N°. SO.
1366 Jaargang.
1893.
Dinsdag
24 Januari.
FEUILLETON.
SINAASAPPELEN EN CITBOEffl.
Deze courant verschijnt dagelijks,
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel. Bij abonnement lager.
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen, van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte]}
Telephoonnommer 139.
Middelburg 23 Januari.
c. sw erdn a.
Bedrijfs- en Beroeps belasting.
Thermometer.
Middelburg 23 Jan. 8 u. vm. 41 gr.
mi. 12j[u. 43 gr., at. 4 u. 43 gr. F.
Verwacht N. W. wind.
Agenten te Vlissingen: P. G-. de Vey Mestdagh Zoon, te Goea A. A. W. Bolland, te Kruiningen F. v. d. Peul, te Zierikzee A. C. de Mooij, te TholenW. A.
van Nieuwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de
advertentie-bureau's van Nijgh Van Dithah, te Botterdam, de Gebk. Belinfante, te 's Gravenhage, en A. de La Mae Azn., te Amsterdam.
Hoofdagenten voor het Buitenland te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger.
Ail verteut i£n
moeten des namiddags te één uur
aan het bureau bezorgd zijn, will en
zij des avonds nog worden opgenomen.
Verhinding; te land van de lielile
ileelen van Xeeuwscli-Vlaanderen.
In zjjn onlangs, in verband met dit vraag
stuk, gevoerde polemiek met bet Weekblad
voor Zeeuwsch Vlaanderen's Westelijk deel
schreef onze Biervlietsche correspondent o. a.
«Waar het onze handelsbelangen en het land-
bouwverkeer geldt, richten wij het oog naar het
Zuiden en niet naar het Oostelijk Zeeuwsch-
Ylaanderen. Onze poldergronden brengen kla-
vergewassen en stroo voort, die de Belgische
boeren behoeven om hun vee te mesten. Ook
vlas, gerst en haver is meest voor België be
stemd."
Tegen 'n dergelijke argumentatie komt de
redacteur van genoemd weekblad in zijn jongste
nominer op.
Hij verklaart zulk eene bewijsvoering niet
te kunnen aanvaarden als ernstig gemeend.
Haver en gerst gaan zoo schrijft bij
voor het grootste deel naar België, dat's waar,
maar voor dat vervoer is waarlijk geen nieuwe
weg noodig. 't Is toch van algemeene bekend
heid, dat die granen doorgaans verkocht worden
op de markt te IJzendjjke en in die gemeente,
een enkele maal ook in het naburige Hoofd
plaat geleverd worden
En dan het stroo dat door de Belgen opge
kocht wordt om hun vee te mesten
Toen we dat lazen, voelden we neiging om
aan onze veehouders den raad te geven om
een reisje naar België te doen om daar te
gaan leeren, hoe men heesten met stroo vet
kenden ze dat kunstje, ze zouden er aardig
wat voordeel uit kunnen trekken, als ze het
stroo hielden om zelf de beesten te vetten.
»Of zit het 'em soms in den weg dachten
we verder, wordt gewoon stroo misschien
vetstroo, als het door den Clarapolder gaat
Wat verder het vervoer van vlas en klavers
(klaverhooi zekerbetreft, dit geschiedt ge
woonlijk in een tijd, dat onze polderwegen
hard zijn als een bolbaan en meermalen zagen
wij, in de nabijheid van steenwegen, voordat
vervoer gebruik maken van den polderweg,
eenvoudig om de tollen te vermijden!
Wjj vinden, dat de schrijver uit Biervliet
de zaak te eenzijdig bekijkt; van die eene
zijde bekeken te veel tracht te bewijzen en
daarom feitelijk niets bewijst.
Wjj willen dit, door aan zijne redeneering
eene eenzijdige beschouwing vast te knoopen,
duidelijk maken.
Verstandige landbouwers verkoopen klavers
noch stroo.
Verhavding van den weg geeft aanleiding
tot dien verkoop.
Beter dusgeen steen- of grintwegen te
leggen, om onverstandige landbouwers te
dwingen te behouden wat zij zelf hard noodig
hebben.
