N°. 26. 136' Jaargang. 1893. Dinsdag 31 Januari. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte; Telephoonnommer 139. Middelbnrg 30 Januari. ORDERWIJS. KERKNIEUWS, UIT STAD EN PROVINCIE. Tli erm oin eter. Middelburg 31 Jan. 8 u. tdi. 40 gr. 45 gr.. aY. 4 u. 40 gr. F. m. 12 Verwacht Z. W. wind. Agenten te Vlissingen P. G. de Yey Mestdagh Zoon, te Goes; A. A. W. Bolland, te Kruiningen F. v. d. Peijl, te Zierikzee A. C. de Mooij, te Tholen W. A. van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Rotterdam, de Gebr. Belinfante, te 's Gravenkage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het hureau bezorgd zijn, willen zij des avonds nog worden opgenomen. Na de aanneming door de Eerste kamer, in hare zitting van Zaterdag, van de begroo ting voor binnenlandsche zakenkwam die voor marine aan de orde. Zij werd ten slotte aangenomen met 27 tegen 3 stemmen, die der heeren Viruly, E. Fokker en Van Nispen tot Pannerden. De heer Fokker zette vooral zijne bezwaren tegen de aangevraagde schepen uiteen. Hij verklaarde niet te weten of het aangevraagde type, voor Nederland en Indië tegelijk bestemd, geschikt is, maar naar zijne meening is het beter slechts met een van beide rekening te houden, want dan kan men aan hoogere eischen voldoen. Zijn hoofdbezwaar was echter dat het niet aangaat nieuw materiëel te bouwen voor dat de taak der marine is om schreven. Hjj verlangde geen vast plan van scheepsbouw want de eischen veran deren binnen tien jaren maar hij wenschte de taak onzer zeemacht te zien omschrijven. Hij betreurde het tegen de begrooting te moeten stemmen omdat hij sympathie had voor de degeljjke wijze waarop de minister zjjn taak heeft opgevat. Tegen zijn en anderer wensch tot organisatie der marine of van haar taak bij de wet kwam de heer Fransen van de Putte op. Het laatste achtte hij ondenkbaarvoor 't eerste zeide hjj beware ons de hemel, want dan zijn de millioenen niet te tellen De wijzigingen, die 't materieel en geschut van jaar tot jaar ondergaan, gaven hem aanleiding om den minister aan te sporen geen beloften van orga nisatie te doen. Omtrent de bespreking bjj dit hoofdstuk zegt de schrjjver Van het overzicht in het Hbld: De minister van marine is er aan deze zjjde van het Binnenhof goed afgekomen. Toch heeft Zjjne Exc. minder aangename dingen moeten hooren. De heer Fransen van de Putte heeft b. v. gezegd, dat de gedragsljjn van het departement van marine met betrekking tot den bouw van schepen voor den Indischen dienst was beneden alle critiek. De minister heeft zich dat laten zeggen, zonder een enkel woord van tegenspraak of protest. En waar diezelfde afgevaardigde verklaarde zich ten slotte neer te leggen hjj het type A der nieuwe schepen, door den minister bjj deze begrooting voorgesteld, daar was dit niet wegens ver trouwen in den minister, doch uitsluitend naar aanleiding van de studie van het bijzondere rapport, gevoegd bjj het advies der commissie voor het aandeel der marine in de kustver dediging. Het is den minister van deze zijde dus wel duideljjk gemaakt, dat hij zich voor de stem, door den heer Fransen van de Putte vóór zjjne begrooting uitgebracht, niet be hoeft te erediteeren. De verdediging der begrooting door den heer Van Alphen getuigde evenmin van algeheele sympathie. Deze vlagofficier vindt het wel goed dat wjj de drie ramschepen type A krijgen doch zou zich met de algemeene plannen van den minister niet kunnen vereenigen. In het bjjzonder geeft deze afgevaardigde, wat de verdediging der koloniën betreft, aan snel varende kruisers boven