SA N°. 232. 135° Jaargang. 1892, Zaterdag 1 October. jhr mr E. A. 0. de Casembroot, Middelburg 30 September. Deze courant rerschijnt d a g e 1 ij k met uitzondering ran Zon- en Feestdagen: Prijs per kwartaal in Middelburg en per post franco f 2. Afzonderlijke nommers, met of zonder bijvoegsel, zijn verkrijgbaar a 5 cent. Advertentiën s 20 cent per regel. Bij abonnement IagerJ Geboorte-, Trouw-, Dood- en andere familieberichten, benevens alle dankbetuigingen; van 17 regels 1.50; iedere regel meer f 0,20. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte: Telephoonnommer 189. BEKENDMAKINGEN- Het Elberfel der-stelsel van armenzorg. Musioalias HET A CAPELLA-KOOB. fllDDELBllGM (MANT. W TSevnonetert Middelburg 30 Sept. 8 u Tm- 57 gr. m. 12 n. 59 gr., av. 4 n. 59 gr. F. Verwaoht Z. W. wind. Agenten te Vlisungen: P. G. dï V«t Mestdabh k Zoon, te Goes: A A. VBollutd, te Ernieingen: F. v. d. Psijl, te Zierikzee: A. C. dï Moon, te Tholen: W. A. vak Nmvwbkhtjiizï* en te TemeneenM. ds Jonen. Verder nemen felle postkantoren en boekhandelaren abonnementen en advertentiën nan, evenals de advertentie-bureau's van Niigh Vak Uitmak, te Rotterdam, dn Gibb. BnLOTAnin, te Gravenhage, en A. de la Mak Am., te Amsterdam. Hoofdagenten voor het Bnitenland: te Parjjs en Londen, de Compagnie générale de Poblieité étrangère G. L. Dattbe Cm., Joh* F. Jokes, opvolgt». A dverte ntlën moeten des namiddags te èèu nor aan het bureau bezorgd zjjn, willen zjj des avonds nog worden opgenomen C B O L E K A. De burgemeester van Middelburg maakt bekend dat de minister van binnenlandscbe zaken, krachtens art. 8 van bet koninklijk besluit van 4 September 1892 [Staatsblad no 215) tot vaststelling van buitengewone maatregelen tot afwending der Aziatische cholera en tot wering harer uitbreiding en gevolgen, heeft goedgevonden te bepalen, dat genoemd artikel zal worden toegepast ten aanzien van personen, komende uit Rusland, Hamburg, Altona, Anfwerpen of Havre, zoodat ieder, die een of meer personen, komende nit Busland, Hamburg, Altona, Antwerpen of Havre in zijne woning huisvest, verplicht is, onmiddellijk na aankomst van dien persoon of die personen daarvan kennis te geven aan den burgemeester, en evenzoo kennis te geven aan den burgemeester van elk verdacht ziektegeval in zijne woning, mitsgaders van het vertrek van bovenge noemde personen en van de plaats waarheen zij alsdan vertrokken zijn. Middelburg, den 9en September 1892. De burgemeester voornoemd, S C H O R E R. Voor de verkiezing van een lid der Provinciale staten in het district Tholen op DinBdag 4 October bevelen wij den kiezers in dat district ten dringendste aan euostituut-griffier bij de Rechtbank te Middelburg. In het jongste, deier dagen ons toegezonden nommer der Mededsthngtn van de Vereeniging Ut verbetering van armenzorg te Rotterdam wordt behandeld het z. g. Elberfelde r-s t e 1 s e 1, dat in den laatsten t jjd nog al vaak het onder werp uitmaakte van beschouwingen. Het opstel is onderteekend door H. en dus waarachgnljjk geschreven door het lid van de Tweede kamer, den heer Hintzen, d^n voor zitter der Rotterdamsche vereeniging, die zich zeker door een onderzoek in loco op de hoogte ■telde van het stelsel. Aan dit omvangrjjk opstel is het volgende ontleend De armenzorg is te Elberfeld geen particu liere philantropie. De Duitscbe wet schrijft niet zooals de Nederlandsehe voor, dat- »de onder steuning der armen wordt overgelaten aan de kerkeljjke en bjjsondere instellingen van wel dadigheid", en »dst geen burgerljjk bestuur onderstand mag verleenen aan armen, dan na aioh te hebben