N°. 283.
135° Jaargang.
1892,
Dinsdag
29 November*
Middelburg 28 November.
PROTECTIE OP NIET?
Dew courant rerschijnt d a g e 1 k i
met uitzondering van Zon- en Feestdagen!
Prfle per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.-
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a B cent.
Advertentiën20 cent per regel J Bij abonnement Iagerf
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte!
Telephoonnommer 189.
HIDDELBlim (01 HIM.
Tkcnn om eter.
Middelburg '28 Kot. 8 u. rm. 43 gr.
n. 12 u, 48 gr., av 4 tl 47 gr. F.
Verwacht Z. W. wind.
Agenten te Viisaingen: F. G. db Vu Mhstdasb k Zoon, te Goes. A. A. WBollakd, te KruisingenF. t. d. Pbijl, te Zierikzee: A. C. db Moojj, te Tholen: W. A. Adwertentlë*
va* Nrzvw**HTjuzj* en te Ternenzen: M. db Joxei. Verder mor ei alle postkantoren ea boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals da i moeten des namiddags te één nrf
advertentie-bureau's van Nboh Vak Dithak, te Botterdam, db Gbbk Bblioaktb, te 's Grave* hage, en A. db la Mak Axk., te Amsterdam, Ban het bureau bezorgd zijn, will a
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjis en Londen, de Compagnie générals de Publidté étrangère G. L. Datjbi Cn., Job* F. Jokbs, opvolger. j sjj des avonds nog worden opgenomra
Bij de behandeling dor Indische begrooting
Vrjjdag in de Tweede kamer werd bij de
afdeeling materieel der marine door de heeres
Arie Smit en Goyot de scheepsbouw besproken.
De verslaggever der Amst., (Z>. v. TV.) noemt
het een hoogst onverkwikkelijk debat.
Men zal 'ich zoo sohrgft hjj herinneren,
dat do minister verleden jaar geld heelt ge
vraagd en gekregen om twes schepen van her
1jpe-Gol< finch te laten bouwen. De ministei
virklaarde toen, dat de eersteling daarvan
xoodzakelgk in Engeland moest worden ge
bouwd, omdat men dat hier niet kende en
geen modellen had. Eu wat bleek nu Vrjjdag
morgen uit de mededeelingen der hoeren Smit
en Guyot 1 Dat die schepen wel waren
gegund an de Engelsohe firma Thornton t-
Qlasgtte, maar dat die firma zelf ook nog
nooit e?n Ooldfin-h had gebouwd en dus ook
geen model h d 1 Verder, dat de minister die
firma frciliteiten had verleend, Bestaande in
vermindering van snelheid cn diepgang, waar
op Holland.che bouwmeesters nooit mogen
rekenen, en eindelijk dat, wat het houtwerk
betrelt, v«.n het oorspronkelijk oontraot was
afgeweken. Er was namelgk een ander soort
hout gebruikt dan aanvatkeljjk was bepaald;
dientengevolge veranderde de diepgang, daar
door veranderde weer de snelheid, zoodat men
de tweebladige door drieblt.dige schroeven
moest vervangen, en als gevolg daaivan einde-
lgfc ook het tuig wjjzigde, omdat het schip nu
toch niet meer kon zeilen l De heer Smit
concludeerde hieruit, dat men nu wel zcu zpu
genezen van sjjn voorbeur voor Engeland,
maar dit kon toch de heer Guyot hem niet
toegeven, die bletf bjj zgn vroegere meemng,
dat men in Engeland mojst gaan, juist omdat
de Engtlschen door hun fouten wjjs waren
gewordenm.ar dan moest men ook een firma
kiezen, die al vroeger sohepen van zeker mode,
gebouwd had. De heer Smit daarentegen hield
vol dat men ook hier manB genoeg was om de
bedoelde schepen te bouwen naar rieteekenin-
gen, die men er van had, eii dat het dus vol
strekt niet noodig was geweest onder mee-
125.000 aan werkloon voor onze arbeiderB
