N°. 244, 1892, Zaterdag 15 October, 135° Jaargang. Middelburg 14 October. Deze courant r er schijnt dagelij k»; met uitzondering Tan Zon- en Feestdagen} PrQs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën20 cent per regelj Bij abonnement lagerj Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens all* dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte} Telephoonnommer 189. LETTERENDEN KUNST- Tooiieel en publiek. MIDDELBllME (IIIRIVT. Tbevmometer. Agentes te VlissingenP. G. bi Vxt Mestdach to Zoon, te Got*, A a. W.Bollaxd, teRrui»ingen:F. v. d.Peijl, teZierikzee: A. C. deMooij, teTholen: W.A. A dvei tentlën Middelburg 14 Oct. 8 u, Tm. 53 gr. vat Nuuwehhtjijzex en te TerneuzenM. de Jouoe. Verder nemen alle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën aan, evenals de moeten des namiddags te éém nor advertentie-bnrean's van Nuoh Van Ditkaï, te Botterdam, di Gebx. Bbltmastb, te 's Gravenhage, en A. de la Max Azx., te Amsterdam. aan het bureau bezorgd ziin, willen TTnnfdonriti^nw OAAa land- D_ÜA>l«..Ja An DnwaCa n-M T.rna JnM /InsnsMtMltA Mlfa XI..XT TV C_ Tn Ui TilII II V m in. 12 u, 52 gr., av. 4 u. 50 gr. F Verwacht Z. O. wind. Hoofdagenten voor het Buitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générnls de Publieité étrangère G. L. Daübe Cu., Joh* F. Jonxs, opvolger. «jj des avonds nog worden opgenomen Te Helium, gemeente Blochteren, was een hooid vojr de openbare school soodig. De benoomicg had onlangs plaatsen daarbij werd nommer den der voordraoht de gelukkige. Voorat deelde de voorzitter mee dat van de sollicitanten de beste inlichtingen door den eohooloptiener waren gegeven en dat aan de beaturen der versohillende gemeenten, waar de onderwijzers werkzaam zjjn, om inliohtingen gevraagd was en wel bj) de volgends missive »Wjj nemen de vrjjhiid UEd Achtb. te veno.ken ons inliohtingen te geven omttent den onderwijzer, t. w. >1. Hoe is het onderwjjs in de school 2. Hoe staat hjj by ae ingezetenen aange schreven? 8. Beweegt hjj zich vry? 4. Helt hjj ook over tot de socialistische en radioale denkbeelden? en 5. Zijn er ook overwegenue bezwaren bjj nw gemeentebestuur om hem aan het hoe ld eener sohool te plaatsen Alle daarop ingekomen antwoorden luidden, volgens den burgemeester, gunstig. Over die eenvoudige manier om inlichtingen te verkregen, wordt weêr eemg misoaar gemaakt. Het Schoolblad b. v. teekent bierbjj het volgende aan: >Het is dus vry duideljjk dat het overhel len" tot «socialistische en radioale denkbeel den", zoo het bg een der sollicitanten »otfi- cieel" geconstateerd ware, als een reden tot niet-b8noeming zou zpn aangemerkt. Zon het gestemd zpn voor kindervoeding van gemeentewege, of voor school wandelingen als het overhellen tot een «aooialistisoh" of een «ra dicaal denkbeeld zyn beschouwd Of ware een voorstander van algemeen kiesrecht om die reden onbenoembaar aan een openbare school Hier rjjien tal van vragen en de voor naamste is wel: Waar mout het mat onze openbaie school heen, wanneer oihciëel allen, die iets verder gaan in hnn denkbeelden aan de op het oogenblik aan het roer zjjnde meer derheid, daardoor, niettegenstaande hun kennis en bekwaamheiu en hun goed zedelpk gedrag, van het onderwpzen in die schooi moeten zijn uitgesloten Wp gelooven dat de redaotie van dit blad in deze de plank misslaat en zich op een geheel verkeerd standpunt plaatst. Laat al waar zyn wat zjj opmerktlaten personen, die voor de aoor haar opgenoemde ideën gestemd zyn, door den raad als hem niet welgevallig op zjj gezet zjjn, dan vragen wp nog: heeft een college, aat benoemen moet, niet daartoe het voile recht? Ons dunkt: