N°. 291. 135° Jaargang. 1892, Vrijdag 9 December? Hrtlamtsteiiit bet beptimsiebat. Middslbarg 8 December. Dew courant verschijnt dagelfj k«; met uitzondering van Zon- en Feestdag»nj Prfls per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentien s 20 cent per regel.1 Bij abonnement lager] Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer f 0,20. Grooto letters worden berekend naar plaatsruimte] Telephoonnommer 189. ONDERWIJS. KERKNIEUWS. «ELBIIGSCHE COURANT. Thermometer, Agentes te Vlissingen: P. G. db Vbt Mbbtdabh k Zoon, te Goez. A. A V*Lollajtl, te KruisingenF. v. d. Piijl, tt ZierikzeeA. C. db Mooij, te Tholen: W. A. I AdTertenHB» Middelburg 8 Dec. 8 a vm ?6 gr. tab Nibuwbhhtjiïzi* en te TerneusenM. dl Jobsb. Verder semen nlle postkantoren ei boekhandelaren abonnementen en adyertentiSn nu, evenals da moeten dee namiddags te éém nnr n.12 n. 40 gr., av 4 u. 39 gr. F. zdvertentie-bureau's tab Nijoh_& Vab Ditmab, te Botterdam, db Gbbb. Bbiïbjabtb, te 'sGravenhage, cn A. db la Ma* Azb., te Amsterdam. au het bureau besorgd xjjn, willen orden Verwacht verand. wind. Hoofdagenten toot het Buitenlud: te Parijs en Londen d* Compnjrvi» rémértJ- •-,« Pubüsitó étrugère G. L-Daubb k Cn., Jobb F. J ons, opvolger. xjj des avonds nog worden opgenomen De algemeen? beaohouwingan over as be grooting voor 1893 xjjn in de Tweede kamer spoedig afgelcopen, spoaaiger selfs dan menig een verwacht zal hebben. Nieuwe gezichtspunten werden bjj de be raadslagingen niet geopend; al wat in het voorloopig verslag der afdeelingen reeds was gezegdal wat in de organen der versohillende partjjen dag aan dag reeds is geschreven werd nu nog eens herhaald. De reobterzgde der liberalen opperde hare betwaren tegen de voorgestelde kiesrecht- wijziging, die haar te ver ging; en on Ier de anti-revolntionnairen openbaarde zioh op dit pnnt het aanmerkelijk verschil, dat aitjjd be staan heeft tusachen de aristoeratie, vertegen woordigd door den heer Beelaerts van Blokland, en de democratie, waarvan dr Kuyper de woord voerder is. Hierop wees gisteren aadrukkelgk de heer Goeman Borgesius, die de juiste opmerking maakte dat de heer Beelaerts door sjjn philippics tegen de ministers het meest getroffen hau degenen zijner anti-revolntionnaire geestver wanten, die de regeering om baar kloek kies- reohtvoorstel toejuiohten. En bjj de katholieken viel eenzelfde ver- sohynsel waar te nemen. Bjj dr Sohatpman sympathie voor de kieswetten, by den neer Vermeulen ernstige bezorgheid over den stap, dien wjj in deze op het punt staaa te doen. En dan hoorden wjj in de kamer het bekende ïefrein aanheflen over voorziening in den ff- nanoieelen nood der gemeenten door wjjxiging van het gemeentelijk belastingstelsel; en over het beleid van den minister van oorlog, die het vooral hard te verdoren aal hebben. Als ieder jaar klonk bjj die beraadslagingen aan de eene sjjde lof over de werkzaamheid der regeering maar rezen au den anderen kUt klachten dat zjj nog niet genoeg deed, vooral niet in het bslang der oplossing van sooiale vraagstukken. By al die beweringen behoeven wjj niet lang ■til te staan. Zjj sjjn overbekend. Van meer gewicht is, dunkt ons, oe houding der regee ring en de verdediging van haar standpunt. Om niet oit laatste te beginnen weten wjj niet beter te doen dan het woord te laten aan den minister vu buitenlandsohe zaken, den heer Van Tienhoven, aan wiens rede, in de looeven versohenen Handelingen