N°. 264. 135° Jaargang. 1892, Dinsdag 8 November. Middelburg 7 November. Dew courant verschijnt d a g e 1 k s met uitzondering van Zon- en Feestdagen] PrQs per kwartaal in Middelburg en per post franco 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentien20 cent per regel J Bij abonnement lager] Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels f 1.50; iedere regel meer /0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte] Telephoonnommer 139. Bij deze courant behoort een Bijvoegsel. BEKENDMAKINGEN. Uit onze koloniën. LETTEREN EN KUNST- ONDERWIJS. KERKNIEUWS. MIDDELBl IHiSCIIF (OllltYl. Thermometer, Agente* te Vlissingen: P. G. dx V*t Mesteaoh k Zoo», te Goes: A A. WBollahe, te Krui»ingenF. v. d. Peijl, te ZierikzeeA. C. de Moou, te Thole*: W. A. Middelburg 7 Nov. 8 o vm 48 gr. va* Nieuwekhuike* ea te Ternenzen: M. de Jonei. Verder nemen alle postkantoren ea boekhandelaren abonnementen en advertentiën eveaali da <n. 12 n, 54 gr., av 4 n. 50 gr. F. j advertentie-bnrean's van Nijoe Va» Ditmae, te Rotterdam, El Gxbb. Bbiotahib, te 'i Graveïhage, en A. de la Mas Az»., te Amsterdam, rrv. m Hoofdagenten voor het Buitenland: te Pargs ea Loadea, de Compagnie géaéral® de Pnblieité étraagère G. L. Daebe Cn., Job» F. Jows, opvolger. Verwacht W. wind. CHOLERA. De burgemeester van Middelburg maakt bekend dat de minister van binnenlandsche zaken, krachtens art. 8 van het koninklijk besluit van 4 September 1892 Staatsblad no 215) tot vaststelling van buitengewone maatregelen tot afwending der Aziatische cholera en tot wering harer uitbreiding en gevolgen, heeft goedgevonden te bepalen, dat genoemd artikel zal worden toegepast ten aanzien van personen, komende uit Rusland, Hamburg, Altona of Havre, zoodat ieder, die een of meer personeD, komende nit Rusland, Hamburg, Altona of Havre in zijne woning huisvest, verplicht is, onmid dellijk na aankomst van dien persoon of die persoren daarvan kennis te geven aan den burgemeester, en evenzoo kennis te geven aan den burgemeester van elk ver dacht ziektegeval in zijne woning, mitsgaders van het vertrek van bovengenoemde per sonen en van de plaats waarheen zij alsdan vertrokken zijn. Middelburg, den 22 October 1892. De burgemeester voornoemd, S C H O R E R. Te 'sGravenhage tjjn ovtrleden de heer"n mr C. H. B. Boot, ond-lid van den Raad van state, end-minister van jnstitie, van 18 Maart 1858 tot 23 Februari 1860; en F.N.Nienwen- hnizen, ond-vioe-president van den Raad van Indië. By kon. besluit zjjn benoemd als militair lid in den militie raad voor de lichting van 1893 Van Aken, luit. kol. prov. adjudant in Zeeland, en als zjjn plaatsvervanger Van 'tLindenhoud, kap. 3e reg. inf., beiden te Middelburg; is toegekend het eereteeken tot belooning van eervollen langdurigen werkeljjken dienst by de schutteryen aan P. W. H. de Kan, lste-luitenant, J. F. Wiessner en J. C. Eggel, beiden tourier, allen by do dienstdoende schutterij te Middelburg; en aan J.P. Kooman, sergeant, J. F. A.Theewis en N. A. Hottinga, beiden sergeant-musikmt, allen bij de dienstdoende schutter jj te Zierikzee; is F. M. A. Matnon benoemd tot burgemees ter der gtmaen'.e Bergen op Zoom; is aan mr. J. H. Geerteema, commissaris der koningin in de provinoie Overjjsael, op syn Verioek, met ingang van 1 Januari 1893, op de meest eervolle wjjze, ontslag verleend nit genoemde betrekking, met dankbetuiging en hjj benoemd tot groot-officier in de orde van Oran/e-Nattau is, mes ingang van 1 Januari 1893, tot com missaris der koningin in de provinoie Oveiyssel, benoemd jhr. mr. J. M. A. van Panhoys, com missaris der koningin in de provincie