N°. 269.
135° Jaargang.
1892,
Maandag
14 November.
fffiHMia: ftrmwii in zesian
Middelburg 12 November.
Wat te doen?
D«ie courant verschijnt d a g e 1 k s J
met uitzondering ran Zon- en Feestdagen:
Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2.
Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel,
zijn verkrijgbaar a 5 cent.
Advertentiën20 cent per regel: Bij abonnement lagerf
Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens all#
dankbetuigingen; van 17 regels 1.50;
iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte]
Telephoonnommer 189.
By deze courant behoort een Bijvoegsel.
Eo op ons allen, die geroepen zijn, door
UIT STüD EN PROVINCIE.
Burgerlijke stand.
IDDELBMn COllANT.
w
Thermometer»
Middelburg 12 Nor. 8 u. vm. 49 gr.
12 u. 53 gr., av 4 u. 52 gr. 5'.
Verwaobt.'Z. O. wind.
Agente* te Vlissingen: P. G. d* V*t Mmtdash t Zoo*, te Goes: A. A. W.BoLLAXD.teKruixingen: F. v. D.P*in.,te Zierikzee: A.C.dbMooh, teTholon: W.A. i idrertentlfi*
va* Nuuwïkhuijzz* en te TerneuzenM. d* Joxe*. Verder menen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de i moeten des namiddags te éim m
advertentie-bureau's van Niïoh Vah Ditmaa, te Rotterdam, D* Gbb*. Belioaxtb, te 's Gravexhage, en A. de la Mail Ai*., te Amsterdam. aan het bureau besorgd zgn, wille a
Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Ocmpagsie générals de Pnblieité étra*gère G. L. Daube Ca., Jou* F. Joxxs, opvolger. *jj des avonds nog worden opgenomi n
De man leed gebrek.
Sinds eenige dagen was hij zender ver
diensten en met wanhoop zag hij voor zich
en de zijnen de naaste toekomst te gemoet.
„Dat komt van die kapitalistische
maatschappij," zoo sprak iemand hem toe.
„Als gij kapitalist waart zou het voor u
beter zijn
„Ja, maar
„Dan kondet gij bekomen al wat gij
wenscht; gij zoudt dan
„Maar ik verlang nu eenvoudig het
noodige
„Leefdet gij slechts in een niet-kapi-
talistische maatschappij, dan hadt gij nooit
gebrek
„Och ja, dat is best mogelijk maar
op dit oogenblik
„Ën hadt gij een aandeel in een
gemeenschappelijke fabriek of associatie,
dan zoudt gij vrij wat beter af zijn dan
thans."
„Laat mij met rust met al die praatjes.
Gij zoudt mij nog wanhopiger maken. Op
dit oogenblik heb ik alleen behoefte aan
werk voor een eenvoudig stuk brood. En
meer verlang ik ook niet. Voor al die
redeneeringen over dingen, die in mijn leven
toch niet verwezenlijkt zullen worden, heb
ik thans oor noch hoofd. Help mij liever
aan dat noodige, dan schenk ik u het
verder geredeneer."
En hij draaide hem, die hem had toege
sproken, den rug toe.
Hij beleefde moeilijke dagen.
Zonder werk liep hij sedert een paar weken
reeds rond; en vrouw en kinderen kon hij
niet geven wat hun, als hoog noodig, toekwam.
„Maar waarom toch niet gespaard in
de rjjke dagen"
«Wat noemt gij rijke dagen
„Wel, toen gij in overvloed geld ver-
diendet".
„Overvloed Wie zegt u dat ik over
vloed heb gekend Kent gij mijn huisgezin
weet gij wat dat wekelijks kost"
„Maar gij wist toch dat eiken winter, of
telkens wanneer een groot werk af is, gij
gevaar loopt gedaan te krijgen
„Zeker weet ik dat. Maar niet allen
verdienen zulke hooge loonen als gij u voor
stelt. En als er dan extra-verdiensten zijn,
b. v. door overwerk, dan moet er al iets
aangeschaft worden, dat hoog noodig is, maar
in gewone tijden niet gekocht kan worden".
„Mij dunkt, gij hadt toch wel iets
kunnen wegleggen".
„Och, staak toch uw eeuwigdurend
geredeneer over sparen. Dat klinkt heel
mooi, maar ik zet het u dat in mijn plaats
te doen. Als gij geen ander woord hebt
van deelneming en bemoediginglaat mij
dan met rust. Ik kan het dan wel beter
zonder u stellen gij zondt mij aan mezelven
doen wanhopen".