te laten verloren gaan. Htt wes een zonder-
linge redeneering, die de heer Guyot hiertegen
aanvoerde: er zou hier te lande misschien
maar éeo firma ijjn die de sohepen had kunnen
houwen, maar daar mooht dit niet geschieden
omdat anders die firma een monopolie zou
krggen bjjv. tegen Fegenoord l Maar de Ne-
dei landsohe scheepsbouw viaagt alleen te mogen
mededingen, dus van monopolie kan rijooit
sprake zjjn. Wjj zjja natuuriyk ver rerwgderd
van alle zoogenaamde protectie, maar dit is
nu toch waarlpk geen argument en als de bouw
in Nederland even goed ksn geschieden als in
het buitenland, dan is tooh aitjjd het hemd
nader dan de rok 1
De verslaggever van het Hbld. zegt hierom
trent
»Een kort doch scherp debat werd gevo.rd
tusschen den heer Smit etneriijds en den mi
nister, gesteund door den heer Guyot, ander
zijds. De heer Smit heeft nog eens weder
trachten aan te tooren, dat het schip type
Goldfinch zeer goed in Nederland op t rekening
had kunnen worden getouwd. Tegenover de
opmerking dat de Eugelsche firma f £0,000
goedkooper was dan zpn opvolger, plaatste de
heer Smit het zeker verzleten argument d&t
aan Nederlandsche werklieden op deze wjj ze
f 125,C00 aan loon is onthouden. In het alge
meen merkte de heer Goyot op dat de proti
met den aanbouw in Engeland niet als vol
komen eerljjk kan worden beschouwd, omdat
in het type e enige wijzigingen zjjn aar gebracht
Het trok ongetwijfeld do aandacht dat de
minister van marine de verantwoordelijkheid
voor deze wijzigingen niet wenshte op zich te
nemen en dat de minister van koloniën er
kende dat zjj aangebracht waren op advies
van den marine-officier, aan het departement
van koloniën verbonden, zonder voorkennis
van het departement van marine. Dit zou
eohter in de toekomst niet meer plaats hebben.
Meer waardeerend laat de verslaggever der
TV. R. tri zich nit over de houding van den
heer Smit.
>Bjj de behandeling der afdeeling marine
bleef het «egt hjj niet bjj het uiten van
Wenschenook een hartig woordje van critiek
werd gesproken over den bouw van bet nieuwe
gohip root Indii, type-Goldfinch, die aan de
^rina Thomson to Glasgow was toevertrouwd
geworden. Voor die critiek bestond o. k naar
onze meening voldoende aanleiding.
Den hoer Smit mo t worden toegegeven, dat
de minister van marine, die ten vorigen jare
als voordeel van den bouw van het schip in
het buiten'and aanvoerde de ondervinding, dc or
de Engelbche bouw meesters opgedaan, en het
bjj hen voorhanden zjjn van modellen en tec-
keningon voor machines en schepen, door dt
gunning van den bouw aan ds firma Thomson,
die geen dezer voordooien aanbood, zjjn voor
naamste argument ten voorde: le van oen bouw
in het buitenland had laten villen. Terecht
kon de heer Guyot opmerken, dat, indian mer
zekerheid wilde hebben dat de bouw zou
voldoen, men dien óf moest toe ver'rouwen aan
bouwmeesters, die dergeijjke sohepen reedB meer
hadden gebouwd, öt aan eene firm», op wie
men bjj ervaring vist te kunnen vertrouwen.
Zal nu het nieuwe schip big beu niet r au de
eischen, dia men er arn stellen mag, te vol
doen i Voorbarig noemde de minister van
marine het, da-rover nn rseds een o,rdeel te
'•ellen, voordat het schip afgeleverd en dt
proofcooht volbracht was. lutuasohen geeft
wi t aan den bouw van het schip voorafging
waarlyk wel reden tot ecnige bezorgdheid.