Groningen, met toekenning van eervol ontBlag uit laatst genoemde betrekking is aan de eervtl ontslagen commiezen by bet departement van marine F. J. Versède en C. Kühlmau een pensioen toegekend van 11410 en f1087 's jaar» is de heer A. Tückermann, arts, benoemd tot officier van gesondheid der 2de klasse bjj de zeemacht; en is aan J. Kuyper, geweten ontvanger der direote belastingen te 's Gravenhage, een pen» aioen varleend van f3000 'sjasrs. De nit O o s t -1 n d i dt. 7 Oct. ontvangen mail brengt bet telegraphisch berioht van den eivielen en militairen gouverneur van Atjeh en onderhoorigbeden, dat den len dier maand een aanvang gemaakt werd met het sohoon- kappen op groote schaal van het voorterrein tnssohen Lnmbaroe en Lamreng en dat de troepen, die op genoemden datum daartoe buiten de linie trokken en stelling namen, in een hevig gevecht met den vjjand syn gewik keld geweest, waar by aan onse xyde 6 militairen sneuvelden en 39 militairen soomede óen dwangarbeider gewond werden, terwjjl een Boegineeseh militair, die getroffen en neder- gevallea fU, later werd vermist. Bovendien yerdea zwaar verwond de le luitenants der A dvertentiën moeten des namiddags te ééa ut c aan het bureau bezorgd syn, willra sy deB avonds nog worden opge*omen infsnterie S. A. Drjjber, voor wien echter hcop bestaat op her.tel, en P. C. M. A. Boolbcom. die sedert overleed. Da toestand der overige gewenden is grnstig. Na tfloop van het gevecht keerden onse troepen ongehinderd terug. Nopens de verliezen van den vyand is nog geen opgaaf entvangen, M t het sohoenkappen van het terrein werd voortgegaan. Volgens het vers'ag van denzelfden gouver neur over het tjjdvak van 14 tot en met 26 Sept. werden gedurende dien tydenkeleposten in Groot-Atjeh rn en dan een weinig beschoten, sonder ons echter letsel te veroor zaken. In den avond van den 24sten September overviel een patrouille nabjj Landjoemoe eene sterke bende, welke onder aanvoering van Toekoe Sjam van Anak Paja reeds een paar dag<n om de linie had gezworven, sonder iete te hebben knnnen ondernemen. De vyand bekwam 3 dooden, waarvan er 2 in onze handen bleven, terwyl aan onze zjjde de le luitenant der infanterie Doerleben en 1 mindere twaar en 2 minderen zeer licht ge. wond werden. In de Onderhoorigheden viel niets be. langryks voor. Te Edi (O o s t k n s t) legde de bevolking allerwege eene vriendschappelijke gezindheid aan den dag; men kwam de troepen met versc-he Klappers tegemoet en was rnstig aan den »rbeid, terwyl overal vrouwen en kinderen aanwezig waren. Het weder was gedurende de eerste dagen van den verslagtyd zeer regenachtig, later weder droog en warm. Hevige westenwinden vergezellen de regens. De gezondheidstoestand was over het alge meen gunstiger. Het gemiddelde ziektecjjfer bedroeg per dag 21 tegen 22,1 en dat van de beri-bari 8 tegen 8 gedurende den vorigen verslagtyd. Het sterftecijfer was lager. In verband met bovenstaande berichten sohrjjft de Jaoabode'. In een der laatste ofbcieele rapporten van hetgeen in Aljeh voorvalt, werd gezegd dat de vyand door veel bedrijvigheid, het opwerpen van versterkingen en het maken van loopgra ven, bljjkbaar ons nit de linie traobtte te lok ken. Wanneer dit werkeljjk zjjne bedoeling is geweest, dan heeft by er wil van gehad, want onse troepen syn uitgerukt en hebben voor de benting te Kaloet het hoofd gestooten. By eene vorige gelegenheid, toen eene kleine troepenafdeeling eene andere verste: king had genomen en daarna voor die te Kaloet kwam, was men teruggetrokken, omdat men begreep deze benting niet te kunnen nemen en men daarvoor dan ook niet was uitgezonden. Hit