dat reoht is onbetwistbaar. Als men iemand kan aanstellen, betzjj in zyn huisgezin, heUjj in zjjn zaak, of in het een of ander ambt, dat men te begeven heeft, is men toch volkomen bevoegd tevens om alle mogeljjke inlichtingen omtrent zulk een persoon in te winnen. Aan dat recht is geen grens gesteld. En waarom sou men dan niet bp het ver vullen van zulk eene hoogst gewichtige be trekking als het hoofd eener sohool zich mogen vergewissen van de meening der sollicitanten omtrent belangrjjke vraagstukken van den dag Het valt toch niït te loochenen dat, bp de beweging in deze dagen op ket gebied van het maatschappelijk en staatkundig leven, de ideeën omtreat politiek en socialisme zoo nauw ineenloopen dat ondersoheiding vaak hoogst moeielpk is. f En zoo onnoozel zal de redaotie van het School, blad toeh wel niet zjjn om niet te weten dat de opvatting van het hoofd eener lagere school op die punten van zelf haar invloed doet gelden op zjjne ideeën als paedagoog, als opvoeder der jeugd, al houdt bjj zioh ook nog zoo binnen de hem voorgeschreven grensen der neutraliteit, waarbjj men echter vooral het oog steeds heeft gevestigd op de «godsdienstige gezind- heil" der ouders van de kinderen en op de «godsdienstige begrippen van anders denkenden." Laat ons tooh de zaak van zpne eenvoudige sjjde beschouwen en niet door gophisterjj en holle theoreiën onnooüij misbaar maken over zaken, die soo klaar zjjn als de dag en zoo goed to verdedigen. Er zjjn wezenlijk kwesties genoeg in de wereld. Wp willen in deze het geval eensomkeeren en stellen dat een radicaal burgemeester met een radioalen raad voor hetzelfde geval zioh geplaatst zag. Welnu, wp zouden het dien heeren volstrekt niet kwdpk nemen als zjj op dezelfde wpze als de burgemeester van Sloeh- teren eens informeerden na» de voorgedragen sollicitanten en wanneer zjj dan hunne keuze lieten vallen op den persoon, van wien zp de verzekering ontvingen dat hg met zpne ideeën op politiek en sooiaal gubiad het naast stond bjj de hunne. Zp hadden dan den waarborg dat van dat hoofd van zelf iets, weinig of veel, zou neerdalen in de hoofden en harten dor jeugd. Maar met dit niet te loochenen feit voor oogen, vragen wpis het dan te laken dat mannen, die eene andere meening zjjn toege daan, denzelfien weg bewandelen; en is bet niet vaak de sohuld van enkele radicale mannen, die aan eene openbare school geplaatst zjjn, dat menigeen huiverig wordt om aan hen, die zoo onbesuisd en onbekookt hanuelen en spreken, de jeugd toe te vertrouwen. Er zjjn ender hen die met bezadigdheid van hun ideeën doen bljjken, maar ontkennen zal zeker de redaotie van meer genoemd blad niet dat er ook zjjn, wier optreden in het dagelpksoh leven alles behalve der jeugd tot voorbeeld strek ken kan; wpl zjj toonea alle bezadigdheid en takt te missen, die vooral bjj een opvoeder der jtugd zoo hoog noodig zjjn. En wat nu de vraag bstieft, die het School blad ten slotte doet, daarop is het antwoord al zeer eenvoudig. Bewezen is nog niet dat de raad van Sloehteren een candidaat, die b. v. no 1 stond en radicale allures had, voorbjj zou gegaan zpn. Maar wp willen aannemen dat dit het geval zou geweest zjjn. Welnu, dan is daar, in dien raad, het zwaarte punt te zoeken tot oplossing der kwestie. Afgescheiden van de vraag of dit wel ge- wensoht of noodig is, zal het tooh steeds een illusie, een niet te bereiken idea tl blijven dat men bjj zulke benoemingen alleen letten zal op kennis, bekwaamheid en goed zedelpk gedrag. Evenzeer als persoonlpke invloeden zioh daar bp doen gelden is het in deze storm en drangperiode, waarin kwesties van sociaal belang meer en