voorkomende, wjj het volgende ontlemen: »Wat nu het programma der regeering en de uitvoering daarvan betreft, de heer öohacp- mu en na hem de heer Vermeulen hebben gewesen op den toestand, waarin deze regee ring luds zaken gevonden heeft. Zjj zeiden dat haar standpunt zeer vergemakkelijkt tras door de werksaamheid van het vorig kabinet. Deze regeering dingt zeker niets at bp die werkzaamheid; ik zal het steeds als ion karer grootste verdiensten rekenen, dat kjj, gelyk de geachte afgevaardigde uit Almelo het uitdrukte, door de gegeven oplossing aan do onderwijskwestie een struikelblok heeft Weten weg te nemen, dat fang verlam mend op de ontwikkeling van ons staatsleven Werkte, een struikelblok, dat tal van maat- kegelen op wetgevend gebied en staatsbestuur in den weg stond, en tal vu hervormingen tegenhield. •Toen deze regeering aan het bewind trad, had de tweede verkiezing plaats gehad onder de nieuwe Grondwet, welke grondwetsherziening den weg geopend bad tot tal van hervormingen, o.a. door bot wegnemen of wysigen vu belemmerende bepalingen voor onze wetgeving »De vraag, die de regeering zich moest atollen, was wel dezeWelke dier hervormingen bjj het ter hud nemen daarvan den voorrang Verdienden, en welke zjj ali zoodanig au de Staten-generaal in de eerste plaats zou behooren voor te stellen. >Emitig heeft de regeering bjj hare eamen- stelling dat pnnt overwogen. Niet alles wat men «oti, kan men doen. Zeer zeker zou het my persoonljjk en dit in antwoord aan den „eachten afgevaardigde uit Amsterdam, den beer De B3aufort en si den leden vzn het kabinct aangenaam zjjn geweest, wanneer men nog veel meer op het programma had kunnen schrjjven en das ronder ook het belangrijk onderwerp, door hem genoemd, dat noodsakeljjk eene gewyzigde regeling behoeft. >Wjj moesten eoh'.er rekening houden m9t wat kon geschieden en ook met hetgeen in de eerste plaats moest geschieden in verband met de verkiezmg, die de regeering in andere handen had doen overgaan. Zó) heeft deze regeering haar programma opgjmaakt en aan de Staten-geneiaal medegedeeld. Dat op ge noemd programma en de wyze waarop het werd medegedeeld, het woord fanfare van toepassing zoude zjjn ik geluof dat dit woord aan den gesebten spreker uit Almelo Schaepmm) ontsnapt is kan wel bezwaarljjk worden beweerd. »Mjj dunkt, dat men moeilyk op meer een voudige en meer oprechte wyze een werkplan kan anduiden, du de regeering dit ten vorige jsre gedaan heeft. •in de eerste plaats beschouwde de regee ring de regeling van het kiesreebt als haar con- stitutioneelen plicht, waaraan zjj zich wensoht te houden en dien zy zeer zeker niet verzuimd heeft door een wetsontwerp op het kiesrecht in te dienen, waaraan thans de geachte spre ker uit Steenwjjk den naam wil geven van een ontwerp tot invoering van het algemeen kiesrecht. Ik geloof dut, zoo die naam juist was, de regeering zeer zeker buiten de consti tutie zoude gegaan zjjn en dit meen ik op de sterkzte wjjse te moeten tegenspreken. Zoolang ae cons.itutie dit verbiedt, zal er geene Ne- derlandiche regeering gevonden worden, dia de invoering ven een algemeen kiesrecht aan de Staten-generaal zal voorstallen. Ik zal hier over thans niet verder uitweiden, maar er alleen bjj voegen, dat die geachte spreker zich wetkelyk niet zoo bezorgd behoeft te maken en hiur ons het voorbeeld nut voor oogen behoeft te houden uit vroegere eeuweu van een der gtooie mannen, op wien