Eerst heeit men in het contract met de hrma
Thomson opgenomen de bepaling, dat bjj den
bouw van het schip grenenhout zou wotden
gebruikt; later, nadat het departement van
koloniën middelerwjjl een technis h adviseui
voor scheepsbouw rjjker was geworden, was
grenenhout door teakhout vervangen. Of
daarvan lu, g< ljjk da heer Gnyot meende, het
gevolg is geweest, dat door de meerdere zwaarte
en waterverplaatsing van het schip aan de
snelheid er van geringer eisohen gesteld en
verschillende andere wijzigingen aangebracht
moesten werden, wat door de ministers van
ma ine en van koloniën ontkend werd, kun
nen wjj niet beootdeelenmaar het feit van
wijzigingen bljjft tooh bestaan en werd door
de betr< kken ministers niet nader opgehelderd.
Wg willen ir tusschen hopen dat de vrees, dat
het nieuwe schip niet zou voldoen, die de heer
Guyot liet doorschemeren, in de toekomst
schitterend beschaamd moge worden.
De Nederlandsche bond ter bestrijding van
overdreven Zondagsrust op het gebied t ar» post
en te'egraafverkee", gevestigd te Leeuwarden,
zal opnieuw aan den min'gtrr van waterstaat
een adres richten, waar bp nogmaals wordt
aangedrongen op uitbreiding van het aantal
uren van openstelling der post- en telegraaf
kantoren op Chrieteljjke feestdagen, onder
opmeiking dat geen aanmerking wordt gemaakt
op den beperkten dienst op de Zondagen.
Verfchillende kamers van koophandel, oik
die te Middelburg, hebben aan het vroeger&
acres in dien geest adhesie betuigd, evenals
bsndelscorpor&tiën en particulieren.
Onder laat stgenoemden verdient de aandacht
een sotryven van den heer E. van den Bran
dmier te Leiden, oud-direottnr der postergen
en lid van de Vereeniging tot bevordering tan
Zondagsrust.
Deze wgst erop dat hg reeds meermalen, on
verholen en luide, geprofeste* rd heelt tegen over
dreven en ziekelgke uitbreiding van Zondagsrust
en sjjne volle instemming betuigd met bet
indienen van een adres als de Bond wil.
Hos de heer Van den Brandeler over deze
beweging denkt nu zg zich hoofdzakelgfc
bepaalt tot den billgken wenschdat er althans
eene uitzondering gemaakt worde tusschen
Zon- en feestdagen en dat op de
laatgenoemde de dienst bg de posterjjen en
telegraphie niet of zou min mogelgk
worde besnoeid, blgkt uit het volgende:
»De Maatschsppg tchr^ft hg heeft
hare eiscuen, die men geen geweld mtg aan
doener is bepaaldelgk bg de postergen reeds
meer dan genoeg gedaan om de Zondagsrust
voor de ambtenaren in de hand te werken, en
het komt mg voer, dat hun lot deswegenB
gunstig afsteekt bg dat van het personeel der
spcor- en tramwegmaateobappgen.
»Het antwoord van oen minister op uw adres
van 13 April 11-, waarbjj Z. Ex. te kennen g*f,
sdat de geringe toeloop van het publiek tan
ue pest- en telegraafkantoren op de Christelgfcc
teesidagen geen grond geeft om de behoefte
aan uitbreiding van de diensturen te wettigen,"
is wel seer behendig en sohgnbaar naar waar
heid gesteld, maar nsjj dunkt toch, dat het
niet aangaat om in gemosde tot die conclusie
te komen. Immers wanneer het officieel bekeno
en afgekondigd is, dat kantoren waar en
wanneer dan ook bepaald gesloten
zgn, volgt hieruit van self, dat men zioh
waoht om voor een gesloten deur te komen,
weshalve er geen sprake van toeloop meer
wezen kan."
