136e Jaargang. 1893. 10 Januari. FEUILLETON. Deze courant verschijnt d a g e 1 ij k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement lager. Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen, van 17 regels 1.50; iedere regel meer ƒ0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Telephoonnommer 139. flfiddelbnrg 9 Januari. Een gevaarvolle ritof een Kerstnacht in Australië. Thermometer. Middelburg 9 Jan. 8 u. vm. 35 gr. m. 12 u. 37 gr, av. 4 u. 36 gr. F. Verwacht O. wind. Agenten te Vlissingen P. G. de Vby Mestdagh Zoon, te Goes: A. A. W. Bolland, te Kruiningen F. v. d. Pbijl, te Zierikzee A. C. de Mooij, te Tholen W. A. tan Nieüwenhuijzen en te TerneuzenM. de Jonge. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de advertentie-bureau's van Nijgh Van Ditmar, te Rotterdam, de Gebr. Belinpante, te 's Gravenhage, en A. de La Mar Azn., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parijs en Londen, de Compagnie générale de Publicité étrangère G. L. Daube Cie., John F. Jones, opvolger. Advertentiën moeten des namiddags te één uur aan het bureau bezorgd zjjn, willen zij des avonds nog worden opgenomen. Sprokkelingen uit SchonwenDniveland. c) XVH. Het is al vele jaren geleden dat hier in onze eilanden het eerst de illusie werd ge kweekt, dat we een spoorweg zouden krijgen, een heuschen spoorweg, die ons zou «aansluiten aan het EuropeeBche ijzeren net." Door onze afgelegenheid en onze landelijke zelfgenoeg zaamheid lang vergeten, begiftigd, ja, met de betonning en bebakening van het gat van Brouwershaven, wat velen liever hadden gezien van het zooveel geschikter gat van den Room pot, zouden we nu een spoorweg krijgen. De lijn werd nitgebakend en maanden lang kon men met het oog de door hooge slieten met vaantjes aangeduide lijn volgen over de velden in de richting van Zierikzee naar Brouwersha ven. De alles verwoestende tijd, geholpen door degenen, die slieten konden gebruiken, deed die aanstipping van den weg der belofte verdwijnen en met haar de illuzie van de blijde gulden dagen die hij zou aanbrengen. Dat was in dien goeden tjjd, toen Brouwers haven nog de voorhaven van Rotterdam was toen onze hotels er wel bjj voeren, dat het zoo moeiljjk was voor de passagiers uit Indië om, als ze eindelijk gelukkig te Brouwershaven binnen waren, ook Rotterdam en hun verdere bestemming te bereiken, zoodat zij wel eens twee, drie dagen en langer daarop moesten wachtenof voor de uitgangers, die niet zelden een of meer etmalen te vroeg aan de plaats van mscneping aankwamen, welken tijd zjj dan in alle vroolijkheid trachten te dooden met toertjes in het eiland, gelijk dit o. a. de ongelukkige passagier» der >Hen drikanog gedaan hebbendie, helaas, weinige uren na de inscheping allen omkwamen in de golven. Toen hadden we als middel van gemeenschap de nog wel als redekunstige figuur in de conversatie bekende oude stoom boot Stad Zierikzee, een oud, degelijk, sterk eikenhouten stoomschip, van het type en den leeftjjd als wjjlen de Batavier, het eerste stoomschip dat van Rotterdam op Londen heeft gevaren, een schip, log en statig als een stoom- tjalk, bedaard en voorzichtig, hijgend e* steu nend als een levensmoede, doodgezwoegde werkvrouw, doch destjjds nog vertrouwd en vast op het water. En de reis van Zierikzee naar Rotterdam kostte meer dan f 4 zonder retour, want dat idéé was destijds nog onbekend. Een groot deel van het personenverkeer liep toen ook over het Zjjpe, per Middelburgsehe of Telegraafbooten, wat een druk dageljjkseh verkeer van diligences en omnibussen noodig maakte. Toen was de spoorboot er ook reeds, doch met een geüsurpeerden naam, want zij voer maar nu en dan e* had met het spoor niets te maken. Dat ook zjj niet goedkoop was, zullen allen wel willen geloov.on, die weten dat zjj dit nu nog niet is, ondanks de concurrentie, die zjj zich zelve aandoet, en de subsidie der provincie. Trouwens de aandeel houders te gerieven met hooge renteuitdeeling en het publiek tot dankbaarheid te Btemmen Ejjn twee moeieljjk vereenigbare zaken. 