ramschepen de voorkeur. Het is dus zeer de vraag of de minister, een Speciaal rapport van bovengenoemde commissie in hoofdzaak volgende, aan de schepen niet eene bestemming wil geven zóo algemeen als ill dit rapport niet was bedoeld. Aangezien deze rapporten niet openbaar zjjn, is dit punt moeiljjk geheel en al tot klaarheid te brengen Doch zooveel staat vast, dat zjj, die voor de koloniën aan kruisers boven ramschepen, dus aan groote snelheid met snelvurend geschut, hoven mindere snelheid met zeer zwaar ge schut, de voorkeur geven, voorloopig althans hun zin niet zullen krjjgen. De heer Van Alphen, die de thans aangevraagde drie schepen wil toestaan, doch tevens in overweging geeft een volgend jaar een paar kruisers op de be grooting te brengen, zal zich natuurljjk in zjjn illusie teleurgesteld zien. Het geldt hier niet het een èn het ander, doch het een öf het ander. De rede van den heer Van Alphen maakte wegens hare eigenaardige welsprekend heid een zeer gunstigen indruk. Dat moet Wel een commandant geweest zjjn, met wien het scheepsvolk dweepte. De zaak-Vennekool is nog eens besproken door de heeren Muller en Lohman. Het zou Vel wenscheljjk zjjn indien over deze kwestie iets meer licht kon worden ontstoken. De minister zegt, dat de heer Vennekool geen duel geweigerd heeft en dat het gebeurde aan boord van de Koning der Nederlanden alleen in zoover oorzaak is geworden van het ont slag, dat de handelingen van den bedoelden officier aanleiding hebben gegeven tot een geneeskundig onderzoek. Dat de betrokken officier ean duel geweigerd zou hebben, is echter niet gezegd, wel dat hjj na eene be- leediging niet een duel gevorderd heeft. Is dat de aanleiding tot het geneeskundig onderzoek geweest of iets anders Het zou wel wenscheljjk zjjn dat dit kon bljjken. De minister heeft toen gezegd in overweging te nemen of het mogeljjk zou zjjn de stukken aan de Kamer over te leggen. Deze stukken, die natuurljjk wel niet voor openbaarmaking geschikt zullen zjjn, kunnen dan wellicht in handen eener commissie gesteld worden, die hare meening over het gebeurde, ter gerust stelling van de publieke opinie, kan openbaar maken. De discussiën duren ditmaal zeer lang. Of de Eerste kamer haar prestige verhoogt door uitvoerig stil te staan bjj allerlei details, die naar aanleiding der verschillende hoofdstuk ken van de begrooting besproken kunnen worden, moeten wjj betwijfelen. De voorzitter geeft dan ook onverholen zjjn misnoegen over het rekken der debatten te kennen. Dat de Eerste kamer eenigszins uitvoerige algemeene beraadslagingen over de staatsbegrooting houdt, is te verklaren, doch wat de verschil lende hoofdstukken aangaat, ware het wellicht beter zich in hoofdzaak te bepalen tot het schriftelijk debat, te meer daar er van eene verwerping van eenig hoofdstuk volstrekt geen sprake is. Tegen marine werden drie stem men uitgebracht, tegen oorlog zullen er mis schien een paar meer zjjn, doch daarmede is de geheele geschiedenis uit. De Eerste kamer moet niet de Tweede willen navolgen en zich daardoor uitputten in kleinigheden. Het is beter zich te reserveeren voor den tijd dat het noodig kon zjjn, krachtig op te treden. De vorige week heeft jhr Henry „Tindal in de Amst. (D. v, N.) een open schrijven gericht aan het adres van den heer DomelaNieuwen- huis die, in eene rede te Amsterdam, een uitval tegen hem had gedaan. De heer Nieuwenhuis had o, a. van jhr Tindal gezegd, dat, toen het comité van de werkloozen bjj hem kwam om zjjn steun, hjj niet voor hen thuis was. De heer Tindal zegt, dat er geen