onze historie roem mag dragen, op den vorst ait het stamhuis, waaraan iiedeiland zooveel versohuldigd is, en bjj wiens dood de dichter zoo kernachtig moobt g .tuigen, dat hjj 40 jaren lang, met vaste hand •onbegrepen en onbekroptn de vrjje sohepen van de Zevenlandsohe buert", door de dikwyla zoo bewogen baren had weten te besturen^ Wanneer die vorst dat hetft gedaan en heeit kunnen doen, dan is het stker ook, omdat hjj. gelyk al de afstammelingen van Zjjn Huis, steeds begrepen heelt, dat zjj het Nederland- sohe volk Ook in lagere krirgen konden ver trouwen, dat volk, welks rechten en belangen menig hunner dixwyls over de regentenstoelen heen op den voorgrond heeft doen treden. •Ook thans mag het plioht geacht worden en het werd bjj de laatste verkiezingen schier door alle partgen eikend dat geen onoverkomelijke scheidsmuur het Nedorlandsohe volk moest verdee.en, en zeker, wanneer thans niet de regeling van het kiesieoht ware ter hand genomen, zou men wellicht spoedig kunn«.n spreken van zoodanig oen scheidsmuur, die, telkens hooger en hooger onder het Neder landsehe volk opgetrokken, meer en grootor nadeel zou opleveren, dan tot nog toe elk struikelblok, welk ook, heeft kunnen doen. •Ik zal verder niet over de verdiensten van het thans aanhangige ontwerp spreken. De regeering heeit haar voorstel ingediend. Het zal thus van het overleg van de btateiv Generaal met de regeering afhangen, of aan Nederland een kiesrechtregeling zal kunnen gegeven worden, waarmede men de toekomst met vertrouwen kan te gemoet gian. •De vraag kon nu gesteld worden, of, wan neer men de tegeling van het kiesrecht op den voorgrond sielv, men dan verder op het gebied van wetgeving en bestuur ook andere maatrege lea zon voontelien of behandelen, m. a. w., of men in den tjjd, dit noodzakelijk voor de totstandko ming eener zoodanige regeling moest verloopen, voort zou werken of niets doen. Wanneer men tot dit laatste besloten bad, zon men zeer stellig niet gehandeld hebben in bet belang van het land en ook niet overeenkomstig den wensoh van de notie. Wjj le-en snel in onzen tjjd en wanneer men altjjd wschten wil uit voor zichtigheid, omdat anderen wellicht ons werk niet goed zullen keuren, dan zal men wel geen fouten b-gssn, die later verbeterd moeten worden, maar men zal coor niets doen tal van nuttige maatregelen tegenhouden en daar door wel de grootste schade san het algemeen belang berokkenen. Wanneer zoodanig was geweest het programma der regeering, en de kamer had zioh daarmede vereenigd, dan ge loot ik dat, waar dezen morgen herinnerd werd aan de nadeelige gevolgen van het nietsdoen eener vergadering van zoo vele wjjzen, als zelden onder een dak vereenigd waren, men eenmaal op dezelfde wyze zou kunnen gewagen van een raad van voorziohtigsn, wier nietsdoen voorzeker geen minder verwjjt zou treffen. •De regeering beeft dan in haar werkplan en zeer zeker komt haar dit alsnog proef houdend voor Oak andere onderwerpen geplaatst'. Hierna wees de premier erop dat deStaten- generaal verleden jaar als hare meening heeft uitgesproken dat eene toekomstige regeling van het kiesrecht de kamer niet tot werke- 1 osheid moest doemen. Elke poging om te doen uitmaken dat in den tussohentjjd vóór de regering van het kiesrecht, waarvan de voorbereiding en de totstandkoming een grooten tjjd moest eischon, niet moest worden voort- gewerkt, werd ook door de kamer verjjdeld. •Deze Kamer zou dan ook