meer ons geheele maatsohap- peljjk leven doordringen, eene feitelpke ocmo- gelpkheid om bjj zulke benoemingen de ideeën omtrent die punten op zjj te zetten. Van de jeugd wordt ook op rpperen leeftpd weer mede werking gevraagd om de oplossing van die kwesties te helpen bevorderen en in de harten der kinderen moet dus van zelf opgewekt worden dat warm gevoel voor het gemeen- soBapslevemdat aan die oplossing bevorderlpk kan zjjn. De «aan het roer ijjnde meerderheid" in een raad moet dat begrppen en doet dat van zelf. Zp kan dus haast niet anders dan bp zulke benoemingen zich laten beheerschen door eigen ideeën op al die punten. Wil men alzoo andere personen benoamd krjjgen in betrekkingen, waarover een ooilege als de raad heeit te besohiktenwil men eene anderen geest laten domineren bjj het does van zulke benoemingen, dan zal men er bedacht op moeten zjjn de leden daarvan te veranderen. Dat is de eenige weg. Aoht met de belangen der openba*e school in de handen der tegenwoordige titnlarissen niet veilig men trachte de keuze van anderen te bevor deren. Maar zoolang dit niet gelukt houde men rekensohap met den feitoljjken toestand en make men geen noodeloos misbaar over feiten, die voor de hand liggen en soo geheel verklaarbaar zjjn. Wp hebben indertijd ook onze stem verheven tegen onrechtvaardige bejegeningen, welke men leeraren bjj het M. O. aandeed, die buiten de school van hunne politieke gevoelens ge tuigenis aflegden, en wp stonden toen aan de zpde van de mannon van het Schoolblad. Dit maal kunnen wp het echter nietomdat wp meenen dat hier alles behalve gegronde reden is om protest aan te teekenon. Hier geldt het toch eene nieuwe benoeming voor een openbare lageie school, waarvan bet hoofd zeer veel invloed kan uitoefenen op de kinderen en waarbjj men, vóór men tot de benoeming overgaat, recht heeit te weten welke gevoelens de benoemde koestert omtrent zaken van algemeen belang. De toen afgevallen p reonen waren in funotieen verkondigden eenvoudig stellingen, o. a. betreffende het algemeen kiesrecht, waar over hef niet aanging hen hard te vallen. Dit alles is nu niet het geval. Men vroeg te Helium eenvoudig inlichting vóór men iemand benoemde. Het is nu eenmaal een gebrek van een deel der radicalen in ons land om allerlei kwesties to opperen en de eenvoudigste zaken als iets buitengewoon ernstigs voor te stellen. Daardoor bederven zp hun e gen zaaken vervreemden zjj daarvan velen, die anders met hart en ziel haar zjjn genegen. Dezelfde gedachte kwam bjj ons op, toen wp kennis namen van het dezer dagen verschenen ontwerp-programma voor den radioalen bond. Het grootste deel van de daarop voorkomende punten, zoo niet bpna alle, zal door het meerendeel der liberalen worden onderschreven. Zp behoeven dus wezenljjk niet van partp-naam te veranderen, of over te loopen naar den radicalen bond, die straks iu eigen boezem weer dezelfde sehakoeringen zv. 1 vertoonen, van gematigden en ultra's, die bjj ons, liberalen, al jaren lang vallen waar te nemen. Het is hierbjj dus ook al wëer veel beweging om nietseven als bjj de kwestie, door het Schoolblad geopperd. Bjj kon. besluit is, zooals giBteren avond in de sta d en in een deel der oplaag van ons vorig nommer werd bekend gemaakt, benoemd lot notaris binnen het arr. Middelburg, ter standplaats Middelburg, J. W. Verhuist, candidaat-notaris aldaar is benoemd tot rechter in de arrondissements rechtbank te Amsterdam mr F. Coninck Wes tenberg, tbans substituut-griffier bp gemelo oolitge; is aan P. Hordjjk, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als notaris te Vessam is aan A. A. Stapert eervol ontalag