En ook hij wendde zich af van een spreker,
die hem zulk een grievend verwijt had gedaan.
Zoo meenen wij met juistheid den grond
toon te hebben weergegeven van de twee
uiterste meeningen, welke dezer dagen in
onze omgeving weerklonken.
Hier wees men naar een heilstaat, dien
n moeten najagen, daar op fonten en
tekortkomingen by de betrokken personen,
die verbetering eischen.
Maar wij haasten ons er bij te voegen:
zij, die zoo spraken, willen ook voor het
heden helpen, zij het elk langs een anderen
weg.
Toetsen wij een en ander aan de einshen
der praktyk, dan valt menige bedenking te
opperen én tegen de redeneeringen op zich
Zelve in tegen de aangegeven middelen
£ot verbetering.
Daar zijn door een ongeroepen raadgever,
iemaad, even onbekend met de toestanden
in ons midden, als hij het is voor ons, en
van wien wij dus allerminst belangstelling
kunnen verwachten voor de personen, wier
lot hij zegt zich te willen aantrekken, groot-
sche theorieën verkondigdmaar theorieën,
wier verwezenlijking nog in zoo ver verschiet
ligt dat het huidige geslacht lang reeds
vergeten zal zijn vóór zij uitgevoerd worden;
stel dat dit ooit het geval is.
Er zijn stellingen verkondigd omtrent het
in beheer nemen van eene groote fabriek
door werklieden, alsof dit de eenvoudigste
zaak ter wereld is.
Voorzeker, het is gemakkelijk te zeggen
geef een fabriek aan de werklieden. De
koop zou eensdeels aardig zijn voor hen, die
zulk eene inrichting ontvangen, want al de
machines en gebouwen, die schatten gekost
hebben, zouden zeker om niet moeten over
gaan in handen der nieuwe eigenaars 1 Edoch,
zij zouden toch weldra nog te duur verkre
gen blijken, want een leidend hoofd zou er
moeten zijn, mannen van administratieve en
van technische kennis zou meu moeten
hebben om het geheel te besturen. En nu
moge die kwestie gemakkelijk zijn op te
lossen in den nieuwen sociahstischen staat,
dien men ons voorspiegelt, op dit oogen
blik zouden de eigenaren-werklieden staan
voor dezelfde moeilijkheden als de tegen
woordige bezittershet gebrek aan werk
zou thans evenzeer oorzaak wezen dat nog
tal van arbeiders daar geen werk zcuden
kunnen vinden.
Zoolang niet eene gansche reorganisatie
van onze maatschappij plaats heeft, zal men
op dezelfde bezwaren blijven stuiten, 't zij
men werkman-eigenaar of kapitalist-eige
naar is.
Maar diezelfde belangstellende „volks
vriend" gaf ook voor het heden middelen
aan de hand.
„Laat uw armoede zien, en wendt u
tot het hoofd der gemeente om hulp, om
werk," riep hij zijn hoorders toe.
Niemand zal voorzeker het een werkman,
een ingezetene euvel duiden, wanneer hij aan
het hoofd zijner woonplaats zijn nood klaagt,
zijn hart eens lucht geeft. Maar waartoe
dient in onzen kring eene dergelijke aanstel,
lerij als een betooging, zooals men die voor
stelde maar die hier, dank zij het verstandig
inzicht der arbeiders, vrij wel fiasco maakte
In onze stad kent men den toestand zeer
goed, vooral nadat verleden jaar de afdeeling
Werkverschaffing van den Chrutelijken volks
bond daarover licht liet schijnen. In onze
stad, evenals in Vlissingen en in Goes,
zijn er genoeg andere wegen om zijne noo-
den bekend te maken bij belangstellenden,
tot wier taak het behoort dien nood te
verzachten.
Men vergete bovendien niet dat een bur
gemeester niet vrijelijk beschikken kan over
middelen en eigendommen der gemeente.
Wij laten de verkondigde dwaasheden over
onteigening van particuliere bezittingen buiten
bespreking, omdat zij getuigen óf van een
zucht tot overdrijving óf van totaal gebrek
aan kennis van de plichten en rechten, die
in onze goed geordende maatschappij een amb
tenaar heeft. Men verlieze niet uit het oog
dat de gemeenteraad ook stem heeft in het
kapittel en dat het aangegeven middel om
werk te scheppen ter wille van eenigen
hoogst gevaarlijk is voor een gemeente, wier
financieele toestand geen buitengewone uit
gaven gedoogt, maar waar zelfs de voorzie
ning in den gewonen dienst moeite veroor
zaakt, en in wier midden nog zoovel en van
anderen stand leven, die evenzeer met
zorgen en tegenspoed hebben te kampen en
die ook eveneens aanspraak kunnen maken
op het hun verschaffen van middelen om in
het onderhoud van zich en de hunnen te
voorzien.