»Maar", schiet er daar een uit zijn kloeven,
»de boeren verkoopen dat niet; 't zijn klavers
en stroo van eigenaars, die publiek verkocht
worden".
11.
Uit hei Engelsch
van
HOOFDSTUK 5.
Toegestemd, maar dan is het verkoopen van
klavers en vruchten te velde uitsluitend van
belang voor eigenaars, zaakwaarnemers, deur
waarders en notarissen en rechtstreeks ten
nadeele van den landbouwerwant, konden
de eigenaars, tengevolge van het gemakkelijk
vervoer, voor zelfgeteelde vruchten (dat
wil zeggen voor vruchten van landen, die
hunne pachters voor een klein beetje geld
bewerkt hebben) zulke hooge prijzen niet
bedingen, dan zouden daaruit twee voordeelen
voor den landbouwer volgen
le de «mwonende veehouders zouden voor
een lageren prijs kunnen geraken aan 't geen
zij op eigen hofstede te kort komen; of
2e de eigenaars zouden ophouden te teelen
en de landen voor een matigen prijs aan
hunne pachters afstaan.
Waaraan we nog zouden kunnen toevoegen
le dat het vervoer van ongedorscht graan
naar België groot nadeel berokkent aan onze
arbeiders, die daardoor in den winter beroofd
worden van werk
2e dat de verbetering van de wegen naar
België steeds meer Belgische kapitalisten lokt
om hier land te koopen. Hebben deze eige
naars iets op hunne hofsteden te verbouwen,
dan laten zij alles door Belgische ambachts
lieden verrichten, terwijl hunne pachters de
bouwstoffen in België moeten balen. Verbe
terde wegen naar België drukken onze kleine
nijverheid dood, maken onze ambachtslieden
werkeloos en benadeelen onze landbouwers.
Zal de briefschrijver in de Middelb. Cour.,
als bij zijne beweringen met de onze verge
lijkt, nog even zielsverlangend naar het zui
den blijven uitzien, alsof alleen van die zijde
voor ons heil te verwachten is, of zal hij wil
len erkennen, dat aan elke verbinding met
België ook schaduwzijden verbonden zijn, die
wel eens bekeken mogen worden
Wij zijn in de verste verte geen verklaarde
tegenstanders van een kunstweg door den
Clarapolderelke wegsverbetering begroeten
wjj met vreugde, want goede wegen bevorde
ren het verkeer, daardoor den handel en
openen dus nieuwe bronnen van welvaart,
maar we zouden niet gaarne het alge
meen belang opgeofferd zien aan eenige kleine
locale belangen en boven elke nieuwe ver
binding met België gaat ongetwijfeld de ver
binding van deelen van Nederland onderling
en van de deelen met het geheel.
De slechte middelen van gemeenschap
tusschen de gemeenten van ons distriet en
tusschen die gemeenten en Zeeland hebben
vroeger aanleiding gegeven, dat Nederlandsche
eigenaars hunne goederen hebben verkocht.
De gemakkelijkheid, waarmede deze landen
uit België te bereiken zijn, deden Belgische
eigenaars aankoopen, wat te koop geboden
werd, en het noodzakelijk gevolg daarvan is,
dat Staats-Vlaanderen eerlang eene Belgische
kolonie zal zijn, waaruit alle nijverheid, alle
ambachten worden verdrevenwaaruit jaar
lijks duizenden en duizenden guldens aan
pacht naar het buitenland worden vervoerd,
terwijl geen dier eigenaars iets bijdraagt tot
ondersteuning van bestaande nuttige in
richtingen, iets afzondert om de armoede te
fatty zag Gordon schielijk aan, benieuwd om
te weten of bij schertste, maar zijn blik ver
ried den grootsten ernst. Juffrouw March
bloosde, plukte verlegen aan de kant, waar
mede haar japon opgesierd was, en was heel
bljj toen het diner aangekondigd werd, of
schoon zij daar eerst erg tegen op gezien had
omdat zij niet aan zooveel deftigheid gewoon
wasschuchter legde zij haar hand op den
arm van haar gastheer en liet zich naar de
eetzaal geleiden.