comité bij hem is geweest, maar dat het volgende is voorgevallen. »Eenigen tijd geleden kwam er een werk man bjj mjj, die voor het oogenblik zonder werk was. De man vroeg mij, hem en zijnen kameraden geld te willen geven om betoogin gen te organiseeren voor de werkloozen. Ik zeide hem, dat ik in deze betoogingen vol strekt geen heil voor hen zag, eerder het tegendeel. Verder vroeg ik hem, hoe hij hui ten werk kwam, enz., enz.daarna verzocht ik hem te gaan naar iemand, die wij beiden kennen, hem te verzoeken, mjj schriftelijk een paar woorden van inlichtingen omtrent zjjn persoon te geven. »Ik verkrèeg de gewenschte inlichtingen en was zoo gelukkig, den man eene vaste betrek king te kunnen bezorgen. Intusschen was hjj den volgenden dag bij mjj gekomen, met een van zijne kameraden. Wjj spraken weder over deze betoogingen van werkloozen, en ik zeide hun, dat ik bjj mijn gevoelen bleef, dat ik totaal geen nut zag in de voorgenomen betoo gingen en dat ik met het geld, dat mjj hier voor gevraagd werd, in staat zon zjjn een paar huishoudens gedurende eenige weken geheel hoven water te houden", Na daarop nog herinnerd te hebben, dat hjj (Tindal), terwjjL D. N. zijn holle frazen deed weerklinken in Constantia, bezig was met de arbeiders eindigde hij met deze woorden. «Ik ben geen sociaal-democraat, en daarom juist verheugt het mjj van harte, dat gij de leider van deze partjj.zijt. Wil eene partij het ooit ver brengen, dan is het een vereischte, dat de leiders eerljjk zijn, en dat zjj organi- seerend talent bezitten. Maar behalve deze eigenschappen, die ge wel zult toestemmen dat u volkomen ontbreken, is het bepaald noodzakelijk, dat de leider geen lafaard zij. EenL'-Hik" en «kundig", maar vooral een «moedig" leiut. zou uwe partij tot ietskunnen brengen, maar helaas, deze laatste eigenschap «moed" ontbreekt u geheel". vrijheden, ons hjj de grondwet gewaarborgd; deze veronderstellen eene vredelievende natie, die van hare rechten het gepaste gebruik weet te maken. Nu is het een helaas! niet te ontkennen feit, dat bjj een deel der bevolking, opgeruid door volksleiders of volksmisleiders, vooral in het noorden des lands, zich een geest van verzet tegen de overheid heeft geopenbaard, welke op enkele plaatsen reeds tot betreu renswaardige tooneelen aanleiding heeft ge geven. Dat kan u niet onbekend zjjn. In deze voor de burgerljjke overheid moei- ljjke omstandigheden, is het de plicht van eiken weldenkende het openbaar gezag in zijne zware taak te steunen. Dezen plicht rust niet het minst op u, die niet slechts als ambtenaren, maar eerder nog als opvoeders der jeugd met uw voor beeld behoort voor te gaan. De overgroote meerderheid uwer handelt overeenkomstig dit beginsel. Toch valt het niet te loochenen, dat enke len den goeden naam van den onderwijzers stand in opspraak hebben gebracht door hun optreden in vergaderingen op eene wijze, waardoor de eerbied voor de wet niet wordt bevorderd, en zelfs propaganda hebben ge maakt voor den sociaal-democratischen bond. Nu echter op het te Zwolle den 25 en 26 Dec. jl. gehouden congres van dien bond gebj^ken is, dat deze vereeniging beoogt de omverwerping der bestaande orde met alle haar ten dienste staande geoorloofde of onge oorloofde (vredelievende of gewelddadige) middelen, maken ambtenaren, die haar o n- middellijk of middellijk steunen, zich schuldig aan eigenlijke plicht verzaking en stellen zjj zich herhaald bloot-aan het gevaar van uit hunne betrek- king^te worden ontslagen. Zoodra daartoe termen zjjn, zal eene voor dracht van onze zjjde ingevolge