Het is echter een hijzonder kenmerk van
onzen tijd dat de nooden, grieven en eischen
van den werkmanstand in den breede wor
den uitgemetenterwijl men uit het
oog verliest de ontelbare personen uit
den geringen burgerstand, den kleinen
winkelstand, den lageren ambtenaarsstand.
die evenzeer gebukt gaan onder de zorgen
des levens, nog vrij wat moeilijker vaak dan
die der werklieden, omdat hun door eene
opvatting omtrent zoogenaamd fatsoen menige
weg is afgesneden om hulp te vragen of
hulp te krijgen.
Die eenzijdigheid is een gevolg van het
streven eener politieke partij om bij voor
keur te speculeeren op den werkmansstand.
Dat geschiedt bij vele leiders niet uit waar
achtige belangstelling in de betrokken per
sonen; maar eenvoudig uit zucht om agitatie
te wekken en alzoo propaganda te maken
voor hun ideeën.
Geen grieven kunnen er zijngeen kwesties
worden er te berde gebracht of zij werpen
zich zeiven op als scheidsrechters of advi
seurs.
Van hun standpunt mogen zj daarin ge
lijk hebbenvan onzen kant zijn wij
zoo vrij ernstig te waarschuwen om niet
te gewillig het oor te leenen aan de advie
zen van heD, die louter met politieke doel
einden, ter bevrediging hunner ijdelheid en
eerzucht, zich op den voorgrond plaatsen.
Daarvoor zj men op zijn hoede 1
De zegeningen van den heilstaat, dien
zulke socialisten ons voorspiegelen, liggen
nog in zoo verre toekomst en zijn nog zoo
twijfelachtig dat een verstandig werkman
zich wel wachten zal om zijne vrouw, zijne
kinderen en zich zeiven slachtoffeis te maken
van de nu vrij wel vruchtelooze pogingen
om die te verwezenlijken. Pogingen, waarbj
hij gevaar loopt voor het heden alles te
verliezen in plaats van iets te winnen.
Lijnrecht tegenover deze zich noemende
„vrienden van den werkman" staat een
andere groep van personen, die grootendeels
verwijten richten tot de ongelukkigen
welke het slachtoffer zijn van de malaise,
die op menig gebied heerscht, of van de
telken najaar zich voordoeuden stilstand
van zaken in menig vak.
Ook van hunne uitingen gaven wij er een
weer.
Zijn die verwijten geheel en al ongegrond?
Wij zullen het niet beweren.
Nog dezer dagen hoorden wij hoe een
werkmansvrouw met zelfvoldoening er op
wees dat zij van de verdiensten van den
zomer nog voldoende had gespaard, om den
winter met gerustheid tegemoet te kunnen
Dat voorbeeld kon door meerderen gevolgd
worden,
Er zou èn wat het sluiten van
huwelijken betreft èn met den nasleep van
dien vrij wat minder lichtzinnig kunnen
worden gehandeld dan thans veelal geschiedt.
Aan kleedij en opschik kon heel wat
minder geofferd worden.
Maar gaat het aan allen over éen kam te
scheren
Wie kan zeggen hoe menig gezin, dat
wel degelijk spaarzaam was, toch in de
onmogelijkheid verkeerde om te bezuinigen.
Hoe het door verschillende slagen achteruit
ging
En even gevaarlijk als het is om, zooals
de socialistische leiders in ons, land bij
voorkeur doen, alle werklieden als de ver
drukten voor te stellen en hunne fouten te
verbloemeneven onbillijk is het onzes
inziens om alle arbeiders, die thans om werk
vragen en om brood, van los- en lichtzin
nigheid, of van zorgeloosheid te beschuldigen.
In elk speciaal geval staat men voor bij
zondere toestanden.
En daarom juist is het hulp verleeneu in
zulke dagen, practische hulp, hulp die
den nyveren werkman niet vernedert maar
opheft, zoo'n ontzaglijk moeilijk werk.
Er moet daarbij schifting gemaakt worden
tusschen hen, die wel degelijk hulp verdienen,
en hen die door onwil, luiheid, gebrek aan
kennis van hun vak of slecht gedrag geen
werk konden bekomen, en geen steun waard
zijn.