Wat moet het heerlijk wezen om rijk te
zjjn, dacht Patty, terwijl zij droomerig zat te
staren op het fijne damast en het schitterende
zilver en toch doodsbang was voor den liverij
knecht, die achter haar stoel stond. Hoe ver
rukkelijk om het eten zoo klaar op tafel te
krijgen, zonder te weten wat er kwam, in
plaats van alles zelf te gaan koopen, misschien
wel naar huis te dragen en klaar te maken.
jZjj yoelde zich mjjlen van Drumble verwjj*
derd en kon niet begrjjpen dat zij gisteren
nog in de keuken van de pastorie had ge
staan, om de appelen voor de taart te hakken.
Uit deze overpeinzingen werd zij gewekt door
haar buurman, die tot aan het einde van den
maaltijd zóo onderhoudend met haar praatte,
dat zjj geen tijd meer had om verlegen te
worden.
Val was na het eten in het salon, meteen
groote witte kanten kraag en mooie stijve
krullen. Onmiddelijk nam hij den heer Lor
vrie in beslag, klauterde op zijn schoot en
vroeg om zijn horlogie van binnen te zien.
Juffrouw Blake nam stilwjjgend haar gewone
plaats weer in en Patty ging op een laag
schommelstoeltje zitten, hopende dat Judith,
of de heer Blake, met haar zou komen
praten doch omziende merkte zij dat die twee
bij het raam heel druk stonden te redeneeren
Zij keerde zich schielijk weer om, en begon
te soesen over Cragside en de pastorie, Val en
Judith, de overleden mevrouw Blake, oom
Jacob en de appeltaart, waardoor een onbe
grijpelijk mengelmoes in haar brein ontstond,
«En hoe is het gegaan Judith vroeg
de heer Blake, »ik heb u nog niet alleen ge
sproken. Er is geen verandering in Ursula,
naar ik zie."
«Die is er toch wel zei Judith met
een ernstig gelaat.
«Doch niet ten goede
»Ten goede?- O, Gordon het wordt hoe
helpen lenigen in die gemeenten, waar zijne
landerijen gelegen zijn.
Reeds zijn er verscheidene polders waar
Belgische ingelanden de meerderheid uitmaken
en dus alles kunnen regelen bij ons, zonder
ons en tegen ons ten bate van hun uit
sluitend eigenbelang, zonder te vragen naar
de belangen, noch van 't gemeenschappelijk
vaderland, noch naar die van de gemeenten,
waartoe de polders behoorenzelfs niet naar
die hunner pachters, zoolang zij daarvan geen
geldelijk nadeel ondervinden.
Die stand van zaken moet veeleer gekeerd
dan bevorderd worden, en een van de doel
treffendste middelen om daartoe te geraken
is aaneensluiting der deelen, opening van
gemeenschapswegen met het vaderland, opdat
niet eerlang het rijke Zeeuwsch-Vlaanderen,
tengevolge van zijne aardrijkskundige ligging
en het winstbejag van enkelen, onder Ne-
derlandsche vlag een tweede Ierland worde,
uitgezogen door het Belgisch kapitaal
Het Vad. wijdde een hoofdopstel aan de
jongste beschouwingen van prof. Spruyt over
het aanhangige kiesrec-htontwerp. Aan het
slot daarvan zegt het liberale Haagsche blad
Komaan, zouden wij niet langs anderen
weg tot een vergeljjk kunnen komen
Tot onze groote voldoening zou de keer
Spruyt het gestelde kenmerk van geschiktheid
niet onbepaald veroordeelen en noemt bij het
gestelde kenmerk van welstand zelfs een
uitnemend kenmerk. Wat wil men nog
meer Het is waar, de hoogleeraar wraakt
de wijze van uitvoering bij bet kenmerk van
geschiktheid en geeft dienaangaande ver
schillende verbeteringen in overweging. Wel
nu, daar is immers over te praten, en de
meeste voorstanders van Tak's kiesrecht
al juichen zij ook in een vergadering een
populair spreker toe, wiens betuiging, dat
hij met Tak door dik en dun gaat om den
gloed van overtuiging, daarin neergelegd,
weldadig aandeed, zijn zoo eenzjjdig en
halsstarrig niet, dat zij niet onpartijdig eenig
voorstel zouden overwegen, dat het grond
denkbeeld van den minister zelf beter tot
zijn recht tracht te doen komen.