verzekerd, dat zjj dien niet vau die instellingen kannen erlangen en dan slechts bjj volstrekte onvermydeljjkheid". Integendeel, Er was een tjjdperk, en dat zal voor menigeen iets nieuws zjju te vernemen, dat de Nederlandsohe componisten heersohers Waren op muzikaal gebied. Deze heerschappij begint zoo ongeveer met de 15e eeuw en eindigde anderhalve eeuw later, toen zjj, na hun kunst over de bcsohaafde wereld te hebben verspreid, vooral door Italië in de sohaduw werden gesteld. Zosala men weet behield dit land daarna den scepter onafgebroken. Men zou een reus achtige ljjst kunnen samenstellen, indien men alle groots toonkunstenaars zoowel com ponisten als uitvoerenden, van Italiaanschen oorsprong wilde vermelden. Nooh Hajdn, die ten deele hun onderwjjs genoot, noeh Mozart, al mocht hg bjj wijlen toonen de richting hunner school niet voor zieh zei ven te gering te aohten, noch Beethoven tonde hen overvleugelen. Deze groote geesten feadden, eva»1! vvoeper Hlndel en ölnek, de Pruisisohe uitvoeringswet van 8 Maart 1871 zegt, dat »aan iederen hulpbehoevenden Duit- scher door het tot diens ondersteuning verplichte armbestuur woning, het onmisbare levenson derhoud, verpleging bg ziekte moeten worden verschaft". Bg ons dus de particuliere en kerkeljjke liefdadigheid op den voorgrond, staat en ge meente op den achtergrond geschovenaan de kerkeljjke armbesturen, die in schier iedere gemeente van het rjjk steeds werkzaam zjjn geweest, de bedeelingstaak toevertrouwdin Duitschiand de overheid als arm verzorger aan gewezen, en de verplichting tot ondersteuning van harentwege erkend. De bijzondere liefdadigheid staat te Elberfeld dan ook buiten het stJse). De verzorging der armen geschiedt uit de gemeentekas, met behulp van enkele bezoldigde gemeenteambte naren, van een groot aantal door de gemeente aangestelde onbezoldigde burgers. Aangezien het Elbeifelder sielsel uitgaat van net stedeljjk: bestaur, door de wet verplicht om voor alle beboeftigen zonder onderscheid te zorgen, komen de zedelijkheid, het karakter van den persoon, die om hulp vraagt, niet in aanmerking. Wie, volgons de opvatting van het armbe stuur, niet in zjjn onderhond kan voorzien, wordt geholpen, ook al drinkt de man, ook al zjjn vrouw en kinderen door den kostwinner moedwillig verlaten, ook al leidt de moeder een zedeloos leven, ook al verdient geen enkel lid van het gezin eenige sympathie. Op de opvatting van het armbes.uur komt dus veel aanzjj is dezevoorzien man of vrouw niet behoorlyk in het onderhoud van hun gezin, omdat er van de overigens voldoende verdien sten te veel wordt verkwist, dan b-jjft de beurs voor hen gesloten. Zjjn de verdiensten te gerisg, dan wordt de beurs geopend. Wat er verdiend of genoten wordt en hoeveel personen van het inkomen moeten leven, ziedaar de twee vragen, eigenlijk de twee emige vragen die beantwoord moeten worden. Het armbe. stuur heeft tot eigen riohtsnoer het bedrag vastgesteld, dat een individu wekeljjks noodig heeft cm in het leven te bljjvenboven dat bedrag mag nooit worden beaeeldhet bedrag is in den loop der jaren nu en dan verhoogd. Wat aan het Eiberfelder stelsel zjjn groote vermaardheid heeft bezorgd, wat daarin zoo bjj voorkeur wordt geroemd, is de uitnemende oontróle op de inkomsten van den bedeelde en op de grootte van zjjn gezin. Hierdoor wordt voorkomen, dat er met de armengelden slordig wordt omgesprongen; dat gezinnen, die niet behoeftig zjjn, tooh uit de armenkas trekken, en in zoover onderscheidt de Armen, verwatiung zich zeer gunstig van een aantal armbesturen, openbare en andere, die het onderzoek