwaren tegen eene openbare universiteit,
tegen de van overheidswege geijkte weten-
chap. Feitelijk toch werkten alle universi
teiten in liberalen geest. Bljjft men in dat
spoor, dan is slechts de vraag zullen ook de
socialisten van de katheders worden geweerd
of zal hun alleen naast de liberalen toegang
worden verleend Ja, de mogelijkheid be
stond dat bij zeer uitgebreid stemrecht de
universiteit binnen korter of langer tjjd alleen
socialistische hoogleeraren zal gaan tellen.
Door andere leden werd ook nog als bezwaar
tegen een gem.-universiteit aangevoerd, dat
het den raadsleden bjj het uitbrengen hunner
stem meestal aan de noodige kennis ontbreekt
om een zelfstandige keus te doen. Bovendien
werd door het eoncurreeren met de andere
universiteiten, het verbinden aan de stedeljjke
universiteit van vakken, welke elders niet
worden gedoceerd, deze zeer kostbaar.
De financieele bezwaren, aan het hebben van
een gemeente-universiteit verbonden, werden
ook door de tegenstanders van het voorstel-
Wüste niet licht geteld.
Zjj hechten echter groote waarde aan de uni
versiteit als wetenschappeljjk middelpunt
door haar universiteit is Amsterdam niet alleen
in aanraking met de verschillende deelenvan
het land, maar ook met de geheele weten
schappelijke wereld ver buiten onze grenzen.
De steun, dien met name op het gebied
der geneeskunde de mannen der praktjjk
vinden bjj de wetenschappelijke mannen, aan
de universiteit verbonden, wordt door vele
leden niet gering geschat. Bovendien zjjn
zjj van oordeel, dat Amsterdam niet alleen
van handel en scheepvaart kan leven en achten
zjj het van groot belang, dat de gemeente
niet enkel die ingezetenen behoude, die er
wat komen verdienen, maar ook hen, die er
wat komen verteren. De indirecte materiëele
voordeelen, welke Amsterdam door de uni
versiteit geniet, moge men al «iet onder vaste
cjjfers kunnen brengen, het springt in het
oog, dat die voordeelen niet gering zjjn, en
dat de opheffing dezer instelling voor zeer
velen een groote en blijvende materiëele schade
zou opleveren.
De groote vraag was echter wat er zou
moeten geschieden indien de opheffing dei-
universiteit werd uitgesproken, wachtgelden
moesten worden uitgekeerd, leeningen afge
lost. De bezuiniging zelf zou dus eerst over
10 a 20 jaren werken.
Indien B. en W. daarentegen met het rjjk
in onderhandeling treden, ten einde de uni
versiteit te doen overnemen, dan zou men
gedurende den tjjd der onderhandelingen geen
nieuwe professoren kunnen benoemen, zouden
bekwame hoogleeraren een goed heenkomen
zoeken, terwij) de ouders hun zoons niet naar
een universiteit willen zenden, wier bestaan
onzeker is.
Met het oog hierop was vooral het voorstel-
Wüste te betreuren.
De heer Wüste antwoordde dat hjj niet
verder wil gaan dan tot de uitspraak, dat de
universiteit niet langer door de gemeente kan
bekostigd worden. Zjjn bedoeling was dat van
B. en W. alsdan voorstellen zouden uitgaan,
waardoor het behoud van de universiteit op
andere wjjze mogeljjk zou kunnen gemaakt
worden.
Indien men slechts ernstig wilde, meenden
verschillende leden, dan zouden er wel belang-
rjjke bezuinigingen kunnen worden ingevoerd.
Er heerschte te groote weelde. Professoren
zijn voor weeldevakken aangesteld, waar men
in Duitschland in ruime mate gebruik maakt
van buitengewone hoogleeraren, assistenten en
privaat-docenten ook zou een andere regeling
der collegegelden deze bron van inkomsten
veel ruimer kunnen doen vloeien.