En wat het kenmerk van welstand betreft,
het is waar de hoogleeraar heeft een groote
«maar" het onderhoud van zichzelf en zijn
gezin zou een uitnemend kenmerk zjjn, ware
de aanwezigheid maar te constateeren. Is
dat zoo zeker, dat dit onmogelijk is De
Liberale Unie zelf, tegenwoordig des hoog
leeraars béte noire, geeft toe, dat het vermoe
den, in het wetsontwerp neergelegd, weinig
aannemeljjk is. Als de hoogleeraar maakt zij
geen bezwaar, behalve bedeelden, ook land-
loopers, bedelaars, zwervers uit te sluiten, en
de uitsluiting van inwonende meerderjarige
zoons, die door hun ouders worden onderhou
den, zal mede wellicht niet op onvoorwaar
delijk verzet stuiten. Kunnen wjj dan ook
hier niet streven naar formules, die het grond
denkbeeld van den minister zelf beter tot zjjn
recht doen komen
In elk geval blijkt de hoogleeraar niet zoo
ver af te staan van de voorstanders van Tak'i
langer hoe erger, Haar manie ik weet
er geen ander vroord voor, neemt met den
dag toe."
«Daar was ik wel bang voor. Ik voelde
het."
»Gij moet het wel zien ook. Het is
vreeselijk vervelend. Heeft zjj met u gespro
ken?" fluisterde zjj.
«Zjj heeft het beproefdmaar ik viel
haar in de rede. Wat verder Judith?"
»Wat verder? Gjj hebt toch zeker van
haar laatste kuur gehoord
»Van Ursula
«Ja. Zjj wil hier van daan in een
gesticht gaan als zjj Roomsch was zouden
wjj het een klooster noemen."
«Onmogelijk! Dat kan zij niet in ernst
meenen."
«Zij meent het stellig. Verleden week
heeft zij er nog over gesproken. Zjj wachtte
slechts op éen ding, zei zij."
«Wat was dat?"
»Dat gjj deedt wat zjj wenscht", zei
Judith langzaam en zag hem bjjna smeekend
aan. «Maar dat zult gjj toch niet doen,
Gordon? Het zou zelfs voor Val niet goed
zijn"
«Ik? Neen Judith, dat nooit", sprak
hjj zoo driftig en luid, dat Patty verschrikt
omkeek. «Dat zal ik nooit doen, Judith",
ging hjj kalmer voort «al kon ik er mjjn
leven mee redden. Daaromtrent kunt gjj
kiesrecht, als zjjn gebetenheid tegen ben bad
doen vermoeden. Ongelukkig slechts is bet
juist die verbitterde toon, die weinig blijk
geeft van een ernstig streven tot toenadering.
Die geeft zoo dsn indruk van den man, die,
voelende, dat de bodem hem onder de voeten
wegzinkt, tot concessiën zich bereid toont,
maar zijn ergernis over de noodzakeljjkheid,
om die concessiën te doen, lucht tegen hen,
die hem er toe nopen.
Die houding ljjkt ons niet verstandig. Zjj,
die beticht worden van 't aanbevelen van
beginselen, van welker verderfeljjke strekking
zjj overtuigd zijn, en dat uit blind onverstand,
flauwhartige berusting of onmanneljjke zwak
heid, zonden op hun beurt wel eens kunnen
vragen, of hjj door geen ander beginsel
wordt gedreven dan vrees voor zjjn geld
kist Zjj, tot wier beschaming onze vaderen
in hun heldentjjd worden opgeroepen, die
niet met zoetsappige inschikkelijkheid voor
het in hun oog verkeerde, niet met oog
luikend toelaten van het ongerijmde zich
stelden tegenover de wereld, konden we!