8.- Uit hét Éngelsbh, Vim EDWIN DOÜDNEY. Meri liet mjj niet eens uitspreken «Het is genoeg", zei Wil, zooals zjj den derden man noemden; »wij zullen het wel gauw vindenlaat ons nu dadelijk gaan het zal dag zijn, eer wjj het weten. Laat ons dezen kerel eerst ophelpen en dan vooruit." «Neen, neen", zei Upton, «wij zullen hem niet ophelpenwant hij is een gladde klant en heeft ons misschien toch nog beet, Wjj zullen hem aan dit blok hinden, en als wij het geld niet behoorljjk vinden, later met hem afrekenen." »Dat is het ware, vriend", hernam de derde. «Houd even vast tot dat ik iets gevon den heb om hem te hinden, dan is het in een ommezientje gedaan". Weldra kwam hjj met een eind van een wingerdrank terug en de ellendelingen droegen mjj naar een blok, legden mjj voorover op den grond én bonden eerst mjjne armen en Er kwam toen een tijdperk van stille be rusting in ons isolement. Slechts nu en dan gingen er uit onze vlottende bourgeoisie, van hen vooral die nergens in het land zulke toestanden hadden gekend als wij hier soms in den winter te doorworstelen kregen, en er misschien weer in het naast verschiet ligt, klaagtonen op en gaf de ergernis zich lucht doch dat waren stemmen des roependen in de woestijn, die zelfs niet altoos hier onder ons bijval vonden want wij hadden hier ernstiger aanmaningen noodig om te gaan klagen, bv' drie of meer dagen zonder brieven of kranten, brood zonder gist en dergeljjke ellenden. Men berustte doorgaanshet geslacht, dat de goede dagen van '52'72 gekend had, stierf gaan deweg uithet jongere geslacht, nog zwem mende in de boter van de vette jaren, lette niet op de spoorwegkwestie. Pas betrekkelijk veel later begon men weder van de behoefte aan snellere gemeenschap met het vasteland en de wereld te spreken. Aan een grooten spoorweg werd niet meer gedacht, te minder daar intussc-hen de kinderen van dezen, de stoomtramwegen begonnen waren de gewone wegen met hun ijzeren lijnen te rectifieeren. Een en andermaal kwam nu het gerucht van een in het vooruitzicht zijnden stoomtram weg onze kletstafelagenda's op de sociëteit opluisteren. Een vruchtbaar onderwerp gewis voor eindelooze gedachtenwisseling en »wrjj- ving", vooral daar de technische bezwaren zulk een rjjk veld ter ontginning opleverden voor de velen, die daar geen verstand van hadden, en de financieele bezwaren voor de andere velen, die er geen geld voor hadden, of, als ze het hadden, het er wel nooit in zouden willen steken. Algemeen was men het er toen al over eens, dat de overtocht aan het Zjjpe, via St Philips- land, of die van Viane naar Stavenisse, via Tholen naar Bergen op Zoom de grootste moeieljjkheid was. Nog al naïef, want bestond die moeieljjkheid niet, dan bestond ons isole ment ook niet; dan was er al lang een stoom tram of zoo iets en dan was er in 't geheel geen tramkwestie. Intusschen kwam er niets. Voor en na vielen de plannen in duigen en eindeljjk geraakte zelfs het geloof aan een tram aan het wankelen en legde men zich neer bjj het denkbeeld, alles maar zoo te laten als het was. Hiervoor was nog zooveel te meer aanleiding nu de veel verbeterde stoombootgemeenschap met Dordrecht en Rotterdam in gewone om standigheden de behoefte aan grooter snelheid niet zoo sterk deed gevoelen. Vooral te Zie rikzee kon men gemakkeljjk berusten in den