Bg kon. besluit:
zgn benoemd tot ontvaiger der dir. bel. en?,
te Uitgeest c. a. J. A. de Lusssnet de la Sa
blonière, ontvanger te Schetmerhorn o. p.; te
Bu'ksloot o. a. F. J. de H&ime, ontv. te Beilen
o. a.te Tnbbergeu c. a. P. Lucieer, ontv. te
Diever e. a.te Texel J. C. Roest, ontv. te
Were hou 1 o. a. te Worfcum o. Rijpma.
ontv. te M&kkcm te Gennep o. a. A. Volk
maars, ontv. te Gramsbergen ;te Vi-lkenswaard
C. E. da Roock, ontv. te H&ttom c. a.; te
Tegelen A. M. fl. Tonnaer, sum. uit de inop.
Maastricht; te Hattem c. a. T. A. Coenen,
urn. uit de insp. Amsterdamte Peize o. a
H. J. Tichelman, sum. uit de insp. Am terdam;
te Vlodrop, stutior, F. W. J. Ligtenberg,sum.
uit de insp. Maastrichtte GramBbergen H. H,
Mulder, sum. uit de insp. Groniigen; te Ger-
dringen, J. Etnyfi, su n. uit de insp. Arnhem
te Boilen o. P. van der Menlen, surn. uit
de irsp. Leeuwardente Makfeum J. H.
Meerdink, sum. uit de insp. Groningent.
Diever o. a. J. H. van Barneveld, sum. uit de
insp. 's Hertogen bosch en
is, voor den tgd van vgf jaren, benoemd bg
het persoreel van den geneeak. dienst der land
macht, tot reserveoificicr van gezendh. 2e. kl.
de heer P. K. Van Lius», arts.
De gewone audiëntie van den mi sister van
oorlog zal op Donderdag den 1 December nitt
plaats hebben.
De heeren Goeman Borgesiuis en Röell heb
ben voorgesteld in het ontwerp tot vaststelling
van het bedrag drr grondbelasting te bepalen,
dat,in afwachting van nadere wettelgke regeling
in eene gemeente waar de heffing van 10 op-
oenten cp bet ongebouwde mindrr mooht
opbrengen dau aldaar over 1892 door heffing
van opcenten op deselfde belasting werd ver-
ktegen, voormelde opcenten wotden geheven
ten hoogste Ut zoodanig aunt ut dis noouig ib
om de opbrengst der heifing even grcot te doen
blgven als over 1892 het geval is geweest.
Het hooft ba? tuut d.r Iillandscte mt atschappij
van Landbouw heeit zich met een mucerig
aures tot de Tweede kamer gewenc, waatin
met het oog op een toestand op het platteland
als een dringende cisch wordt verzocht bjj de
perequat.e atr giondbelssting het percentage
op 5 pet te bepalen.
Volgens) de boodschapper zgn d3 heeren
achimmelpr nninck v. d. Uge en Pyttersen met
elkander in ovetleg getreden, en is als vruo&t
van dat overleg eerlang een gemeenschappelijk
ontwerp-Kamers van arbeid van beide heeren
te verwachten.
De roomsch-k-tholieke feiesvereenigirg te
Zevenbergen het ft met 143 stemmen tot can-
aidaat voor de Xweede kamer (vtcatura-Van
Nonen) geproclameerd den heer Kmilie v. d.
Kun, te 's Hage. Op d. n heer Aug. Op do
Laak waren uitgebracht 43; mr Borret kreeg
11 stemmen.
Volgens tiet Centrum zouden de vrienden
van mr Borret en van den heer Kolkman hun
candidatuur blgven handhaven. De beer Borret
verzocht echter zgn vrienden geen strgd,tegen
wien ook, aan te binden.
De lib. kieeveieeniging besloot bg deze
verkiezing geen candidaten te stellen.
De regeering heeft eene regeling voorgesteld
der bestemming van het voordeHig slot der
klgemeeae rekening wegens de staatsentvang-
aten en uitgaven over den dienst 1889 en eene
voorziening ia de tekorten van de rekeningen
over ce diensten 18ö5 tot ea met 1888 en 1890.