art. 29, litt. en c, en art. 31 der wet op het lager on- derwjjs niet uitbljjven. te overleggen wat er te doen valt. Door den districtsschoolopziener en de vier arrondissements-schoolopzieners in het district Leeuwarden is aan de hoofden en onderwij zers in dat district de volgende circulaire gezonden Kunnen wjj, Nederlanders; fier zjjn op d voor het meer gegoede publiek, dan zal het alleen zjjn om de kosten der volksvoorstellin gen te kunnen dekken, die zoo goedkoop mogeljjk moeten zjjn. Verder wenscht de vereeniging geen vast gezelschap te engagee- ren, doch, zoo mogeljjk, de eerste artisten als gasten bjj haar te doen optreden. Eerst als de schouwburg-besturen zich niet bereid be- toonen mede te werken, eerst dan zal ze, of liever moet ze, een eigen gezelschap samen stellen. Door het hoofdbestuur van de Vereeniging van Christelijke onderwijzers en onderwijzeres sen in Nederland is aan de Tweede kamer een adres gezonden, waarin er op wordt ge wezen, dat bjj aanneming der beroeps- en bedrijfsbelasting de onderwjjzersstand zal wor den gedrukt, aangezien de meeste onderwijzers, die van een bepaald inkomen moeten leven, niet in staat zjjn daarvan nog meer voor be lasting af te zonderen dan nu reeds in meer dan éen vorm van hen wordt geëischt. Het hoofdbestuur vreest, dat ook deze nieuwe belasting er toe zal medewerken, dat nog minder personen dan tot hiertoe zich yoor het onderwijzersambt zullen bekwamen, het geen bjj de schaarschte van onderwjjzers opnieuw ten nadeele van het onderwjjs zou uitloopen, en acht het daarom wsnscheljjk dat de onderwjjzers van die belasting werden vrjj gesteld. Letteren en Kunst, Binnen enkele dagen zullen in den «A1- gemeenen Muziekhandel" te Amsterdam worden uitgegeven drie oud-Hollandsche volksliederen, door het bekende koor d capella, onder leiding van dsn heer D. de Lange, met het grootste succes op zjjn kunstreis door Europa gezongen. De bewerking ervan is door den heer D, de Lange zeiven geschied, en de mttziek is zoo gezet, dat ze geschikt is voor zangstem, koor en piano, 2 handen. Dit bericht zal zeker met belangstelling worden vernomen door allen, die het een ge lukkig feit noemen dat deze oud-Nederlandsehe meesterstukken aan de vergetelheid onttrokken zjjn. Onder het opschrift de Strandvonderij is door den heer M. T. H. Perelaer een woord aan het Nederlandsch lezend publiek gericht waarin hjj opkomt tegen de beweringen van de N. R. C., het Bat. Hbl. en andere bladen omtrent zjjn plagiaat. De heer H. W. Mesdag, te 's Gravenhage heeft, als regeeringscommissaris van de afdee- ling schoone kunsten op de tentoonstelling te Chicago, een rondschrijven gezonden aan de Nederlandsche inzenders dier afdeeling; waarin o. a. wordt medegedeeld, dat het aantal inzen dingen bedraagt 189 schilderijen van 75 kun stenaars, 108 teekeningen van 55 en 72 etsen en 32 lijsten van 8 kunstenaars in het geheel 369 nummers. Over de te Amsterdam opgerichte schouw burgonderneming De Vrije Gedachte wordt gemeld, dat deze vereeniging hoofdzakeljjk zal dóen spelen voor het volk; Geschiedt dit Zaterdag 11. vergaderde de afdeeling Wal- cheren van het Nederl. ond.