de ontvangen telegraphisahe berichten moet men opmaken, dat ditmaal Kaloet wel het object van den tocht was; hetgeen echter niet weg neemt, dat de benting niet werd genomen en de onzen met groot verlies werden teruggesla gen. Er wordt gemeld dat Kaloet hiaat onneem baar is, maar genomen zal het tooh moeten worden, nn men eenmaal eene poging heeft gewaagd; het ligt zeer dicht by onze linie, welke men toch moeiljjk door eene rij sterke vyandelyke vestingen kan omringd laten. Zoo lang wjj ongestoord in de posten zitten en rustig met de tram van den eenen post naar den anderen ryden, knnnen wy ons met wat goeden wil nog diets maken dat wy met At jeh klaar syn, doch dit gaat bezwaarljjk, als onse tram met geweer- of kanonvuur wordt begroet en onse posten worden belegerd. Missohien esbter is er verband tnssohen de in te voeren scbeepvaartregeling en den tegenstand in het binnenland, en zal de vyand, die door de blokkade zioh niet heeft laten ontmoedigen, het hoofd in den schoot leggen, wanneer wy ook op de Atjehsohe kust bepaalde havens voor den in- en uitvoer aanwjjzen, gelyk dat elders m den Archipel het geval is. Blijkens de officieele berichten is eervol ont slag verleend aan den resident van Menado, den beer Stakmtn. „Hierdoor wordt het mogelyk," zegt het Bat. Hand«vooral na de vooraf gegane overplaatsing van dis contro leurs, op wie de bevolking het meest gebeten was, de gewensebte verhouding te herstellen tnssohen het bestuur en de geadministreerden. En hierop bestaat vooruitzicht, nu de afgetre den resident vervangen is door den voormaligen asBistent-resident van Gorontalo, den heer Jellersma, die lang genoeg op Celebes is ge weest, om land en volk te leeren kennen, terwyl hy, als zoon van een voormalig zende ling, die weleer lang en mei vrucht in de Minabaesa weikzaam is geweest, geacht mag worden, dark zjj de vaderlyke m edeelingen en oveildveringen, dezer streek in het bjjzonder een goed hart toe te dragen. Naer men verwachten meg, na het rappoit van den regeering-commisseris, zullen deo opvolger van den heer Stakman van regeerings wege instructies gegeven zyn tot verlichting van den druk der heerendienstplichtigen. »Het is te hopen," voegt het blad er by, dat »die instructies geschreven syn in den door den tegenwoordigen minister voor alle 'ndisohe staatsstukken aanbevolen stjjl, t. w. in rond en oprecht Nederlandsch en nitt io den slag-om den armvorm, waarin de algomeene secretarie gewoon was zich nit te drukken." Bjj de installatie van de Europeesohe kolo nisatie-commissie te Paramaribo beeft de gouverneur van Suriname eene rede ge houden, waarin bjj erop wees, dat de brochure van den heer H. Pistorsen Tsn., lid van de Tweede kamer der Staten-genersal, over arm verzorging, emigratie, Suriname, by vernieuwing de aandacht heeft gevestigd op kolonisatie van Europeanen speoiaal van Nederlandsohe boeren naar Suriname, en de minister van koloniën den gon-ernenr heeft opgedragen, zjjne zienswijze omtrent een dergelyke kolonisatie kenbaar te maken. Zonder in oenig opzicht te willen beperken het terrein, waarop de commissie zich zat hebben te bewegen, zal moeten onderzocht worden in welken tosstand de Europeanen, overgeblevenen en afstammelingen der kolo nisten van 1845, zich bevinden, mat welken arbeid zjj zich beughonden, of deza hnn op den duur een voldoend bestaan verzekert, en welke som zjj jaarlijks voor hnn levensonder- boud behoeven.