Volgers aai voorstel zal voor laatstgenoemd
doel worden beschikt over het s»ldo van ue
opbrengst der bg de wet van 20 Juli 1884
vastgestelde gele leening ten bedrage van
f 2.369.343.48, hetwelk stiekken aal tet ge-
dtetUigke dekking van het Ukort over 1885,
en over het batig Blof der boeengenoemae
rekening over den dienst 1889 ad/481.313.61,
hetwelk tot gedtèltelgse dekking van het
tekort van den dienst 1890 zal gebezigd worden.
Do tebozUn beürrgen gezamenlgk
34.640.040.23^ of na aftrek van de bovenge
noemde sommen 31.789.383.141, waarvoor
de leening van 1891 moest strekken. Over die
leening wordt bg dit wetsontwerp beschikt tot
een bedrag van 31.789.383.14), zoodat
cot dekking van latere nadeelige sloten over
high 13.143.208.20J.
Zooals wg meldden is door de Kamer van
koophandel en fabrieken te Arnhem met 4
tegen 8 stemmen besloten geen steun te
verkenen aan het bekende adres der Middel,
burgsohe Kamer aan de Tweede kamer,
waarüg haar verzocht wordt, voor zoover dii
nog mocht blgken noodig te zgn, een bruchtigtr
en vruobtdragenden aandrang op den minut-i
van marine uit te oefenen, om, voor zoovei
eenigszins moge gk, den even'ueclen aanbouw
van oorlogsschepen op te dragen aan onze Ne
derlandsche inrichtingen vcor soheepsbouw.
Avn de Arnh. Crt ontkenen wg het volgendi
oracr nt de d; arover in de Ar» hemsche Kamai
vin koophandel gevoerde discn?s ën.
D0 voorzitter (de heer Frowein)he iunert, dai
de Kamer altgd het stelsel van de vrge con
currentie heeft voorgestaan, terwgl hetgeen
de Middelburgsche Kamer vraagt, een protec
tionistisch begin id heeit. Yan den anderen
k, nt bezien, k».n spreker zeer goed begrgpen,
dut er hier een groot belang bg betrokken is
maar toch acht hjj ondersteuning ven hei
ad.es niet gew. nsobt in verband met het
prgsversohi!, dat uit de bedoelde bepaling
wuar obgnlgk zou voortvloeien.
De heer tiaenrjens gelooft niet, dat hier aan
protectionisme behoett geducht to worden. Is
ons knd zgn er geno. g groote industrieeie
inlichtingen die met eikundtr kunnen concur-
reeren, zoodat dit wel den gewensebten invloe»
up de prgzen zal hebben. Spreker zou hei
oetreuren als om de reden, die de v.orzittei
u&ugeeit, het adres niet werd gesteund. Di
ia ae eerste plaats. In de tweece pleats wgst
spr. op den treurige1» toestand, waarin de
meeste groote werven verkeeier. r-elts de beste
en bekwaamste werklieden moeten worden
afgedankt. Hg ziet de toekomst niet alleen
voor de ondernemers, maar vooral ook voor de
werklieden zeer donker in wanneer er eenige
jaren achtereen voor werk kon gezorgd wor
den, den zou dit zeker van veel invloed zgn.
Hg is daarom sterk voor ondersteuning vsn
het udres.
De Voorzitter met Kt op, d&t onze werven
wel voor hec bouwen van gewone schepen ge
schikt zgn maar voor den bouw van de tegen
woordige oorlogschepen zal men zich toch aitgd,
wat de onderdeden betreft, tot het buitenland
moeten wedden. De zware p&ntserplaten bijv.,
die vertisoht wor lei», kunnen in ons land niet
gtmaait worden. Spr. betwgfeit ook of dat
wel het gevai is wat aangaat de groove mcchincr,
die men bihocit. Hg is er nitt teger, onze
inlandsche industrie te bavoordet lenmaar
geheele uitsluiting van de buite» landsche aott
hg ongewensuht.