zeide de minister Van Tienhoven ten slotte aan het vertrouwen, haar ten vorigen are gesohonken, te meer het recht ontleenen om, zelfs ter elider ure, te blyvtn arbeiden aan hetgeen zjj wenscheljjk en nuttig aoht voor het land. •De regeering hoopt hierin voor te gaan en daarbjj niet roekeloos te werk te gaan, maar ook niet kleinmoedig. Zjj hoopt dit te doen met de noodige voorzichtigheid, niet om met zelfverheffing daaidoor, zooals een der leden haar heeft toegeweuscht, den naam van ••koninkljjk en parlementair"" ministerie tb dtagen eene benaming waarvan de Detebken.s in het rede var t and my echter niet duidtljjR is maar zjj hoopt dan tooh dat van haar zal kunnen worden getuigd, dat zjj naar de eischen van de Constitutie 's lanus belang heeft trvohten te behartigen en er naar ge streefd heeft om in de toekomst den voo.spoed te verzekeren van ons vaderland, onder het vorstenhuis, waarmede reeds sinds eeuwen het Wel en wee van Nederland zoo nauw verbonden is." Na deze juiste uiteenzetting van het stand punt der regeering was voor de overige leden van het kabinet de taak gemakkelyk om elk zjjn houding te verdedigen. Zoo deed dan ook de miniiter van binnen- landsche zaken op zjjn hem eigen, korte maar krachtige, afdoende manier. Hjj trad in enkele bijzonderheden maar categorisch verklaarde hjj dat de regeering wars is van politieke berekeningen; en dat zjj is en blyfe over tuigd, hoe voor duurzame verbetering in wetgeving en bestuur regeling van het kiesieoht dringend noodzakelyk is. D-arom moet deze zoo spoedig mogeljjk aanhangig worden gemaakt. Daarom is de wet ingediend. En als nu deze hechte grondslag voor verdere volkr-ontwikkeLng zal zjjn gelegd, dan kan de regeering - al is haar altreden dan het gevolg er van nog tevreden zyn met het door haar verrichte werk. Nu bleef voor de tegenstanders der regeering, voor de halfslaohtigen nog een hoop over, dat nl. de regeering op dit punt niet homoge.n sou zyndat vooral de minister van financiën met zjjn collega's in gevo.len verschilden. Hem te scheiden van zyn medeleden in dit kabinet was ae beimelyke bedoeling van enkele ledtn der oppositie. Euooh, uit bekwam nun Biecht. Rondweg verklaarde de heer Pienon zioh aan de zjjde zjjner eollega's te scharen. Waar men hem met sjjne antecedenten in tegen spraak had willen brengen, in verband met sjjne medewerking tot de nieuwe kieswet, verklaarde hjj die met grooten ernst te hebben bestudeerd; hjj erkende ten volle hot gewicht er van, maar bjj was tegen halve maatrege len, tegen dat conservatisme, dat niet con serveert, en daartegen kwam hjj in verzet Geen wonder dat luide bravo'., op die ver tekering volgden en dat mr Kerdyk een der mannen, die vroeger tegen het ministerie, zooals het was aamengesteld, bezwaren had zyn vreugde betnigde over de homogeniteit van het kabinet op dit belangrjjk punt van staatsbeleid. Het gisteren in de Kamer door den minister v'.n financiën ontstoken licht is een der be langrijkste feiten uit het begrootingsdebat van dit jaaren de homogeniteit van het kabinet, die ook zoo duidelyk bleek uit de rede van den minister Van Tienhoven, een der geluk kigste versohjjnsslen, waarop gewesen mag worden. Volgens ons gezonden telegram is heden plotseling overleden ae heer mr H. D. Lavyssohn Norman, lid der Tweede kamer voor het district botterdam. Zooals wjj gis-eren meldden, deed bjj de alge- meene bescaouwingen inde Tweedekamer de heer Kerdyk den