verleend als aujunot-ccmmies bp het departement van oinnenlandsche zaken zjjn benoemd tot ontvanger der direote be lastingen en accpnzente Wolvega c. a., W. J. Di.phuis, verificateur der 2de categorie, thans belast met de tpdeljjfce w arneming van het ontvangkantoor der directe belastingen en ac cpnzen aldaar; te Wormerveer o. a., A. J. Zunnevylle, te Resteren o. a.te Haaksbergen, H. li. W. Haan, surnumerair uit de inspectie Botterdamte Biadel c. a., P. Sohoutens, sur numerair uit de inspectie Botterdam is aan A. A. A. J. Stoten, op zjjn verzoek, eervol Ontslag verleend uit zpne batrekking van adjunct-commies bjj het departement van fiuanoiën is aan den ontvanger der invoerrechten enz., J. F. Eekelaar, te Vlodrop (station), op zpn verzoek, eervol ontslag nit 'srpks dienst ver leend, behoudens aanspraak op pensioen; en is aan den heer dr L. Aconstein, leeraar in de scheikunae aan de kon. mil. academie, als blpk van H, M. bj zondert» tevredenheid, de personeele titel van hoogleeraar verleend. van den minister van s. niet Da gewone audiëntie van aen mu justitie ral op Dinsdag 18 October plaats hebben. Bp beschikking van den minister van water staat enz. zpn bp den rijkswaterstaat bevorderd cot opziohter 1ste kl. J. B. Groenen, thans opzichter 2de kl.tot opzichter 2de kl, J. A. Julgersma, thans opzichter 3de kl.; tot op zichter 3de kl. A. Maas, thans opzichter 4de kl., en tot opzichter van den rpkswaterstaat der 4de kl. A, A. Benders en A. Nieuwland. Door den heer Goeman Boigesius is bjj de behandeling van hoofdstuk V der staatsbe- grooting in de afdeehngen der Tweede kamer een nota overgelegd betreffende hef onvol doende onzer wetten en verordeningen ter zake van cholera. In die atdeelingen zpn benoemd tof rappor teurs over hoofdstuk Marine der staatsbegroo- ting de heeren Huber, Lieitinck, Goekoop Guyot en Land, .iTea vorige jare, omstreeks Juli, dienden de heeren Gerritsen en 'ireub een voorstel bjj den iftitd tab Amsterdam in, betreffende bepalingen omtrent loon en arbeidstijd in bestekken en concessiën van de gemeente uitgaande. Behalve de hoofdzaak: loon en arbeidsdnur, bevat het voorstel enkele bepalingen van zeer praotischen aard, als: verbod om uitbetalingen in herbergen te doen plaats hebbenuitvoering van bet we-k, dat ter plaatse gesohiedt, door werklieden die rechtstreeks in dienst van den aannemer Bpc, zinder eenige tus9ohenpersoon een rustdag per week, zoo de aard van het werk dat toelaat; voldoende sohafotjjd zorg voor goed drinkwater en voor privaten op ot bp het werkzoomede bepalingen omtrent toeziont op deagdelpkneid van steigers enz. Den 14en Jan. li. hebben B. en W. op dit voorstel hunne meening gezegd, de theoretische beschouwingen van dat voorstel overlatende aan mr A. J. Cohen tituart, commiis-redacteur, die daarover eene memorie heeft ingediend, waarmede B. en W. zich in hoofdzaak wol Kannen vereenigcn. By hnn voorstel, zeggen burg. en weth., heb- een de heeren Treuo en Geruisen vooral, hjt oog op de weralieden indirect in gemeente lijken dienst als van aannemers en concessio narissen van stedelpke werken; en nu meenen burg. en weth. dat aan deze geen verpachtin gen mogen worden opgelegd, die de gemeente niet tegenover haar eigen personeel ai nvaardt. Eerst moeten de algemeene regels voor eigen arbeiders woruen vastgesteld om ze voor de indirecte Werkaeden toepasaeljjk te verklaren. De voorstellers verwachten van hunne voor steilen aanmerkelijke verhooging vtn loon, maar burg. en weth. zpn van gevoelen, dat de gemeente, die slechts door belastinghelfiag in haar inkomsten kan voorzien, niet aangewezen is om in dezen het voorbeeld te