- Yerdar zal moeten worden onderzocht of Europcesche kolonisatie naar Suriname op meer cf minder uitgebreide schaal, ia verband met da grondgesteldheid, het kli maat en de ver.cbiilende takken van arbeid, die door de kolonisten zcudtn kannen worden ter hand genomen, als bebouwing van etapel- producten, kleme landbouw, veeteelt, vruchten teelt, mogelyk en werschelijk is. Vervolgens, welke uitgestrektheid grocd voor gemelde bedrjjven zou uoodig zyn, de prijs die daarvoor zon zjjn te betalen, het voor den immigrant benoodigde kapitaaltje, enz. De sooiale toestanden in Nederland doen emigratie wenecheljjk achten, zoolang de meening gehandhaafd blyft dat heffing van invoerrechten ter bescherming van landbouw en njjverheid niet gewenscht is. Mag tie emigratie geleid worden naar Suniname en daardoor tevens het belang van den emigrant en de kolonie bevorderd wordon, dan zal w"l naar iaders mtening dergelyke kolonisatie behooren te worden gesteund. Al zullen de voordeelen voor da kolonie slechts in de toekomst bestaan, de band tusschen kolonie en moederland wordt er door versterkt en een krachtig Nederland6ch element blyft naast den grooten invloed van immigranten nit andere deelen der wereld. Na te hebben gewezen op do noodzakelijkheid van een goed plan van emigratie, zeide de gonvernenr. Men late zich niet afschrikken door de woorden van den heer Pyttersen «Armverzor ging". Zeker zou het verkieselijker zyn indien hierheen kwamen landbouwers, die nog niet te veel gebakt gingen onder de sociale nooden, maar die nooden vreezen voor hnn nageslacht. Ook in laatstaangegeven richting zal knnnen gewerkt worden, maar zelfs zjj, die door armced6 g bracht waren tot moedeloosheid, ja vage bonden, knnnen weder worden goede kolonisten. De heer Pyttersen wjjst in zjjne brochure op veel dat aan kolonisatie moet voorafgaan, als verbetering van afwatering, aanwezigheid van een veearts, onderzoek van regeeringswege naar geschiktheid van den bodem en rjjkdom van hout enz., aanleggen en verbeteren van wegen, verbetering van stoombootverketr, des noodig aanleg van looaalspoorweg enz. Voor al deze zaken zyn reeds op de voor- loopig vastgestelde begrooting sommen aange vraagd. Toch zal het den gouverneur aangenaam zjjn, indien de leden der commissie ook aan die punten aandacht zonden willen schenken, opdat hetgeen ter voorbereiding van kolonisatie noodig is in het rapport worde opgenomen. De waarnemende agent-generaal, aangewezen als voorzitter der commissie, dankte den gou- verneur en wees op de belangi jjkheid der taak van de commissie. Gelukkig zeide hy heeft ze eene aantrekkelijke zyde. Immers het motief van het in het leven roepen der commissie en nog veel meer de rede, zoo even door den gonvernenr gehouden, stellen ons ten plicht bjj onze overwegingen ook het belarg der kolonisten en dor kolonie te la'en gelden. Het is dus hitr niet te doen om verplaatsirg van eene zekere klasse van personen naar deze kolonie bjj wyze van veiligheidsklep voor Nederland. Binnen welke enge grenzen wy nu onze werksaamheden mogen beperken, ons verslag zal zeker de aandacht van velen trekken, vooral omdat nog in deze kolonie bestaan overgeblevenen en afstammelingen van de Enropetsohe kolonisten aan de Saramacoa. Hy eindigde met de hoop nit te spreken, dat de ai berd der commissie moge leiden tot heil van de kolonisten van Nederland en van Surisame. De direetie van Het Nederlandsch tooneel meldt dat in de oorspronkelijke rolverdeeliug van Di kleine Lord twee belangryka wijzigingen zjjn gebraoht, die wy verbtteringen datven noemen. De rol van Haeisham zal worden gespeeld door den heer C. C. van Schoonhoven, ea die van Mary door mevrouw Cür. Stoiti. Beide zyn in de tooneelwereld zeer gcede be kenden; de laatste is leerares aan de tooneel- sctaool. Het aantal uitstekende artisten van het