minister van binnenland- sche zaken de vraag of hem niets bekend was geweest van de meeting-kwestie op 18 Sept. ji. ia de residentie. De hear lak antwoordde dat hem van de zaak officieel niets bekend is ge weest; nooh van de aauvankelyke weigering, noch van de latere vergunning door den bur gemeester; dat geen klaout by hem was ingekomen, zoodat er geen reden bestond voor een onderzoek, waarvan de uitkomsten natuur- lyk ook niet kunnen worden medegedeeld. Db heer Kerd„k zal wellicht, hetzjj bjj Juttitie, hetzjj by binntnlandsche zaken, op de kwestie wel terugkomen. Na b.ëindiging der algemeene beraadsla gingen, zjjn de hoofdstukken I (Hui» d<r Ko ningen) en H Hooge colleges van staat) goedge keurd. Bjj dit laatste hoofdstuk deed de hear Heldt de regeering eene vraag omtrent de regelen, die gevolgd worden bjj het toekennen van riddtroraen. De heer üeldt meende dat de werkman Van Rheenen, die te Hilversum met moed, volharding tn doodsverachting een ander bet leven redde, zeer zeker eene ridder orde veraiend had en aeze beloon»ng passender ware geweest dan het geven der bekende medailb. Op de vraag van een heer Heidt waarom eene ridderorue in ait geval niet is gegeven, antwoordde de minister Tak dat de regeering meende ia deze zaak juist gehan deld te hebban. Bjj de daarop gevolgde behandeling van hoofdstuk 111 Budeniandsche zaken) braobt de heer Boreel van Hoogelanden ter sprake de bekende uiolatmg van den Belgischen minister van lanaDouw, betrckkelyk onze be weeree protectionistische neigingen. Hy vroeg of de regeering zioh officieel vergewist heeft van ae werRelyke bedoeling van dien bewindsman. Hetzelfde deed de heer Walter, maar hjj voegde daaibjj de nuening dat onzeiiyas niet genoeg tegen die bewering geprotesteerd is. Voorts besprak de atgevaaraigde voor Hon- tenisse de belemmeringen, wel Re de veehouders a.n de grenzen ondervinden van ae wet op het veearisenjjkanüig staatstoezicht. Pi .tseling wordt daar soms de invoer van vee en mest- s.otfen verboden, waardoor de grensbewoners ster verbitterd worden. Zy beklagen zioh erover aat de wet te scherp woidt toegepast en de vergunningen te spoedig worden ingetrokken, wat m België strydig geacht woidt met de iractaton van 1839 cn 1848 en waarin men protectie ziet. Men beaenke toch, dat de sim ting der Belgische grenzen voor ons vee zeer schadelijk is en van invloed op de marktwaarde van het vee. De heer Walter zou wensohen dat een nieuw tiactaat met België werd gesloten, waatbjj een tóne of rayon werd aangenomen. Er moet z. i. overeenstemming bestaan omtrent de uitdruk king proprteié muete en omtrent de bodoehng v-n art. 20 van net W eener tractaat. Hjj gaf dat denkbeeid den minister in overweging. De Eerste kamer kwam Woensdag avond bjjeen tot hervatting hare* werkzaamheden. Ingekomen waren de geloofsbrieven van het nieuw gekozen lid, den heer mr A. M. Sassen, welke werden onderzocht, waarna de heer Sassen sitting nam. Mede was ingekomen een schry ven van dank betuiging van Hd, KK. HH. den groothertog en de groothertogin van Saksen, in antwoord op den door de Eerste kamer gezonden geluk- wensch bjj gelegenheid van hun gouden huwe- lyksfeest. Mededeeling werd gedaan van de sedert de jongste bjjeenkomst door de Tweede kamer aangenomen en bjj de Eerste kamer ingekomen wetso-itwerpen, welke, daar de ministers Vrjjdag in de Eerste kamer niet aanwezig kannen zyn, tegen Zaterdag a. te 11 nren aan de orde zyn