bestaanden toestand. Op het platte land was dit anders. Geen wonder ookwant kan men nu van Zierikzee Rotterdam onder gunstige omstandigheden in 6 uren bereikenen voor de terugreis is dikwjjls nog minder tjjd vol doende, voor de meeste plaatsen in Schouwen komen daar altoos nog 2 a 3 uren bjj en dat doorgaans in den vroegen morgen of in den avond, terwjjl het goederenvervoer uit of naar Schuowen of Dniveland toch altoos voer minstens twee expedities moet loopen en dus kostbaar, omslachtig en tjjdroovend is. Het kan dus niemand verwonderen dat, toen vóór eenigen tjjd andermaal sprake kwam van toen de heenen vast en bevestigden de boeien aan een tak, die onder het blok uit stak. Bovendien staken zjj een stokje in mijn mond dat zjj van achteren vast bonden zoodat mjj inder daad den mond gestopt was. Daarop haalden zjj hunne paarden, wierpen een laatsten blik op mij en reden weg. Onder het wegrijden zei Wil, met een af- schuweljjken lach: «Jongens! kijk naar het vuur, hoe dat opbrandt! Wij zullen ons moeten haasten; anders vinden wjj hem geroosterd!" Tot op dat oogenblik had ik het afgrjjseljjke van mjjn toestand niet beseft, en om den schurken recht te laten wedervaren, moet ik zeggen dat ik niet geloof dat zij het zelf be seften. Zjj hadden mjj gebonden ik geloof gedachteloos aan den boom, waarnaast zjj hun vuur aangelegd hadden, en waarvan het boveneinde weldra in vlam zou staan. Ik lag op den boom ongeveer op de halve hoogte en het vuur was met een van de bovenste takken aangemaakt. De boom lag tegen een helling met de takken naar omlaag en het vuur klom langzaam naar boven, terwjjl ik er met mjjne met bloed beloopen oogen naar keek. Ik was verloren I Eer zjj terug kwamen zou het vuur mjj bereikt hebben en alles voorbjj zjjnZelfs nu benauwde de rook mjj af en toe reeds. Ik voelde de hitte van binnen in de holle pijp va» den boom naar boven klimmen f>n dien een aanstaanden stoomtramweg, dat gerucht hier weerklank vond en door velen met groote belangstelling werd vernomen. Aan de Brou wershavenaars komt vooral de eer toe zich het meest warm gemaakt te hebben voor de tram. Hier te Zierikzee was men minder geest driftig. Ook over de richting dacht en denkt men niet eenstemmig. Bruinisse, gesteund door een deel van Flakkee, prefereert den overtocht van het Zjjpe. In Tholen zou men gaarne een stoomveer VianeStavenisse zien, (dan kon Bruinisse een zjjtak naar Viane krijgen). Wes- steljjk Schouwen wordt voorloopig nog ver geten. Nu is het voor mjjSprokkelaar, niet gemak keljjk een geheel objectief overzicht te geven van den staat van zaken ten opzichte van de tram op dit oogenblik. Ik kan wel mjjn per- oonlijke meening zeggen, doch die heeft in deze materie weinig waarde. Ik hen geen neringdoende, die in zekeren zin bjj de be stendiging van het isolement belang kan hebben; geen aandeelhouder in de stoombooten, die in de tram een lastigen concurrent zou kunnen zien; geen reiziger, die het misschien gemakkeijjker kan vinden om over allerlei lijnen met of zonder onmiddellijke aansluiting langs een omweg Rotterdam te kunnen berei ken in denzelfden tjjd, dat ik, een enkele maal reiziger voor mjjn pleizier, dit zou kunnen doen dood op mjjn gemak per directe stoom boot. Altemaal redenen dus, die mjjn persoon- ljjke meening niet scherp prikkelen en die mjj niet warm of koud maken voor de tram. Misschien echter kon mjj dit juist te pas komen om meer onbevooroordeeld in het kort te ver tellen, hoe het met de zaak op het oogenblik staat. Wel te verstaan wat de openbare mee ning daarover betreftwant van de technische en financieele bjj zonderheden van het plan ben ik niet genoegzaam op de hoogte, en deze zjjn ook meer de zaak der ondernemers en van het comité, dat zich de onderneming aantrekt. Moest ik geheel objectief zjjn, dan zou ik al het subjectieve vóór en tegen der gemeenten en particulieren en al de objectieve voordeelen en bezwaren der onderneming zelf moeten bjj een voegen, wikken en wegen, en dan over aller hoofden heen een oordeel uitspreken. Dit nu wil ik mjj niet aanmatigen. Laat mjj op den voorgrond stellen dat de technische uitvoerbaarheid van een stoomtram verbinding Brouwershaven-Zierikzee-Zjjpe-St.