liefst aohterwege laten, of meer op zaken letten, die met de armoede hoegenaamd niets te maken hebben. Mogeljjk is de oontróle geworden door den voorbeeldigen jjver, waarmede omstreeks 500 burgers een wel niet omvangrjjke, maar tocb gedurende ten minste drie jaar volgehouden taak vervullen. En uit die verslagen kan öijjken, dat onlangs van de 158, die aan de beurt van aftreding waren, 148 zich op nieuw een keuze lieten welgevallen. Een zestigtal birgers hebben sinds 1853 hun betrokking 25 jaar en langer bekleed. Bedeeling in geld :s de regel; voor de armen, aan wie de bezoekers liever geen geld toevertrouwen, wordt de huur soms reoht- een harden strjjd met hen te strjjden, en men is thans nog niet zeker wie overwinnaars zjjn. Klinken nog nn niet overwegend melodieën van een Bellami, Donizetti, Verdi, en zelfs thans weer die van een Mascagni voortdurend door vele landen 1 Ea toch kunnen ook wjj, Nederlanders, wat uitblinken in de muzische kunst betreft, op onze voorouders terugzien met een trots, die slechts zwicht voor de erkenning van den roem, welken onze schilderschool beleefde. HBusschen mogen wjj de Nederlanden van destjjde niet geijjk stellen met het Nederland ven heden. Zoo is de beroemde Willem Dufay, zanger aan de pauselijke kapel te Rome (vroeger te Avignon), geboren in Henegouwen. Spraken wjj van een groot aantal Italianen, een ljjst van Nederlandsehe componisten zou evenmin een slecht figuur maken. Het hoogtepunt van Dafay werd bereikt in Johannes Ookenheim (geb. 1630 te Dender- mondt), Jacques Obrecht en last not least in Josquin des Prés (geb. te Condé). Velen gingen naar Duitschiand, o. a. Hendrick Isaac, anderen naar ItaliëWiUaert, Clemens streaks met den huisheer verrekend, of wel, zjj krjjgan een deel der waarde in bons. De ziekenpraktjjk buiten de stedeijjke zieken huizen woidt waargenomen door zes genees kundigen en een oogarts. De gestichten, die van gemeentewege worden beheerd, bestaan uit een armhuiz, een weeshuis, huizen voor verlaten kinderen en voor dakloozen. Het armhuis is, zooals de meeste armhuizen, een toevluchtsoord voor bejaarden en gebrek- kigen, die elders geen onderkomen kunnen vindenvoor menscüen uit de onderste laag der maatschappij, aan wier omgeving ook de meest behoeftigen zioh het liefst onttrekken zooveel mogeljjk worat in het armhuis gemaakt wat de stadsarmen noodig nebben. De vele idioten, wezenloos en misvormd, een afschrikwekkend gezelschap voor de andere verpleegden, zjjn in dit gesticht misplaatst. In de kindergesiichten is het opm3rkelyk, dat het aantal weaken gaandeweg vermindert, het aantal verlaten kinderen gaandeweg vermeerdert. Over de toeneming van dezen kan men zich nauweljjks verbazen, wanneer men het groote, keurig ingerichte geoouw met zjjne welvarende bewoners in oogenscbouw neemt. Voor al de kinderen in de gestichten wordt beter gezo.gd dan voor de bedeelden buiten de gestichten, die zoo spoedig mogelyk in verdiensten moeten komen, en na hun *4de jaar den leeftjjd waarop het verplicht schoolgaan eindigt meestal werk ineen.fabriek vinden. Want voor de joagens worden leerling-contracten met werkbazen ges.oten; voor de 16-jarige meisjes overeenkomsten met werkgeefsters, die haar als dienstboden willen aannemen. De jongens worden voor hun vak opgeleid in de groote keldrlokalen, waar werkplaatsen voor de toekomstige timmerlieden, smeden, enz. zjjn opgericht. Het geheel is uitmuntend in orde en moet wel een groote trekpleister zyn voer oudeis, bjj wie de ouderlyke genegenheid gebrekkig is ontwikkeld. Zoo talrjjk de bevolking is van deze beide aan