Maar dan nog vragen wijis het vaak
niet onverantwoord vrouwen en kinders tot
onschuldige slachtoffers te maken van de
tekortkomingen hunner mannen en vaders?
Den toestand kennen, goed ken-
n o nis voor alles een eerste vereischte.
En als wij dan nog eens terugdenken aan
de beweging, begin dezer week in onze stad
waargenomen, dan vragen wij ons zeiven
nog af: hoe kwam men er toch toe om
juist Middelburg daart08 uit te kiezen
Had men de bewijzen dat het getal werk-
loozen hier ditmaal zooveel grooter is dan
andere jaren, omdat op de koninklijke maat
schappij De Schelde te Vlissingen, wegeDS
gebrek aan werk, er meer dan gewoonlijk
zijn bedankt
Zijn wij goed ingelicht, dan zijn er aan
die inrichting, waaraan nu nog 580 man
arbeiden, in de laatste zes maanden 200
260 personeD, waaronder ook jongens, ont
slagen. In het geheel nu wonen daarvan
nog geen vijftig, evenzeer de jongens inbe
grepen, in onze stad.
Was het nu gewettigd om hier juist op
dien grond zulk eene agitatie te wekken
Getuigde het van kennis van zaken om hier
eene beweging te willen uitlokken in het
belang der werkloozen
Ons dunkt van niet.
Als het waarlijk te doen was geweest om
iets ten bate der werkloozen te verrichten
en niet om eenvoudig Middelburg te kiezen
als middelpunt voor eene socialistische be
weging, dan had men anders moeten han
delen, had men elders moeten optreden.
Maar ook daar achten wij zulk eene be
weging nutteloos en noodeloos.
Om te handelen zijn èn hier èn in Vlis
singen mannen genoeg, bekend met de
toestanden, op de hoogte van de behoeften.
Op de vraagWat te doen heeft men
hier en daar geen raad noodig van wild
vreemden, die bovendien met een pretentie
optreden, alsof zij de wijsheid in pacht heb
ben, en tegenover het hoofd der gemeente
Middelburg, dat zich in deze met lofwaar
dige kalmte en tact gedroeg met een
air over „vertrouwen" en „verbeuring van
vertrouwen" spreken, alsof zij recht hebben
ons de wetten voor te schrijven.
Hen kunnen wij gerust missen onze zaken
en de belangen van hen, die in ons midden
wonen en dat verdienen, behartigen wij
zeiven.
Daar liggen bewijzen voor het grijpen dat
men in Middelburg voor goede, gewillige werk
lieden niet vergeefs behoefde te vragen om
hulp in noodeen hulp die hun op de meest
kiesche, de minst kwetsende wijze werd
verschaft.
Daar is overtuigend gebleken uit jaarver
slagen van verschillende vereenigingen dat
er, waar het volksbelangen betreft, bijna nooit
te vergeefs op den steun van de meer be
voorrechten in onze maatschappij een beroep
werd gedaan.
Ook in het belang der huidige werkloozen
zal men dus zeker de handen aan het werk
slaan.
En in Vlissingen
Daar trad Hulp in nood reeds handelend
open die vereeniging sloeg den meest
practischen weg in door zich de voorlichting
te verzekeren van den directeur der maat
schappij de Schelde.
In die richting ligt ook de weg, in
Middelburg te bewandelen, waar het arbeiders
geldt, die hier wonen en ontslag kregen aan
die inrichting te Vlissingen. Op dit punt
moeten Hulp in nood aldaar en vereenigingen
te Middelburg, zooals de afdeeling „werk
verschaffing" van den Christelijken Volksbond
de handen in elkaar slaan.
En voor het overige zien wij op grond
der ervaring, den vorigen winter opgedaan,
het naaste verschiet volstrekt niet zoo donker
in als men ons deze week dit heeft voor
gesteld.
Voor ongerustheid is geen grond.
Maar laten vooral onze werklieden waak
zaam zijn en zich niet als speelbal laten
gebruiken door eene politieke party, wier
optreden naar onze meening voor hen gevaar
oplevert, en die hun zaken voorspiegelt,
waardoor hun de oogen worden verblind
maar op welker verwezenlijking zij te ver
geefs zullen wachten.
onzen plicht als ncensch, om die arbeiders
en werklieden in hunne moeilijke dagen te
steunen, rust de taak dit te doen met ter
zijdestelling van al wat bekrompen is.
Laat ons politieke en geloofszaken in deze
op zij zetten.
Tegenover het leed en den nood van onze
medemenechen past geen ophitsing maar
evenmin liefdeloosheid, door al te koel
verstand ons ingegeven.