- Philipsland, den Slaakdam naar den vasten wal van Noord-Brabant als bewezen is aan te merken. Vervolgens mag ik nog wel zeggen dat de ambitie voor de zaak hij de personen, die er zich voor interesseeren, groot genoeg is om haar ook door te zetten, als maar het noodige kapitaal kan gevonden worden. Dit laatste nu hangt af van de al of niet levens vatbaarheid der bedoelde tramljjn, nl. wat de vooruitzichten betreften over die vraag loopen de gevoelens scherp uit elkaar. Het comité heeft een en andermaal die levensvatbaarheid betoogd. Daarmede zjjn sommigen het eensdoch ongenoemden, ver tegenwoordigende andere ongenoemden en allerlei bange pessimisten zjjn het daarmede volstrekt niet eens en twjjfelen aan de levens vatbaarheid op den grondslag, daarvoor door het comité aangenomen. verwarmen, om weldra de vlammen te doen uitslaan. Te vergeefs worstelde ik om mjjne boeien te verbreken. Te vergeefsdat wist ik maar al te goed. Die groene wingerdranken zjjn sterker dan het nieuwste touw en mjjne arme gekneusde ledematen deden er slechts te meer pjjn door. Hoe ver moesten zjj gaan Dat wist ik niet; want ik wist niet waar ik was. Ik veronderstelde ergens in de nabij heid van den heuvel, waar ik bjj het afdalen met mjjn paard gevallen was; als dat zoo was hadden zjj een heel eind af te leggen En al kwamen zjj in tjjds terug, zouden zjj mjj dan bevrjjden Dat moeten zjjzjj kun nen mjj toch niet levend laten verbranden. Zoo onmenscheljjk kan toch niemand zjjn Maar zjj zouden niet in tjjds terugkomen. Het vuur kwam al hooger en hooger. De hitte en rook werden ondrageljjk, en dit was mjjn Kerstnacht hét moest nu Kerstmorgen zjjn ik moest dezen dag met mjjn vrouw en kind doorbrengenZou ik haar ooit terug zien Ik w i 1 d e vrjj zjjn nog een jjdel poging die stok deed mjj stikken, ik kon geen ademhalen. Het vuur stjjgt hoe lange: hoe hooger het verschroeit mjj het brandt in mjjn hoofd overal vuur niets dan vuur. Mjjn vrouwMarianne Mjjn kind Een aantal gemeenten van Schouwen— Duiveland hebben hun ingenomenheid met de zaak uitgesproken en daaraan toegevoegd, dat zij haar als van algemeen belang beschouwen. De gemeente Zierikzee, ofschoon niet willende afdingen op dat algemeen belang, heeft ver klaard dat zjj het plaatseljjk belang van Zierikzee bjj de beoogde onderneming niet inziet. Deze zaken zijn ook uit uw geacht blad al reeds genoegzaam bekend. Ik geloof, dat men mag aannemen, dat het achterland hier met verlangen uitziet naar de tram en dat daarentegen de gemeente Zierik zee (nu in 't bjjzonder de burgerij bedoeld dit met eenig wantrouwen en eenige bezorgd heid doet, voor het geval de onderneming mocht doorgaan. Zjj spreekt die bezorgdheid uit in den vorm van twijfel aan de mogeljjk- heid om het noodige kapitaal te vinden. Dat hier achter nog wel andere motieven kunnen schuilen, laat zich vermoeden en is ook wel te verklaren. Elke nieuwe onderneming toch van eenig middel van vervoer of verkeer, het moge van algemeen belang geacht worden of niet, is in beginsel reeds een bedreiging voor bestaande ondernemingen, die, op de bestaande toestanden berustende, met de voortduring van die toestanden het