elkander grenzende gebouwenzoo schaarsch is zjj in het gestiobt voor dakloo zen. Het groote huis, in 1838 verrezen, ver leende bjj des schrjjvers bezoek gastvtuheid aan slechts twee weduwen en een enkel mans persoon het staat voortdurend nagenoeg ledigde verklaring voor dit schrale be zoek is gemakkeljjk te geven, ue bedoeling van de stichters toch was niet, om hun, die men gewoonljjk onder dakloozen vers.aat, land- loopers en leegloopers, zwervers en deugnieten een asyl te ?erachaffan, maar om gez.nnen, die op straat waren gezet of geene woning konden vinden, tjjaelyk geheel op te nemen, en van die gezinnen moesten de mannen naar den eenen, de vrouwen met hare kinueren naar den anderen vleugel verhuizen. Zjj vinden er een dak, meer nietde vrouw zorgt zelve voor hare huishouding, de ouders kunnen gaan werken, de kinaeren kunnen schoolgaan. Voor gezellige menschen is zulk een leven niet aantrekkelijk. Voor een ongezellig huisvader is de verzoeking groot, om in de siad een goed heenkomen te zoeken, he. geld dat bjj verdient te verteren en zjjn gezin aan de genade van het armbestuur aan te bevelen. Deze neiging is onderdrukt; de vrouw mag er niet blijven wonen, als de man een ander dak heeft opgezocht. Uit hetgeen de schr. verder mededeelt over de particuliere armenzorg, zooals die naast de stedeijjke werkt, big kt, dat eerstgenoemde nog een ruim veld ter bearbeiding heeft. Hoofd- non Papa, weer andere naar Frankrjjk: Certon Behalve deze moeten wjj er nog twee in 't bjjronder noemen en wel in de eerste plaats onzen Johan Pieterszoon Sweelinckgeb. te Deventer, bjjgenaamd de Organistenmaker. Toen hjj te Amsterdam aan de oude kerk wotkzaam was als organist, kwamen van heinde en verre leerlingen naar hem toe om van hem onderwezen te worden en zjj verspreidden daarna zjjn school, waaruit ook de groote J. 8. Bach indirect voortsproot. Sweelinck was te Am sterdam een gevierd persoon en verkeerde er druk met Hooft, Tesselsehade en Vondel, die een gedicht op hem vervaardigde. De tweede is Orlandus Lassus of liever Roeland de Lattre, de gunsteling van koningen en vorsten. Hjj werd geboren te Bergen in Henegouwen maar braoht het grootste gedeelte van zjjn leven als kapelmeester te Münohen dcor. Het was een gelukkige gedachte van den heer Dan. de Lange om den werken van die meesters nieuw leven in te blazen en landge noot en vreemdeling te doen hooren wat het verleden op het gebied der oompositie heelt zakeljjk vrouwen houden zich m„t de pa M culiere armenzorg bezig, maar haar invloed is gering en het ware te wanBch°n dat de band tusschen hetgeen de overheia doet en hetgeen particulieren doen, nauwer kon worden toege haald. Overvloed van stof dwingt ons onze aanhaling uit dit opstel hierbjj af te breken. Het vervolg daarvan geven wij dus in een volgend nommer. Naar aanleiding der gisteren door ons op genomen mededeenng Van de lijd dat dr. Ver meulen zich niet meer voor de functie van president voor de katholieke kamerolub her kiesbaar heeft gesteld »om redenen van algemeen belang," schrijft Het Centrum: In den vorm, zouals deze mededeeling door de Tijd is gesteld, geeft zjj aanleiding tot allerlei conjectures. Voor 't overige schjjnt men uit het bericht, helaas te moeten opmaken, dat van een her- eeniging der beide katholieke fracties in üe kamer vooreerst nog geen sprake zal zjjn en de heer Vermeulen zioh uitsluitend wil wyden aan het presidentschap der zoogenaamde •Centrumpariy". Maanden geleden deden wjj reeds uitkomen dat de positie vau den Helmondschen alge- vaardigde als geljjktjjdig president van de bei de fracties op den