eens vragen, of de heldenmoed van den
hoogleeraar, die zich stelt tegenover de wereld
der kleine lieden en den njjveren, eerlijken
werkman een kaakslag toedient, waar hjj,
wjjzende op de ruiteninwerpers in het Noor
den, schamper zegt«ziedaar uw aanstaande
kiezers", of dat de heldenmoed is dier door
hem zoo gevierde vaderen
Inderdaad op een weinig meer waardeering
hebben zjj recht, die niet uit onmanneljjke
zwakheid, niet in flauwhartige berusting,
niet met blind onverstand te werk gaan,
maar die het vertrouwen koesteren, dat een
onbekrompen geschonken vertrouwen ook
vertrouwen wekken zal.
Onderling vertrouwen is broodnoodig in
onze dagen, en niets treft meer in de artikelen
van den hoogleeraar dan de volslagen af
wezigheid van dit besef.
De N. R. Crt. ontving uit Batavia een
telegram, meldende
»Java tuchtigde Dobo, kreeg 14 gewonden.
Posthouder Zuidkust Guinea verjaagd."
Volgens de mailberichten van het laatst van
December jl. waren er te Dobo, op het eiland
Waminer, standplaats van den posthouder der
Aroe-eilanden, residentie Amboina, ongeregeld
heden voorgevallen, waarbjj drie Chineezen en
een vjjftigtal andere personen zouden zijn
omgekomen. De posthouder Erntsen en nog
twee andere posthouders uit dezelfde afdeeling
waren naar Amboina gevlucht.
De beweging werd aan dweperij toegeschre
ven, doch van welken aard die was, bleek
niet. De bevolking op Wammer bestaat uit
mohammedanen, heidenen en inlandsche chris
tenen, die door elkander wonen.
Het bericht van het voorgevallene was den
19en November te Amboina aangebracht dooi
den resident, die het, op eene dienstreis in
zee zjjnde, vernomen had en terstond naar zjjne
standplaats teruggekeerd was. Den volgenden
dag, 20 November, was daarop de resident,
met eene compagnie infanterie onder bevel van
den kapitein Niuta, naar Dobo vertrokken.
volkomen gerüst zijn. Waarom ziet gjj mjj
zoo vreemd aan Is er nog iets
«Ja ik ik wilde dat ik het u niet
behoefde te vertellen, Gordonmaar zjj is
hier geweest."
«Hier?"
«Ja verleden week."
Gordon zei niets maar zjjn gebruind gelaat
werd vuurrood en hjj klemde de tanden op
elkaar om een heftigen uitroep te weerhou
den. Hij zag zjjn nicht stilzwjjgend aan en
wachtte dat zjj zou voortgaan.
«Ja, het was verleden week. Zij dacht
dat gjj terug waart, naar het scheen; men
zei haar dat gij nog op reis waart, doch zjj
weigerde het huis te verlaten zonder iemand
gesproken te hebben. Ursula heeft er niets
van gemerkt; want ik was bang dat zjj, als
zjj het wist, er op zou aandringen dat zij
hier bleefen düs heb ik haar gesproken."
»Gjj zijt een flink meisje, Judith", zei
hjj, haar op den schouder kloppende.
«Dank u, kind! Wat verder."
«O, ik had een heele scène met haar"
ging Judith op fluisterenden toon voort, »net
als die vorige. Zjj kwam natuurlijk met het
zelfde doel en wilde in het eerst niet geloo-
ven dat gjj niet thuis waart. Toen ik haar
daarvan overtuigd had, wilde zij weten wan
neer gij terug kwaamt."
«Hebt gjj het haar gezegd?"
i «Eet was de eenige kans om ya» haar
Het verjagen van den posthouder ter Zuid
kust van Nieuw-Guinea kan wel met deze, op
de naburige eilanden ontstane, beweging in
verband staan.
Bjj kon. besluit is benoemd tot notaris
binnen het arr. Utrecht, ter standplaats Utrecht,
G. J. van den Berg, candidaat-notaris aldaar.
Aanstaanden Donderdag verleent de minister
van oorlog geene audiëntie.