best gediend zjjn. Dit is het geval met stoombooten, diligences, omni bussen en vrachtwagens. Er is ook geen in genomenheid te wachten van de vele winke liers, handelaren en allerlei tusschenpersonen, die onder de thans vigeerende omstandighe den van een tramljjn schade vreezen voor hun zaken, "Van deze allen is geen zelfver loochening genoeg te vergen, om hun per- soonljjke belangen goedwillig op te offeren of voorbjj te zien en ingenomenheid te betuigen met zulk een geduchten concurrent als een welslagende tramljjn misschien zou kunnen worden. Dit bljjft waar, al zullen velen aan dezen in het algemeen wel het nut van elke verbetering in de gemeenschap erkennen. Dat eindeljjk alles wel goed terecht zal komen is een schale troost voor de thans levenden. Wat nu de financieele uitvoerbaarheid be treft, ik geloof dat sommigen hier die te zwaar tillen. Ja, uit die zwaartillendheid van som migen zou ik bjjna afleiden, dat zjj wel een gevolg kon zjjn van de heimeljjke vrees dat de tram er nu toch wezenljjk eerlang zal komen, of, in hun oogen, dreigt er te zullen komenmaar ik geloof toch ook dat het geld er gemakkeljjker zou komen als de geprojec teerde ljjn lag ergens in Japan, in Rusland, of in Colorado of Panama, dan hier in ons uithoekje, dat toch al reeds wel onvolmaakte maar toch niet zoo heel slechte gemeenschap te water heeft vooral met Zuid-Holland. En ik geloof ook dat er meer kans zou bestaan als er b. v. een 50 millioen mee gemoeid was en niet een betrekkeljjke kleinigheid zoo als nu en waarvoor de bankiers het de moeite niet waard zullen achten de fuiken uit te zetten, om de spaarpenningen bjj elkaar te visschen, Intusschen schjjnt het comité goed vertrouwen te bezitten en het zal daarvoor ook wel zjjn redenen hebben. Hoogtt belangrjjk vind ik de dezer dagen door den minister van water staat in de Kamer gedane uitlating, nl. dat hij wel genegen is om staatshulp te verschaf fen aan locaalspooorwegen of stoomtramwegen, a. op de Zuid-Hollandsche en Zeeuwsche eilanden. Dat zou een heel eind gewonnen zjjn. Voor het comité, is die uitlating een ware Kerstverrassing te noemen. Het zal nu ook den minister wel niet loslaten. Ik zag echter nog geen enkele vlag uitgestoken. Ik voor mjj wil geen partjj kiezen. Ofschoon ik het dolprettig zou vinden zoo eens nu en dan op een vrjj en zomerschen achtermiddag voor een kleinigheid te kunnen trammen naar de mooie streken onzer eilanden, om daar wat te wandelen en mjj te verbeelden dat ik omdool en geniet in de schilderachtige dreven van den Hollandschen duinkant of in de Stichtsche waranden, al hetwelk ik nu niet doen kan dan te voet, waardoor de vermoeienis veel van de poëzie wegneemt, zoo wil ik toch gaarne ook allen, die van den bestaanden toestand leven of hun renten trekken, ttdit gunnen. Staat er echter een geldman op of een consortium, dat met het geld komt, en met het geopende uitzicht op staatshulp is dit wel te verwachten, dan vervallen al deze gernoG- deljjke bespiegelingen. Het kapitaal is on barmhartig en gevoellooshet slaat gretig de nagels in 't vleesch en verscheurt wat in den weg staat, en dit te vinniger als de spierkracht der nagels wordt gestaald door het geld van derden en vierden en meer, zoodat aan het wagen reeds iets te winnen en bjj het mislukken niet veel te verliezen is, geljjk men dit bjj de meeste groote onder nemingen ziet. Het staat dan ook bjj mjj vast, dat wel te eeniger tjjd, zooal niet het machtige groote stoompaard,dan toch wel de bescheiden stoomhit of stoomezel in den mantel van een stoom tramlocomotief, door onze nu nog zoo rustige en vreedzame beemden zal snorren. Dat is niet te keeren en enkel een kwestie van