geven. Wel kan de gemeente door voorbeeld krachtig medewerken op de verhouding tussohen ar beider en werkgever aoor invoering van een arbeidscontract, waarin wederzpdsche rechten en verplichtingen worden ongedrukt, dat ten unzjnt nog niet ceotaat, en waarin dan o. m. ziekengeld en pensioen zouden kunnen ge regeld worden. Heeit men eenmaal zulk een contract dan zonden ae bepalingen daarvan aan aannemers en concessionarissen van ge meentewerken kunnen worden opgelegd. Deelt de raad het gevoelen, dan stellen burg. en weth. voor een commissie te benoemen Om zulk een contract te concepieeien. Dit voorstal werd in de Woensdag gehouden raadszitting bediscussieerd. De heer Gerritsen zette uitvoerig de bedoeling eiYan uiteen. Men wilde meer stabiliteit in den loonstandaara brengen en was daarbg van het thans niet meer bestreden beginsel uitge gaan, dat de economisch zwaakere togen den sterkeren moest verdedigd worden en dat dit wel degelpk op den weg der overheid lag. De kwestie was niet nieuw. Engeland, België en Am9cika, maar ook onze regeering en de stedeJpke bestaren van Arnnem «n Sn.ek waren reeds voorgegaan. De bezwaren achtte hp op verre na niet op te wegen tegen de voordeeien, als daar zpn verhooging van arbeidsvermogen, bevordering der openbare ge zondheid en wegneming van een bron van ontevredenheid, die een gevaar is geworden voor de openbare orde. Dr Cappers deelde uit zjjn ervaring mede, dat voor particulieren wei bepalingen omtrent loon en arbeidsduur te maken «jjn, doch dat het moeilijk zou zpn daarvoor vaste regelB te stellen. Hjj beval het denkbeeld aan eene commissie te benoemen, die tevens zou trachten den werkman tegen willekeur van aannemers en concessio naris te beschermen. Dit gevoelen deelden de heeren Hovy, Muller, Heemskerk, Yan Hierop en Nolting, die er op wees hoe de arbeiders van alle richtingen de banden meen hadden geslagen om verbetering in hnn toestand te brengen, en namens allen dankte bjj de raadsleden, die in zpn geest had den gesproken. De heeren Van der Wall Bake, Jitta jr en de voorzitter vonden dat het eenvoudige voorstel door de schrifcelpke en vooral door de mende' iinge toelichting er niet aannemelijker op ge worden was. Waarom hadden de heeren Gerritsen en Treub geen voorBtel van praoti schen aard geaaan, dan had men die kunnen behandelen in plaats zioh nu in onvruohtbare theoretisohe bespiegelingen te veldiepen. De b?er Bake wees vooral op het gevaar van het werken aan huis. leder werkman wenscht dooi oververdienen het menschwaardig bestaan nog mensohwaardiger te maken. De heer Treub trachtte de bezwaren, tegen zyn voorstel aangevoerd, te ontzenuwen. Uit tal van citaten, uit de werken van Engelsche en Amenkaansche economisten, tcondenjj aan hoe hooger loon hoe beter work. Evenals zyn mede-voorsteller is bjj niet ge kant tegen de oommissie, door burg. en weth. voorgedragen, wanneer maar die commissie eerst het prinoipe van het voorstel onderzooht. Maar men kan nooit aan die oommissie opdragen bepalingen over loon in bestekken te maken. Ook lacht hem het denkbeeld wel toe leden, werklieden en werkgevers, buiten den raad in die commissie zitting te doen nemen. De heer Gerritsen repliceerde mede breed voerig op de bezwaren, door de hh. Bake en Jitta tegen het voorstel ingebraoht. Deze laatste zeide in zpn overtuiging bevestigd te zpn door de verdedigers dat ffun voorstel dubbelzinnig is. Beiden hebben in den raad verklaard zioh voorloopig te willen aansluiten bp bestaande arbeidsduur en arbeidsloon, terwpl zjj buiten den raad anders spraken. De heer Trenb vatte dit op als een persoon lpke beleediging en verlangde be