-genootschap in de sociëteit St Joris alhier. De voorzitter, de heer L. E. A. v. d. Ley, heette het twintigtal op- gekomenen in deze eerste bjj eenkomst van den nieuwen tijdkring harteljjk welkom en gaf, na afdoening van een paar gewone werkzaamheden, het woord aan den penningmeester, wiens rekening en verantwoording over 1892 werd goedgekeurd met eene ontvangst van f 165,09 en eene uitgaaf van f 145,55, alzoo met een goed slot van f 19,54. Vervolgens bracht de secretaris verslag uit over den staat en de verrichtingen der afdeeling over 1892. Daaruit bleek, dat zjj in bloei toe neemt, want haar ledental klom van 56 tot 65. Voorstellen voor den beschrijvingsbrief der aanstaande algemeene vergaderingen te Goes en 's Hertogenbosch waren niet ingekomen. Aan de prudentie van het bestuur weid over gelaten in de maand Maart a. s. een buiten gewone vergadering te beleggen, uitsluitend ter behandeling van het onderwerp «de op leiding der onderwjjzers"; en dit naar aanleiding van de denkbeelden van het hoofdbestuur, ne- dergelegd in het Correspondentieblad. Hierna leverde de heer M. M. Blankert eene beschouwing over Spinoza, die met groote be langstelling door de aanwezigen gevolgd werd. Na dankbetuiging door den voorzitter, sloot deze de vergadering. De gemeenteraad te Nisse heeft tot onder wijzeres benoemd mej. A. C. Deurloo te St. Philipsland. Te 's Gravenpolder zjjn geene sollicitanten opgekomen voor de betrekking van onderwjj- zeres aldaar, op eene jaarwedde van vjjfhon- derd gulden. Te Scherpenisse, waar de wedde f 450 bedraagt, doet zich hetzelfde geval voor. Naar men meldt, zjjn de teekeningen enz., betrekking hebbende op de te 's-Bosch te bouwen kweekschool, door den minister van binnenlandsche zaken goedgekeurd en weer in het bezit van het gemeentebestuur aldaar. Wekelijksche opgaaf betreffende de Ned. Herv. kerk. Beroepen naar Oost-Zaandam dr G. Postma te BierumMedemblik dr P. Proost te Koog a/d Zaan's Gravenpolder en naar Buurse J. R. Callenbach, cand.; Kolham G. Timmer te Nieuwpoort; 't Zandt H. J. André Douwes te Dwingeloen naar Terheyden J. Hopster te Wjjngaarden c. a. Bedankt voorHjjlaard T. T. Heringa te Gasselte. Aangenomen naar Brouwershaven L. R. van den Broek te Zwartewaal. Bjj kon. besluit zjjn benoemd tot djjkgraaf van den Sluispolder G. J. de Graaff Az.tot plaatsvervangend djjkgraaf van den Boonepol der J. Tolhoek; en tot plaatsvervangend djjk graaf van den Hollarepolder M. J. Ampt. In verband met art. 2 der wet van 21 Juni 1881 Stbl no 70, luidende; »Alle schepen, schuiten of booten, in Neder land tehuis behoorende en die tjjdeljjk of voortdurend de zeevisscherjjvan welken aard ook, hetzjj buiten of in de zeegaten, hetzjj in de Zuiderzee, uitoefenen, moeten het letter teeken voeren van de gemeente, waar zi] tehuis behooren, en het nommer, waaronder het vaartuig in het bjj art. 4 bedoelde register is ingeschreven heeft de minister van waterstaat dat let- terteeken voor de volgende gemeenten bepaald als volgtArnemuiden A. R. M., Boschkapelle B. K., Breskens B. R., Brouwershaven B. H, Bruinisse B. R. U., Clinge C. L. N., Coljjns plaat C. P., Goes G. O. E., Graauw G. R. A, Haamstede H. S., Hontenisse H. O. N., Hoofd plaat H. P., Krabbendijke K. B., Kruiningen K. N., Middelburg M. G., Terneuzen N. Z Nieuw-Vosmeer N. V., Oud-Vosmeer O. V. Philippine P. L, Riiland R. L., St Annaland S. A. L,, St Philipsland P. S., Stavenisse S. V. Stoppeldjjk S; T, O,, Tholen; T, H., Yeerg V. E., Vlissingen V. L. I., Wemeldinge W. M. D., Yerseke Y. E. en Zoutelande Z. O. Bij de firma J. C. W. Altorffer alhier weder een nieuwe jaargang verschenen van het Adresboek van Middelburg voor 1893, samengesteld door den heer J. S. Frederiks, ambtenaar ter gemeente-secretarie van Mid delburg. Dat voor ieder, die zaken doet, onmisbare boekje heeft dit jaar de verdienste tjjdig ge- eed te zjjn gekomen. Men schrijft ons uit Vlissingen Zeer tot nadeel van vele neringdoenden, chjjnt de directie der Castle-booten nog