duur onnouabaar zon zjjn. De heer Vermeulen schjjnt dit nu ook te nebben ingezien, tenzy >ae redenen van alge meen belang" nog iets heel geheimzinnigs in haren schoot verbergen 1 De minister van buiteniandschen zaken brengt ter kennis van beianghob oenden dat de in-en doorvoer in België is verboden van alle soorten versobe, gedroogde, gerookte of ge sou ten visch, van visohafvai, alsmede van scuaal- en week dieren, komende uit een plaats waar epidemi sche cholera binnen een ty as verloop van minder dan twee ma mden aan aen nag van afzending voorafgaande, is geconstateerd geworden. De in- en doorvoer dierzeltdej producten, komende nit of over andere plaatsen in Neder land, wordt, behalve wanneer de doorroer door België in rechtstreeksoh verkeer per spoor plaats hejft, slechts toegelaten op vertoon van een door de plaatsolyke overheid afgegeven certificaat, hetwelk eene verklaring ten genoe gen der douane-ambtenaren moet inhouden dat de zending niet afkomstig is uit eene plaats, welke in het tydsverloop van twee maanden, aan den dag van afzending voorafgaande, door cholera besmet is geweest. Bovenstaande beperkende bepaling geldt ten aanzien van alle verzendingen, welke op of na 22 September 11. hebben plaats gehad. Bjj kon. besl. is benoemd tot griffier der ar road.-rechtbank te Heerenreen, mr J. A. Wyers, thans griffier bjj het kantongerecht te Enschedé; is benoemd tot referendaris bjj het departe ment van binnenlandsohe zaken A. P. Huber, thans hoofdcommies by dat departement. Op het hoofdstuk Justitie der staats, begrooting voor 1893 wordt eene verhoc- ging van de bezoldiging der rijksveld wachters voorgedragen. Het voornemen bestaat om voortaan die van de ïjjks veld wachters- opzieners der jacht en vissoher jj gelyk te stellen met die der gekleede beambten. Voor alle rjjksveldwaohters 3e kl. zal de juarljjksche be zoldiging worden voorgesteld op 600 en voor opgeleverd, en hoe thans de schare Nederland se üe zangers en zangeressen een byna aan het volmaakte grenzend ensemble vormen. Wjj zeggen bijna, want, lag het misschien aan het spuedig optreden na een vermoeiende reis, wjj meenden in het begin der uitvoering van Donderdagavond in het Schuttershof te Middel burg eenige onzuiverheid op te merken in de herhaaldelijk voorkomende reine kwinten, een interval dat ontegenzeggelyk zeer gevoelig is. Zeldzaam echter was de schoonheid van het klankgehalte van dit koor en merkwaardig de nuanoeering, waardoor sommige sluitingen als 't ware wegsmolten. Onder de dames medewerkenden ontmoetten wy sohoone stemmen, vooral die van de dames Raddingius, Nanny de Roever, Rejjnders, Ribbe en Bakker; wat de he. r Rog mans en niet het minst de heer Messohaert prestoeren weten wy by ondervinding. Wy zouden nog veel over deze uitvoering willen spreken, doch waar zou dan het einde zynl Alleen wenschon wy tot slot met inge nomenheid te melden -kt n»art koor ook hier niet ontbrak aan eese warise octy.agsi die der 2e kl. (brigadiers) op j 775. Het plan bestaat om voortaan ook buiten de rjjksveld- wacht staande perBonen tot den hoogsten rang, met den titel van inspecteur, te benoemen met traotementen vsn ten hoogste f 1400 en ten minsts 950. Voor de beBten onder de tegen woordige bngade-commanaanten zal de rang van brigadier-majoor of ryksveldwachter le kL worden opengesteld met eene tr&etements» verhooging van f 50. Daarvoor zullen de tegenwoordige brigadier-majoors titulair het eerst in aanmerking komen. Er zuLLon dan zyn 11 inspeoteurs ad 950—/ 1400; 45 rijksveldwachters le kl. ad 82551 der 2e kl. ad 775 en 657 der 3e kl. ad 640. Doze