gezelschap is door die wytiging bjj de voorstellingen, die Middelburg en Goes wachten, au grand complet. Wy vestigen tegeljjkertjjd de aandacht op do tweede voorstelling, die in Middelburg nog kan gegeven wordenen waaromtrent Zaterdag most beslist worden. Zelfs inteekenaars voor de eerste voorstelling wilden hnnne insohry ving verhoogen doch dit gaat niet, want alle plaatsen beneden, met uitzondering van een zeer ge ring aantal tweede rangen, zyn bezet. Die inteekenaars knnnen das zeiven niet meer nemen dan het aantal, waarvoor zjj teekenden. Voor het overige publiek resten alleen de derde en vierde rangen. Ingezetenen van Viiesingen, die lust soms mochten gevoelen de eerste voorstelling bjj te wonen, zouden moeten worden afgewezen. Daar om besloot men eene poging te wagen voor een tweede voorstelling op Vrijdag 18 Nov.; en het bezoek van uit Vlissmgen werdt voor die gelegenheid vergemakkelijkt door de wel willendheid van de directie der tram, die na afloop der voorstelling een extra-trim wil laten loopen. Wie niet geheel teleurgesteld wil worden, rekene dus niet op de eerste voorstelling, maar teeKene voor de tweede, daar anders de moge- Ijjkheid bestaat dat die niet doorgaat. Niet spoedig keert het Nederlandick tooneel in Zee land ternghet heeft reeds geruimen tyd geduurd vóór het, en dan nog slechts na aan houdenden aandrang, tot deze voorstellin gen besloot. Bjj sommigen in onze omgeving is tegen woordig grauwtje in de huiskamer. Het iB een grappig dier zonder staart, en wy kannen ge rust zeggen, het is voor de kleinen een aardig spel om grauwtje dat ontbrekende te verschaffen ter juister plaatse. Wie dit amusement zjjn kinderen wil schen ken, koope Wa'endor/'s geïllustreerde Familie- kalender', een keurig bootje dat nette illustraties en menig lief verhaal bevat. Voor zeer geringen prijs is het te bekomen en men krijgt boven dien, behalve genoemd Bpel, nog een porte feuille-almanak op den koop toe. In het Vad. van Zaterdag kwam een sohryven voor van den heer A. Ver Huel in antwoord op een brief van de commissie, die zich gevormd had om hem op zyn zeventigsten verjaardag eene hulde aan te bieden. Dezt brief hield in het verzoek om het huldebljjk aan te nemen, bestaande in een albnm, be vattende de bandteekeningen der vereerders van den heer Ver Hnell en den wensen dat deze zou bepalen wanneer en door wie de commissie zich van hare taak zon mogen kwjjten. De heer Ver Hnell antwoordde: «Als kunstenaar, sohryver en vaderlander, had ik, naar aller gevoelen, den Nederlandschen Leeuw verdiend en daar een wet geen terug werkende kracht bezit, kon een nieuwe orde my niet toegekend wezen. Daarna eerst mocht een medaille my aangeboden en door my dank baar aanvaard worden. Eerbied voor ons vorstenhnis, door geheel mjjn voorgeslacht met toewjjding gediendachting voor de vele wel- meenenden, doen my het Album met hand- teekeningen, thans, erkenteljjk aannemen onware verzekeringen van eenige heeren, vóór den verjaardag der koningin, deden het my beter achten leden der commissie niet te Bpreke Licht mocht my een te scherp woord ontvallen. Mjjn, tot nu toe, gezond zenuwgestel heeft door al de ondervindingen van den laatsten tyd geleden. Wrest dns zoo goed, mjj het Album eenvoudig te sturen, met sohriftelyke aanbieding, of met het sehryven vsn gisteren". Aan het slot van zjjn ingezonden stnk zegt de heer Ver Huell Woensdag, 2 November, ontving ik het Al bum en beschouwde met aandoening en erken» telykheid de naamttekening van Hare Majesteit onze geëerbiedigde Koningin-Regentes en de handteekemugen Hunner Koninkljjke Hooghe den. Aan de vele welmeenenden