wjjs. De heer Jitta zeide dat hp gedoeld had op de toelichting schriftelijk en mondeling niet op de toelichting buiten den raad. Hiermede was dit persoonljjk teit afgedaan. De heer Yan Hierop zag de noodzakeljjkheid van een arbeidscontract voor werklieden der gemeente niet in. Wel diende het ziekengeld geregeld te worden. Spr. meende aat het debat geen ander gevolg kon hebhen dan verzending van het voorstel- Gsratsen-Tieub naar een commissie, waarby de raad zich dan voor het principe, in hat voorstel vervat, verklaarde. De weth. van publ. werken zeide, dat het voorstel van B. en W. geheel gebaseerd is op de toelichting van het voorstel der hh. Ger- riasen en Treub. B. en W. willen niet mede werken om bepalingen omtrent hei loon in bestekken op te nemen, om later geen verwjjten te hooren dat die bepalingen niet altjjd lpn- recht worden doorgetrokken, omdat B. en W. dit onmogeijjk achten. Men dient niet te vergeten dat een uitbesteding voor B. en W. veel meer bezwaren heeft dan voor particu lieren. Daarom hebben en W. zooveel be zwaren tegen het voorstel, omdat men de gevolgen er van niet kan voorzien. Het resultaat van het debat was de aanne ming met algemeene stemmen der motie-Mal ler, waarmede B. en W. zioh vereenigden, dat «de gemeenteraad, overwegende de wensohe-1 lpkheid om bepalingen vast te stellen, zoowel omtrent het loon als omtreat dsn arbeidsdnur in de bestekken en de regeling van de plich ten en rtchten der arbeidslieden in dienst der gemeente, een commissie benoemt, wier taak het is deze regeling te ontwerpen en daarom trent den raad nadere voorstellen te doen". (Zv>. Cl.) Bp haar optreden te Weenen in de Jjamc aux Cornelias werd Sarah Bernhardt na elx bcdipt tienmaal teruggeroepen. Zp ontving lauwerbladeren en camelias. De prins-regent van Beieren benoemde iherese Yogi tot eerelid der opera te Munchen en zond haar zpn portret met een autograaf. Sigrid Arnoidson zal dezen winter in Duitsobland gastvoorstellingen geven. Op de vraag van een der medewerkers van het Vad. betreffende geruchten over den TivoH- schouwLurg te Botterdam, ontving hp het volgende antwoord Amice, hoe dikwjjls heeft «men" dat ver vloekte «men" nu al niet verteld, dtn Van Korlaar en ik 't beheer over den Tivoli-schouw- burg zouden neerleggen I Laat ik u nu eens en voor al zeggen, dat wp den Tivoli-sohoawourg gehuurd hebben tot en met ultimo Augustus achttienhonderd-v ij f-en-negentig. Wp zpn niet voornemens een aoor ons aangegaan contraot te verbreken, «maar" Ge geett als reden voor het gerucht op: dat de zaken niet naar mpa zin gaan. Welnu, neen 1 Ze gaan niet alleen niet naar mpn zin, maar ook niet naar dien van Yan Korlaar. Hoe komt dat Ik weet 't niet. We hebben aoen vertoonen Droeve Min (Tr sti amori), dat fijngevoeld en kranig ge schreven modern Itahaanscüe kunstwerk van Giaoosa. De ontiek behalve die in het Tooneelvet bondsorgaan van Jean Valjean, welke zich daarmee geon brevet van bevoegubeidgai was zéér gunstig over stuk en spel. Pu bliek julohte nartelpk toe oor zooverre 't a nwozig was. Daarop voigde 'n Ouwe geschie denis uit Jean Jul.ien's Ihedire Vivant een zóer lezenswaardig boek en lante Léo ut ine, die geestige satyre op de aanbidding van het gouden kalt. Wederom waren critiex en toe schouwers -*• o zoo weinigen éen in waar deering van stuk en sprJ. En tooh bleef en bipft het publiek weg! Nu zpn we aan 't instudeeren van I ro/essor Crampton, dat meestenpke werk van Gerhaidt Hauptmann. Hoe zal 't an zyn En we hopen nog meer moderne knnst te vertoonen. Maar es sa kom ik terug ojf mjju

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1892 | | pagina 1