maar niet te kunnen besluiten tot het hervatten van de geregelde veertiendaagsche afvaart van Vlissingen naar Zuid-Afrika. De vrees voor cholera, die hier en daar op het vasteland zich nog voordoet, moet daarvan de schuld zjjn. De directie der Union-Line denkt er anders over en acht het gevaar voor die ziekte zoo groot niet, daar ze besloten heeft de vaart van Rotterdam op Zuid-Afrika weer geregeld uit fee voeren. Men vreest dat een en ander zeer nadeelig voor Vlissingen zal werken. Uit Goes schrjjft men ons Groot was het aantal klaagliederen, dat van onderscheidene zjj den werd aangeheven, toen de gemeenteraad besloot de boomen langs den Oost-Singel te laten roeien en te verkoopen. Niettegenstaande ieder vreemdeling roept over de heerljjke wandelwegen rondom Goes en naar enkele omliggende dorpen, was er plot seling van de Goesenaars pur sang maar éen wandelweg éen die langs den Oost- Singel en die zou nu worden geamoveerd Nu, dat is geschied, het geld van de verkochte boomen nuttig besteed, en de Goesenaara hebben er niet minder om gewandeld, zelfs niet langs den «ontblooten" Oost-singel. Aan den overkant der vest heeft men den hoogen Oostwal, die zich over een groot deel minder als wandelplaats leent, omdat hjj met huizen bezet is. Toch zou er «onderlangs" een heel mooie wandelweg aan te leggen zjjn, eene ware evenknie van den beminden Oost- Singel. Onmiddelijk grenzende aan het water en overschaduwd door olmen, zou daarvan een fraaie publieke wandelweg zjjn te maken. Daartoe besloot Donderdagavond de gemeen teraad. Een krediet van f 75 werd aan het bestuur van «Werkverschaffing" verleend, dat nu dit werk zal laten uitvoeren. Aan het billjjk, ofschoon wel overdreven, verlangen naar een publieken wandelweg zal daardoor worden voldaan, en tegenover al de ongemotiveerde en onredeljjke jeremiades over vandalisme" in het roeien der hoornen aan den Oost-Singel, past, dunkt ons, een woord van dank over het genomen besluit. Heel in duodecimo krjjgen we nu «Onder- langs" en «Bovenover." Naar men ons uit Goes schrjjft gaf do rederjjkerskamer Nut en Genoegenonderaf* deeling der Werkmansver eenig ing te Middel burg, Zondagavond in de schouwburgzaal D& Prins van Oranje eene tooneelvoorstelling, die niet druk werd bezocht, Mathilda of een vrouwenharttooneelspel in vier bedrjjven, dat het eerst werd opge voerd, ging boven de krachten der vereeniging, zoodat de schoonste tooneelen niet tot hun recht kwamen. Als nastukje werd Zang vogeltje, zangspel in éen bedrjjf, ten beste gegeven, dat beter slaagde en veel bjjval genoot. Eenige bekende, kabaalmakende jongelui maakten het den spelers en het publiek zoo lastig dat zjj moesten verwjjderd worden. Door de leden van het Wolfaartsdijkschë musschengilde werden in 1892 3415 musschen of daartoe herleide mollen, kraaien, enz. inge bracht. Koning werd J. Westveer met 547 musschen, die daardoor vrij liep van de 50 cents contributie. De kas wees een saldo van ƒ52.375 aan. Door den gemeenteraad van Biervliet i& een verzoekschrift gericht tot den ministef van financiën; waarbjj het verlangen te kennen gegeven wordt, dat aan den te bed jj ken polder in den Brakman bjj de uitwateringssluis een haven met losplaats aangelegd zou worden; In dit verzoekschrift wordt zoowel gewezen op den toekomstigen steenweg naar de Maagd van Gent als op den belangrjjken mosselhandel in den Brakman. Dat eene nieuwe haven, met voldoende ruimte voor de visschersvloot in den Brakman j uitnemende diensten zou kunnen bcwjjzen; jj

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1