betnig ik bjj dezen mjjn haitelyken dank en mjjn gevoelig heid aan de burgerjj voor den Briel voor do algemsene deelneming, van haar ondervonden. De wapens der Vorsteljjke Familie, de naam- Ijjst der inteekenaren, de oasetie, dat alles ia met evenveel smaak als tarent uitgevoerd. To meer leed doet het mjj te moeten eindigen met den nitroep van 2 September: «Hy deed veel voor zjj a land zyn land deed niets voor ür m.'1 In hare vergadering van Zaterdag aam de af deeling Middelburg van den Bond van Nederlandsche Onderwijzers o. a, met algomeene (19) stemmen de volgende motie aan «Di afdeeling Middelburg van den Bond van Nederlandsohe Ondet wijzers, vernomen hebbende uat, bjj de jongste vacature voor hoofd eener school te Helium, door het gemeentebestuur van Slochteren onderzoek is gedaan of da sollicitanten tot radicale of sooialistisohe ge voelens overhellen, protesteert ten sterkste tegen dë handelwyze van 't gemeentebestuur van Slochteren, als zyn de eene aanranding van de politieke vryheid der onderwjjzeia; besluit den gemeenteraad van Sloehteren in kennis te stellen met dit protest." Ook betuigde de afdeeling adhaesie met de motie van de afdeeling Den Helder van ge» uoomden Bond, lnidende «De afdeelingen verzoeken het hoofdbestuur by ue regeering pogingen aan te wenden tot schadeloosstelling der onderwjjsers, die op eigen kosten aote j (vrjje- en ordeoefeningen) hebben behaald." Dit besluit werd genomen 17 tegen 2 stem. men. Volgens het W. v. Z. V. W. D.) deed de heer Unnink, onderwyzer aan de katholieke school te Aardenbnrg, in de laatste week van Ootober zyn exsmen in de vrjje- en ordeoefe» mngen te Middelburg en werd afgewezen Diezelfde week deed hy examen voor eene andere commissie, hy had er een tweede gee boorteakte voor over gehad, en elaagde. Door do geneeskundigs staatscommissie! is t03gelaten voor het le gedeelte van het arfsexsmen de heer W. J. van Gorkom. Voor de vaoante betrekking van hoofd der sohool te Koedjjk zyn 91 sollicitanten. Zondag werd in de voormiddag-godsdienst oefening der Doopsgezinde gemeente alhier het vierde eenwfeeBt der gebootte van den hervore mer Menno Simons1 herdacht. Wel is de geboortedag van Menno Simons' onbekend, maar 'tgeboortejaar staat valt: in 1492 zag bjj te Witmarsnm in Friesland het levenslicht. Men heeft dien dag gekozen als den Zondag, uie op den jaardag der kerkher vorming volgt. De heer 'lj, Kielstra, predikant bjj de doops gezinde gemeente alhier, hield voor een groöti auditorium eene feestrede, waarin hij het leven en streven van Menno Simons' schetste. Tjjdens de godsdienstoefening werd door een zangkoor, bestaande nit een dertigtal dames en heerin, onder leiding van den heer J* C euver, eene cantate gezongen; die door den neer Clenver was geoomponeerd op woorden van den heer Tj. Kielstra. De daarin voor* komende bas-BOlo werd gezongen door den heer H. van der Kamp. Aan het eind der godsdienstoefening werd Luther's bekend Ein vaste burg is onze Ood door het zangkoor uitgevoerd. De heer Kielstra bracht den zangers en den leider een woord van warmen dank voor de welwillende opluistering van de plechtigheid. Ook in Viiesingen had in het kerkgebouw der Doopsgezinde gemeente een zelfde herden king plaats en wel des avonds. Ook daar her dacht de heer Kielstra het vierde eeuwfeest van Menno Simons' geboorte, en wees er voor- uamelyk op wat die man in 't belang dei geloofsvrjjheid verricht heelt. De vier- en meerstemmige liederen, door eea koor van een vjjftigtal dames en heeron tea gehoore gebracht; voldeden teer goed;

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1892 | | pagina 1