gesteld, waarbjj dan tevens behandeld zullen worden de wetsontwerpen, welke ter afioening gereed zyn. Bjj kon. besluit: is bsnoemd tot vice-president der arrondis- scmentd-reohtbank te 's Graveshage mr Ph. W. van Heugde, thans rechter in dat college; is de kapit. J. O. Vieweg van het 4e regt. int. op pensioen gesteld ad /1560 'sjaars en hem tevens den rang verleend van majoor is bepaald dat de sergeants van het korps marechausióe in Nederiandsob-Indië, E. A. M. G. R. S. Von Luokner en H. K. J. Kloppen burg, bjj afzonderlyke dagorders, soo in Indië als in Nederland, eervol zullen worden ver meld, en zulks ter zake van hun gedrag bjj do ontmoetingen mat den vyand in Atjeh, in September 1892. Het centraal bestuur van het Alg. 2fed Werkliedenverbond heeft aan de Tweede kamer een adres gerioht naar aanleiding van het ingediende wetsontwerp tot «goedkeuring van contracten met de Stoomv.-Mpy. Nederland en de Hotitrdamsche Lloydwegens het uitvoeren van een maildienst tusschen Nederland en Nederlandsch-lndië." De belangstelling van de adressanten in dit wetsontwerp is te grooter, omdat in die eon- tractfn wordt gelezen dat stoomschepen, welke voorgoed in de vaart worden gebracht, overeen komstig de door de ministers goed te keuren plannen in Nederland moeten gebouwd worden. Wel wordt deze bepaling eenigermate ge neutraliseerd, doordien de verplichting om sohepen in Nederland te bouwen zleohts geldt voor zoover de bouw der sohepen op Neder- landsohe werven, alsmede hun goede en tjjdige oplevering, even goed verzekerd zyh als op buitenlandsohe werven en de prjjs niet hooger zjj, maar adressant is overtuigd, das de scheeps* bouwnjjverheid hier te lande wel tegen mede dinging van het buitenland bestand is, mits de woorden »tydige oplevering" niet te eng wor den opgevat. Het adres wjjst er verder op, dat de werk loosheid, vooral ook in de vakken van soheepz- en marinebouw, zeer groot is en dat door eea spoedige afdoening van bovenbedoeld wets ontwerp teeds vrjj spoedig, voor een groot deel, in den grooten werknood, meer bepaaldeljjk in het vak van soheeps- en machinebouw, *ou worden voorzien. Op grond hiervan verzoekt adressant def kamer eerbiedig, maar dringend, het wetsont werp tot goedkeuring van oontraoten,\ ens.* met den meesten spoed in behandeling te nemen en, zoo geen ander ov-rwegend lands- oeiang bezwaar oplevert, haar goedkeuring aun het wetsontwerp te schenken. Dezer dagen is bekend gemaakt het getal leerlingen, dat kosteloos op de ryks hoogere burgerscholen geplaatst is, tengevolge van het komnklyk beslmt in dezen, dit jaar voor het eerst in werking. Op der ryks hoogere burgerscholen heeft zich nog niemand aangemeld; nl.te Aseen, Utrecht, Gouda, 's Hertogenbosch, Tilburg en Venloo. Ycor ue anaere 14 scholen waren 43 candidaten, van wie 37 toegelaten zjjn. V an de 86 geplaatste leerlingen zyn er 24 uit Friesland en Groningen, nl. uit Leeuwar den 9, uit Heerenveen 3, uit Groningen 3, uit o.ppemecr 4, uit Warium5. De overige 13 zyn gcplaatBt te Helmond, Bergen op zoom, Bom mel, Alkmaar, Zwolle en Meppel ieder 1te Winterswijk en te Roermond ieder 2; te Middelburg 3. In het hoofdbestuur van den Nederland» schen irrottsianten-Bond zyn opgetreden: ale voorzitter de beer J. A. Böhringerals vioe- voorzitter de heer i. Brmnwoid Riedel; ali penningmeester de heer W* J, Berdenii va» Berlekom»

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1892 | | pagina 1