De heer Kolfschoten :s het ook niet geheel
eens met den he>.r riaentjens, waar deze zegt,
dat de Nederlandsche ondernemingen coor
onderlinge ocncurientie de markt we» zullen
regelen. Men vergeet dan, dat vele grondstoffen
nier niet aanwezig zgn, maar, sooa's het staal
en geer, uit Duitsuhlana, Ecgeiand of van
elders moeten worden ingevoerd. Spr. betwgfeit
of onze inrichtingen wel zullen kunnen con.
curreeren.
De heer Haeitjens zegt, dat wg, dank sg ons
vrghandelstelsol, in de gelegenheid zgn goed
kooper het materieel uit het buitenland te
verkrggen, dan in het land zelf. Da ketel-
platen bgv. kosten Mer niet meer dan in
Duitschland.
De Voorzitter herinnert, dat toch bgv. de
pantserplaten voor het fort Pampus uit Maag
denburg kwamen. Voor oorlogschepen leveren
Frankrjjk en Enoeland h t materiaal.
De heer Hcenlfens kent den tegenwoordigen
toestand van ds inrichting te Feienoord niet,
maar hg weet wel, dat die te Vlissiugen
wtdgvtren ksn met de beste in Engeland,
rooals die aan de Clyde, en daarmede ook
ooncurreert.
Da heer Wurfbain meent, dat onze regeering
uit eigen belang <ie maaischappg de Sch Ide te
Vlissingen voedt. Er is ïnderijji een contract
aangegaan ter waarborging van de hypothe
caire leening; de regeering neemt de zaak
over, wanneer zou zg moeten sluiten, tegen de
waarde van inrichting iu warsing. De regee
ring zou derhalve een enorm verlies kunnen
tgdon en voedt nu de maatschappg. Er zgn
dezer dagen vele werklieden afgedankt. Het
heet, dat de ma&tschappg kan ooncurreeren,
maar toch heeft spreker wel eens geboord, da.
men niet voor de zuinigheid haar steunt. Hg
gelooft, dat men in het buitenland goedkooper
terecht kan. Nu mag men met het doel, het
werkvolk aan den gang te houden, aeze stille
bescherming vesdedigenzg wordt ook door
het eigenbelang geëisoht. In 't algemeen mag
dit geen reden tot bescherming en uitsluiting
van concurrentie wezen.
De voorzitter wgst er op, dat bgv. aan de
groote inrichting aan den Kinderdgk voor de
Rjjnbooten, die daar worden gebouwd, Zwitser-
sehe mapMnes worden ingevoerd. Wanneer
die m&ohines even goid en even goedkoop
bier te lande konden worden geleverd, zou dit
tooh niet geschieden.
De heer Haen/fens zegt, dat b" .ten met ma
chines van deieifde kracht wel dege jjk ook
hier te lande worden vervaardigdmaar het
hangt bg de aanbesteding soms at van de voor-
kuur die men aen dit of dat systeem geeft.
Dit is rog geen reden, om te me .nen dat onze
inrichtingen niet in staat zgn te conourreeren.
De heer De Jongh vernam, dat niet alleen
vele machines, maar ouk de zware gzeien
voorstevens uit het buitenland komen. Bgons
te lande schjjnen de inrichtingen niet in staat
te zgn, om die groote stukken at te leveren,
öpreker is het met den voorzitter eens, dat
mm de conourrentie van het buitenland niet
kan buitensluiten.
De secretaris, de hr mr F. N. L. Abeison, zou
de kamer aanraden, zich te onthouden van
ondersteuning, niet evenwel op de reeds aan'
gsvoorde gronden, maar op gronden van meer
algemeenen aard. Volgens het kon. besluit,
waartg de Kamers zgn ingesteld, zgn zg advi
seer' nüe lichamen van de regeering, het pro-
virciaal en gemeen telg k best unr in ziken
betreffende handelen njjverheid. Spreker meent
dat het de bedoeling van het koD. besluit is,
dat over onderwe.pon, tot den kring van elka
Kamer behoorende, dat advies worat verwacht.