'i'en slotte werd met nadruk door verschil
lende leden de wensch uitgesproken, dat burg.
en weth. den raad mochten dienen van advies
omtrent hetgeen gedaan zou kunnen worden
om de inkomsten der universiteit te verbeteren
en wel
lo. door eene betere regeling der heffing van
de collegegelden, waardoor aan de thans be
staande misbruiken een eind zou worden ge
maakt en
2o. door strengere toepassing van het beur
zenstelsel.
Tevens zal men, naar het oordeel van vele
leden, thans, nu de behoeften beter kunnen
worden overzien, dan dit in de eerste jaren na
de oprichting der universiteit het geval kon
zijn, bedacht moeten wezen op inkrimping van
alle uitgaven van weelde, o. a. door bjj eventueele
vacaturen de leerstoelen in die vakken, welke
niet tot de gewone gerekend kunnen worden,
niet wêer te vervullen, en voorts, waar het
mogelijk is, meer dan tot dusver gebruik te
maken van de hulp van buitengewone hoog
leeraren, assistenten en privaat-docenten.
Letteren en Kunst,
Het is voor een muziekcorps als dat der
dd. schutterjj alhier een gevaarljjke proef om
in een zaal een concert te geven. Steeds ge
wend te spelen in de open lucht, waar het
moeilijker is de zuiverheid van het geheel
goed te beoordeelen, stelt men in een besloten
kring den hoorders in de gelegenheid het
ensemble te toetsen aan de eischen, die men ten
opzichte van die zuiverheid, van intonatie,
intervallen enz. aan zulk een corps kan stellen.
En dan de harde klank van het geheel in
zulk een zaal doet menig hoorder vaak on-
billjjk zjjn en op het goede niet letten.
Wij gelooven dat Dinsdagavond ons muziek
korps die proef glansrijk heeft doorstaan. Men
kon het bemerken: er was ijverig gestudeerd;
en zelfs zjj, die voor zulk een concert in
zulk een zaal geen sympathie gevoelen, zul
len moeten erkennen dat er zeer, zeer veel
goeds viel op te merken bjj de uitvoering. Er
werd met lust en flink gespeeldhet corps
toonde zich zeker van zjjn zaak wat voor het
grootste deel is toe te schrjjven aan de goede
leiding van den heer Jan Morks.
Een breedvoerige kritiek te leveren van zulk
een concert ligt niet op onzen weg. De aard
van zulk een uitvoering, het doel, dat daarmee
werd beoogd, beletten ons dit. Maar wjj ge
looven dat wij met ingenomenheid van het
geheel mogen melding maken.
Zonder aan de verdiensten der overige
nommers en der uitvoering daarvan iets te
kort te doen, merken wjj op dat het zesde
nommer Medioburgum, 13e Militaire marsch,
van Jan Morks, uitgegeven ten voordeele der
Werkverschaffing", ons een verdiensteljjkmu
ziekstuk toescheen, in den goeden, opge-
wekten toon geschreven.
Het Wilhelmus van Nassauwe (oude toon
zetting 1570) viel ook bjjzonder in den smaak.
No. 7 van het programma Concert-polka voor
cornet a piston van F. v. d. Bossche vond
eveneens zeer veel bjjval. Het werd dan ook
zuiver en flink geblazenook toeif op her
haalden aandrang van het publiek het ten
deele nog eens werd gespeeld.
Na afloop van het concert begaf zich de heer
F. Q. Sprenger, luitenant-kolonel commandant
der schutterjj, op het orkest, om den leden dank
te zeggen voor den genotvollen avond, dien
zjj het publiek verschaft hadden. Hjj voegde
daarbij de verzekering dat zjj hadden getoond
opnieuw, onder goede leiding, flinke vorde-
ingen te hebben gemaakt, en wees er opjdat
zjj te geljjk een nuttig werk hadden verricht,
door de opbrengst dezer uitvoering voor een
liefdadig doel te bestemmen.