tjjd. Ja, ik voorzie dat eenmaal de tjjd zal komen dat alle landwegen en drukbereden djjken zullen voorzien zjjn van breede, platte, eenigs- zins gootvormige rails, die voor allerlei wagens, rjj- en voertuigen geschikt zullen zjjn. Het verwondert me zelfs dat die nog niet aange legd zjjn in de druk hereden straten der groote steden. Zoo iets zou een goed fin-de' siècfe-werk kunnen zjjn. Jan. 1893. In een der brieven over De onlusten in het Oldambt, in het N. v. d. D., geschreven door R. R. te Winschoten, lezen wjj o. a. Te Sappemeer bljjft de toestand gespannen doch de rust werd na jl. Maandag niet ver stoord. Welke de gevolgen zullen zjjn van het daar voorgevallene, durf ik vooralsnog niet voor spellen. Travailleur bljjft voortgaan met de omgeving af te reizen en spreekt heel wat af, om na zjjne rede zoodra mogeljjk te ver dwenen, teneinde onopgemerkt uit het ge drang te geraken. Te Sappemeer mislukte hem dit onlangs en was hij de laatste in de zaal, welke, helaas, geene zjj- of achteruit gangen had. Herhaalde aanmaningen om de zaal te verlaten mochten niet hatenbjj ver trouwde de zaak bljjkbaar niet en stelde zich ten slotte onder de bescherming van de »ge- bate" politie, in deze van de maréchaussées; Ik lag in een koele slaapkamer, uitkomende op de veranda te Southampton Hoeve. Mjjn vrouw zat bjj mjj en mjjn hoofd was ver bonden met zacht vochtig linnen. Eerst eenige dagen later hoorde ik het einde van het ver haal vandien vreeseljjuen nacht. Het bleek dat «Lady Jane", de schimmel mjjner vrouw, toen ik haar losgelaten had regelrecht naar haar oude huis geloopen over alle hindernissen heen springende. Onge rust omdat ik niet gekomen was, had mijn vrouw hare kamer verlaten en zat op de ver anda te wachten, toen eensklaps de schimmel al hinnikkende en met schuim overdekt kwam aanhollen. Begrjjpende dat er onraad was, riep zij terstond iedereen op en binnen een zeer kort tjjdsverloop toog er een troep mannen uit om mij te zoeken. Zjj stajren den bergstroom over die mjj hooger op had tegen gehouden en reden door naar Thunngowa. Eensklaps zagen zjj rechts van den weg den brandenden hoorn en hopende eenig spoor van mjj te ontdekken, begaven zjj zich daarheen en vonden mjj, tot hun groote ontsteltenis, aan het blok gebonden, bewusteloos in een rook wolk gehuld, terwjjl het vuur bjjna mjjn hoofd bereikt had. Zjj sneden mjj los en brachten mjj naar huis. De bankbiljetten lagen later nog Teüig in de» jsiereakoep, waari» ik .te verstopt bad 1 De drie dieven werden achtereenvolgens gepakt. »TJpton" bleek een ontsnapte gevangene uit Victoria te zjjn; Morris genaamd. Hjj werd in Armidale gehangen, wegens den moord op den ech ten Upton, toen deze op weg was naar de bank te Windsor. Die jonge man had open hartig met Morris, zjjn reisgenoot, gepraat; over zjjn bestemming en betrekking en deze had hem in de nabjjheid van Tamworth ver moord, waar later het ljjk gevonden werd. Zjjne papieren gestolen hebbende, beraamde Morris langzamerhand het andere plan. Hij was degeen die in mjjn slaapkamer had willen dringen, met het doel om den sleutel van de brandkast te bemachtigen, en ook hjj had de patronen van de revolvers afgenomen. De man met den waardeloozen wissel was een mede plichtige, die met hem een aanval op mjj in het kantoor had moeten doendoch telkens i dit door een kleinigheid verhinderd. De twee anderen werden tot levenslangen dwang arbeid veroordeeld. Ik herstelde gelukkig spoedig volkomen en bracht niet lang daarna mjjn vrouw naar Engeland. En hiermede eindigt het verhaal van mjjn gevaarvollen rit in den Kerstnacht in Australië» ËIKDE,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1893 | | pagina 1