laatsten zullen den titnlairen rang van brigadier kannen verkrygen. Er is f 4850 uitgetrokken voor de indienBt- steiling van een nienw huis van bewaring te Bredaf 4300 voor de vergrooting der straf gevangenis te Alkmaar met 108 oeilenf 700 vior de invoering van het teek.nonderwys in de rijksopvoedingsgestichten te Doetichem en te Alsmaar, terwyl nog verschillende kleinere vernoogingen zyn voorgedragen voor het per soneel der gevangenissen, o. a. voor de direc teuren van de huizen van bewaring te Amsterdam en Rotteruam. Voor de rijkswerk inrichtingen te Veenhuizen en by Leiden zal het toezicht bjj den veldarbeid en den bosohcultuur worden uitgebreid. Voorts is als eerste termyn 33600 uitgetrokken voor het maken van een hospitaal en daarby beboerende woningen voor de drie gestichten te Veenhui zen. Eie werken zullen in 't geheel kosten 67500. De by dragen in de kosten van het internationaal bureau dei Vereeniging tot be vordering van den industrieelen eigendom ie f 1300 meer uitgetrokken. Op de bigrootmg van binnenlandsohe zaken is eene som van f 500 aangevraagd tot opleiding van leerling-verplegers ot ver pleegsters by het krankzinnigenwezen, waar mede aan 's rjjksgesticht een proef zal worden genomen. Die toelagen zyn bestemd voor de geneesbeeren en de hoofdopzichters, terwijl de kweekelingen in het gesticht oppassersdiensten zullen verrichten. "V oor de öistrictsveeartsen is eene verhooging voorgedragen, zoodat ook de jongere vsn deze beambten 2500 traktement zullen genieten. Voorts worden de jaarwedden van de leeraren aan 'sryks veeartsenyschool elk met 500 verhoogd. Voo» de ambachtsschool te Zierikzee wordt een rykssubsidie van f 1000 aangevraagd, aanhangig zyn nog subsidieaanvragen voorde ambachtsscholen te Amsterdam, Dordrecht, Gormchem en Middelburg en voor eene Ver eeniging tot bevordering van ambachtsonder- wys m Drenthe. Bjj de afd. lager onderwijs wordt voor bijdra gen aan byzondere en normaallessen 69.580 uitgetrokken. A1b vermoedelijke uitgaaf voor bydragen in de jaarwedden van onderwyzers aan de byzondere scholen (art. 54 bis) wordt 870.000 uitgetrokken. lot voltooiing, inriobting en decoratie van 's Rijks museum te Amsterdam en voor de instal latie van daarin thuis behoorende verzamelingen is nog noodig 205.275. Voor 1893 wordt echter slechts gerekend op gedeeltelijke uit voering van 2 onderdeelen, nl. het decoratief tegelwerk buiten aan 't gebouw (op 17.244 geraamd) en bet aanbrengen van een tweede glasbedekking boven de beide binnenplaatsen met een gegalvaniseerd jjzeren netwerk op en een tweetal harteljjke bewjjzen van waar» deering. Den heer Daniël de Lange werd na de eerste aldeeling door den president der Hang vereeniging Tot Oefening en Uitspanning alhier, den heet mr J. A. van Hoek, namens die vereeniging^ een sicrlyke krans aangebodenterwyl hetzelfde plaats had san het einde van het concert door den heer A. W. Berdenis van Barlekom namens de Vereeniging ter bevordering van goede voor* stellingen op kunstgebied, aan wie wy en hst oveitalryk publiek, in de Schuttershof,.aal tegenwoordig, het genot van dien avond danken* De aanbieding dier kransen ging gepaard met esnige woorden van dank en wa .rdeering* De eene krans droeg tot opschrift: Zang- vereeniging tut oefening en uitspanning en Aaii het a capella koor 29 September 1892. Aan de eene zjjde van den tweeden krané stond: Middelburg aan het a capella koor 29 Sept. 1892 en aan de andere zjjde: De Verse* niging tot bevoraering van goede voorstellingen op Kunstgebied.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1892 | | pagina 1