Met fanfares werd deze vleiende verzekering
begroet.
De kroon op de geheele uitvoering zal zeker
wel gezet worden, wanneer zooals te ver
wachten is aan de Werkverschaffing" een
ruime bjjdrage wordt geschonken.
De zaal was goed bezet, en al hadden wjj
daar nog gaarne menigeen gezien, die wjj
noode misten, velen waren opgekomen om het
muziekkorps en zjjn directeur een bewjjs van
waardeering te geven. De receptie bjj den
commissaris der koningin deed zeker ook wel
haar invloed op de opkomst gelden.
Te Utrecht zal een nieuw liberaal dagblad
worden opgericht door de heeren VanBeunin-
gen en Jacob Duyvis. Als redacteuren treden
op de heeren W. N. F. Sibmacher Zjjnen en
Van Zelvelder (schoolopziener te Woerden)
terwjjl ook prof. Molengraaf zal medewerken.
Zeker zullen velen met leedwezen ver
nemen het overljjden van mej. Bein'oudina de
Goeje, de Agatha die bjj zoovelen innig ver
bonden is aan de herinnering eener gelukkige
kindsheid. De vriendeljjke, opgeruimde en
leerzame strekking van hare verhalen maakte
haar veel jaren lang tot een zeer gezochte
schrijfster voor de jeugd. De dochter van den
Kozak, De genius van het kransje, Eva
Strooveld en zoovele andere verhalen, ook
vele door haar bewerkte sprookjes, zullen deze
beminneljjke vrouw nog lang in vriendeljjke
herinnering houden. Geruimen tjjd leidde zjj
ook het Vrouwenweekblad Ons Streven.
(N. v. d, D.J
Volgens bericht in de N. li. Crt. is een
deel der schilderjjen-verzameling van den
heer Fop Smit en familie verkocht, maar een
ander deel, bevattende stukken van eerste
kwaliteit, aangekocht men noemde een
totaalcjjfer van f 600.000 door den beken
den Parjjschen kunstkooper den heer Du rand
Buel, die in geregelde betrekking staat met
Amerika.
Dit zjjn werken van Bosa Bonheur, Breton,
Calame, Cazin, Corot, Decamps, Delacroix,
Diaz, Jules Dupré, Henner, Millet, Stevens»
Troyon en Ziem.
Mascagni komt binnenkort te Berljjn
om persoonijjk de laatste repetities van zjjn
opera De liantzaiis te leiden.
Uit verschillende plaatsen in de provincie
zjjn heden stoombooten en zeilschepen naar
Holland opgevaren.
Te Dordrecht moet, volgens Dinsdag ont
vangen telegraph!sch bericht, het vaarwater
geheel jjsvrij zjjn.
In ons nommer van 27 Januari jl. maak
ten wjj melding van een adres van gemeente
veldwachters in deze provincie, gericht aan
den commissaris der koningin, waarbjj zjj
verzoeken om te bevorderen dat de gemeente
besturen zoodanige maatregelen nemen, dat
zij op gevorderden leeftjjd in het bezit van
pensioen komen.
Het denkbeeld is niet nieuw; reeds in 1890
vestigde de commissaris des konings in Gel
derland, die ook van meening was dat oude
politiebeambten door de gemeenten, die zjj
dienden, behooren behoed te worden voor ge
brek, de aandacht van de gemeentebesturen in
die provincie erop hoe het gemeentebestuur
van Apeldoorn een post op de begrooting
uittrok voor assurantie-premiën der politie
beambten dier gemeente en spoorde hjj de
overige gemeentebesturen aan dit prjjzens-
waardige voorbeeld na te volgen.
Men schrijft ons
Voor de eigenaren van gronden, gelegen
in calamiteuze polders of waterschappen in
Zeeland, zal de vermindering der grondbelasting
door de regeling der nieuwe heffing, in vele
gemeenten teweeg gebracht, weinig of geen
voordeel opleveren. Het djjkgesphot toch; teïj