Daar moet warmte zijn, die uit het hart
voortkomt.
En als wij daarvan door daden blijk geven,
dan zal de goedgezinde werklooze spoedig
genoeg beseffen, waarheen hij zich wenden
moet om zijn ware vrienden te vinden.
Op de scheepstimmerwerf De Velharding,
ran de firma Den Bouwmeester, Ëors us en
Vsn der Lejjé, alhier is heden gereed gekomen,
om morgen near syne bestemming te worden
gtvoird, het hoogearts jacht Velsa, bestemd
voor een liefhebber van seilspor*.
Het betrekkelijk kleine vaaituig, het meet
17 m. oversteven, is geheel van eiken en teak*
kout vervaardigd en is een waar juweeltje, dat
tal van gemakten aanbiedt.
Willen de opvarende,* bovenop van luobt
on see profiteeren, dan vinden sjj daartoe op
de achterplecht eene uitstekende geltgenheia j
vei kitsen sy tl dwingt minder gunstig weder
ken binnen te biyvon, dan is daarvoor een
mime, boog-, helder verlichts salcn besotik-
ba&r. Die salon is allerkeurigst, en bekleed
met een hier nog onbekend behangsel, imitatie
leder, dat dsn wetenschappelijk klinkenden
naam Lmcrurta Walton draagt.
Ean paar sierlyko sofas noodig n tot plaats
nimsn en verbergen tevens diepe kasten, waarin
bot est* en drinkgereedsobap is geborgen.
Bovendien vindt men er nog ten paar, eveneens
van mahoniehout vervaardigde kasten, bestemd
tot berging van kledderen, linnengoed en pro»
viand. De patryspooiten en verdere aaken iya
ailen van nickel, watir.iaiopdedonkerkleu.ige
ottimmering ui komt.
Acuter den salon vindt men een twee f al
hutten, dis als slaapkamers dienst doen.
Ook daar is van de kleine ruimte flink party
getrokken en de dames, die een reis mede
doen, hebben er een goede gelegenheid tot
hst maken van haar toolet.
Maakt het scheep j o van binnen een uitsteken»
ken indruk, ook van buiten is dat h.t geval)
en varen slui, mannen vaa 'tvak, lieten zich
over vorm en tuigage met groote tevredenheid
uit.
Te Koewaeht heerscht het roodvonk epia
dsmisch een groot aantal kinderen en ook
een paar volwassenen rjja aan die siekte lydende
Verder tie men het bijvoegselook
voor het buitenlandsch overzicht en de
Beknopte Mededeelingen,
te
Datum.
Plaats.
Voorwerpen.
Intormatien
14
Nov.
Nisse,
Hofstede,
DeR.Bresssr
15
Middelburg,
Inspan,
1)« Vos.
15
0
Koudekerks,
Huis en inboedel.
Loeü.
15
0
Vlissiogen,
Tarwezemelen,
Bosch.
16
0
Aagtekerko,
In:pan,
Huvers.
16
0
Souburg,
Huizen,
Maret Tak;
16
0
Cortgene,
Boomen,
Boelof.
16
0
V iissiogen,
Inboedel,
Bosch.
16
0
Middelburg,
Meubels enz.,
Notarishuis.
17
0
Middelburg,
Houtwaren,
Kouion.
18
0
Cortgene,
Boomtn,
Koelof.
21
0
Cortgene,
Boomen,
Boelof.
22
0
Middelburg,
Vis.oherjj (verp
Tak.
22
0
Middelburg,
Inboedel,
Balans D 4.
23
0
Cortgene,
Boomen,
Boelof.
24
0
M iddeiburg,
Huizen,
Verhulst.
25
0
Gapinge,
Boomen,
Verhulst.
25
0
Domburg,
Inspan enz,,
De Vos.
G. Meris.
30
0
Kapelle,
Boomen,
30
0
Hemkenszand, Hofstede,
DeR.Brosser
13
Dcc.
ïarneuzen,
Boomen,
v. d. Moer,
Vun 5—12 November.
Vlïssznobn Ohdertrouwd: W. van de: Sehoor
fis Boor, )m. 31 j. met T. A. A. H. Stasso, j 1. 31 j,
T. Kamermans, jm. 23 j. met J. L'.erao s, jil,
23 j. T. J. C. van Aartstn, jm. 20 j. mat J,
Jasperse, jd. 21 j. A. P. J. Hoilobrunds, jm
26 j. met N. M. Auer, jd. 27 j. J. A B„rté,
jm, 24 j. met G. M, Lauwere! as, jd. 25 j,