Wanneer wg adressen gam once.steunen, dia
gehesl buiten het ressoit onzer Kamer vallen,
dan loopen wg het gevaar, dat ons vcor da
voeten wordt geworpen gg kunt over die saak
nii t oordeelen. Wg hebben geen teohnisoha
inrichtingen als in net adres worden bedoelt';
wg kunnen niet, zooals mistchien Middelburg
door de nt bjj he id van Vlissingen, en Amsterdam
en Rotterdammet juistheid den toestand
booorueelen.
Spreker echt het van belang, niet te kwistig
te zgn met adressen. Er zgn het heele land
door Kamers, om elk in haar ressort op te
treden als ad viseer end ooilege.
De Voorzitter meent dat Middelburg zeer te
recht het oordeel der Kamer inroept, omdat
elke plaats, die scheepstimmerwerven heeften
aan de rivier gelegen is, eene opinie kan
hebben over dit onderwerp, dat spr. eene zaak
van algemeen belang soht.
De heer De Jcnth wgst cp den heer Hvent-
jens, die, als betrokken bg de Arnhimsche
stoorrsleeph&llirg en machinetabrifk, volkomen
in staat is, ons inlichtingen te geven.
De heer Haentjens geeft zioh niet uit als
deskendige. Hg is het nit met dei secretaris
eens, cm es at, wanneer diens stelregel opging,
de Middelharg8che Kamer ook haar boekje zon
zgn te buiten gegaan met onze ondersteuning
te vragen.
Men moet zioh op het algemeen standpunt
plaatsen en overwegen, dat de indnBttie ineen
tr&urigen toestar d verkeert, die reeds een bsden*»
kelgke hoogte heeft bereikt. En wanneer men
dan staat voor het feit, dat er enorme sommen
tullen moeten worden verwerkt ten nutte van
ons land, dan mag men wel pogingen aanwen-*
den om te voorkomen, dat de buitenlandsohe
industrie maakt, dat die tommen onzsn neus
voorojjgaaii.
Spr. zou het in hooge mate betreuren als dsr
werken buitenlands werden uitgevoerd, vooral
met het oog op de vele werklieden, die nn
niets verdienen en waarlgk niet de onbekwaam-*
sten zgn in hun vak. Zg sullen tot laat wor
den, want zg hebben niet te eten.
De voorzitter herinnert, dat er veel vakken
zgn, die ondersteuning noodig hebbenwanneer
men die alle door middel van protectie zoude
widen trachten te helpen, dan zou er een
geheeie verandering moeten komen in het tot
dusver door ons land gehuldigde systeem, dat
aitjjd vcor den vrgen handel heeft gegverd.
De heer Wurfbain meent, dat men kunst->
matig wei tgdelgk een industrie kan op de
been houd.n, maar dat protectie op den duur
doodend werkt voor de energie. Hoe grooter
de concurrentie boe meer inspanning om iets
goeds te leveren. Dit ziet men o. a. bjj de
gasmdustrie. Sinds de concurrentie van het
electrisch licht is er al beter en beter gas
geleverd. De angst om te verdrinken doe)
naar redmiddelen uitzien.
De Voorzitter wgst nog op de wensohen, die
door de steenindustrie zgn geuit, om voor te
schrgven, dat voor de igksbouwwerken uitslui
tend binnen landsche steen wierd gebezigd, op
die der spinnergen, om het gebruik van in-
iandsch vervaardigde manufacturen te bevor
deren enz.
De Secretaris heeft niets willen afdingen op
het oordeel in het algemeen van onze ïndu-
strieek n en speciaal niet op dat van den heer
Haentjes, maar gemeend in 't midden te moeten*
breegan, dat z. i< <"i kamers yan koophandel