Volgens het voorloopig verslag der Eerste
kamer over de begrooting voor W ater-
staat werd in de afdeelingen aanbevolen
verbetering van de havens te Breskens en te
Veere.
Vele leden klaagden over de werking dei-
nieuwe spoorweg-contracten, waarvan de voor
gespiegelde voordeelen tot dusver zjjn uitge
bleven. Meer nadrukkeljjk werd gewaarschuwd
tegen groote uitgaven voor nieuwe werken of
voor werken tot wjjziging, verbetering of uit
breiding van bestaande werken, welke ten
slotte ten laste van den Staat zouden komen.
De dienaangaande op de Maatscbappjjen rus
tende verplichtingen scheen de regeering te
licht op te vatten. Men betreurde het diep,
dat de geldeljjke uitkomsten tot dusver in den
weg staan eene verlaging van de tarieven, die
dan toch voornameljjk op den voorgrond had
gestaan. Tot dusver was noch het personen
vervoer, noch het goederenvervoer vergemak
kelijkt of gebaat, getuige o. a. het goederen
vervoer te 's Gravenhage.
Bij de inrichting van den landbouwraad be
hoorde, beweerde men, zoowel op het belang
van den landbouwer als op dat van den land
bouw gelet te worden.
Enkele leden waren voor de oprichting van
eene staats-hypotheekbank.
Ernstig werd door sommigen gewaarschuwd
tegen overdrjjving in de beperking van den
Zondagsdienst voor posterjjen en telegrafen.
Van vele zijden werd verlangd, dat spoedig
voor alle verkeer tot staats-exploitatie van
de telephoon worde overgegaan.
Door den heer mr E. Fokker is bjj het ver
slag gevoegd eene nota betreffende het regle
ment op het baggeren.
Het voorloopig verslag der Tweede karneï
over dit ontwerp is Zaterdag verschenen en
77 bladzjjden groot.
Een meer uitvoerig uittreksel dan on A
Zaterdag per telegraaf gezonden werd laten
wjj hier volgen.
Algemeen werd hulde gebracht aan den
grooten spoed, dien de minister met de indie
ning heeft betracht, aan zjjn ongewone arbeids
kracht en voortvarendheid. Terwjjl volgens
sommigen het ontwerp evenzeer bewondering
verdiende als in het algemeen getuigende van
groote kennis en talent, dachten andere leden
minder gunstig over het verkregen resultaat,
droeg h. i. het ontwerp het kenmerk van
de overhaasting, waarmede aan de samenstel
ling is gearbeid en was de redactie buitenge-
af te komen en ik was zoo bang dat Ursula
zou verschjjnen; dus zei ik haar dat gjj nog
geen tjjd bspaald hadt, maar dat ik u stellig
vóór Kerstmis verwachtte. Ik ik vrees dat
zij terug zal komen. Het Spijt mjj zoo."
«Gij künt het niet helpen, kindlief. Ik
betreur alleen dat gjj dat onaangenaam bezoek
gehad hebt. Terugkomen! Ja, dat zal zjj
zeker. Ik kan u zeggen dat ik daarom alleen
mjjn thuiskomst verfoei."
«Gordon, is er dan niets aan te doen, om
van haar af te komen
»Nog meer dan ik gedaan heb Neen,
Ik heb haar het huis ontzegd maar dat schrikt
haar nog niet af, Men kan tegenover een
vrouw geen geweld gebruiken ten minste
ik niet en dat weet zjj."
«De wetbegon Judith.
»Dat kan ik niet, kindmisschien is het
zwakheidmaar ik zou Somtijds geneigd zjjn;
haar om te koopen, opdat zjj mjj met rust late."
«Dat deed ik niet."
»Ik zal het ook niet doenwant daü
steek ik mjj in nog meer moeieljjkheden. Is
dat alles
«Nog niet, zjj stond er op om Val te zien."
«Dat hebt gjj toch niet gedoogd
«Natuurljjk niet. Ik zei dat Val op dö
kinderkamer was, waarvan ik den sleutel in
mjjn zak had en dat ik dien niet afgaf. Dat
was de zuivere waarheid, daar ik hem opge<
sloten Md, toen ik vernam dat zjj er waai
